داستان برند فاكسكان، بزرگترين پيمانكار توليد محصولات الكترونيكي در جهان
فاكسكان (با نام كامل Hon Hai Precision Industry يا Foxconn Technology Group) توليدكنندهي پيمانكاري محصولات الكترونيكي است كه مركز مديريت آن در توچنگ و شهر نيو تايپه تايوان قرار دارد. آنها بهعنوان بزرگترين ارائه دهندهي خدمات توليد تجهيزات الكترونيك در جهان شناخته ميشوند. فاكسكان گسترهي فعاليت بسيار وسيعي دارد و بهعنوان بزرگترين سازمان استخدامي در تايوان شناخته ميشود. شركت تايواني، ميراث بنيانگذار و مدير افسانهاي، تري گو است كه بهلطف بهرهبرداري از ويژگيهاي گفتمان جهاني سازي، شركتي با نفوذ بينالمللي راهاندازي كرد.
امروزه اكثر شركتهاي بزرگ دنياي فناوري براي توليد محصولات سختافزاري خود با فاكسكان وارد معامله ميشوند. نام اين شركت بهعنوان توليدكنندهي محصولات بزرگي همچون آيفون و آيپد و كنسولهاي بازي مشهور ديده ميشود. آنها با غولهايي همچون اپل، هواوي، مايكروسافت و سوني همكاري ميكنند. استراتژي توليد با هزينهي پايين و دسترسي به زنجيرهي تأمين گسترده، با وجود تمام انتقادهايي كه در سالهاي گذشته براي شركت تايواني بههمراه داشته است، بهعنوان موتور محركهي اصلي آنها شناخته ميشود.
فاكسكان در سالهاي گذشته تحت شديدترين انتقادها قرار گرفت كه اكثر آنها نيز متمركز بر شرايط نامناسب كار در كارخانههاي اين شركت بود. يكي از بزرگترين پروندهها عليه شركت تايواني، پس از خودكشي تعدادي از نيروي سادهان اين شركت در شنژن چين در سال ۲۰۱۰ به جريان افتاد. تحقيقاتي كه پيرامون پرونده صورت گرفت، پاي اپل را نيز به ميان كشيد و شركت آمريكايي مجبور به واكنش سريع به رخدادهاي پيش آمده شد. در مجموع، فاكسكان با مديريت همهي بحرانهاي پيش آمده، هنوز هم بهعنوان پيمانكار اصلي بسياري از شركتهاي بزرگ شناخته ميشود و كارخانههاي متعددي در مناطق ارزان، خصوصا در آسياي شرقي دارد. برخي آمارها، تعداد متخصصان و نيروي سادهان فاكسكان را در سرتاسر جهان، نزديك به يك ميليون نفر بيان ميكنند.
نمايي از داخل يكي از كارخانههاي فاكسكان
تاريخچه تأسيس
فاكسكان با تاريخچهاي نهچندان طولاني به موفقيتهاي قابلتوجه امروز دست يافته است. تري گو (Terry Guo)، اين شركت را در سال ۱۹۷۴ و بهعنوان يك توليدكنندهي قطعات برقي راهاندازي كرد. اولين كارخانهي شركت در چين نيز ۱۴ سال بعد در شنژن راهاندازي شد. فاكسكان و اپل، امروز پيوندي پيچيده با يكديگر دارند و به رشد و توسعهي كسبوكار هم كمك ميكنند. آنها در دورهي زماني مشابه، با فرسنگها فاصله از يكديگر راهاندازي و دههها بعد، به هم نزديك شدند. درسال ۱۹۷۴ كه استيو جابز ۱۹ ساله هنوز در شركت آتاري فعاليت ميكرد، تري گو ۲۴ ساله، ۷۵۰۰ دلار از مادرش قرض گرفت تا استارتاپش را راهاندازي كند.
امروز اكثر متخصص كارشناسان و متخصصان دنياي كسبوكار اعتقاد دارند كه تري گو با سبك مديريت خاص خود، مهمترين نقش را در موفقيتهاي امروز فاكسكان داشته است. حتي فايننشال تايمز پيشبيني ميكند كه دوري احتمالي او از فاكسكان، خسارتهاي زيادي را براي غول تايواني بههمراه خواهد داشت. بههرحال مطالعه مسيري كه گو براي رسيدن به قلههاي صنعت الكترونيك طي كرد، خالي از لطف نيست.
تري گو در بانكيائو در تايپه متولد شد. خانوادهي او ابتدا در منطقهي مركزي چين زندگي ميكردند . در سال ۱۹۴۹ به تايوان آمدند. پدرش يك افسر پليس بود و پس از مهاجرت به تايوان، صاحب سه پسر شد. گو به لطف درآمد مناسب پدر، تحصيلات خود را تا بالاترين سطوح ادامه داد، اما تصميم گرفت تا بهجاي ورود به دانشگاه، در يك مدرسهي خصوصي ملواني ثبتنام كند.
