بيوگرافي جون آلميدا، ويروسشناس اسكاتلندي كاشف اولين ويروس كرونا
جون آلميدا (June Almeida) با نام كامل جون دالزيل هارت، ويروسشناس اسكاتلندي بود كه يكي از پيشگامان تصويربرداري از ويروسها در جهان شناخته ميشود. او در تصويربرداري ميكروسكوپي الكتروني بسيار ماهر بود و با همين مهارتها، به شهرتي بينالمللي دست يافت. او تحصيلات آكادميك رسمي نداشت؛ اما پس از سالها تجربه و فعاليت در آزمايشگاههاي بزرگ، موفق شد مدرك دكتري بگيرد. جون آلميدا كاشف اولين ويروس كرونا انساني در جهان شناخته ميشود.
يكي از موفقيتهاي اصلي آلميدا در سال ۱۹۶۶ رخ داد. در آن سال، وي توانسته بود روشي در شناسايي و تشخيص ساختارهاي ويروسي ابداع كند. روشهاي آلميدا به كشف گروهي از ويروسها منجر شد كه بعدا به خانوادهي ويروس كرونا شهرت پيدا كرد. نوآوريهاي آلميدا در آزمايشهاي ميكروسكوپي الكتروني مرتبط با سيستم ايمني بدن (IEM) و تحقيقات مرتبط با شناسايي ويروسهايي همچون هپاتيت B و HIV و ابولا نقش داشت. ميكروگرافهايي كه آلميدا در تحقيقات خود توسعه داده بود، تا سالها در جزوه رايگانهاي يادگيريي ويروسشناسي استفاده ميشد.
تولد و تحصيل
جون دالزيل هارت ۵ اكتبر ۱۹۳۰ در خيابان دانترون گلاسكو در اسكاتلند متولد شد. مادرش، جين دالزيل و پدرش، هري لئونارد هارت نام داشتند. پدر جون رانندهي اتوبوس بود و وضعيت مالي خانوادهي آنها چندان مناسب نبود.
اطلاعات زيادي از سالهاي ابتدايي تحصيل جون در مدارس اسكاتلند در دست نيست. آنچه اكثر منابع تاريخي دربارهي ويروسشناس اسكاتلندي تأكيد ميكند، ترك تحصيل او در ۱۶ سالگي است. منابع تاريخي ميگويند جون با وجود استعداد و مهارت درخورتوجه در تحصيل، در ۱۶ سالگي بهدليل ناتواني در پرداخت هزينههاي تحصيل، مجبور شد ترك تحصيل كند.
جون بهدليل ناتواني در پرداخت هزينههاي تحصيل، در ۱۶ سالگي از مدرسه انصراف داد
پس از ترك تحصيل، جون دالزيل بهعنوان تكنسين در آزمايشگاه بافتشناسي درمانگاه سلطنتي گلاسكو مشغول به كار شد و هفتهاي ۲۵ شيلينگ حقوق ميگرفت. مهارتهايي كه جون در نوجواني و بهصورت تجربي كسب كرده بود، در سالهاي بعد به توسعهي تواناييها و تبديل به ويروسشناس به او كمك شاياني كرد. جون پس از مدتي در بيمارستان بارتس در لندن مشغول به كار شد و تا سال ۱۹۵۴ در آنجا ماند.
پروژههاي حياتي آزمايشگاهي
در سال ۱۹۵۴، جون دالزيل با هنرمندي ونزوئلايي بهنام انريكه آلميدا ازدواج كرد. آنها در همان سال به كانادا مهاجرت كردند و جون توانست بهسرعت شغلي را مرتبط با آموزههاي قبلي در انتاريو پيدا كند. او در مؤسسهي تحقيقات سرطان انتاريو تورنتو مشغول به كار شد و ۱۰ سال در آنجا فعاليت كرد.
فعاليت جون در مؤسسهي سرطانشناسي انتاريو بر تحقيقات با ميكروسكوپهاي الكتروني متمركز بود. وي در آن زمان بهنام جون آلميدا شناخته ميشد و در همكاري با ديگر متخصصان و متخصصان مؤسسهي كانادايي، مطالعاتي متمركز بر رنگآميزي نگاتيوي براي آزمايشهاي پزشكي انجام دادند. روشي كه جون و همكارانش در آزمايشهاي ميكروسكوپي الكتروني بهكار ميگرفتند، ويروس را درمعرض آنتيباديها قرار ميداد و با رنگآميز پسزمينهي زير ميكروسكوپ، شناسايي و كشف ساختار ويروس را در ميان آنتيباديها آسان ميكرد.
