مقايسه سرعت، كيفيت و ارزش سرويس اينترنت در ايران با ساير كشورهاي جهان
اين روزها يكي از پرسش‌هايي كه ذهن بيشتر متخصصان اينترنت در ايران را به‌خود مشغول كرده، اين است كه وضعيت دسترسي به اينترنت در ساير كشورهاي جهان چگونه است؟ متخصصان براي اتصال به اينترنت چه بهايي مي‌پردازند و سرويس ارائه‌شده به آن‌ها چه سرعت و كيفيتي دارد؟ در اين مقاله‌ي اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران، قصد داريم با پاسخ‌دادن به اين پرسش‌ها و مقايسه‌ي شاخص‌هاي كيفي اينترنت ثابت و همراه در سطح جهان، به درك درستي از وضعيت اينترنت در ايران برسيم.
اينترنت ثابت
منظور از اينترنت ثابت در اينجا اينترنت پهن‌باندي (Broadband) است كه بر بستر خطوط تلفن ثابت ارائه مي‌شود. دسترسي به اين نوع سرويس اينترنت در ايران نيز مانند بيشتر كشورهاي دنيا ازطريق متداول‌ترين نوع از فناوري DSL يعني ADSL ميسر مي‌شود.
سرعت
منابع مختلف آمارهاي متفاوتي از ميانگين سرعت اتصال به اينترنت در كشورهاي دنيا ارائه مي‌كنند كه در اينجا به چند نمونه از آن‌ها اشاره مي‌كنيم:
وب‌سايت Speedtest.net يكي از مشهورترين سرويس‌هايي است كه شاخص‌هاي كيفي اتصال اينترنت مانند سرعت دانلود، آپلود و ميزان تأخير (latency) متخصصان را مطالعه مي‌كند. ازآنجاكه اسپيدتست‌دات‌نت با مقايسه‌ي سرعت اتصال متخصصان به بيش از ۴,۷۰۰ سرور در سرتاسر جهان، تا سال ۲۰۱۸ حدود ۲۱ ميليارد آزمايش سرعت انجام داده، مي‌توان با تقريب خوبي به آمار و ارقام ارائه‌شده‌ي اين سايت اعتماد كرد.
ايران با داشتن متوسط سرعت ۱۲.۶۲ مگابيت‌برثانيه، در رتبه‌ي ۱۳۱ جهان و پايين‌تر از كشورهايي چون سومالي و اوگاندا قرار دارد
بنابر اعلام اين سايت، در آوريل۲۰۱۹، متوسط سرعت دانلود ازطريق اينترنت پهن‌باند ثابت در جهان برابر با ۵۸.۶۶ مگابيت‌برثانيه است و اين سرعت براي آپلود به ۲۸.۹۹ مگابيت‌برثانيه مي‌رسد. اين در حالي است كه ايران در همين بازه‌ي زماني با داشتن سرعت ۱۲.۶۲ مگابيت‌برثانيه در رتبه‌ي ۱۳۱ و پايين‌تر از كشورهايي چون عراق، سومالي، اتيوپي، رواندا و اوگاندا قرار دارد. مي‌توانيد فهرست كامل رده‌بندي اسپيدتست براساس سرعت اتصال به اينترنت ثابت را از اينجا مشاهده كنيد.
وب‌سايت cable.co.uk نيز با انجام ۱۶۳ ميليون آزمايش سرعت در ۲۰۰ كشور و منطقه‌ي خودگردان در جهان، ايران را با كاهشي ۱۲ پله‌اي درمقايسهبا سال ۲۰۱۷ در رتبه‌ي ۱۴۵ جهان قرار داده است. نتايج ارائه‌شده‌ي اين سايت حاصل مطالعه سرعت ۱۲ ماه اخير متخصصان ازطريق M-Lab (پروژه‌اي مشترك از گوگل و دانشگاه پرينستون و چند شركت و دانشگاه ديگر) است.
نقشه‌ي cable.co.uk از سرعت اينترنت در كشورهاي جهان
آكاماي (Akamai) يكي ديگر از شركت‌هايي است كه درزمينه‌ي ارائه‌ي خدمات ابري فعاليت مي‌كند. شبكه‌ي تحويل محتوا (CDN) اين شركت بزرگ‌ترين پلتفرم پردازش غيرمتمركز در سطح جهان است كه به ۱۵ تا ۳۰ درصد از كل ترافيك وب سرويس مي‌دهد. اين شركت در سه‌ماهه‌ي پاياني سال ۲۰۱۵ در گزارشي با نام وضعيت اينترنت، با تحليل بيش از ۲۰۰ تريليون درخواست ثبت‌شده در پلتفرم CDN خود، فهرستي از سرعت دسترسي به اينترنت در ۱۴۵ كشور جهان ارائه كرده بود كه نتايج آن را در قالب نقشه‌ي تعاملي زير مشاهده مي‌كنيد.