تري گو
اقتصاد صادرات در تايوان، در دهههاي منتهي به قرن ۲۱ بسيار رونق داشت. گو پس از اينكه چند سال در دريانوردي مشغول يادگيري و كارآموزي بود، بالاخره تصميم گرفت تا كسبوكار خودش را راهاندازي كند و از فرصتهاي صادراتي پيشآمده، بهرهمند شود. ايدههاي او از همان ابتدا روي توليد پيمانكاري متمركز بود. اولين كسبوكار با كمك ۷،۵۰۰ دلاري و خريد دو دستگاه قالب تزريق پلاستيك شروع به كار كرد. گو با استفاده از اين دستگاهها و استخدام ۱۰ نيرو، دكمههاي پلاستيكي مخصوص تلويزيون توليد ميكرد. اولين مشتري او نيز يك شركت آمريكايي مسنقر در شيكاگو بهنام Admiral TV بود. همين سفارش اوليه، مسير را براي ورود به بازارهاي ديگر براي گو فراهم كرد.
تري گو با بهرهبرداري از مزاياي سياست صادرات در تايوان، كسبوكار خود را راهاندازي كرد
از اولين مشتريان گو ميتوان به RCA، Zenith و Philips اشاره كرد. مسير اوليهي كارآفرين تايواني به سرعت در دنياي الكترونيك و دستگاههاي مصرفي پيش ميرفت و او با بلندپروازي و سرسختي، مشتريان جديد را به سرعت جذب ميكرد. برخي ادعا ميكنند كه چنگيز خان مغول، قهرمان ذهني تري گو بوده است. فردي كه در قرن ۱۳ ميلادي، با متحد كردن قبيلههاي جنوب شرقي آسيا، تقريبا تمامي منطقهي اوراسيا را اشغال كرد. شايد همين تعريف اوليه، نزديك بودن گو به چنگيز خان را نشان دهد. گو ارادت خود به چنگيز خان را بهصورت علني هم نمايش ميداد و با بستن دستبندي به دست راست خود (متعلق به يكي از معابد مرتبط با چنگيز خان) طرفدارياش را نشان ميداد. البته گو علاوه بر بلندپروازي و سختكوشي، شخصيت كاريزماتيكي هم دارد كه امكان جذب نيروهاي حرفهاي و مستعد و عقد قرارداد با شركتهاي بزرگ را برايش به ارمغان ميآورد. همين رفتارها باعث شد تا شركت او، هون هاي، بهمرور به يك پيمانكار توليدي موفق تبديل شود.
اخلاق و تعهد به كار، يكي از خصوصيتهاي اصلي بنيانگذار فاكسكان است كه از تمامي نيروهاي فعال در شركت هم انتظار ميرود. همين انتظار به سختكوشي، تعريف و اصطلاحي مرسوم را پيرامون شرايط كار كردن در فاكسكان ايجاد كرده است. برخي، سال اول كار كردن در فاكسكان را مانند ماه عسل ميدانند. در سال دوم افراد بايد مانند «ببر» و از سال سوم بايد مانند «سگ» كار كنند. بهعنوان مثال، ظاهرا شركت به متخصصانش سهام نيز اعطا ميكند، اما آنها براي كسب درآمد از سهام بايد سالها در فاكسكان مشغول به كار بمانند.
همانطور كه گفته شد، گو خود نيز تعهد بالايي به كار كردن دارد. او در مصاحبهاي با بلومبرگ گفته بود كه تا سه سال ابتدايي فعاليت شركت، ۱۵ ساعت در روز و ۶ روز در هفته كار ميكرده و از هيچ تعطيلاتي هم استفاده نكرده است. گو اعتقاد دارد يك رهبر كسبوكار نبايد بيشتر از متخصصان خود بخوابد و بايد بهعنوان اولين نفر وارد و بهعنوان آخرين نفر از شركت خارج شود. سالها بعد كه شركت تحت مديريت او به موفقيت و درآمد بالا دست يافته بود بهخاطر بحرانهاي ايجادشده بر اثر خودكشي نيروي سادهان، گو در دفتر خود در كارخانهي شنژن ميخوابيد. او به نيروي سادهان ميگفت كه تصميم دارد شرايط آنها را درك كند.
كسبوكار فاكسكان در دههي ۱۹۸۰ با رشد مناسبي همراه شد. تري گو براي جذب مشتريان جديد در بازار بزرگ ايالات متحده، تصميم گرفت كه بازديدي گسترده از شركتهاي مستقر در آن كشور داشته باشد. او ميدانست كه صنعت الكترونيك و كامپيوتر در ايالات متحده با سرعت رشد ميكند و تصميم داشت تا سهمي از اين بازار را دراختيار بگيرد. بازديد گو از ايالات متحده، ۱۱ ماه به طول انجاميد و شامل سفر به ۳۲ ايالت شد. گو با يك خودروي اجارهاي، در سرتاسر ايالات متحده سفر كرد و حتي برخي اوقات بدون اطلاع، از شركتها بازديد ميكرد. او سهم عمدهاي از مهارت زبان انگليسي را در طول همان سفر كسب كرد. افرادي كه در آن سالها با گو ديدار داشتند و بعدا بهعنوان همكار و حتي رقيب در كنارش حضور داشتند، تمايل كارآفرين تايواني و مهارت او به توسعه و گسترش كسبوكار را تحسين ميكنند.
