همه‌چيز در مورد Stadia سرويس استريم بازي گوگل؛ تحول بزرگ جهان گيمينگ

جهاني را تصور كنيد كه در آن نيازي به خريد سخت‌افزارهاي گران‌ارزش گيمينگ براي اجراي عناوين بزرگ بازي نباشد، جهاني كه در آن براي اجراي بازي‌هايي با گرافيك حيرت‌آور تنها لازم است مرورگر كروم را باز كرده، يكي از عناوين بازي دلخواه خود را انتخاب كنيد و در همان لحظه و بدون نياز به دانلود كل محتوا يا دريافت وصله‌هايي با حجم‌هاي حيرت‌انگيز، بازي خود را با آخرين ميزان جزئيات ممكن اجرا كنيد.

اين همان ايده‌ي گوگل براي برپايي سرويس گيمينگ ابري خود، استاديا (Stadia) بوده است؛ ايده‌اي كه به‌سادگي مي‌گويد مرورگر كروم را باز كرده و ظرف ۵ ثانيه بازي دلخواه خود را با خروجي ۶۰ فريم‌بر‌ثانيه و در رزولوشن 4K اجرا كنيد، به راستي شگفت‌آور است. گوگل وعده داده است كه قدرت پردازش ابري استاديا مساوي با كنسولي باشد كه پردازنده‌ي گرافيكي آن توان پردازشي ۱۰.۷ ترافلاپس را ارائه مي‌دهد؛ رقمي بالاتر از تركيب قدرت پردازنده‌هاي گرافيكي هر دو كنسول PS4 Pro و Xbox One X در يك كنسول واحد. اگر گوگل بر عهد خود پايبند بماند، زمان تغييري بزرگ در دنياي گيمينگ فرا رسيده است.

شركت محبوب گوگل است بر آن است كه در زمان آغاز به كار سرويس استريم بازي خود، از انواع كامپيوترهاي دسكتاپ، لپ‌تاپ، تبلت و موبايل‌هاي هوشمند همراهي كند؛ بدين ترتيب بدون نياز به خريداري يك باكس سخت‌افزاري، بازي‌هاي شما روي مركز داده‌هاي شركت گوگل به اجرا در آمده و استريم خواهد شد.

اولين معرفي اين سرويس پردازش ابري به سال ۲۰۱۸ و رونمائي از نسخه‌‌ي اوليه‌ي (بتا) آن با نام Project Stream برمي‌گردد و اكنون در رويداد GDC 2019، استاديا به‌طور كامل رونمايي شده است.

البته هنوز چيزهاي خيلي زيادي در مورد پروژه استاديا براي دانستن وجود دارد؛ اما براساس آنچه سال گذشته نشان داده شد، پروژه‌ي تغييرنام‌يافته‌ي Project Stream نمونه‌اي تحسين‌برانگيز از شكل و شمايل آينده‌ي گيمينگ ابري است.

پيش از هر چيز بهتر است به پاسخ سوالات احتمالي در مورد اين پروژه‌ي عظيم بپردازيم:

روش كار استادياي گوگل به چه صورت است

پس از ورود به محيط استاديا، گوگل به شما پيشنهاد انجام يك تست اتصال براي مطالعه پهناي باند اينترنت، محاسبه‌ي تأخير در پاسخگويي ميان كامپيوتر شما و سرورهاي گوگل و محاسبه‌ي ميزان اتلاف داده خواهد داد. استفاده از سرويس استريم بازي گوگل نيازمند يك سرعت استريم حداقل ۱۵Mbps، ميزان تأخير كمتر از ۴۰ ميلي ثانيه و اتلاف داده‌ي كمتر از ۵ درصد است، اگر شبكه شما اين الزامات را برآورده كند، براي فرورفتن در درياي بازي‌هاي استاديا آماده هستيد.

در روند اجراي بازي، تمامي ورودي‌ها از سمت كامپيوتر شما به سرورهاي گوگل ارسال شده، در محيط بازي پردازش شده و هر واكنش مطابق با آن ورودي به‌صورت محتواي استريم و در آن واحد به سمت خروجي نمايشگر شما باز مي‌گردد. به همين دليل ميزان تأخير در اين فرايند اهميت زيادي دارد؛ چرا كه اگر ميان دستور ورودي شما و مشاهده‌ي نتيجه‌ي آن روي نمايشگر حتي دو سه ثانيه تأخير وجود داشته باشد، تجربه‌ي گيمينگ خوشايندي نخواهيد داشت.

