نحوه واكنش بدن به پرخوري گهگاه چگونه است؟
چه كباب تابستاني با دوستان يا فست‌فودي دلپذير يا شام يك مراسم باشد، احتمالا همه‌ي ما زمان‌هايي را به ياد مي‌آوريم كه در آن طي يك نوبت بيش از نياز خود غذا خورده باشيم.
پژوهش‌هاي زيادي به اثرات سلامتي طولاني‌مدت كالري‌هاي ناشي‌از پرخوري پرداخته‌اند كه شامل افزايش ذخيره‌ي چربي، اختلال در كنترل غدد اندوكراين و تغيير در عضلات اسكلتي و بافت چربي مي‌شود. با‌اين‌حال هنوز دانش كمي درمورد نحوه‌ي برخورد بدن با اين موارد مصرف افراطي در دست است و اينكه آيا آن‌ها روي سلامت عمومي ما اثر دارند. پژوهشگران در مطالعه‌اي كه اخيرا منتشر شد، اين موضوع را مورد مطالعه قرار دادند.
انسان‌ها در دوره‌ي طولاني زمان داراي ظرفيت بسيار بالايي براي پرخوري هستند. براي مثال، اعضاي قبيله‌ي آفريقايي ماساي وقتي در جشنواره‌ي سنتي چاق شدن شركت مي‌كنند، تلاش مي‌كنند با خوردن حداكثر غذاي ممكن تا جايي كه مي‌توانند وزن اضافه كنند. بسياري از اعضاي اين قبيله با خوردن تقريبا ۸۷۰۰ كالري در روز، فقط طي دو ماه ۱۱ كيلوگرم چربي اضافه مي‌كنند. اين مقدار كالري بيش از سه برابر مقداري است كه توصيه مي‌شود بيشتر افراد بزرگسال طي روز مصرف كنند.
درحالي‌كه مورد بالا، نمونه‌اي افراطي است، نشان مي‌دهد بدن ما به‌راحتي قادر به پرخوري است كه لاخبار تخصصيا چيز خوبي نيست. حتي ۲۴ ساعت پرخوري مي‌تواند پيامدهاي منفي براي سلامتي داشته باشد كه يكي از اين پيامدها، افزايش غلظت قند خون است.
پژوهشگران مطالعه‌ي جديد مي‌خواستند بدانند كه انسان‌ها وقتي از نقطه‌ي سيري مي‌گذرند، چقدر مي‌توانند غذا بخورند. آن‌ها همچنين با اندازه‌گيري اثر پرخوري روي متابوليسم در ساعات پس از صرف وعده‌ي غذايي، مي‌خواستند تاثير اين پرخوري را روي بدن مطالعه كنند. پژوهشگران ۱۴ مرد سالم ۲۲ تا ۳۷ سال را در مطالعه‌ي خود درانديشه متخصصين گرفتند. در يكي از كارآزمايي‌ها از شركت‌كنندگان خواستند تا جايي كه حس سيري به آن‌ها دست دهد، پيتزا بخورند. آن‌ها به‌طور ميانگين حدود ۱۵۰۰ كالري خوردند (اندكي كمتر از يك پيتزاي بزرگ). در روز ديگري از آن‌ها خواسته شد تا از احساس سيري خود فراتر رفته و تا حد ممكن پيتزا بخورند. شگفت‌آور اينكه آن‌ها توانستند دو برابر مقدار قبل يعني به‌طور متوسط حدود ۳ هزار كالري بخورند. حتي برخي از شركت‌كنندگان توانستند حدود ۲/۵ پيتزاي بزرگ (۴۸۰۰ كالري) بخورند. اين امر نشان مي‌دهد وقتي احساس سيري مي‌كنيد، احتمالا فقط نيمي از ظرفيت شما پر شده است.
نمونه‌هاي خون در فواصل منظم تا چهار ساعت پس از آغاز وعده‌ي غذايي براي مشاهده‌ي نحوه‌ي برخورد بدن گرفته شد. در كمال شگفتي، با اينكه مقدار غذاي مصرفي دو برابر شده بود، تنها افزايش ناچيزي در سطوح قند و چربي خون اتفاق افتاد.
داشتن توانايي حفظ چربي و قند خون در دامنه‌ي طبيعي نشان‌دهنده‌ي ميزان سلامت متابوليسم يك فرد است. اين امر همچنين مي‌تواند نشان‌دهنده‌ي خطر توسعه‌ي بيماري‌ها ازجمله ديابت نوع ۲ يا بيماري‌هاي قلبي‌عروقي باشد. در افراد سالم و فعال، بدن با كمي كار بيشتر نسبت‌به حالت معمول، مي‌تواند سطوح قند و چربي خون را پس از يك وعده‌ي غذايي بزرگ كنترل كند.