توسعه فعاليت و نفوذ به بازار چين
فاكسكان با وجود استقرار رسمي در تايوان و شهر توچنگ (كه در زبات ماندارين معناي «شهر كثيف» دارد)، بيش از همه با فعاليتهاي توليدي در شنژن شناخته ميشود. اين شهر واقع در استان گوانگدانگ در جنوب شرقي چين، مركز فعاليتهاي توليدي شركت تايواني به شمار ميرود و بحرانهاي مديريت نيروي انساني هم از همانجا سرچشمه گرفت. داستان فعاليت در شهر شنژن، به تبديل شدن فاكسكان از يك پيمانكار ساده به بزرگترين سازمان استخدامي در چين و بزرگترين شركت پيمانكار توليدي صنعت الكترونيك، گره خورده است.
محيط يكي از كارخانههاي فاكسكان در شنژن
هيچ شهري در جهان به اندازهي شنژن با توليد محصولات الكترونيكي مخصوص مصرفكننده گره نخورده است. زمانيكه فاكسكان فعاليت خود را شروع كرد، شنژن هنوز يك بندر ماهيگيري خارج از هنگكنگ بود و ۳۰۰ هزار نفر در آن سكونت داشتند. امروز حدود ۱۱٫۹۱ ميليون نفر در شنژن زندگي ميكنند و ۹۰ درصد از گجتهاي الكترونيكي مخصوص مصرفكننده در اين شهر ساخته شده و به سرتاسر جهان صادر ميشود. شنژن، پس از شانگهاي و پكن بهعنوان سومين شهر بزرگ چين شناخته ميشود.
بخش عمدهاي از محصولات الكترونيكي مصرفي امروز در شنژن توليد ميشود
شنژن تنها به لطف فاكسكان به بزرگترين شهر الكترونيكي جهان تبديل نشد. درواقع تصميم سال ۱۹۷۹ حزب كمونيست چين و رهبر آنها دنگ ژياپونگ، باعث شد تا فرصت فعاليت براي بسياري از شركتهاي خارجي فراهم شود. شنژن از آن سال به منطقهي ويژهي اقتصادي تبديل شد تا پذيراي سرمايههاي خارجي و فعاليت گستردهي اقتصادي باشد. چين مناطق ويژهي اقتصادي ديگري هم راهاندازي كرد كه همگي، سياست و ساختاري مشابه داشتند. آنها بهنوعي فعاليت مستقل داشتند و خارج از نظارت و كنترل عميق دولت مركزي، مشغول به فعاليت بودند. مناطق ويژهي اقتصادي، نيروي انساني ارزان، زمين ارزان، دسترسي به بندرگاهها و فرودگاهها براي صادرات آسان محصولات، ماليات كمتر بر درآمد سازمانها و ديگر تسهيلات مالياتي و اعتباري را دراختيار توليدكنندهها قرار ميدادند. همين مناطق، بهمرور اقتصاد چين را متحول و منقلب كردند.
فاكسكان تنها شركتي نبود كه از سياستهاي پيشرو دولت مركزي چين استفاده كرد، منتهي آنها بيشترين مزيت را از سياستهاي جديد كسب كردند. همانطور كه گفته شد، اولين كارخانهي شركت تايواني در شنژن در سال ۱۹۸۸ راهاندازي شد كه ۱۵۰ نيروي ساده مهاجر را از منطقهي حومهاي استان گوانگدانگ استخدام ميكرد. حدود ۱۰۰ نفر از اولين نيروي سادهان فاكسكان در شنژن، زن بودند. امروز كارخانهي شنژن بسيار گستردهتر از سالهاي ابتدايي فعاليت ميكند، اما يكي از سياستهاي اوليهي فاكسكان در ارتباط با متخصصان و نيروي سادهان، هنوز هم رعايت ميشود. آنها هنوز هم امكانات اقامت خوابگاهي را در داخل يا نزديكي كارخانه به نيروي سادهان ارائه ميكنند.
نمايي از يكي از خوابگاههاي فاكسكان در كارخانه
شنژن براي فاكسكان يك آرمانشهر بود، اما چالشها و تهديدهايي هم براي شركت جوان تايواني داشت. بسياري از شركتهاي تايواني شجاعت فعاليت در چين را نداشتند. بازار نيروي انساني در تايوان فشردهتر شده بود و هزينهي نيروي انساني افزايش مييافت. درنتيجه بسياري از شركتها مجبور شدند تا فعاليت توليدي خود را به كشورهايي همچون مالزي، تايلند و فيليپين منتقل كنند. ازطرفي حكومت چين كه زيرساخت مستحكمي را براي كسبوكارها فراهم نميكرد، دركنار نگراني از دخالتهاي دولت مركزي كمونيست، عامل بازدارندهاي براي تايوانيها بود. شرايط سياسي بين تايوان و چين نيز پيچيده بود. پكن هنوز به تايوان بهعنوان يك استان نگاه ميكرد كه بايد بالاخره به سرزمين اصلي متصل ميشد (حتي به زور).
