واكسن كروناي شركت جانسون اند جانسون از ميمون‌ها محافظت مي‌كند

براساس نتايج مطالعه‌اي جديد، يك واكسن آزمايشي ويروس كرونا كه شركت جانسون‌اندجانسون آن را ساخته است، از ميمون‌ها دربرابر عفونت محافظت مي‌كند. اين دومين واكسن كانديداي كرونا است كه اين هفته نتايج اميدواركننده‌ي آن روي ميمون‌ها گزارش شده است. اين شركت اخيرا يك كارآزمايي باليني را در اروپا و آمريكا براي آزمايش واكسن خود روي انسان‌ها آغاز كرده است. كارآزمايي آن‌ها يكي از بيش از ۳۰ كارآزمايي انساني براي واكسن‌هاي ويروس كرونا است كه در سراسر جهان درحال انجام است. اما تا زماني كه اين كارآزمايي‌ها كامل شوند (كه احتمالا چندين ماه طول مي‌كشد) داده‌هاي حاصل از آزمايش‌هاي انجام‌شده روي ميمون‌ها بهترين سرنخ‌ها را درمورد كارآيي واكسن فراهم مي‌كند.

آنگلا راسموسن، ويروس‌شناس دانشگاه كلمبيا كه در اين مطالعات مشاركتي نداشته است، گفت: «اين هفته، هفته‌ي خوبي بوده است، اكنون ما دو واكسن را داريم كه روي ميمون‌ها اثر دارند. خوب است كه درمورد تغييرات خوش‌بين باشيم.» اما او هشدار داد كه نتايج جديد نبايد موجب عجله در انجام كارآزمايي‌هاي باليني بزرگ انساني شود. او گفت: «ما نمي‌توانيم از راه‌هاي ميان‌بُر برويم.»

مارينلا كيريلوا در مركز پژوهش‌هاي واكسن و ويروس‌شناسي BIDMC در بوستون، پژوهش‌هاي واكسن كروناي شركت جانسون‌اندجانسون را هدايت مي‌كند

برخلاف بسياري از واكسن‌هاي در دست توسعه‌ي ديگر كه ممكن است نياز به دو نوبت تزريق داشته باشند، براساس مطالعه‌اي كه به‌تازگي در مجله‌ي Nature منتشر شده است، واكسن كانديداي جانسون‌اندجانسون فقط با يك دوز واكسن از ميمون‌ها محافظت كرده است. دكتر دان باروچ، ويروس‌شناس BIDMC و يكي از نويسندگان مقاله‌ي جديد گفت: «ما شاهد سطح بسيار اطمينان‌بخشي از محافظت بوده‌ايم.»

مطالعه‌ي جديد تنها دو روز پس از انتشار مطالعه‌ي مشابهي درمورد يك واكسن آزمايش‌شده به‌وسيله‌ي شركت مادرنا و موسسه ملي سلامت آمريكا منتشر شد. اما اين دو واكسن به روش‌هاي بسيار متفاوتي كار مي‌كنند.

واكسن مادرنا نوعي ماده‌ي ژنتيكي را كه RNA پيام‌رسان ناميده مي‌شود، به سلول‌ها تحويل مي‌دهد. سلول‌ها از RNA موجود در واكسن براي توليد پروتئيني استفاده مي‌كنند كه روي سطح ويروس كرونا يافت مي‌شود (پروتئين اسپايك) و سپس يك پاسخ ايمني آغاز مي‌شود. واكسن‌هاي مبتني‌بر RNA درحال آزمايش براي شماري از بيماري‌ها هستند اما هنوز هيچ‌يك از آن‌ها مجوز استفاده براي انسان‌ها را دريافت نكرده‌اند.

پژوهشگران مطالعه‌ي مادرنا، ميمون‌ها را طي دو نوبت تزريق با فاصله‌ي چهار هفته واكسينه كردند. آن‌ها يك ماه بعد، اين جانوران را به ويروس كرونا آلوده كردند. پژوهشگران در برخي از ميمون‌هاي واكسينه‌شده، نتوانستند ويروس را در ريه‌ها يا بيني تشخيص دهند. در موارد ديگر ويروس قبل از ناپديد‌شدن به آرامي تكثير مي‌شد. مادرنا كارآزمايي‌هاي مرحله‌ي سوم واكسن mRNA خود را روي دوشنبه آغاز كرد. شركت فايزر نيز در همين مرحله قرار داشته و درحال آزمايش واكسن mRNA خود است.