نقشه‌ي تعاملي آكاماي از سرعت اينترنت در كشورهاي جهان
اين نقشه نشان مي‌دهد درحالي‌كه در سال ۲۰۱۵ كشورهاي سومالي و اوگاندا اينترنت كندتري درمقايسهبا ايران داشته‌اند، پس از گذشت چهار سال، سرعت اينترنتشان از ايران پيشي گرفته است.
كيفيت اتصال و سلامت سرويس
هنگامي‌كه صحبت از كيفيت سرويس اينترنت در ميان باشد، هر متخصص بسته به نوع استفاده‌اش از اينترنت، به‌دنبال سنجش معيار متفاوتي است. براي مثال، اگر گيمر هستيد و به بازي‌هاي الكترونيك علاقه داريد، احتمالا داشتن پينگ (Ping) پايين، برايتان از هر چيز ديگري مهم‌تر باشد. پينگ بالاي بازي‌هاي ويدئويي الكترونيك در ايران بيشتر به فاصله از سرورها و مراكز داده‌ي غربي مربوط مي‌شود. درصورت افتتاح مراكز داده‌ي شركت‌هاي بزرگ مانند مايكروسافت و آمازون در كشورهاي هم‌جوار، اين ميزان پينگ براي متخصصان ايراني هم تاحدزيادي كاهش پيدا خواهد كرد.
به‌جز پينگ، معيارهاي ديگري هم هستند كه با استفاده از آن‌ها سلامت اينترنت هر كشور اندازه‌گيري مي‌شود. اوراكل سال گذشته سرويسي با نام «نقشه‌ي اطلاعات اينترنت» (Internet Intelligence Map) راه‌اندازي كرد كه در آن «سلامت» اينترنت كشورهاي مختلف به‌صورت درلحظه سنجيده مي‌شود. اوراكل در پستي وبلاگي سرويس جديدش را اين‌گونه معرفي كرده بود:
اوراكل امروز دردسترس قرارگرفتن «نقشه‌ي اطلاعات اينترنت» را اعلام مي‌كند؛ سرويسي كه با استفاده از رابط گرافيكي ساده، متخصصان را از سلامت اينترنت مطلع مي‌كند. اين نقشه بخشي از حركت ابتكاري اوراكل با نام «اطلاعات اينترنت» (Internet Intelligence) است كه به فهم و تحليل وضعيت زيرساخت‌هاي اينترنت جهاني كمك خواهد كرد.بيش از يك دهه است كه اعضاي تيم اطلاعات اينترنت اوراكل برخي از بزرگ‌ترين حوادث اينترنتي را رازگشايي كرده‌اند؛ از سرقت پروتكل مرزي (BGP Hijacking) گرفته تا قطع‌شدن كابل‌هاي زير آب‌هاي اقيانوس براثر برخورد با زيردريايي‌ها.
با مراجعه به سايت map.internetintel.oracle.com، متوجه مي‌شويم اينترنت ايران بيشتر اوقات از سلامت خوبي برخوردار نيست.
پايداري مسيرهاي BGP ايران در مقايسه با تركيه
اوراكل اعلام كرده با راه‌اندازي سرويس «نقشه‌ي اطلاعات اينترنت» قصد دارد متخصصان را از وضعيت «سلامت اينترنت» مطلع كند.
سايت‌هاي مسدود شده
درست يا غلط بودن مسدود‌كردن دسترسي متخصصان ايراني به بسياري از سايت‌ها و سرويس‌ها، مباحثهي است كه نه به موضوع اين مطلب ارتباطي دارد و نه مطالعه آن در اين مقاله مي‌گنجد. با درانديشه متخصصينگرفتن اين توضيح، دسترسي متخصصان ايراني به سايت‌ها و سرويس‌هاي اينترنتي را صرفا از انديشه متخصصينات آماري مطالعه خواهيم كرد.