محدوديت‌هاي سرويس استاديا همچنان در حال تشريح و مطالعه است؛ اما گوگل تصريح كرده كه استاديا سرانجام قادر خواهد بود بازي‌ها را با اسكيل آپي تا 8K و خروجي فريمي تا بيش از ۱۲۰ فريم‌بر‌ثانيه اجرا كند و در شروع كار، اجراي  انواع بازي، بارزولوشن 4K و خروجي عالي ۶۰ فريم‌بر‌ثانيه يك روال عادي به شمار مي‌رود.

بنابراين تا اينجاي كار متوجه شديم كه در عمل، با باز كردن سربرگ جديدي در مرورگر كروم و اجراي بازي تحت سرويس استاديا، تمام ورودي‌هاي برآمده از سيستم شما ازطريق راه‌هاي ارتباطي مخصوص در شبكه به كامپيوترهاي بسيار قدرتمند گيمينگ گوگل ارسال مي‌شود و از آنجا محتواي تصويري و صوتي متناسب با آن ورودي به خروجي نمايشگر شما فرستاده مي‌شود. اين سيستم به‌سادگي طراحي شده است؛ به شكلي كه يك دسكتاپ مجازي در اختيار شما قرار گرفته، ازطريق آن نرم‌افزارهايي مانند Steam ،Origin و Battle.net يا ديگر نرم‌ا‌فزارهاي ميزبان گيم كه اكانت بازي خود را از آن طريق خريداري كرده‌ايد، از راه دور براي شما به اجرا درخواهد آمد. براي اجراي عنوان Assassin’s Creed Odyssey در محيط Project Stream، نياز به ورود به حساب Ubisoft بازيكنان براي اجراي بازي بود، اما آزمايشگران نسخه‌ي بتاي Project Steam نيازي به خريداري اين عنوان نداشتند.

سرويس استاديا با كروم كست گوگل نيز يكپارچه كار مي‌كند و بدين ترتيب متخصصان قادر خواهند بود محتواي گيم خود را به‌طور مستقيم روي هر تلويزيوني كه از دانگل استريم كننده‌ي گوگل استفاده مي‌كند، به اجرا درآورند.

براي بازي در سرويس استاديا امكان استفاده از ماوس و كيبورد يا گيم‌پدهاي رايج وجود داشته يا به‌جاي آن مي‌توان از گيم‌پد اختصاصي هوشمند با عنوان Google's Stadia كه يك برند سخت‌افزاري جديد است، استفاده كرد. استفاده از اين گيم پد اختصاصي مزاياي قابل توجهي به همراه خواهد داشت. اولين مزيت اين است كه اين گيم‌پد خود به‌طور مستقيم به سرويس ابري گوگل متصل شده و بدين ترتيب برخي از مراحل در زنجيره انتقال داده حذف خواهد شد؛ به عبارت ديگر با داشتن گيم‌پد اختصاصي گوگل، تأخير ميان ورودي‌هاي سيستم شما و ايجاد واكنشي مطابق آن در بازي كاهش خواهد يافت. اين گيم‌پد به دكمه‌ي اختصاصي دستيار گوگل تجهيز شده و گوگل مدعي است اين دستيار اطلاعات بازي در حال اجرا را بارگذاري كرده و در مواقع لاخبار تخصصي با ارائه‌ي راهنمايي‌هايي به كمك شما خواهد آمد يا حتي امكان دستيابي به ويژگي‌هاي مخصوص درون بازي كه از سوي توسعه‌دهندگان پيش‌بيني شده است، فراهم خواهد شد.

به‌علاوه اين سرويس استريم گيم، از امكان بازي چندنفره با پلتفرم‌هاي متفاوت همراهي خواهد كرد؛ بنابراين امكان پيوستن بازيكنان ديگر به محيط بازي چندنفره ازطريق پلتفرم‌هاي متفاوت فراهم خواهد بود. در حال حاضر مشخص نيست كه آيا خريد بازي و بهاي استفاده از سرويس ابري گوگل دو هزينه‌ي مجزا از يكديگر را پيش روي متخصصان قرار خواهد داد يا با خريد عناوين بازي مختلف، بازيكنان در يك باندل امكان دسترسي به سرويس استاديا را دريافت خواهند كرد.

