توليد خودرو به روش CBU ،CKD و SKD به چه معني است؟

خودروسازي در كشورمان صنعتي است كه شايد قدمتي به طول نيم قرن دارد؛ طي ۵۰ سال اخير شركت‌هاي مختلفي به شكل‌هاي گوناگون در كشور به توليد خودرو پرداخته‌اند و شايد شما نيز اين اصطلاحات را از زبان متخصصان خودروسازي يا رسانه‌ها شنيده باشيد، اما به واقع تفاوت توليد خودرو به روش‌هاي CKD، CBU و SKD يا خودروهايي كه كاملا بومي هستند، در چيست؟

آيا با واژه‌هاي CBU ،CKD و SKD روبه‌رو شده‌ايد؟ قطعا چنين بوده است! برخي از خودروسازان، خودرو‌هايشان را به‌طور بومي در همان كشوري كه مي‌خواهند آن‌ها را بفروشند، طراحي و توليد مي‌كنند. اين شركت‌ها در چنين مواردي، از عبارت بومي‌ساز (indigenously developed) براي توصيف خودرو‌هايشان استفاده مي‌كنند. اين كار زماني مفيد است كه مراكز تحقيق و توسعه‌ي مناسب و نيروي انساني يادگيري‌ديده در آن كشور موجود باشد.

كشورهايي مثل ايالات متحده‌ي آمريكا، انگلستان، فرانسه، ايتاليا، آلمان، ژاپن، كره‌ي جنوبي، هند و اخيرا چين، نيروي كار يادگيري ديده و تأسيسات لازم براي توليد خودرو را دارند. بسياري از برندهاي بين‌المللي توليدكننده خودرو مراكز تحقيق و توسعه خودشان را در اين كشورها راه مي‌اندازند. خودرو‌هايي كه اينگونه ساخته مي‌شوند، بومي‌ساز ناميده مي‌شوند. در مقابل، كشورهايي كه مراكز تحقيق و توسعه (R&D)، نيروي انساني يادگيري‌ديده و تأسيسات لازم براي خودروسازي را ندارند، خودروها را يا به‌طور كاملا آماده وارد مي‌كنند كه به چنين خودروهايي، خودروهاي كاملا وارداتي گفته مي‌شود يا بخشي از فرايند توليد را در كشور‌هايي كه فناوري لازم را دارند، پيش مي‌برند.

واژه CBU خلاصه‌شده‌ي عبارت Completely Built Unit به‌معناي «واحد كاملا ساخته‌شده» است. CBU نوعي فرايند ساخت است كه صنعت خودروسازي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين فرايند، يك خودروساز، خودرويي را به‌صورت يك واحد كاملا ساخته‌شده از يك كشور ديگر وارد مي‌كند.

در اين صورت زماني‌كه خودرو به كشور مقصد مي‌رسد، براي فروش نيازي به مونتاژ شدن ندارد. بااين‌حال، ممكن است اين خودروها قبل از فروش به مصرف‌كننده، نيازمند بازرسي پيش از تحويل يا PDI در نمايندگي‌ها يا توزيع‌كننده‌ها باشند. بسياري از خودروسازان از روش CBU كه نيازي به تأسيسات خودروسازي يا بازكردن خودرو در كشور مقصد ندارد، استفاده مي‌كنند. اين شركت‌ها روش CBU را تا زماني‌كه تأسيسات موردنياز براي ساخت فرآهم نيايد، ترجيح مي‌دهند.

روش CBU فاقد اشكالات كنترل كيفيت در كشور مقصد است و استاندارهاي بالاي خودرو در هنگام ساخت آن، رعايت مي‌شود. بنابراين، مشتريان يك محصول باكيفيت را از خودروساز، تحويل مي‌گيرند.

واژه CKD خلاصه‌شده‌ي عبارت Completely Knocked-Down به‌معني كاملا قطعه‌قطعه‌شده است. CKD روش ديگري از خودروسازي است كه در آن، خودروساز، خودرو را در كشور مبداء كاملا قطعه قطعه كرده و آن را در كشور مقصد، سرهم مي‌كند.

در اين روش خودروسازان نمي‌توانند اين خودروها را بلافاصله به‌عنوان يك خودروي CKD بفروشند. زماني‌كه خودرو به كشور مقصد مي‌رسيد، بايد ادامه ساخت يا سرهم‌كردن آن انجام شود تا به‌صورت يك خودروي CKD دربيايد. چنين خودروهايي پيش از خروج از كارخانه خودروسازي نيازمند نيازمند سرهم‌كردن و بازرسي هستند. به‌علاوه، اين خودروها پيش از فروش به مصرف‌كننده نيازمند بازرسي پيش از تحويل يا PDI در نمايندگي‌ها يا توزيع‌كننده نيز هستند.

خودروسازان از روش CKD براي كاهش پرداخت گمرك در كشور مقصد استفاده مي‌كنند. خودروسازان خودروها را به شكل قطعاتي كاملا جدا از هم يا كيت‌هايي از قطعات به كشور مقصد وارد مي‌كنند. بسياري از كشورها مالياتي ۱۰۰ درصدي به ورود كالاهايي مثل خودرو اختصاص مي‌دهند، بنابراين، ارزش خودرو در اين كشورها دوبرابر مي‌شود.