در اين مطالعه، پژوهشگران مشاهده كردند كه هورمون‌هاي آزادشده از روده و پانكراس (ازجمله انسولين) به بدن در تنظيم سطوح قند خون كمك مي‌كنند. ضربان قلب نيز پس از وعده‌ي غذايي افزايش يافت كه تاييد مي‌كند بدن براي كنترل اوضاع درحال كار بيشتري بود.
پژوهشگران همچنين احساس افراد را در دوره‌ي پس از صرف غذا با درانديشه متخصصين گرفتن مواردي مانند سيري، خواب‌آلودگي و تمايل به خوردن انواع خاصي از غذا اندازه‌گيري كردند. درحالي‌كه اغلب احساس مي‌كنيم جا براي خوردن دسر داريم، شركت‌كنندگان اين مطالعه وقتي فراتر از احساس سيري غذا مي‌خوردند، تمايل كمي به خوردن غذاهاي ديگر (حتي غذاهاي شيرين) داشتند. اين حالت حتي تا ۴ ساعت پس از وعده‌ي غذايي نيز وجود داشت. پژوهشگران همچنين دريافتند كه افراد پس از خوردن غذاي زياد، احساس خواب‌آلودگي و كم انرژي بودن مي‌كنند.
پژوهشگران فقط تا ۴ ساعت پس از وعده‌ي غذايي را مورد مطالعه قرار دادند تا تصويري از نحوه‌ي برخورد بدن با پرخوري به‌دست آورند. اگر آن‌ها دوره‌ي طولاني‌تري را اندازه‌گيري مي‌كردند (براي مثال ۶ تا ۸ ساعت)، ممكن بود اختلافات بيشتري مي‌ديدند، خصوصا اينكه غلظت چربي خون براي مدت طولاني‌تري بالا مي‌ماند.
درحالي‌كه نتايج اين مطالعه به ما مي‌گويد كه يك وعده پرخوري به سلامتي شما آسيب زيادي نمي‌رساند، به‌انديشه متخصصين مي‌رسد ۲۴ ساعت پرخوري اثراتي داشته باشد. بنابراين ممكن است تمركز مطالعات آينده درك اين موضوع باشد كه بدن با وعده‌ي غذايي پس از پرخوري چگونه برخورد مي‌كند.
درك اين موضوع كه بدن چگونه به‌راحتي با موارد گهگاه مصرف كالري زياد مقابله مي‌كند به ما كمك مي‌كند تا درك كنيم در بلندمدت چه اشكالي پيش مي‌آيد. انسان‌هاي سالم براي حفظ كنترل متابوليك بر توانايي بدن براي كار بيشتر در مواقع نياز (با افزايش انسولين، هورمون‌هاي روده و سرعت ضربان قلب) تكيه مي‌كنند. وقتي به‌طور مكرر در هر وعده‌ي غذايي مقادير بسيار زياد كالري مصرف مي‌كنيم، سندرم متابوليك (تركيبي از فشار خون بالا، ديابت و چاقي) بروز خواهد كرد و بدن قادر به واكنش دربرابر اين شرايط نخواهد بود.
پژوهشگران قبل از آغاز مطالعه انتظار داشتند بدن درزمينه‌ي اين مقدار كالري اضافه ناشي‌از پرخوري دچار اشكال شود. اين نتايج ظرفيت قابل‌توجه بدن را براي مقابله‌با استرس ناشي‌از خوردن غذاي بسيار زياد ازطريق تنظيم دقيق غلظت قند خون و فشار خون نشان مي‌دهد. در طول تاريخ، بدن انسان مجبور بوده است با دوره‌هاي قحطي و فراواني كنار آيد. اين مطالعه يكي از مطالعاتي است كه نشان‌دهنده‌ي اين سازگاري تكاملي است.
اگرچه پژوهشگران مطالعه‌ي مذكور روي شركت‌كنندگان سالم و جوان تمركز كرده بودند، مهم است ببينيم بدن افرادي كه داراي اضافه‌وزن بوده يا درمعرض خطر ابتلا به بيماري‌هايي مانند ديابت نوع ۲ قرار دارند، چگونه واكنش نشان مي‌دهد.
لازم است تاكيد شود درحالي‌كه پرخوري گهگاه ممكن است طبيعي باشد و خطر زيادي براي سلامتي ما ايجاد نكند، خوردن غذا بيش‌از‌حد نياز به‌صورت مكرر سالم نيست. اين امر تا حدودي به آن دليل است كه مصرف كالري بيشتر از حد نياز در دوره‌هاي طولاني منجر به افزايش وزن مي‌شود كه بيماري متابوليكي را به همراه خواهد داشت.
هم انديشي ها