كدام عناوين بازي ازطريق سرويس استاديا در دسترس قرار خواهد گرفت

تنها بازي موجود در نسخه‌ي بتاي Project Stream اين سرويس، بازي Assassin’s Creed Odyssey بود. اگرچه به استناد اين يك عنوان نمي‌توان در مورد عناوين بازي قابل ارائه در آينده روي استاديا انديشه متخصصين داد، اما مي‌توان ايده‌هاي خوبي در مورد اينكه چه نوع بازي‌هايي روي اين سرويس استريم ابري امكان ارائه و اجرا دارد، داشت.

براي اجراي بازي Assassin’s Creed Odyssey با تنظيمات گرافيكي High در رزولوشن 1080p و با خروجي ۳۰ فريم‌بر‌ثانيه، Ubisoft سيستم زير را پيشنهاد مي‌دهد:

(OS: Windows 7 SP1, Windows 8.1, Windows 10 (64-bit versions only

Processor: AMD FX-8350 @ 4.0 GHz, Ryzen 5 - 1400, Intel Core i7-3770 @ 3.5 GHz

Video: AMD Radeon R9 290 or NVIDIA GeForce GTX 970 (4GB VRAM or more with Shader Model 5.0) or better

Memory: 8GB RAM

Video Preset: High

Storage: 46GB available hard drive space

DirectX: DirectX June ۲۰۱۰ Redistributable

Sound: DirectX 9.0c compatible sound card with latest drivers

براي اجراي اين بازي با همان سطح تنظيمات گرافيكي و خروجي فريم، اين بار در رزولوشن 4K، مشخصات پيشنهادي شامل ۱۶ گيگابايت حافظه‌ي رم،  يك پردازنده‌ي قوي‌تر AMD Ryzen 1700X يا Core i7 7700 و بالاخره يك كارت گرافيك بهتر نظير AMD Vega 64 يا Nvidia GeForce GTX 1080 است. حال با اتصال به سرويس استريم بازي استاديا، اين محدوديت‌ها كنار زده مي‌شود و اين عنوان جهان‌باز AAA حتي روي لپ‌تاپ‌هايي با سخت‌افزار ابتدايي قابل بازي خواهد بود.

شركت id Software نيز تصريح كرده است كه عنوان Doom Eternal را به استاديا خواهد برد و انتقال اين عنوان به سرورهاي ابري گوگل تنها به چند هفته زمان نياز خواهد داشت. مارتي استراتون يكي از اعضاي تيم id Software خاطرنشان ساخته كه اجراي اين عنوان روي استاديا با رزولوشن 4K،  خروجي ۶۰ فريم‌بر‌ثانيه همراه‌با HDR امكان‌پذير خواهد بود.

بازي‌هايي كه عمده تمركز آن‌ها بر بخش الكترونيك است، چشم‌انداز غيرقابل پيش‌بيني‌تري براي اجرا در استاديا دارد. از آنجايي كه بازي‌هاي الكترونيك رقابتي، ضرب آهنگ سريعي داشته و نيازمند زمان‌هاي واكنش Split-Second هستند، افزايش تأخير در اين عناوين ناشي از استريم محتوا براي رقابت‌گران حرفه‌اي مسئله‌ساز خواهد شد. اما به انديشه متخصصين مي‌رسد كه استاديا جايگاه بهتري براي مقابله با اين مسئله نسبت به ديگر سرويس‌هاي مشابه دارد، زيرساخت‌ كابل‌كشي فيبر نوري گوگل در ميان تمامي شركت‌ها منحصر‌به‌فرد بوده، از طرفي گيم‌پد واي‌فاي اختصاصي اين سرويس مستقيماً به ابر گوگل متصل مي‌شود.

در به‌روزرساني جديد كروميوم همراهي از كنترلرهاي سوئيچ نينتندو به مرورگر گوگل افزوده شد، بنابراين مي‌توان انتظار داشت كه استريم بازي‌ها در اين سرويس فقط محدود به نسخه‌هاي PC نباشد و به پلتفرم‌هاي ديگر نيز تسري يابد.

گوگل همچنين خبر از آغاز به كار بخش Stadia Games and Entertainment اين شركت داده است. اين بخش به‌عنوان بازوي شركت گوگل با يگانه هدف طراحي بازي‌هايي كه در انحصار پلتفرم استادياي گوگل باشد، آغاز به كار كرده است. 