گو با وجود تمامي چالشهايي كه صنعت توليد در چين برايش ايجاد ميكرد، با جديت به فعاليت در آنجا ادامه داد و شركتش در دههي ۱۹۹۰، رشد انفجاري را تجربه كرد. شنژن در آن سالها پذيراي نيروي كار ساده و همچنين مديران و سرمايهگذاران متخصص بود كه ظرفيت رشد منطقه و همچنين تبادل و تجارت در بازار پر پتانسيل الكترونيك مصرفي را درك كرده بودند. فاكسكان با استفاده از همين هجوم وسيع نيروي كار، با سرعت زيادي رشد كرد. يكي از مديران سابق فاكسكان ميگويد در آن زمان مردم در صفهاي طولاني بيرون كارخانهي شركت حضور مييافتند تا شانسي براي ورود و استخدام پيدا كنند.
نيروي سادهان روستايي، سهم عمدهاي از اولين نيروي انساني فاكسكان را تشكيل ميدادند. مديران روزانه چندين اتوبوس را به مناطق روستايي ارسال ميكردند تا نيروهايي را براي كارخانهي اصلي در شهر، جمعآوري كنند. روستاييها كه بهدنبال درآمد و شرايط زندگي بهتر در شهر بودند، با كار كردن در فاكسكان تنها امكان اقامت در خوابگاههايي با فضاي بسياركوچك را پيدا ميكردند و درآمد خود را به خانه ميفرستادند. البته بهمرور، شهروندان چيني كه در در سطوح پايين نيروي سادهي در فاكسكان فعاليت ميكردند، به موقعيتهاي مديريت مياني هم ارتقا پيدا كردند كه تا پيش از آن، تنها محدود به متخصصان تايواني بود.
فاكسكان در سالهاي منتهي به قرن ۲۱، با بهرهمندي از همان رشد ابتدايي سريع در تايوان و شنژن، به يك غول توليدكنندهي تجهيزات الكترونيك تبديل شده بود كه قطعات اصلي يا حتي محصول كامل را براي بسياري از شركتهاي بزرگ جهان توليد ميكرد. آنها به مرور فرايندهاي خريد و ادغام سازماني را هم شروع كردند و كارخانههاي جديد، در مناطق ديگر چين راهاندازي شد و هون هاي، يكي از بزرگترين كارخانههاي توليدي در چين بود.
هون هاي در سال ۲۰۰۱ به بزرگترين شركت خصوصي تايوان ازلحاظ فروش تبديل شد. آنها با افزايش ۵۵ درصدي فروش، به ركورد ۴٫۵ ميليارد دلار رسيدند و سود شركت نيز با رشد ۲۶ درصدي در آن سال به ۳۸۲ ميليون دلار رسيد. اولين سال قرن ۲۱، با قراردادي مهم و سرنوشتساز براي فاكسكان همراه بود. اينتل تصميم گفت تا توليد مادربردهاي اختصاصي خود را از ايسوس به فاكسكان منتقل كند. گو پس از موفقيت در عقد قرارداد با غول دنياي پردازنده، لقب «سلطان برونسپاري» را از بلومبرگ دريافت كرد.
در سالهاي بعدي دههي ۲۰۰۰، سرعت رشد و توسعهي فعاليتهاي فاكسكان با همان شدت قبلي ادامه پيدا كرد. آنها در سال ۲۰۰۷ و همزمان با معرفي آيفون اپل، كارخانهي جديدي را با هزينهي ۵۰۰ ميليون دلاري در هويژو در جنوب چين راهاندازي كردند. آيفون اپل، در سالهاي بعد به محصول بزرگ كارخانههاي فاكسكان تبديل شد و هنوز هم فاكسكان يكي از بزرگترين پيمانكارهاي شركت آمريكايي به شمار ميرود.
درآمد جهاني فاكسكان در سال ۲۰۰۸ به ركورد قابلتوجه ۶۱٫۸ ميليارد دلار رسيد كه حتي از فروش دو مشتري عظيم و باسابقهي شركت يعني دل و نوكيا هم بيشتر بود. پس از بحران اقتصادي سال ۲۰۰۸، تمايل به محصولات الكترونيكي مصرفي مجددا افزايش پيدا كرد و فاكسكان با هجوم سفارشهاي جديد ازسوي شركتهاي بزرگ روبهرو شد. رشد فاكسكان در سالهاي بعد با سرعتي مناسب ادامه پيدا كرد تا اينكه آنها در سال ۲۰۱۱ در فهرست بزرگترين شركتهاي جهان (Global 500) از جايگاه ۱۱۲ به ۶۰ رسيدند.
ادغام عمودي
تري گو از همان سالهاي ابتدايي فعاليت روند ادغام عمودي را بهعنوان يكي از استراتژيهاي اصلي شركتش در انديشه متخصصين داشت. در چنين سيستمي، يك شركت، دو يا چند فاز توليد را كه عموما بهصورت مجزا در شركتهاي ديگر انجام ميشود، با هم تركيب ميكند. روند مذكور، مشابه كاري است كه اپل انجام ميدهد. اپل از سالها پيش با پيادهسازي مدل عمودي، كنترل بخشهاي سختافزار و نرمافزار را در سطوح گوناگون در دست دارد. به تعريف ساده، آيفون از سيستمعامل iOS استفاده ميكند كه توسط اپل طراحي شده است و پردازندههاي اجرا كنندهي نرمافزار نيز توسط همان شركت طراحي ميشوند. با وجود اينكه تخصص و فعاليت عميق يك شركت در حوزهاي خاص، مزاياي زيادي دارد، اين سبك از فعاليت و كنترل تمامي بخشها، در برخي صنايع منطقي بهانديشه متخصصين ميرسد.
