بيوگرافي سالي رايد، اولين زن آمريكايي فضانورد ناسا

سالي رايد (Sally Kristen Ride) فضانورد و فيزيك‌دان آمريكايي بود كه در سال ۱۹۷۸ به ناسا پيوست و نام خود را به‌عنوان اولين زن فضانورد آمريكايي ناسا جاودانه كرد. او سومين زني بود كه به فضا سفر مي‌كرد. پيش از رايد، والنتينا ترشكوا و سوتلانا ساويتسكايا از اتحاد جماهير شوروي، به فضا سفر كرده بودند. سفر سالي رايد پس از آن دو نفر و در سال ۱۹۸۳ رخ داد. رايد همچنين به‌عنوان جوان‌ترين فضانورد آمريكايي شناخته مي‌شود كه در ۳۲ سالگي به فضا سفر كرده است. او پس از دو سفر با فضاپيماي چلنجر، در سال ۱۹۸۷ ناسا را ترك كرد.

سالي رايد ۲۶ مه ۱۹۵۱ در انسينو لس‌آنجلس به‌دنيا آمد. او اولين فرزند كارول جويس رويد، مشاور زندان محلي و ديل بردل رايد، استاد علوم سياسي در كالج سانتامونيكا بود. سالي فقط يك خواهر به‌نام كارن داشت كه چند سال پس از او به‌دنيا آمد. ورزش از اولين علاقه‌‌مندي‌ها و استعدادهايي بود كه سالي در كودكي از خود نشان داد. والدينش با پي‌بردن به استعداد او، هميشه مشوقش بودند. سالي از پنج‌سالگي مجله‌هاي ورزشي مي‌خواند و در كودكي، بازيكن حرفه‌اي بيسبال بود.

استعداد فراوان سالي در ورزش بيسبال او را به مدارس عالي‌رتبه‌ي شهر رساند. او براي تحصيلات مقطع راهنمايي به مدرسه‌ي پورتولا جونيور رفت و سپس دبيرستان بيرمنگام را انتخاب كرد. درنهايت، بورسيه‌ي تحصيلي از مدرسه‌ي خصوصي و عالي وست‌ليك به‌خاطر استعداد ورزشي به سالي اهدا شد. همين روند باعث شد سالي بيسبال را به‌عنوان ورزش و تفريح اصلي انتخاب كند و در تيم دبيرستان نيز به‌عنوان كاپيتان حضور داشته باشد. او در سال‌هاي تحصيل و ورزش، چند مقام در سطح ملي هم كسب كرد.

سالي علاوه‌بر ورزش، تحصيلات را نيز جزو اولويت‌هاي اصلي زندگي خود قرار داده بود. او هميشه از دانش‌آموزان برتر كلاس بود و استعداد بسياري در علوم تجربي و رياضيات داشت. استعداد و علا‌قه‌ي رايد نوجوان باعث شد والدينش ابزارهاي تحقيق و تحصيل را نيز براي او فراهم كنند. رايد در نوجواني تلسكوپ و مجموعه‌‌اي كوچك براي آزمايش‌هاي شيمي داشت.

دانشگاه استنفورد مقصد تحصيلات عالي سالي رايد بود كه پس از فارغ‌التحصيلي از Westlake School for Girls در سال ۱۹۶۸ و چند ترم تحصيل در كالج سوارثمور و دانشگاه كاليفرنيا، لس‌آنجلس، به آنجا رفت. او در سال ۱۹۷۳ در رشته‌هاي زبان انگليسي و فيزيك، از دانشگاه استنفورد فارغ‌التحصيل شد؛ اما تحصيلات تكميلي را در همان دانشگاه ادامه داد.

ناسا در سال ۱۹۷۷ برنامه‌اي ملي براي جست‌وجوي استعدادهاي جوان در فضانوردي شروع كرد. سالي در آن سال دانشجوي دكتري دانشگاه استنفورد بود. برنامه‌ي جديد ناسا اولين‌بار ثبت‌نام داوطلبان زن را نيز مجاز اعلام كرده بود. سالي رايد در مصاحبه‌اي با نيويورك‌تايمز در سال ۱۹۸۲ گفت حركت‌هاي زنان در سال‌هاي قبل، راه‌ را براي ورود افرادي همچون او به برنامه‌هاي علمي بزرگ هموار كرده بود. حتي زماني‌كه رايد در دانشگاه استنفورد در رشته‌ي فيزيك ليزر تحصيل مي‌كرد، زناني پيش از او به دپارتمان فيزيك وارد شده بودند كه زماني محيطي كاملا مردانه بود.