استادياي گوگل  به توسعه‌دهندگان اجازه خواهد داد ازطريق Stream Connect حالت Local Couch Co-Op (بازي‌هايي كه در يك قاب تصوير يا در قاب‌هاي جداگانه با همراهي يا بر عليه دوستان الكترونيك در يك شبكه قابل اجرا است) را با استريم محتواي مجزا پياده‌سازي كنند. اين حالت به بازيكنان امكان مشاهده و ايجاد تعامل با قلمروهايي كه دوستان‌شان در آن مشغول بازي هستند، خواهد داد.

اما شايد بزرگ‌ترين نوع توسعه در اين سرويس براي توليدكنندگان محتوا و مخاطبان آن‌ها Crowd Play باشد؛ قابليتي كه به مخاطبان اجازه خواهد داد تنها با كليك كردن روي يك دكمه، به اجراي بازي با سرويس‌هاي استريم مورد علاقه‌ي خود بپردازند.

عمده‌ي تمركز در اينجا طراحي سيستمي است كه بازي كردن در آن  و قدرت‌نمايي‌كردن در ميانِ دوستان هر دو به‌سادگي امكان‌پذير باشد. براي برآورده ساختن چنين هدفي، استاديا سيگنال‌هاي 4K را همزمان به كامپيوتر شما و شبكه ويدئويي يوتيوب ارسال مي‌كند و امكان ضبط آنچه را در حال انجام آن هستيد، فراهم مي‌سازد.

آخرين ويژگي كه گوگل در مورد سرويس استاديا تبيين كرده، قابليتي به نام State Share است؛ بدين معنا كه متخصصان قادر هستند موقعيت خود را در بازي Adventure ازطريق Google link با ديگران به اشتراك بگذارند. با چنين قابليتي متخصص مي‌تواند براي مثال موقعيت خود را در يك باس فايت نفسگير با دوستانش به اشتراك گذاشته، آن‌ها را به چالش مشابهي دعوت كند. اگر بازيكن يا دوستانش در جايي از بازي گير افتادند، سيستم يكپارچه‌ي دستيار گوگل به اين متخصصان امكانِ دسترسي به راهنمايي‌ها و يادگيري‌هاي قدم به قدم را در صورت تقاضا خواهد داد.

گوگل از چه سخت‌افزاري در سرورهاي استريم گيم خود استفاده مي‌كند

گوگل در مراسم GDC اعلام كرد كه اين شركت قصد دارد در سرورهاي قدرتمند استاديا از پردازنده‌هاي گرافيكي AMD مبتني بر ريز معماري وگا استفاده كند. اين خبري خوشايند براي ‏AMD و تيم قرمز بود، درحالي‌كه ليزا سو مديرعامل AMD نيز در آن مراسم حضور داشت.

در حال حاضر سرويس استريم بازي GeForce Now در سمت سرور از پردازنده‌هاي گرافيكي انويديا استفاده مي‌كند. پس استاديا براي اولين‌بار است كه در سرورهاي خود از پردازنده‌هاي گرافيكي AMD استفاده مي‌كند.

AMD برخي اطلاعات پايه‌اي را در مورد معماري پردازنده‌هاي گرافيكي سفارشي اين شركت كه در سرورهاي ابري گوگل استاديا به كار رفته، به شرح زير ارائه كرده است:

باتوجه‌به شواهدي مانند همراهي اين پردازنده‌هاي گرافيكي از حافظه HBM2 با كد اصلاح خطا (ECC)،  مي‌توان گفت كه اين شتاب‌دهنده‌هاي گرافيكي از كلاس سرور است. به عبارت ديگر احتمالاً با نسخه‌اي از كارت‌هاي گرافيك سري Pro V  مانند V340 سر و كار داريم. ليزا سو مدير‌عامل AMD در مراسم معرفي كارت گرافيك Radeon VII در اوائل سال جاري، توضيحاتي نيز در مورد كارت گرافيكي فوق ارائه كرد.

همراهي از SR-IOV كه امكان مجازي‌سازي منابع PCIe را فراهم مي‌كند، نشانه‌ي واضحي است از اينكه اين كارت‌هاي گرافيك براي استفاده در مراكز داده ساخته شده است. اگر گوگل  در پياده‌سازي سرور خود از يك مدل آرايش فرامقياسي استاندارد پيروي كند، تمامي اين كارت‌ها همراه‌با يكديگر در يك محيط مجازي‌سازي‌شده به‌كارگيري خواهد شد. بدين ترتيب هر بخش از اين منابع پردازش و استريم گيم به پيروي از يك سازوكار «براساس نياز» در اختيار متخصصان قرار خواهد گرفت. گوگل همچنين فاش ساخته است كه سيستم‌هاي آماده‌شده براي اين سرويس از لينوكس و Vulkan همراه‌با موتورهاي بازي Unreal، يونيتي و Havok همراهي به عمل مي‌آورد.