فرايند بهينهي توليد و مونتاژ در فاكسكان، امكان رقابت با ديگر توليدكنندههاي پيمانكاري را فراهم ميكند
ادغام عمودي در فاكسكان به اين معناي بود كه شركت، مواد مورد نياز خود را توليد كند و خطوط توليدي خود را در بالاترين بازدهي به كار بگيرد. افرادي كه در آن سالها از كارخانهي فاكسكان بازديد ميكردند، يكپارچگي مراحل توليد و مديريت دقيق هر بخش در همكاري با بخشهاي ديگر را تحسين ميكردند. حتي آنها اعتقاد دارند سيستم مونتاژ كامپيوترها و ديگر محصولات مصرفي، تحت تأثير سيستم توليد فاكسكان، متحول شد.
فاكسكان در سالهاي رشد و توسعه، تلاش ميكرد تا مديريت و نظارت گسترده را هرچه بيشتر توسعه دهد. شراكتهاي استراتژيك و فرايندهاي خريد و ادغام، تأثير زيادي بر اين افزايش نظارت و مديريت يكپارچه داشتند. فاكسكان تلاش ميكرد تا هرچه بيشتر، قطعات را در داخل كارخانههاي خود توليد كرده و بهنوعي زنجيرهي تأمين از سطوح پاييني را كوچك كند. طبق گفتهي سخنگوي شركت، آنها حتي با معادن مواد اوليه در نزديكي كارخانههاي خود، قراردادهاي شراكت استراتژيك امضا ميكردند.
توانايي توليد سريع و انعطافپذير محصولات در فاكسكان باعث شد آنها تا ميانهي دههي ۲۰۰۰، بازار سفارش توليد موبايلهاي هوشمند را از رقباي چيني خود يعني ZTE و هواوي بربايند. شركت تايواني همچنين تلاش ميكرد تا بازار كامپيوترهاي شخصي روميزي و همراه را نيز اشغال كند و در اين مسير، با توليدكنندههايي همچون Quanta و Compal و Wistron رقابت ميكرد. بههرحال فرايندهاي توسعهاي باعث شدند تا فاكسكان، سفارشهاي مهمي را از شركتهاي بزرگ همچون سامسونگ الكترونيكس، HP، سوني (پلياستيشن)، اپل، مايكروسافت (ايكسباكس)، دل و نوكيا دريافت كند.
مراكز توليد عظيم فاكسكان
كارخانههاي توليدي فاكسكان در مقايسه با رقباي غربي، غير قابل توصيف هستند. آنها مجموعههاي عظيم توليدي دارند كه در تركيب با مراكز اقامت و استراحت نيروي سادهان و متخصصان، به نوعي شهرهايي را تحت تملك شركت تايواني ايجاد كردهاند. شهرهايي مجهز به رستوران، بيمارستان، سوپرماركت و مراكز ورزشي مانند استخر كه بهمرور به محل زندگي بسياري از نيروي سادهان تبديل ميشوند. بهعنوان مثال، كارخانهي فاكسكان در شنژن اكنون در زميني به مساحت ۲٫۳ كيلومتر مربع مستقر است. شهرهاي صنعتي فاكسكان، به تعريف برخي رسانهها بهعنوان دانشگاههايي با سيستم حفاظتي قوي نيز شناخته ميشوند. تعريفي كه آنچنان غلط هم نيست.
مديران ابتدايي فاكسكان به ياد ميآورند كه مراكز شركت، در سالهاي ابتدايي قرن ۲۱ با رشد عظيم از ۴۵۰۰ نيروي ساده به ۲۵۰ هزار نفر رشد كرد. يكي از مديران به ياد ميآورد كه تنها در دو هفته اقامت در هتل، ساخته شدن كامل يك كارخانه را شاهد بوده است. او ميگويد مراحل ساخت كارخانه بهصورت همزمان انجام ميشدند و به محض آماده شدن ساختمان، نيروي انساني جديد در آن يادگيري ميديد و شروع به كار ميكرد.
نيروي سادهان جوان فاكسكان
اكثر كارخانههاي فاكسكان پذيراي نيروي سادهان ۱۸ تا ۲۵ ساله از مناطق روستايي چين هستند. بسياري از آنها براي اولينبار از خانواده و دوستان خود دور ميشوند. آنها در خوابگاههاي بزرگي دركنار يكديگر زندگي ميكنند به مرور، به خانواده تبديل ميشوند. مديران نيز برخي اوقات برنامههاي سرگرمي عمومي اجرا ميكنند تا بخشي از فشارهاي كاري و روحي نيروي سادهان را كاهش دهند. يكي از جذابترين برنامههاي تفريحي، در سال ۲۰۱۱ و در كارخانهي لانگوا در شنژن برگزار شد كه شامل فستيوالهاي ورزشي و هنري و تفريحي بود. فاكسكان از شعار «به زندگي ارزش دهيد» در اين فستيوال استفاده ميكرد كه باتوجهبه خودكشيهاي انجامشده در شركت در سال ۲۰۱۰، نامرتبط بهانديشه متخصصين نميرسيد. البته درنهايت با وجود تلاشهاي انجامشده ازسوي مديران، رسانههاي اعتقاد دارند كه فعاليتهاي فاكسكان براي افزايش روحيهي متخصصان كافي نيست.