سالي جزو اولين افرادي بود كه به‌عنوان داوطلب فضانوردي در برنامه‌ي دهه‌ي ۱۹۷۰ ناسا ثبت‌نام كرد. يك سال بعد، او به‌همراه پنج زن ديگر و ۲۹ مرد، در ناسا پذيرفته شد. سالي رايد در همان سال مدرك دكتري خود را نيز در رشته‌ي اخترفيزيك دريافت كرد و به برنامه‌هاي يادگيريي آمادگي برنامه‌ي فضايي پيوست. فراموش نكنيد او اولين زن ناسا نبود و سازمان فضايي از چند سال قبل جذب متخصصان و محققان زن را شروع كرده بود.

سالي رايد به‌محض پيوستن به فضا، به برنامه‌هاي آمادگي فضانوردي پيوست. يادگيري‌‌‌هايي همچون فرود با چتر نجات، بقا در آب، ارتباطات راديويي و پرواز با جت، از برنامه‌هاي آمادگي فضانوردان در فضا بودند كه سالي در تابستان ۱۹۷۹ در آن‌ها يادگيري مي‌ديد. او پس از موفقيت در گذراندن دوره‌هاي آمادگي اوليه و دريافت مجوز خلباني، براي ورود جدي به برنامه‌ي فضايي آماده بود.

يادگيري‌هاي ميداني سالي رايد او را براي مديريت پروژه‌اي فضايي به‌عنوان متخصص مأموريت آماده كرده بود. در آن سال‌ها، برنامه‌ي شاتل فضايي آمريكا در حال اجرا بود و سالي براي عمليت STS-7 آماده مي‌شد. او قرار بود در پروژه‌ي فضايي شاتل چلنجر شركت كند.

سالي رايد براي آمادگي سفر به فضا با چلنجر، علاوه‌بر ساعت‌ها يادگيري تئوري در كلاس، شبيه‌سازي‌هاي عملي را نيز گذراند. او در برنامه‌هاي تحقيق و توسعه‌ي ناسا نيز همكاري مي‌كرد و از پيش‌گامان توسعه‌ي بازوي رباتيك Remote Manipulator System بود كه تخصص بسياري هم در هدايت آن داشت.

اولين پروژه‌هاي عملي مأموريت فضايي رايد در ناسا با برنامه‌هاي STS-2 و STS-3 در سال‌هاي ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ شكل گرفت. او مسئول ارتباطات راديويي مركز كنترل با فضاپيماي كلمبيا بود. سالي در همان سال با فضانوردي ديگر در ناسا به‌نام استيو هاولي ازدواج كرد.

سفر تاريخي سالي رايد به فضا، در ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ رخ داد. او به‌عنوان اولين زن آمريكايي و سومين زن تاريخ، به فضا سفر مي‌كرد. شاتل فضايي چلنجر و پروژه‌ي STS-7، نام سالي رايد را در تاريخ ثبت كردند. در آن پرواز، چهار فضانورد و دو مختصص مأموريت ديگر نيز حضور داشتند. در روز پرواز چلنجر، جمعيتي ۲۵۰ هزار نفره در كيپ‌ كاناورال شاهد حركت شاتل فضايي بودند. بسياري از آن‌ها در حمايت از سالي رايد، تي‌شرت‌هايي پوشيده بودند كه روي آن نوشته شده بود: «Ride, Sally Ride».