بنابر آخرين آمار رسمي، دسترسي به بيش از پنج‌ميليون سايت از داخل ايران مسدود است
آخرين‌باري كه آمار دقيقي از تعداد سايت‌هاي مسدودشده ارائه شد، مربوط‌به سال ۱۳۸۷ است. در آن سال، مشاور قضايي دادستاني كل كشور، آقاي خرم‌آبادي، در مصاحبه با خبرگزاري مهر تعداد سايت‌هاي فيلترشده را پنج‌ميليون اعلام كرد. همچنين، وب‌سايت Mashable در سال ۲۰۱۴ با مطالعه معيارهايي چون «موانع اتصال» و «محدوديت دسترسي به محتوا»، كشورهاي جهان را رده‌بندي كرده بود كه در آن ايران آخرين رتبه‌ي فهرست (حتي پايين‌تر از كشورهايي چون چين و كوبا) را به‌خود اختصاص داده بود.
سقف حجم و مصرف منصفانه
اواخر آبان۱۳۹۶ با ابلاغ مصوبه‌ي ۲۶۶ كميسيون تنظيم مقررات ارتباطات سرويس‌دهنده‌هاي اينترنتي ايران طرح‌هاي جديد خود را با نام‌هايي چون «اينترنت غيرحجمي» و «اينترنت نامحدود» عرضه كردند. پس از مدتي كوتاه، مشخص شد آنچه از آن به‌عنوان «اينترنت نامحدود» نام برده مي‌شود، كوچك‌ترين شباهتي به نمونه‌هاي مشابه در سطح جهاني ندارد. در قسمت «پنجم» از بند «ب» مصوبه‌ي ۲۶۶ مي‌خوانيم:
پس از عبور از آستانه‌ي استفاده‌ي منصفانه‌ي ماهانه، دارنده‌ي پروانه مي‌تواند نسبت به اعمال سياست استفاده‌ي منصفانه اقدام كند و نسبت به كاهش سرعت متخصص تا حداقل سرعت ۱۲۸ كيلوبيت‌برثانيه (۱۶ كيلوبايت‌برثانيه) اقدام كند يا آنكه براساس اطلاع‌رساني‌هاي قبلي انجام‌شده به متخصص و اخذ تأييديه‌هاي مربوطه از وي، نسبت به فروش حجم اضافه‌ي ترافيك بين‌‌الملل و داخلي اقدام كند.
به‌گفته‌ي معاون سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي، وزير ارتباطات اولين كسي بود كه طرح‌هاي جديد را «اينترنت نامحدود» ناميد
پس از مطرح‌شدن سؤالات متعدد متخصصان، صادق عباسي‌شاهكوه، معاون مطالعه‌هاي متخصص و صدور پروانه سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي، تأكيد كرد اسم اين طرح، عرضه‌ي اينترنت نامحدود نيست. البته اولين فردي كه اين طرح را به اين نام خواند، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات بود؛ ولي پس از انجام مطالعه‌هاي متخصص مشخص شد كه عرضه‌ي اينترنت به‌صورت نامحدود از لحاظ متخصص ميسر نيست. عباسي‌شاهكوه درادامه ادعا كرده بود:
در دنيا دو مدل براي روش اتصال محور وجود دارد: در مدل اول وقتي مصرف متخصص از سقف مجاز عبور كند، سرعت را كم مي‌كنند و در مدل دوم با گذشتن از سقف مجاز به متخصص امكان خريد حجم اضافه مي‌دهند. در اجراي اين طرح در ايران، مدل دوم انتخاب شده است.
البته سياست مصرف منصفانه (Fair Use Policy) تنها مختص ايران نيست؛ اما آنچه آقاي عباسي‌شاهكوه درباره‌ي مدل‌هاي ارائه‌ي سرويس اينترنت در جهان ادعا مي‌كند، شباهتي با واقعيت ندارد. همان موقع در اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران در مقاله‌اي اختصاصي به‌قلم فرشيد معتمد طرح‌هاي ارائه‌شده در ايران را با ديگر كشورها مقايسه كرديم. در قسمتي از آن مقاله مي‌خوانيم:
نكته‌ي ديگر اين است كه برخلاف گفته‌ي معاون سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي درباره‌ي طرح‌هاي مشابه در دنيا، تقريبا در تمام كشورهاي دنيا محدوديت‌هاي حجمي كه تحت نام «ميزان مصرف منصفانه» شناخته مي‌شد، از تعرفه‌ي سرويس‌هاي ثابتِ اينترنتي برداشته شده است و تنها سرويس‌هاي موبايلي و سرويس‌هاي ارزان‌ارزشِ ثابت با محدوديت‌هاي حجمي، آن هم با حجم‌هاي ۵۰ تا ۳۰۰ گيگابايت در ماه عرضه مي‌شوند.