همانطور كه گفته شد، استفاده از لفظ دانشگاه براي مراكز توليدي فاكسكان آنچنان اشتباه نيست. آنها در جريان پيشرفت، يادگيري و بهبود فرايندها را بهمرور در تمامي سطوح اضافه كردند. شركت تايواني در سالهاي ابتدايي فعاليت، بازدهي بالاي امروز را نداشت. آنها محصولات را بهصورت انبوه توليد ميكردند و برخي اوقات عقب ماندت يك بخش از زنجيرهي تأمين مواد، تأخير كامل فرايند توليد را بههمراه داشت. سيستم مديريت و نحوهي كار نيروي سادهان بههيچوجه بهينه نبود و فاكسكان بهعنوان كارخانهاي با بازدهي پايين شناخته ميشد.
دوان اوري يكي از اولين مديران كارخانه در فاكسكان بود كه در نگاه اول، چالشهاي متعدد خط توليد را شناسايي كرد. او ميگويد كارخانه در سالهاي ابتدايي شبيه به طراحيهاي هنري فورد براي توليد فورد T در كارخانهي آمريكايي برنامهريزي شده بود كه يك طرح كاملا منسوخ به شمار ميرفت. اوري ۶ سال در فاكسكان فعاليت كرد كه حاصل آن، بهينهسازي گستردهي فرايندهاي توليد بود. اوري سيستم توليد با جريان دائم را در فاكسكان راهاندازي كرد كه منجر به افزايش بازدهي كارخانهها شد. چنين روندي، هيچگونه توقف بخشهاي مونتاژ را براي آماده شدن قطعات قبلي تجربه نميكند و توليد، با سرعت و بهرهوري بالايي در كارخانه
فرايند بهينهسازي سيستم توليد و مونتاژ در فاكسكان، باعث شد تا بهمرور ساختارهاي سنتي مانند چرخدستيها و مونتاژ دستي، به سيستمهاي پيشرفتهتر مانند نوار نقالههاي هوشمند، ابزار مونتاژ ماشيني و حتي استفاده از هوش مصنوعي براي شناسايي اشكال و ايراد در مونتاژ تبديل شوند. اوري ميگويد كل تاريخچهي ۷۰ ساله بهينهسازي توليد صنعتي در ايالات متحده، در طول ۶ سال در فاكسكان انجام شد.
مركز مديريت فاكسكان در ايالات متحده
فرهنگ سازماني و بحرانهاي نيروي انساني
متخصص كارشناسان متعدد اعتقاد دارند فرهنگ سازماني فاكسكان تقاضاي كار و فعاليت شديد از سوي نيروي سادهان دارد. آنها حتي از لفظ فرهنگ نظامي براي تفسير كارخانههاي فاكسكان استفاده ميكنند كه دستورها طبق سلسله مراتب سازماني از بالا به پايين منتقل و اجرا ميشوند. هيچگونه پذيرش اشتباه يا عدم بازدهي در فاكسكان پذيرفته نميشد. ساعتهاي كاري نيز بسيار طولاني و خستهكننده بودند. برخي شيفتهاي كاري، ۱۲ تا ۱۴ ساعت تنظيم ميشد. اوري كه خود، بسياري از چالشهاي فرهنگ سازماني فاكسكان را حل كرد، برخي اوقات از ساعت ۶ صبح تا ۱۰ شب مشغول به كار بود.
از سياستهاي فاكسكان در سالها و دهههاي ابتدايي ميتوان به رفتار با متخصصان تازوهوارد شبيه به سرباز اشاره كرد. آنها چند روز ابتدايي كار را نيز بهصورت منظم پشت سر نيروي سادهان خطط توليد ميايستادند و با مشاهده از نزديك، وظايف آتي خود را ميآموختند. فرايند جايگزيني نيروي سادهان نيز به اين صورت بود كه پس از دو روز مشاهدهي كار آتي، يك نفر با نيروي ساده قبلي جايگزين ميشد و او همين فرايند را در سطح ديگري از خط توليد سپري ميكرد.
فرايندهاي توبيخ و تنبيه در كارخانههاي فاكسكان، بسيار شديد بودهاند و شايد هنوز نيز همين روند ادامه داشته باشد. خط توليدي كه شامل ۶۰ تا ۷۰ مرحله مونتاژ ساده (مثلا سفت كردن يك پيچ) بود، هيچگاه اجازهي اشتباه را به يك نيروي ساده نميداد و يك خطا، شايد با توبيخ در حضور ديگران همراه ميشد. اشتباه مجدد، بهراحتي اخراج را بههمراه داشت.