سالي رايد در اولين سفر به فضا، مسير آساني را در پيش رو نداشت. به‌هرحال، او اولين زن آمريكايي بود كه به فضا مي‌رفت و با وجود شرايط ظاهرا مناسب براي فعاليت زنان در پروژه‌هاي فضايي، هنوز موانعي بر سر راهش قرار داشت. سالي بدين‌دليل براي سفر با چلنجر انتخاب شده بود كه خصوصيت‌هاي حفظ آرامش در زمان بحران را به‌خوبي كسب كرد. رسانه‌ها پيش از سفر بزرگ سؤال‌هاي متعددي مرتبط با جنسيت از او كردند كه نشان مي‌داد هنوز فضاي علمي آن‌چنان كه بايدوشايد براي حضور زنان آماده نيست.

بازوي رباتيك RMS كه محصول تحقيق و توسعه‌ي تيم خود سالي رايد بود، مسئوليت اصلي او را در پروژه‌ي STS-7 تعريف مي‌كرد. فضانورد جوان بايد ماهواره‌هاي متصل به شاتل را به‌كمك همين بازو هدايت مي‌كرد. ساير گروه مسئوليت‌هاي ديگر همچون هدايت فضاپيما و آزمايش‌هاي علمي فضايي را برعهده داشتند. پروژه‌ي STS-7 با ۱۴۷ ساعت پرواز در فضا همراه بود. درنهايت، گروه عمليات در ۲۴ ژوئن ۱۹۸۳ در پايگاه نيروي هوايي ادواردز در كاليفرنيا فرود آمد.

سفر دوم سالي رايد به فضا ۱۶ ماه پس از سفر اول رخ داد. او ۵ اكتبر ۱۹۸۴ به‌عنوان عضوي از تيم عمليات STS-41G با شاتل فضايي چلنجر مجددا به فضا سفر كرد. مأموريت مذكور سيزدهمين پرواز شاتل فضايي بود و اولين‌بار هفت خدمه در پرواز حضور داشتند. در آن پروژه، يك زن فضانورد ديگر به‌نام كاترين دي ساليوان نيز حضور داشت و براي اولين‌بار، دو زن آمريكايي به فضا سفر مي‌كردند. به‌علاوه، ساليوان اولين زني بود كه پياده‌روي فضايي هم انجام داد. درنهايت، دومين پرواز سالي رايد نيز در ۱۳ اكتبر ۱۹۸۴ به‌پايان رسيد و خدمه پس از ۱۹۷ ساعت پرواز، در فلوريدا به زمين نشستند.

بازگشت رايد از سفر فضايي دوم، با استقبال بي‌نظير همكاران و رسانه‌ها روبه‌رو شد. او به‌سرعت مجددا به برنامه‌هاي تحقيق و توسعه وارد شد و مسئوليت عملياتي خود را شروع كرد. درحالي‌كه زن تاريخ‌ساز آمريكايي براي پروژه‌ي سفر سوم به فضا آماده مي‌شود، برنامه‌ي فضايي ناسا تراژدي بزرگي تجربه كرد.

۲۸ ژانويه‌ي ۱۹۸۶، خدمه‌اي هفت‌نفره شامل يك غيرنظامي به‌نام كريستيا مك‌آليف براي سفر به فضا آماده مي‌شدند. آن‌ها قرار بود با فضاپيماي چلنجر سفر كنند. چند ثانيه پس از پرتاب موشك، كل فضاپيما منفجر شد و حادثه‌اي تاريخي در ناسا ثبت كرد كه تمامي هفت نفر خدمه جان خود را از دست دادند. چهار نفر از آن‌ها هم‌كلاسي‌هاي سالي رايد در دوره‌ي يادگيريي سال ۱۹۷۷ بودند. تراژدي بزرگ تأثير عميقي بر برنامه‌هاي فضايي ناسا گذاشت و تمامي پروازهاي شاتل فضايي را سه سال متوقف كرد.

رونالد ريگان، رئيس‌جمهور وقت آمريكا، دستور داد هيئتي فدرال براي مطالعه فاجعه‌ي شاتل فضايي تشكيل شود. سالي رايد يكي از اعضاي كميسيون ۱۳ نفره‌ي مطالعه فاجعه موسوم به Roger بود. او به‌عنوان عضوي از تيم تحقيقات شناخته مي‌شود كه پرسش‌هاي پيچيده و دشواري را براي شاهدان مطرح مي‌كرد. تحقيقات آن‌ها به اين نتيجه رسيد كه نقص در عايق‌بندي موتور راكت سمت راست ساتل، به انفجار آن منجر شده است. درواقع، نقص عايق‌بندي نفوذ گاز ازطريق اتصال‌ها به تانكر خروجي سوخت را سبب شده بود.

