دانشمندان دارويي جديد براي درمان ابولا ساختند
درميان موجي از درگيري و خشونت، دانشمندان و پزشكان بسياري در جمهوري دموكراتيك كنگو در حال انجام يك آزمايش باليني از داروهاي جديد براي مبارزه با شيوع يك سالهي ابولا بودهاند. روز دوشنبه، بانيان اين آزمايش در سازمان جهاني بهداشت و موسسهي ملي بهداشت اعلام كردند كه بهانديشه متخصصين ميرسد دو درمان آزمايشي به ميزان قابلتوجهي موجب افزايش نرخ ماندگاري شوند. درحاليكه قبلا نشان داده شد يك واكسن آزمايشي مردم را از ابتلا به ابولا محافظت ميكند، اخبار ويژه نخستين درمان براي افرادي است كه قبلا دچار بيماري شدهاند. ژان-ژاك موينبي، مدير كل موسسهي ملي پژوهشهاي زيستپزشكي در كنگو كه بر عمليات آزمايش نظارت داشته است، ميگويد:
از اين پس ما ديگر نميگوييم ابولا درماني ندارد.
از نوامبر گذشته، بيماراني در چهار مركز درماني در شرق كشور كنگو كه در آن جا شيوع بيماري در بدترين حالت خود قرار دارد، بهطور تصادفي براي دريافت يكي از چهار درمان پژوهشي اختصاص داده شدند: آنها يا يك داروي ضدويروسي كه رمدسيوير (remdesivir) ناميده ميشد يا يكي از سه دارويي كه حاوي آنتيباديهاي مونوكلونال بودند را دريافت كردند.
دانشمندان اين پروتئينهاي بزرگ Y شكل را مهندسي كردند تا اشكال خاصي از باكتريها و ويروسهاي مهاجم را شناسايي كنند و سپس سلولهاي ايمني را براي حمله به پاتوژنها به كار گيرند. يكي از اين داروها كه ZMapp ناميده ميشود، در حال حاضر استاندارد مراقبتي در هنگام شيوع ابولا درانديشه متخصصين گرفته ميشود. اين دارو در جريان همهگيري ويرانگر ابولا در غرب آفريقا كه در سال ۲۰۱۴ رخ داد، آزمايش و مورد استفاده قرار گرفت و هدف اين بود كه مطالعه كنند آيا ديگر داروها ميتوانند تاثيري فراتر از داروي مذكور داشته باشند يا خير. اما دادههاي اوليه از ۶۸۱ بيمار (از ۷۲۵نفر) نتايج قابلتوجهي حاصل كرد و آن آزمايش متوقف شد. بهگفتهي آنتوني فاسي، مدير موسسهي ملي آلرژي و بيماريهاي عفوني، ميزان مرگومير در بيماراني كه Zmapp را در چهار مركز آزمايشي دريافت كردند، به ۴۹ درصد كاهش پيدا كرد. ميزان مرگومير در افراد آلودهاي كه هيچ شكلي از درمان را دريافت نميكنند، بيش از ۷۵ درصد است.
كوكتل آنتيبادي مونوكلونال توليدشده بهوسيلهي شركتي به نام Regeneron Pharmaceuticals، داراي بيشترين تاثير روي پايين آوردن نرخ مرگومير بود و آن را به ۲۹ درصد رساند درحاليكه آنتيبادي مونوكلونال NIAID كه mAb114 ناميده ميشود، داراي نرخ مرگومير ۳۴ درصد بود. نتايج درمورد بيماراني كه پس از ابتلا سريعا اين درمان را دريافت ميكردند، چشمگيرتر بود؛ وقتي بار ويروسي هنوز پايين بود، نرخ مرگومير با داروي mAb114 به ۱۱ درصد، با داروي Regeneron به ۶ درصد، با داروي ZMapp به ۲۴ درصد و با داروي Remdesivir به ۳۳ درصد رسيد. داروهاي مبتني بر آنتيباديهاي مونوكلونال تبديل به نقطهي اتكاي پزشكي مدرن شدهاند و در درمان انواعي از بيماريها از سرطان گرفته تا لوپوس مورد استفاده قرار ميگيرند.