اما وقتي كه خودرو به‌صورت واحدهايي كاملا قطعه‌قطعه‌شده وارد كشور مي‌شود، ماليات گمرك، بسيار پايين‌تر خواهد بود، زيرا خودروسازان با داشتن يك خط توليد در كشور مقصد، اشتغال‌زايي مي‌كنند. بنابراين، CKD يكي از محبوب‌ترين روش‌هاي خودروسازان در سرتاسر جهان است.

واژه SKD خلاصه‌شده‌ي عبارت Semi Knocked-Down به‌معني نيمه قطعه‌قطعه‌شده است. SKD روش ديگري از خودروسازي است كه در آن يك خودرو را تا حدي ولي نه به‌طور كامل، در كشور مقصد قطعه‌قطعه و آن را در كشور ديگري سرهم مي‌كند.

سازندگان نمي‌توانند اين خودروها را بلافاصله پس از ورود به كشور مقصد به‌عنوان يك خودروي SKD بفروشند و زماني‌كه خودرو به كشور مقصد مي‌رسيد، بايد ادامه ساخت يا سرهم‌كردن آن انجام شود تا به‌صورت يك خودروي SKD دربيايد. چنين خودروهايي پيش از خروج از كارخانه خودروسازي نيازمند نيازمند سرهم‌كردن، بازرسي، كنترل كيفيت و تست هستند. به‌علاوه، اين خودروها پيش از فروش به مصرف‌كننده نيازمند بازرسي پيش از تحويل يا PDI در نمايندگي‌ها يا توزيع‌كننده نيز هستند.

خودروسازان از روش SKD نيز براي كاهش پرداخت گمرك در كشور مقصد استفاده مي‌كنند. بسياري از كشورها مالياتي ۱۰۰ درصدي به ورود كالاهايي مثل خودرو اختصاص مي‌دهند، بنابراين، ارزش خودرو در اين كشورها دوبرابر مي‌شود. ماليات خودروهاي SKD كمتر از خودروهاي CBU است. بنابراين SKD نيز يك روش محبوب در بين خودروسازان در سراسر دنيا است.

واژه BUX، خلاصه‌شده‌ي عبارت Built-Up for Export به‌معني ساخته‌شده براي صادركردن است. خودروسازان از عنوان KDX يا Knocked Down for eXport به‌معني صادرات قطعه‌قطعه، براي هر دو نوع خودروهاي KD، يعني CKDها و SKDهاي كامل‌شده و كامل‌نشده استفاده مي‌كنند.

خودروسازان به خودروهايي كه در كشور مقصد سرهم شده‌ و به‌صورت كامل به بازار مقصد صادر شده ‌باشند، BUX يا Built-Up for eXport به‌معني ساخته‌شده براي صادركردن مي‌گويند.

تأسيس و نگه‌داري كارخانه‌هاي توليدي كه كيت‌هاي قطعات را سرهم مي‌كنند، هزينه‌ي كمتري دارد زيرا چنين كارخانه‌هايي نيازمند تجهيزات رباتيك پيشرفته و نيروي كار بسيار ماهر كه نسبت به كشور مبدا بسيار ارزان‌تر است، نيستند.

چنين كارخانه‌هايي براي توليد ارزان‌ارزش نيز مناسب هستند. مفهوم CKD به خودروسازان كمك مي‌كند تا در بازارهاي در حال توسعه در يك فرايند توليدي خاص، متخصص شوند. در مقابل، شركتي كه كيت‌هاي CKD صادر مي‌كند، بازارهاي جديدي براي خودش پيدا مي‌كند كه بدون استفاده از اين روش، امكان دسترسي به آن بازارها وجود ندارد.   

بسياري از خودروسازان از روش‌هاي بالا براي غلبه بر محدوديت‌ها در كشورهاي خاص استفاده مي‌كنند. خودروسازي هندي ماهيندرا (Mahindra) از سال ۱۹۴۷ فعاليتش را با سرهم‌كردن كيت‌هاي CKD جيپ شروع كرد.

ماهيندرا فعاليت‌هايش را تا ساخت خودروهاي جيپ بومي داراي سطح بالايي از قطعات بومي‌ساز، تحت ليسانس شركت كايسر جيپ و سپس تحست ليسانس آمريكن موتورز (AMC) گسترش داد.

شركت لوتوس كارز براي پرداخت نكردن ماليات خريد انگلستان كه به فروش خودروهاي كاملا سرهم‌شده اختصاص داشت، خودروي لوتوس سون را در دهه‌هاي ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ ميلادي، به‌صورت CKD مي‌فروخت. تا سال ۱۹۵۹ محصولات شركت بريتيش موتور مثل ميني در چندين بازار بين‌المللي به‌صورت CKD وارد شده يا سرهم مي‌شدند.

كارخانه مونتاژ خودروي هاليفاكس ولوو كه در سال ۱۹۶۳ تأسيس شد، خودروهاي سوئدي را به شكل CKD براي مصرف‌كنندگان در آمريكاي شمالي مونتاژ مي‌كرد. دايملر اي جي (Daimler AG) يك كارخانه مونتاژ CKD در كاروليناي جنوبي بود كه ون‌هاي اسپرينتر مرسدس بنز را براي فروش در ايالات متحده و كانادا مونتاژ مي‌كرد. آن‌ها علاوه بر مرسدس بنز، اين كار را در مورد فريت‌لاينر (Freightliner) و دوج (Dodge) نيز انجام مي‌دادند تا گمرك ۲۵ درصدي واردات كاميون‌هاي سبك كه «ماليات جوجه» معروف بود را دور بزنند.