در جدول زير، مشاهده مي‌كنيد بسياري از ISPهاي مشهور در سطح جهان، از چيزي به اسم سياست مصرف منصفانه استفاده نمي‌كنند و اينترنت ثابت ارائه‌شده‌ي آن‌ها به‌معناي واقعي كلمه «نامحدود» است.
شركت‌هاي خدمات‌رسانِ اينترنتي و ضوابطِ مصرف منصفانه در سرويس‌هاي غير حجمي | ||
|---|---|---|
توضيحات | محدوديت FUP در طولِ يك ماه | نام شركت |
100GB~300GB - قبل از ۲۰۱۳ | Unlimited - بدون محدوديت | BT (UK) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Talk Talk (UK) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Sky (UK) |
- | Limit only for Uploads - محدوديت فقط در آپلود بر حسب سرعت | Virgin Media (UK) |
300GB - ۲۰۱۶ قبل از | 1TB | Comcast (US) |
- | 1TB | AT&T (US) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Teleconnect (FR) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Nordnet (FR) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Orange (FR) |
- | no throttling - بدون محدوديت | 1&1 (GR) |
- | no throttling - بدون محدوديت | O2 DSL (GR) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Turktelekom (TR) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Millenicom (TR) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | TIME Fiber (MY) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | UniFi (MY) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Korea Telecom (SK) |
- | ۱۰۰ گيگابايت در روز | SKbroadband (SK) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | AsahiNet (JP) |
- | Unlimited - بدون محدوديت | Optus (AU) |
- | 100GB~500GB | Teleron (AU) |
ارزش سرويس
مقايسه‌ي ارزش سرويس ايترنت در ايران با ديگر كشورهاي جهان، به‌ويژه كشورهاي غربي، كار ساده‌اي نيست؛ چراكه از يك طرف، در خيلي از كشورهاي اروپايي و آمريكايي، سرويس‌هاي اينترنت ثابت با سرعت مشابه ايران عرضه نمي‌شود و از طرف ديگر، بيشتر اين سرويس‌ها يا كاملا نامحدود هستند يا درصورت داشتن سقف دانلود (Data Cap)، حداكثر حجم مجاز دانلود آن‌ها با سرويس‌هاي ايراني قياس‌پذير نيست. به‌همين‌دليل، درادامه بالارده‌ترين سرويس اينترنت ايران را با پايين‌رده‌ترين سرويس‌هاي خارجي مقايسه مي‌كنيم. در اين مقايسه، علاوه‌بر هزينه‌ي اصلي سرويس، ارزش معادل را با درانديشه متخصصينگرفتن نسبت سرانه‌ي توليد ناخالص داخلي (GDP per Capita) محاسبه خواهيم كرد.
مقايسه‌ي ارزش سرويس اينترنت در ايران با ساير كشورهاي جهان | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
كشور | ISP | سرعت دانلود | مصرف منصفانه | هزينه‌ي ماهانه | نسبت به ايران | ارزش معادل با درانديشه متخصصينگرفتن سرانه‌ي GDP |
ايران | تمام ISP-ها | ۸ مگابيت برثانيه | بسته به ISP، از ۴۰ تا ۲۰۰ گيگابايت | ۵۰ هزار تومان | ۱ | ۵۰ هزار تومان |
ايران | تمام ISP-ها | ۱۶ مگابيت برثانيه | بسته به ISP، از ۶۰ تا ۵۰۰ گيگابايت | ۸۰ هزار تومان | ۱ | ۸۰ هزار تومان |
انگلستان | ۱۱ مگابيت برثانيه | بدون محدوديت | ۱۵.۹ پوند | ۷.۷۵ | ۳۴.۴ هزار تومان | |
انگلستان | ۳۵ مگابيت برثانيه | بدون محدوديت | ۲۲ پوند | ۷.۷۵ | ۴۷.۶ هزار تومان | |
آمريكا | ۱۰۰ مگابيت برثانيه | بدون محدوديت | ۳۹.۹ دلار | ۱۱.۴۰ | ۴۵.۵ هزار تومان | |
آمريكا | ۱۰۰ مگابيت برثانيه | ۱ ترابايت در ماه | ۴۰ دلار | ۱۱.۴۰ | ۴۵.۵ هزار تومان | |
آلمان | ۵۰ مگابيت برثانيه | بدون محدوديت | ۳۴.۹ يورو | ۸.۷۹ | ۵۸.۹ هزار تومان | |
كره‌جنوبي | ا گيگابيت برثانيه | بدون محدوديت | ۵۵ هزار وون (معادل ۴۶ دلار) | ۵.۶۵ | ۱۰۶ هزار تومان | |
ژاپن | ۵۰ مگابيت تا ۱ گيگابيت برثانيه | بدون محدوديت | ۴۹۰۰ ين (معادل ۴۵ دلار) | ۷.۱۶ | ۸۱.۷ هزار تومان | |
* بعضي ارزش‌هاي اشاره‌شده (مانند سافت‌بنك ژاپن) مربوط‌به سرويس‌هاي يك‌ماهه است. درصورت خريد سالانه، ارزش سرويس ارزان‌تر محاسبه مي‌شود. همچنين ارزش برخي از سرويس‌ها در ۱۲ ماه اول اشتراك بسيار كمتر است. ارزش معادل براساس نرخ برابري ارز در تاريخ نگارش مقاله (۲۵خرداد۱۳۹۸) محاسبه شده است. براي كسب اطلاعات بيشتر درباره‌ي شرايط سرويس، روي نام ISP كليك كنيد.