يكي از دستاوردهاي اوليهي مهمي كه آلميدا با روش تصويربرداري جديد خود كسب كرد، تصويربرداري از ويروس سرخچه بود. او همچنين در تصويربرداريهاي نگاتيوي موفق شد ساختار دقيق ويروس هپاتيت B را هم شناسايي كند. آلميدا در تحقيقاتش به اين نتيجه رسيد كه ويروس مذكور از دو ساختار بيروني محافظ و ساختار داخلي تشكيل شده است. از دستاوردهاي ديگر آلميدا در آن سالها ميتوان به مقالهاي در سال ۱۹۶۳ اشاره كرد كه شناسايي ساختار ويروسي را در خون بيمار مبتلا به سرطان شرح ميداد.
در سال ۱۹۶۴، جون آلميدا موفق شد مدرك دكتري علوم دريافت كند. او بدون تحصيلات مرسوم آكادميك و تنها بهخاطر دستاوردهاي تجربي آزمايشگاهي و مقالههاي معتبر علمي، توانست مدرك دكتري بگيرد.
كشف اولين ويروس كرونا انساني
در منابع تاريخي، كشف اولين ويروس كرونا انساني به دانشمنداني بهنام ديجي تايرل و ام. ال. بينو نسبت داده ميشود. در سال ۱۹۶۵ و چندين سال پس از كشف ويروس كرونا در حيوانات، آنها موفق شدند آن را در انسانها شناسايي كنند. دو دانشمند مذكور ويروس را از مايع مخاطي بيني كودكي بيمار استخراج و ايزوله كردند. بيمار يادشده علائمي شبيه به سرماخوردگي عادي داشت. پس از مدتي، مشخص شد ويروس خاصيت واگيردار قوي دارد و در نمونههاي آزمايشگاهي، داوطلب ديگر علائمي شبيه به سرماخوردگي ايجاد ميكند.
دو دانشمند كاشف ويروس جديد نام B814 را براي آن انتخاب كردند. آنها با وجود موفقيت در شناسايي و انتقال ويروس به نمونههاي داوطلب، توانايي كشت آن در آزمايشهاي كشت سلول را نداشتند. كشت سلول در محيطهاي آزمايشگاهي براي مطالعه آن بدون نياز به داوطلبهاي انساني روندي حياتي در آزمايشهاي ويروسشناسي محسوب ميشود. تايرل و بيون در مقالهاي در سال ۱۹۶۵ نوشتند:
پس از شكوشبهههاي اوليهي متعدد، اعتقاد داريم ويروس B814 شباهتي به ويروسهاي انساني سابق ندارد.
پس از ۱۰ سال فعاليت در مؤسسهي ويروسشناسي كانادايي، جون آلميدا به لندن بازگشت. او در بيمارستان دانشگاه علوم پزشكي سنتتوماس اين شهر مشغول به كار شد كه اكنون جزو بيمارستانهاي مشهور بريتانيا بهشمار ميرود كه جزوي از كالج سلطنتي لندن است. توني واترسون، استاد كرسي ميكروبيولوژي در دانشگاه مذكور، در سال ۱۹۶۴ در سفري به كانادا، آلميدا را راضي كرد تا به لندن بازگردد. آلميدا در بيمارستان جديد روي پروژههاي مرتبط با ويروسهاي هپاتيت B و سرماخوردگي تحقيق ميكرد.
دو سال پس از كشف اوليه، يعني در سال ۱۹۶۷، نمونههايي از ويروس جديد بهدست آلميدا رسيد تا فرايند تصويربرداري نگاتيوي خود را روي آن امتحان كند. او با روشهاي ابداعي خود كه با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني انجام ميشد، سعي ميكرد ساختار ويروس جديد را كشف و تصويرسازي كند.
آلميدا در همكاري با تايرل توانست ساختار ويروس جديد را تصويرسازي كند. آلميدا در ابتدا ويروس جديد را بسيار مشابه با آنلوفلانزا توصيف كرد و درنهايت، آنها به اين نتيجه رسيدند كه ويروس مذكور ازلحاظ ساختاري شباهت زيادي به ويروسهاي برونشيت مرغي و هپاتيت موشي دارد. آنها در مقالهي سال ۱۹۶۷ خود تأكيد كردند ويروسهاي جديد موسوم به B814 و 229 E كه قبلا كشف شده بود، ساختاري بسيار مشابه به ويروس واگيردار برونشيت مرغي دارد. آنها ويروس جديد را ويروس كرونا (Coronavirus) ناميدند. دليل نامگذاري نيز شباهت لايهي بيروني ويروس به تاج پادشاهي بود. درنهايت، نام ويروس كرونا در سال ۱۹۶۸ رسما براي خانوادهي ويروسهاي جديد ثبت شد.