در ماه مارس، باروچ و همكارانش هفت نسخه از واكسن Ad26 را براي ويروس كرونا طراحي كردند. آن‌ها تغييرات جزئي در ژن اسپايك ايجاد كردند تا ببينند كه آيا مي‌توانند موجب شوند سلول‌ها نسخه‌هاي بيشتري از پروتئين ويروسي را بسازند. آن‌ها همچنين انواعي را مورد آزمايش قرار دادند كه موجب مي‌شد پروتئين اسپايك پايدارتر شود كه ممكن است موجب بروز پاسخ ايمني قوي‌تري شود.

دكتر باروچ و همكارانش براساس پژوهشي پيشين حدس زدند كه واكسن Ad26 بسيار قدرتمند خواهد بود. آن‌ها تصميم گرفتند آزمايش خود را تنها يا يك دوز از واكسن انجام دهند تا ببيند كه آيا همين مقدار براي ايجاد ايمني كافي است. آن‌ها پس از يك بار تزريق واكسن به مدت ۶ هفته صبر كردند و سپس حيوانات را با ويروس كرونا آلوده كردند. ۶ نسخه از ۷ نسخه از واكسن در ميمون‌ها قدري محافظت دربرابر ويروس كرونا فراهم كردند، يعني ويروس فقط در سطوح پاييني در بدن حيوانات تكثير مي‌شد. نسخه‌ي هفتم از بقيه قوي‌تر بود: از ۶ ميموني كه آن را دريافت كرده بودند، ۵ مورد اصلا ويروس قابل تشخيصي نداشتند. ششمي تنها سطوح كمي از ويروس را در بيني خود داشت. پل استوفلز، مدير ارشد علمي شركت جانسون‌اندجانسون گفت: «اين واقعيت كه ما با يك بار تزريق توانستيم از مدل‌هاي حيواني محافظت كنيم، شگفتي كاملا مثبتي براي ما بود.»

شركت مذكور از واكسني كه بالاترين عملكرد را داشت براي اولين كارآزمايي انساني (كارآزمايي مرحله‌ي اول) كه براي آزمايش بي‌خطر بودن واكسن انجام مي‌شود، استفاده كرد. اگر اين آزمايش خوب پيش برود، شركت اميدوار است كه تا ماه سپتامبر وارد كارآزمايي‌هايي باليني مرحله‌ي سوم شود كه در آن هم بي‌خطر بودن و هم كارآيي واكسن مورد آزمايش قرار مي‌گيرد. شركت قصد دارد كه هم يك دوز و هم دو دوز واكسن را مورد آزمايش قرار دهد. دكتر راسموسن گفت واكسني كه با يك دوز موثر باشد، موجب مي‌شود ميلياردها نفر كه به آن نياز دارند، آسان‌تر آن را دريافت كنند. او گفت: «ازانديشه متخصصين تئوري، شما به مقدار كمتري از آن نياز داريد، بنابراين سريع‌تر آن را به افراد بيشتري مي‌رسانيد.»

اينوويو، شركتي كه درحال توسعه‌ي يك واكسن مبتني‌بر DNA است، روز پنج‌شنبه اعلام كرد ميمون‌هايي كه چهار ماه پس از دريافت واكسن با ويروس عفوني شده‌ بودند، داراي بار كاهش يافته‌اي از ويروس در بيني و ريه‌هاي خود بودند. نتايج آن‌ها هنوز در يك مجله‌ي عملي منتشر نشده است.

شركت آسترازنكا و دانشگاه آكسفورد واكسني را براساس ويروس اصلاح‌شده‌ي ديگري كه ChAdOx1 ناميده مي‌شود، توسعه داده‌اند. نتايج پژوهش آن‌ها روز پنج‌شنبه در مجله‌ي Nature منتشر شد. اين گروه اكنون درحال انجام كارآزمايي‌هاي مرحله‌ي سوم روي انسان‌ها هستند كه نتايج آن مي‌تواند تا ماه اكتبر به دست آيد.

استيسي ال شولتز-چري، ويروس‌شناس بيمارستان تحقيقاتي اطفال سنت جود آمريكا كه در هيچ‌كدام از اين كارآزمايي‌‌ها مشاركتي نداشته است، گفت: «مشاهده تعداد پلتفرم‌هايي كه نتايج اميدواركننده‌اي را براي يك واكسن نشان مي‌دهند، هيجان‌انگيز است.»