گوگل همچنين تصريح مي‌كند كه هر Instance سرويس ابري استاديا با ۱۶ گيگابايت حافظه ارائه مي‌شود؛ هرچند مشخص نشده كه اين ۱۶ گيگابايت از نوع حافظه‌ي سيستم، حافظه‌ي گرافيكي يا تركيبي از اين دو نوع حافظه است؛ گرچه گزينه‌ي محتمل تركيبي از اين دو نوع حافظه است. كارت گرافيك Vega 56 تنها ۸ گيگابايت حافظه‌ي HBM2  دارد و گوگل مي‌گويد پهناي باند حافظه در اين سرويس حداكثر ۵۰۰ گيگابايت بر ثانيه است؛ بنابراين به كارگيري حافظه‌ي HBM2 در جايگاه حافظه‌ي سيستم نيز امري محتمل است؛ چرا كه حافظه‌هاي DDR4 چنين سطح عملكردي را ارائه نمي‌كند.

گوگل همچنين فاش كرده است كه در هر Instance استاديا از يك پردازنده‌ي سفارشي x86 استفاده مي‌شود كه با سرعت كلاك ۲.۷ گيگاهرتز كاركرده و با ۹.۵ مگابايت حافظه‌ي كش سطح ۲ و سطح ۳،  قابليت هايپرتردينگ و همراهي از اجراي دستورالعمل‌هاي AVX2 تقويت شده است. هرچند گوگل خود به صراحت نمي‌گويد كه پردازنده‌هاي مورد استفاده در اين Instance-ها ساخت شركت اينتل است يا AMD، واژه‌ي هايپرتردينگ گوياي آن است كه اين پردازنده‌ي سفارشي ساخت اينتل است؛ چرا كه شركت AMD از قابليت جايگزين SMT يا مولتي‌تردينگ همزمان براي پياده‌سازي تردينگ استفاده مي‌كند. اما اين احتمال را نبايد از انديشه متخصصين دور داشت كه ممكن است با يك پردازنده‌ي تقويت‌شده‌ي AMD نيز روبه‌رو باشيم.

تركيب حافظه‌ي كش سطح ۲ و ۳ اگرچه ايجاب‌گر استفاده از پردازنده‌هاي اينتل در اين Instanceها است، اما بايد توجه داشت كه اينتل در فهرست شركاي گوگل از قلم افتاده است. پردازنده‌هاي AMD دست‌كم در رده‌ي موردانتظار تجهيزات اين نوع سرورها‌، با حافظه‌ي كش سطح ۳ بيشتري از ۹.۵ مگابايت ( و بيشتر از مدل‌هاي اينتل) ارائه مي‌شود؛ با اين اوصاف بعيد نيست كه پردازنده‌ي مورد استفاده در سيستم‌هاي سرور استاديا از ريزمعماري Zen 2 برخوردار باشد؛ يعني معماري كه پردازنده‌هاي رايزن سري ۳۰۰۰ از آن برخوردار است. از ديگر سو پردازنده‌ي گرافيكي شبيه به Vega 56 بايستي قادر به برآورده‌ ساختن وعده‌هاي گوگل براي اجراي بازي در رزولوشن 4K با نرخ فريم ۶۰ باشد؛ البته چنانچه متخصصان با كاهش جزييات گرافيكي اشكالي نداشته باشند.

درهرصورت بايد منتظر ارائه‌ي اطلاعات بيشتر از سوي شركت گوگل در مورد جزييات سرويس استريم بازي‌هاي ويديويي اين شركت با نام استاديا بمانيم؛ در صورت عملياتي شدن ايده‌ي گوگل در پياده‌سازي استاديا، چهره‌ي آينده‌ي دنياي گيمينگ عوض خواهد شد و بازي كردن عناوين گرافيكي حيرت‌انگيز با كامپيوترهاي مختلف ممكن شده، ديگر در گرو خريد سخت‌افزارهاي گران‌ارزش نخواهد بود.