تحقيقات تيم رايد نشان مي‌داد اشكالات متخصص در پروازهاي اوليه‌ي چلنجر هم وجود داشته‌اند؛ اما متأسفانه مسئولان متخصص آن‌ها را جدي قلمداد نكرده‌اند. رايد به يكي از نزديكانش گفته بود از يافته‌هاي تحقيقاتي واقعا عصبي مي‌شده است. يكي از شاهدان، راجر بويزجولي، مهندس شركتي بود كه بوستر راكت را براي شاتل فضايي طراحي مي‌كرد. او به ناسا هشدار داده بود اورينگ‌هاي عايق احتمالا در محيط سرد آسيب مي‌بينند. همكاران بويزجولي به‌‌دليل همين هشدار او را طرد كرده بودند و رايد يكي از معدود همراهان او در سال‌هاي بعد بود.

تعطيلي موقت پروژه‌ي شاتل فضايي سالي رايد را به‌سمت پروژه‌هاي تحقيق و توسعه‌ي ديگر ناسا برد. او عضو تيم‌هاي تحقيقاتي براي عمليات آتي ناسا بود و در موقعيت جديد، مجبور شد به ساختمان مركزي ناسا در واشنگتن نقل‌مكان كند. در آن مركز، واحد جديدي به‌نام Office of Exploration and Office of Strategic Planning راه‌اندازي شد كه سال را به‌عنوان مشاور ارشد مدير پذيرفت. يكي از مسئوليت‌هاي اصلي سالي رايد در مركز جديد، مشاوره‌‌ي تحقيق و توسعه براي برنامه‌هاي بلندمدت آتي ناسا بود. او درنهايت به‌عنوان اولين مدير ارشد مركز نيز انتخاب شد.

سال ۱۹۸۷، زمان پايان همكاري سالي رايد با ناسا بود. او ابتدا گزارشي جامع و متمركز بر برنامه‌هاي فضايي آتي ناسا آماده كرد كه پروژه‌هايي همچون سفر به مريخ و راه‌اندازي مركز فضايي در ماه را پيشنهاد داده بود. سالي رايد پس از انتشار گزارش از ناسا بازنشسته شد. زندگي مشترك او نيز در همان سال به جدايي انجاميد.

نشان پروژه‌هاي پروازي كه سالي رايد در آن‌ها حضور داشت

سالي رايد پس از خروج از ناسا، تدريس در دانشگاه را به‌عنوان هدف اصلي خود انتخاب كرد. رايد دكتري اخترفيزيك داشت و تدريس در رشته‌ي فيزيك بهترين انتخاب براي او محسوب مي‌شد. اولين فضانورد زن آمريكايي براي بازگشت هرچه‌بهتر به فضاي آكادميك، ابتدا تحصيلات خود را در مقطع فوق‌دكتري در دانشگاه استنفورد ادامه داد. مركز جديدي به‌نام Center for International Security and Arms Control در دانشگاه راه‌اندازي شده بود كه ميزبان سالي رايد شد. در آن سال‌ها، جنگ سرد نيز به‌مرور به پايان نزديك مي‌شد و تلاش براي ممنوعيت سلاح‌هاي اتمي، يكي از حوزه‌هاي اصلي فعاليت رايد را تشكيل مي‌داد.

فضانورد تاريخ‌ساز آمريكايي در سال ۱۹۸۹ تحصيلات خود را در مقطع فوق‌دكتري به‌پايان رساند و پيشنهاد دانشگاه كاليفرنيا در سن‌ديه‌گو (UCSD) را براي تدريس پذيرفت. او علاوه‌بر تدريس، پروژه‌هاي تحقيقاتي را نيز با تمركز بر امواج و بادهاي فضايي انجام مي‌داد. سالي رايد به‌عنوان مدير مؤسسه‌ي فضايي دانشگاه كاليفرنيا هم انتخاب شود. در دوراني كه رايد مشغول تدريس و تحقيق بود، فاجعه‌ي فضايي ديگري در ناسا رخ داد كه او را مجددا به سازمان فضايي آمريكا بازگرداند.