بالا رفتن آمار خودكشي در فاكسكان در سال ۲۰۱۰، واكنش رسانههاي جهاني و مديران را در پي داشت
اگرچه كار براي نيروي سادهان فاكسكان در كارخانههاي متعدد، دشوار و طاقتفرسا تعريف ميشود، كار مديران برخي اوقات دشوارتر و پرفشارتر بوده است. مديران هم درصورت عدم دسترسي به بهرهوري لازم، در حضور ديگر مديران توبيخ و تنبيه ميشدند. حتي مديران با سابقهي بسيار زياد هم بهراحتي توبيخ و تنبيه ميشوند. اوري حتي به ياد ميآورد كه تري گو در يكي از جلسههاي كاري، پس از ورود به اتاق جلسه، بهراحتي و بدون مقدمه يكي از معاونهاي ارشد خود را اخراج كرده است. حتي مدير مستقيم فرد اخراج شده هم در آن جلسه مانند يك شاگرد مدرسهاي تنبيه شد و جرأت اعتراض نداشت. اوري در روايت خود از فرهنگ سازماني فاكسكان، جزئيات ديگري از رفتار نامناسب با مديران را هم تعريف ميكند. او بههرحال پس از ۶ سال و بهخاطر عدم وجود فرصتهاي رشد و پيشرفت در شركت تايواني، از كار استعفا داد.
فاكسكان مانند برخي شركتهاي ديگر دنياي فناوري همچون اپل، عملكرد و ساختار محرمانه دارد. تري گو ميداند كه مشتريانش دوست ندارند محل توليد دستگاههايي همچون آيفون، كامپيوتر دل يا كنسول پلياستيشن به گوش مردم جهان برسد. او اين روند را بهخوبي در شركتش پياده ميكند تا مشتريان، راضي بمانند. همين سياستهاي پيچيده و مخفيكاري، باعث شد تا در سال ۲۰۱۰ كه نام فاكسكان دركنار پروندهي نگرانكنندهي نيروي انساني به گوش مردم جهان رسيد، آنها آمادهي مديريت اوضاع نباشند. پيچيدن نام فاكسكان در جهان بهخاطر مجموعهاي از خودكشيها بود كه در كارخانههاي اين شركت رخ داد و حتي پاي اپل را هم به ميان كشيد. پروندهاي كه در گاردين بهنام شهر ممنوعهي اپل، مورد مطالعه عميق قرار گرفت.
يكي از خودكشيهاي تاريخي فاكسكان در سال ۲۰۰۷ و ديگري در سال ۲۰۰۹ رخ داد. در سال ۲۰۱۰، آمارها بسيار نگرانكننده شد چون ۱۸ مورد اقدام و ۱۴ مورد مرگ بر اثر خودكشي در شركت رخ داده بود. ما ژيانگكوان، نيروي ساده جواني بود كه در ژانويهي ۲۰۱۰ در كارخانهي فاكسكان خودكشي كرد. او بهخاطر خراب كردن يكي از تجهيزات كارخانه، به تميز كردن توالت تنبيه شده بود. او سه برابر بيشتر از زمان قانوني و مرسوم در شركت كار ميكرد و فشار زيادي بر او وارد شده بود.
فرهنگ كاري تري گو، به گونهاي بود كه فشار بالاي وارد شده بر نيروي سادهان را آن چنان عجيب نميدانست. او خود طرفدار كار زياد بود و به هيچ وجه تعادل مناسبي بين زندگي كاري و شخصي نداشت. به همين دليل در اظهارانديشه متخصصينهاي گوناگون نسبت به شرايط كاري كارخانههايش ايراد خاصي را نميپذيرفت. گو در ابتدا واكنش جدي به خودكشيها نداشت و آنها را بسته به ابعاد عظيم كارخانههايش، آنچنان عجيب نميدانست. البته او پس از چند مورد گزارش، بالاخره دست به اقدام زد.
پوشش توري ضد خودكشي در فاكسكان
پس از ثبت گزارش نهمين خودكشي در فاكسكان، شركت سه ميليون متر مربع پوشش توري را در مراكز توليد و استراحت نصب كرد تا از خودكشي نيروي سادهان با پريدن از ساختمان، مقابله كند. اقدامي كه البته در جهت بهبود شرايط كاري و زندگي نيروي سادهان نبود و منابع فاكسكان را در انديشه متخصصين داشت. بههرحال اقدامهاي ديگري هم انجام شدند. حقوق ماهانهي نيروي سادهان شنژن با افزايش ۳۰ درصدي به ۱۷۶ دلار در ماه رسيد و شركت قول داد كه ۶ ماه بعد، افزايش حقوق ديگري هم از اقدامهاي ديگر ميتوان به راهاندازي مركز مشاورهي اختصاصي و مكانهايي براي خالي كردن استرس نيروي سادهان اشاره كرد. آنها همچنين از متخصصان روابط عمومي براي اصلاج ضربهي وارد شده به شركت بر اثر خودكشيها، استفاده كردند.
شرايط كار در اكثر كارخانههاي فاكسكان هنوز با ايدئالهاي بينالمللي فاصله دارد
با وجود نگرانكننده بودن آمار خودكشي در فاكسكان، برخي اعتقاد داشتند كه اين آمار نسبت به ميانگين چين، آنچنان زياد نيست. بهعلاوه، گزارش خودكشي در بيش از ۲۰ سال فعاليت فاكسكان، ديده نشده بود و شركت توانست با مديريت بهينهي روابط عمومي، تاحدودي فشارها را كاهش دهد. داستان چالش فاكسكان، به اپل هم متصل شد. بههرحال آنها بزرگترين شريك فاكسكان بودند. حتي نويسندههاي طرفدار اپل هم اعتقاد داشتند شركت آمريكايي نبايد محصولاتش را در شركتي توليد ميكرد كه شرايط كاري بسيار ناراحتكنندهاي داشت. ازطرفي استيو جابز هم واكنش مناسبي به حوادث نداشت، چون او نيز روند كاري و فرهنگ مديريتي شبيه به تري گو را در پيش گرفته بود.