البته ساختن داروهاي مبتني بر آنتيباديهاي مونوكلونال، براي مهندسان پرتلاش مهندسي معكوس سالها زمان ميطلبد. بهعنوان مثال Zmapp با آلوده كردن موشها به ابولا و سپس جمعآوري آنتيباديهايي كه موشها دربرابر ويروس توليد كرده بودند، توسعه پيدا كرد. آنتيباديهاي مذكور بايد بيشتر مهندسي شوند تا شبيه آنتيباديهاي انساني بهانديشه متخصصين برسند و موجب ايجاد واكنش ايمني در بدن انسان نشوند. ابولا با استفاده از پروتئينهاي ميخمانندي كه روي سطح خارجي سلول قرار دارد، به داخل سلولهاي قربانيان نفوذ ميكند؛ بنابراين پژوهشگران آنتيباديهاي مختلف را به دنبال يافتن آنهايي كه در پيوند به اين پروتئينها بهترين عملكرد را داشتند، مورد جستجو قرار دادند: دسترسي را مهار كنيد تا ديگر ويروس نتواند تكثير و گسترش يابد. اما درمقايسهبا ديگر ويروسها، ابولا بزرگ است و قابليت تغيير شكل دارد و مهار عفونت آن بهوسيلهي هريك از آنتيباديها دشوار است. بههمين دليل است كه رويكرد كوكتل ترجيح داده شد و محصول Regeneron به شكل تركيبي از سه آنتيبادي مونوكلونال توليد شد.
بهعقيدهي برخي پژوهشگران، يك روش بهتر استخراج سرم بازماندگان ابولا و برداشت DNA از سلولهاي خوني سفيد سازندهي آنتيباديها بود. حاصل اين كار دستيابي به مجموعهاي از دستورالعملهاي ژنتيكي براي ساخت آنتيباديها همراه با سابقهي اثباتشدهاي دربرابر ويروس ابولا است. اين همان چيزي است كه داروي mAb114 بر اساس آن ساخته شده: آنتيبادي از خون يكي از بازماندگان شيوع ۱۹۹۵در كيكويت كنگو جداسازي شد. دانشمندان چندين سال پيش آن را كشف كردند، اين آنتيباديها بيش از يك دهه در بدن او درحال گردش بودند.
با اعلام سازمان جهاني بهداشت، آزمايش جديدي آغاز ميشود كه در آن مستقيما Regeneron با mAb114 كه بهوسيلهي شركتي فلوريدايي به نام Ridgeback Biotherapeutics توليد ميشود، مورد مقايسه قرار خواهد گرفت. بهگفتهي مايك رايان، مدير فوريتهاي بهداشتي سازمان جهاني بهداشت، تمام واحدهاي درماني ابولا در منطقهي شيوع اكنون تنها از دو داروي آنتيبادي مونوكلونال داراي بيشترين تاثير استفاده ميكنند. او ميگويد:
اخبار امروز، ما را قدمي به نجات جان تعداد انسانهاي بيشتري نزديك ميكند. موفقيت آشكار است اما يك تراژدي نيز همراه اين موفقيت است. فاجعه اين است كه مردم به قدر كافي تحت درمان قرار نميگيرند. ما هنوز هم شاهد شمار زيادي از مردم هستيم كه از مراكز درماني دور ميمانند و بهموقع براي استفاده از اين درمانها به مراكز مراجعه نميكنند.
از زمان آغاز شيوع بيماري در ماه اوت گذشته، در استان كيووي شمالي در كنگو بيش از ۲۸۰۰ نفر آلوده شدند كه مرگ ۱۷۹۴ تن از آنها تاييد شده است. اين دومين شيوع بزرگ ابولا تاكنون است. ۱۷ ژوئيه، سازمان جهاني بهداشت پس از ظاهر شدن يك مورد فرد آلوده در گوما، شهري بزرگ در مرز رواندا، اين حالت را يك وضعيت اضطراري بهداشتي عمومي با نگرانيهاي بين المللي اعلام كرد. خطر انتقال بيماري به خارج از مرزها همچنان بالا است.
هم انديشي ها