شاتل فضايي كلمبيا در ۱۶ ژانويه‌ي ۲۰۰۳ به فضا پرتاب شد. پس از پرتاب، انفجاري در بال شاتل رخ داد كه البته مانع از پرواز نهايي آن نشد. حدود دو هفته بعد و اول فوريه، كلمبيا به‌سمت زمين حركت كرد و با ورود به اتمسفر، كاملا منفجر شد. تمامي هفت نفر خدمه‌ي پرواز جان خود را از دست دادند و تحقيقات ميداني براي يافتن دليل انفجار شروع شد. ناسا بارديگر از سالي رايد تقاضا كرد در كميته‌ي مطالعه دليل انفجار شاتل فضايي به مقام‌ها كمك كند. او تنها فردي بود كه در تحقيقات ميداني دو فاجعه‌ي تاريخي شاتل فضايي حضور داشت. رايد در سال ۲۰۰۳ در مصاحبه‌اي درباره‌ي فاجعه‌ي فضايي دوم گفته بود اشكال اصلي، فراموش‌كردن برخي از نقص‌هاي متخصص فاجعه‌ي اول بوده است.

سالي رايد در سال‌هاي تدريس در دانشگاه، متوجه حضور كم‌رنگ زنان در كلاس‌ها و دانشگاه‌ها شد. او براي تشويق هرچه‌بيشتر كودكان و نوجوانان، به‌ويژه دختران، به علم و تحصيل در برنامه‌ي KidSat ناسا در سال ۱۹۹۵ حضور يافت. ناسا اين برنامه را با هدف آشنايي هرچه‌بيشتر كودكان با برنامه‌هاي فضايي شروع كرده بود و سالي به‌عنوان فردي تاريخ‌ساز بهترين فرد براي تشويق كودكان و نوجوانان بود. دانش‌آموزان شركت‌كننده در برنامه‌ي KidSat فرصت داشتند از دوربيني روي شاتل فضايي عكس‌هايي از كره‌ي زمين درخواست كنند. وظيفه‌ي دريافت درخواست‌هاي دانش‌آموزان و انتقال آن به ناسا و ارسال عكس‌ها، برعهده‌ي دكتر رايد بود.

پروژه‌ي KidSat پس از موفقيت‌هاي اوليه با مأموريت‌هاي شاتل فضايي، به EarthKAM تغييرنام داد. يك سال بعد،‌ همين برنامه در ايستگاه فضايي بين‌المللي نصب و راه‌اندازي شد و در يكي از مأموريت‌ها، ۱۰۰ دانش‌آموز سفارش ۱،۵۰۰ عكس را به ايستگاه ارسال كردند كه تصاويري عالي را از زمين و اتمسفر آن ثبت كرد.

موفقيت پروژه‌ي EarthKAM باعث شد سالي رايد به‌‌دنبال راه‌هاي بيشتر و بهتر براي تشويق كودكان و نوجوانان به علم‌آموزي برود. در سال‌هاي منتهي به قرن بيست‌ويكم، اينترنت به‌مرور به ابزاري روزمره براي مردم تبديل مي‌شد. سالي با عضويت در پروژه‌اي جديد به‌نام Space.com، نقش خود را در تشويق و ترويج علوم فضايي پررنگ‌تر مي‌كرد. او پس از ۱۵ ماه همكاري با پروژه‌ي مذكور، به‌دنبال راه‌هاي ديگري رفت تا دختران را بيش‌ازپيش به حضور در مجامع علمي و خصوصا فضايي تشويق كند.