(براي مشاهده در ابعاد اصلي روي تصوير كليك كنيد)
تمامي آنچه تابه‌حال گفته شد، به‌معناي آن است كه متأسفانه اينترنت ثابت كشورمان يكي از كندترين و بي‌كيفيت‌ترين و گران‌ترين سرويس‌هاي اينترنت در جهان است. شايد انتظار ارائه‌ي سرويسي با كيفيت نزديك به استانداردهاي جهاني از ISPهاي داخلي، انتظاري گزاف و خلاف واقعيت‌هاي موجود باشد؛ اما به‌انديشه متخصصين نمي‌رسد چنين انتظارِ حداقلي، درباره‌ي ارزش سرويس‌هاي ارائه‌شده چندان نابه‌جا باشد.
اينترنت همراه
خوشبختانه اوضاع اينترنت همراه ايران (مخصوصا ازلحاظ ارزش) بسيار بهتر از اينترنت ثابت آن است. براساس آمار Speedtest.net، اينترنت همراه ايران در آوريل۲۰۱۹ با متوسط سرعت ۲۹.۲۷ مگابيت‌برثانيه، بالاتر از كشورهايي چون مكزيك، برزيل، روسيه و ايرلند، در رتبه‌ي ۵۳ جهاني قرار گرفته است. فهرست كامل رده‌بندي كشورها براساس سرعت اينترنت همراه را از اينجا مي‌توانيد مشاهده كنيد.
ايران يكي از ارزان‌ترين اينترنت‌هاي همراه جهان را دارد
بااين‌حال، شايد آنچه براي بسياري از متخصصان ايراني از سرعت اينترنت هم مهم‌تر باشد، ارزش آن است. گرچه ارزش بسته‌هاي اينترنت همراه در ايران بسته به اپراتور و طرح انتخابي متفاوت است، با تقريب خوبي مي‌توان گفت اين ارزش در بدترين حالت ممكن نيز به‌زحمت از سه‌چهارهزار تومان براي هر گيگابايت تجاوز مي‌كند. درنتيجه، مي‌توان گفت ايران يكي از ارزان‌ترين اينترنت‌هاي همراه را در جهان دارد.
نمودار زير حاصل مطالعه cable.co.uk از ۶,۳۱۳ طرح اينترنت همراه در بيش از ۲۰۰ كشور جهان در سال ۲۰۱۹ است.
با نگاهي به نمودار بالا، متوجه مي‌شويم براي خريد هر گيگابايت اينترنت همراه در آمريكا بايد به‌طور متوسط ۱۲ دلار (معادل ۱۵۶ هزارتومان با درانديشه متخصصينگرفتن نرخ تقريبي برابري ارز در زمان نگارش اين مقاله) پرداخت كرد. حتي با درانديشه متخصصينگرفتن اختلاف ۱۱ برابري سرانه‌ي توليد ناخالص داخلي دو كشور، ارزش معادل‌سازي‌شده همچنان بالاتر از ۱۴ هزار تومان براي هر گيگابايت خواهد بود.
انديشه متخصصينات شما درباره‌ي ارزش و كيفيت اينترنت ثابت و همراه ايران درمقايسهبا ديگر كشورهاي جهان چيست؟ تجربيات خود از كاركردن با سرويس‌ها و سرويس‌دهنده‌هاي اينترنت را با ما و متخصصان اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران به‌اشتراك بگذاريد.
هم انديشي ها