سالها بعد و در سال ۱۹۸۴، جون آلميدا مقالهاي دربارهي ويروس كرونا نوشت كه نكات جالبي از آن را دربر داشت. ويروسشناس اسكاتلندي در مقالهي خود بهنام «شناسايي ويروسها بهكمك ميكروسكوپ الكتروني» نوشت:
شناسايي و تصويربرداري از ويروس كرونا دشواريهاي متعددي دارد؛ چراكه برخي از بخشهاي سلول، مثلا ميتوكوندرا، نماي سطحي پيچيدهاي دارد. بههرحال، اگر نمونههاي مناسبي براي آزمايش و تصويربرداي پيدا شوند، شناسايي ويروس آنچنان دشوار نخواهد بود. درنهايت، ميتوان فرم ويروس را از سلولهاي زيستي اصلي متمايز كرد.
در سال ۱۹۶۷، واترسون كرسي تدربسي در دانشكدهي پزشكي تحصيلات تكميلي لندن (RPGMS) بهدست آورد. او بازهم آلميدا را همراهبا خود به دانشگاه جديد برد. آلميدا در سالهاي بعد تحقيقات تصويربرداري و شناساي انواع ويروس مرتبط با بيماريهاي تنفسي را ادامه داد و مقالههايي نيز دربارهي آنها منتشر كرد. ويروسشناس اسكاتلندي سالهاي پاياني كار خود را در مؤسسهي Wellcome گذراند. در سالهاي فعاليت در آن مؤسسه، پتنتهاي متعددي درزمينهي تصويربرداري از ويروسها بهنام خود ثبت كرد.
سالهاي پاياني و مرگ
جون آلميدا پس از بازنشستگي نيز به فعاليتهاي مرتبط با ويروسشناسي ادامه داد. چند سال بعد، بهعنوان مشاور به مؤسسهي ولكام بازگشت و در تصويرسازي ويروس HIV كمك شاياني به محققان كرد. از مقالههاي مهمي كه در سالهاي پس از بازنشستگي نوشته شد، ميتوان به مقالهي سال ۱۹۷۹ دربارهي تشخيص آزمايشگاهي سريع ويروسها اشاره كرد كه براي سازمان بهداشت جهاني WHO تأليف شده بود.
حاصل ازدواج آلميدا با همسر اولش، دختري بهنام جويس بود كه اكنون در حوزهي روانپزشكي فعاليت ميكند. او در سال ۱۹۸۲ از انريكه آلميدا جدا شد؛ اما امروزه با نام خانوادگي همسرش شناخته ميشود. آلميدا در سال ۱۹۸۵ بازنشسته و با همسر دومش، فيليپ ساموئل گاردنر، در منطقهي بكسهيل آنسي اسكاتلند ساكن شد و در سال ۲۰۰۷، در همان منطقه براثر حملهي قبلي از دنيا رفت.
آلميدا با روشهاي نوآورانه در تصويربرداري از ساختار ويروسها، نام خود را در تاريخ جاودان كرد. او همچنين در دوران تدريس در كالج تحصيلات تكميلي بندن، استاد آلبرت كاپيكيان بود و روش تصويربرداري ميكروسكوپي بهكمك سيستم ايمني را به او يادگيري داد. كاپيكيان كه از طرف مؤسسهي سلامت ملي آمريكا NIH براي بازديدي ۶ ماهه به لندن رفته بود، از روشهاي آلميدا براي شناسايي نوعي ويروس استفاده كرد كه امروز بهنام نوروويروس (Norovirus) شناخته ميشود.
دستاوردهاي شناسايي ويروسي آلميدا در ماههاي ابتدايي شناسايي و شيوع ويروس كرونا جديد موسوم به كوويد ۱۹ بارديگر در صدر اخبار جهان قرار گرفت. رسانههاي متعدد جهان در دوران شيوع اين ويروس مرگبار در سال ۲۰۲۰، به انتشار داستان زندگي آلميدا روي آوردهاند. هرالد و BBC و نشنال جئوگرافيك در ماههاي اخير، داستان آلميدا را مجددا منتشر كردهاند. دانشمندان چيني كه اولين برخوردها را با كوويد ۱۹ داشتند، روشهاي تصويربرداري و شناسايي توسعهيافتهي آلميدا را از ابزارهاي مهم شناسايي ويروس جديد بيان كردهاند.
هم انديشي ها