سالي رايد در سال ۲۰۰۱ به‌‌صورت موقت از تدريس در دانشگاه مرخص شد و مؤسسه‌ي Sally Ride Science را راه‌اندازي كرد. هدف از راه‌اندازي اين مجموعه، تشويق و كنجكاوكردن بيشتر دختران به برنامه‌ها و علوم فضايي و فناوري و رياضيات بود. كمپ‌هاي يادگيريي فضايي، فستيوال‌هاي علمي، معرفي و عرضه‌ي جزوه رايگان‌هايي مرتبط با شغل‌ها و فعاليت‌هاي علمي و ارائه‌ي تجهيزات يادگيريي نوآورانه، از برنامه‌هاي مؤسسه‌ي علمي سالي رايد بود. اين مؤسسه هنوزهم به فعاليت ادامه مي‌دهد و پسران و دختران نوجوان را به حضور بيشتر در برنامه‌هاي علمي تشويق مي‌كند.

از فعاليت‌هاي ديگر سالي رايد با هدف تشويق كودكان و نوجوانان مي‌توان به نگارش هفت جزوه رايگان علمي براي كودكان اشاره كرد. مؤسسه‌ي او بين سال‌هاي ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲، برنامه‌اي به‌همراه ناسا راه‌اندازي كرد كه با عنوان GRAIL MoonKAM، يادگيري نوجوانان دبيرستاني را هدف قرار مي‌داد. دانش‌آموزان از سرتاسر جهان، عكس‌هايي از مناطق گوناگون ماه سفارش مي‌دادند كه پس از ثبت و آماده‌سازي، براي يادگيري و تحقيق در كلاس‌هاي درسي براي آن‌ها ارسال مي‌شد.

سالي رايد ۲۳ ژوئيه ۲۰۱۲ پس از ۱۷ ماه مبارزه با سرطان پانكراس در ۶۱ سالگي از دنيا رفت. جزئيات زيادي از زندگي شخصي رايد در دست نيست و تنها بخشي از نگرش‌هاي او در آگهي فوتي كه به‌دست خودش نوشته شد، دراختيار عموم قرار گرفت. او در طول زندگي افتخارها و جايزه‌هاي متعددي دريافت كرد و در تالارهاي افتخار متعددي در آمريكا عضويت داشت. 

از جايزه‌ها و افتخارهاي مهم سالي رايد مي‌توان به جايزه‌ي فون‌براون انجمن ملي فضايي آمريكا اشاره كرد. جايزه‌ي تئوردور روزولت از NCAA و ورود به تالار افتخارهاي زمان و فضانوردان در آمريكا و دوبار دريافت مدال پرواز فضايي ناسا، از افتخارهاي ديگر رايد هستند. دو مدرسه‌ي ابتدايي در مريلند و تگزاس نيز به‌نام رايد تأسيس شده‌‌اند. 

سالي رايد در سال ۱۹۹۴ جايزه‌ي Samuel S Beard را به‌خاطر خدمات عمومي ويژه در كمتر از ۳۵ سالگي دريافت كرد. در سال ۲۰۰۶، آرتولد شوارتزنگر، فرماندار وقت ايالت كاليفرنيا، نام رايد را در تالار افتخارهاي ايالت و موزه‌ي تاريخ، هنر و زمان كاليفرنيا ثبت كرد. يك سال بعد، تالار افتخارهاي ملي هوانوردي دايتون اوهايو، ميزبان سالي رايد شد. در سال ۲۰۱۲، دو پروب ناسا كه براي پروژه‌ي GRAIL استفاده شده بودند، مأموريت خود را با سقوط بر سطح ماه به پايان رساندند. محل سقوط آن‌ها كه دركنار دهانه‌ي گلدشميت بود، به‌نام سالي رايد نام‌گذاري شد. در همان سال، بنياد Space Foundation، مهم‌ترين جايزه‌ي خود به‌نام جيمز هيل را به رايد اهدا كرد.

در سال ۲۰۱۳، مراسمي ويژه‌ براي يادبود سالي رايد برگزار شد كه در آن، باراك اوباما مدال آزادي رياست‌جمهوري آمريكا را به‌ نام رايد ثبت كرد. در همان سال، مجله‌ي Flying نام رايد را در رتبه‌ي ۵۰ فهرست ۵۱ نفره‌ي قهرمانان هوانوردي ثبت كرد. افتخارهاي متعدد ديگري هم در سال‌‌هاي اخير به‌ نام سالي رايد ثبت شده‌اند تا نام او به‌عنوان اولين زن فضانورد آمريكايي در يادها زنده بماند.