درنهايت بحران در فاكسكان باعث شد تا اپل هم تغييراتي در ساختارهاي خود ايجاد كند. آنها در بهبود شرايط كاري با شركت تايواني همكاري كردند و ديگر بخشهاي زنجيرهي تأمين را هم با نظارت بيشتر تحت كنترل گرفتند. تيم كوك، مديرعامل وقت اپل در سال ۲۰۱۱ از مراكز توليدي فاكسكان بازديد و رويكردهاي پيشگيرانه و مراكز كنترلي آنها را از نزديك مشاهده كرد.
در سال ۲۰۱۲، سايهي بحران هنوز روي كارخانهي فاكسكان ديده ميشود. ۱۵۰ نيروي ساده روي پشتبام يكي از مراكز توليدي جمع شدند و تهديد به خودكشي دستهجمعي كردند. اقدامي كه به پذيرش اشكالات ازسوي مديران ختم شد و آنها قول گرفتند كه شرايط كاري بهبود پيدا كند. رخدادي مشابه، در سال ۲۰۱۶ هم در يكي از كارخانههاي فاكسكان اتفاق افتاد. گزارشهاي اخيري كه توسط رسانههاي گوناگون دنياي فناوري پيرامون وضعيت كار در فاكسكان گردآوري شده است، نشان ميدهد كه هنوز وضعيت كار در كارخانههاي اين شركت با ايدئال فاصله دارد.
سالهاي اخير و وضعيت كنوني فاكسكان
فاكسكان با تمامي بحرانهايي كه در ابتداي دههي ۲۰۱۰ تحمل كرد، مسير رشد و توسعه را با قدرت ادامه ميداد. آنها فرايندهاي خريد و ادغام را با رويكردي تهاجمي ادامه دادند كه از مهمترين آنها ميتوان به سرمايهگذاري عظيم در شارپ اشاره كرد. فاكسكان ابتدا ۱۰ درصد از سهام شركت ژاپني را در سال ۲۰۱۲ خريداري كرد و بعدا سهام خود را در زيرمجموعههاي توليد نمايشگر و بخشهاي ديگر افزايش داد. از سال ۲۰۱۶، سهام عمدهي شارپ دراختيار فاكسكان قرار دارد و بهنوعي، غول ژاپني سالهاي دور دنياي فناوري، امروز بهعنوان زيرمجموعهي شركت تايواني فعاليت ميكند. بسياري از متخصص كارشناسان، خريد سهام عمدهي شارپ را بزرگترين فرايند انتقال سازماني در شركتهاي ژاپني ميدانند كه با حضور يك بازيگر خارجي انجام شده است.
در سالهاي ابتدايي دههي ۲۰۱۰، فاكسكان گسترش فعاليتها به دنيايي فراتر از توليد پيمانكاري را هم مدانديشه متخصصين قرار داد. آنها در سال ۲۰۱۴ شركت Asia Pacific Telecom را خريداري و مجوز چند طيف موجي را نيز دريافت كردند. همين خريدها به شركت امكان داد در صنعت تجهيزات مخابراتي 4G در تايوان فعاليت كند.
خودروهاي خودران و صنايع پيشگام ديگر در دنياي امروز فناوري، از نفوذ و فعاليت غول تايواني در امان نبودهاند. شركت در سال ۲۰۱۶ در همكاري با تنسنت و هارموني انرژي، سازماني بهنام Future Mobility راهاندازي كرد كه با هدف طراحي و توليد خودروهاي كاملا خودران برقي فعاليت ميكند.
آخرين آمارهاي مالي و اقتصادي، درآمد فاكسكان را در سال ۲۰۱۷، حدود ۴٫۷۶ تريليون دلار تايوان بيان ميكنند كه ۱۱۲٫۶ ميليارد دلار آن (۳٫۸ ميليارد دلار آمريكا)، سود عملياتي است. درحالحاضر، نزديك به يك ميليون نفر در سرتاسر جهان براي فاكسكان كار ميكنند. تري گو تا سال ۲۰۱۹ بهعنوان رئيس هيئتمديره و مدير كل فاكسكان فعاليت ميكرد تا اينكه با هدف شركت در انتخابات رياست جمهوري تايوان، از سمتش كنار رفت. هيئتمديره، مدير بخش نيمههادي يعني يانگ ليو را بهعنوان جايگزين او انتخاب كردند.
فاكسكان اكنون علاوه بر چين، در برزيل، مجارستان، اسلواكي، جمهوري چك، تركيه، هند، ژاپن، مالزي، مكزيك، كرهي جنوبي و ايالات متحده نيز مراكز توليد و مديريت دارد. از ميان مشتريان بزرگ اين شركت علاوه بر اپل ميتوان به ايسر، آمازون، سيسكو، دل، گوگل، اينتل، نينتندو، سوني، توشيبا و شيائومي اشاره كرد.
هم انديشي ها