داستان برند نوكيا؛ تراژدي سقوط امپراتوري موبايل
نوكيا (Nokia) شركت فنلاندي با گسترهي فعاليت بينالمللي است كه تاريخچهاي بيش از ۱.۵ قرن دارد. اين شركت در حال حاضر در صنايع مخابراتي، فناوري اطلاعات و محصولات الكترونيكي فعاليت دارد. مقر اصلي نوكيا در حال حاضر در شهر اسپو واقع در شهرستان بزرگ هلسينكي فنلاند واقع است.
نوكيا در حال حاضر بهعنوان شركتي با مسئوليت محدود و سهامي عام فعاليت ميكند كه در قوانين بينالمللي با نام Public Limited شناخته ميشود. سهام اين شركت در بازار سهام نيويورك و هلسينكي عرضه شده است و طبق آخرين آمار در رتبه ي ۴۱۵ بزرگترين شركتهاي دنيا معروف به فورچن ۵۰۰ قرار دارد.
تاريخچهي ۱۵۲ سالهي برند نوكيا با صنايع گوناگوني گره خورده است. اين شركت ابتدا بهعنوان كارخانهي توليد كاغذ مواد اوليهي آن تأسيس شد. در قرن بيستم و با گسترش صنايع مخابراتي، نوكيا نيز به اين بازار وارد شد و در طي ساليان فعاليت، به يكي از بزرگترين شركتهاي اين صنعت تبديل شد. علاوه بر فعاليتهاي زيرساختي، نوكيا در توليد محصول براي متخصصان نيز بسيار موفق بود و طي سالهاي متمادي بهعنوان بزرگترين توليدكنندهي موبايل موبايل شناخته ميشد.
مقر اصلي نوكيا در شهر اسپو فنلاند
در حال حاضر اين شركت بخش توليد موبايلهاي تلفن همراه را پس از يك فروش و خريد دوباره، تحت ليسانس شركت HMD Global اداره ميكند. تمركز اصلي نوكيا بخشهاي زيرساختي مخابراتي، اينترنت اشياء و واقعيت مجازي است. دوران اوج اين برند در سال ۲۰۰۰ بود كه حباب صنايع مخابراتي، نوكيا را صاحب ۴ درصد از توليد ناخالص ملي در فنلاند، ۲۱ درصد از صادرات كشور و ۷۰ درصد از ارزش بازار هلسينكي كرده بود.
تاريخچه تأسيس
تارخچهي شركتي كه امروز با نام نوكيا ميشناسيم، به سال ۱۸۶۵ و تأسيس كارخانهي توليد تختههاي فيبري توسط يك مهندس معدن فنلاندي-سوئدي بازميگردد. اين مهندس فنلاندي، فردريك ايدستام نام داشت كه كارخانهي خود را در نزديكي شهر تمپر تأسيس كرد. كارخانهي بعدي ايدستام در سال ۱۸۶۸ و در نزديكي شهر نوكيا تأسيس شد كه به خاطر نزديكي به رودخانهي Nokianvirta، از منابع مناسبي براي تأمين انرژي آبي بهرهمند بود. نام نوكيا سه سال بعد متولد شد. در اين سال، ايدستام به همراه دوستش لئو ميشلن، شركتي با مسئوليت محدود بهنام Nokia تأسيس كردند.
ريشههاي شكلگيري نوكيا در يك كارخانهي توليد كاغذ شكل گرفت
ميشلن در سالهاي پاياني قرن ۱۹ قصد داشت كسبوكار شركت را در صنايع الكتريكي نيز گسترش دهد كه ايدستام با او مخالف بود. سرانجام ايدستام در سال ۱۸۹۶ بازنشسته شد و با شروع قرن بيستم و در سال ۱۹۰۲، ميشلن شركت را بهصورت رسمي وارد صنعت پرطرفدار الكتريسيته كرد.
كارخانهي توليد كاغذ نوكيا
در سال ۱۹۰۴، ادوارد پولون، يكي از تاجران بزرگ فنلاندي، شعبههايي از كارخانههاي توليد محصولات لاستيكي خود را در نزديكي شهر نوكيا تأسيس كرد و از نام نوكيا براي كارخانههايش استفاده كرد. شركت مادر اين كارخانهها، Finnish Rubber Works نام داشت كه در سال ۱۹۲۲ با نوكيا شريك شد و تحت رهبري پولون به فعاليت ادامه داد. دليل اين شراكت از طرف نوكيا، بحران اقتصادي پس از جنگ جهاني اول و قرار گرفتن در آستانهي ورشكستگي بود. شركت Finnish Cable Works (با نام فنلاندي Suomen Kaapelitehdas Oy)، توليدكنندهي كابل الكتريكي، تلفن و تلگراف نيز در همين سال به شركت اصلي اضافه شد.
پس از جنگ جهاني دوم، شركت توليد كابل بهمنظور پرداخت غرامت جنگي، به اتحاديهي جماهير شوروي كابل صادر ميكرد. اين تبادلات، اولين قدمها براي تصاحب بازارهاي بزرگتر توسط اين شركت بود. بههرحال اين سه شركت باوجود عدم ادغام، تحت مديريت يك نفر يعني پولون به فعاليت ادامه دادند و او بهمدت ۳۰ سال در سمت رئيس هيئت مديره، مدير اجرايي و بزرگترين سهامدار آنها به فعاليت پرداخت.
اولين لوگوي نوكيا
ادغام شركتها و تولد نوكياي بزرگ
در سال ۱۹۶۷، سه شركت نوكيا، Kaapelitehdas و Finnish Rubber Works با هم ادغام شدند و شركت بزرگتري با نام Nokia Corporation تشكيل دادند. شركت جديد در ۴ بخش اصلي فعاليت ميكرد: جنگلداري، توليد كابل، توليد محصولات لاستيكي و الكترونيك. ورود اين شركت به صنعت مخابرات و شبكه در ابتداي دههي ۱۹۸۰ اتفاق افتاد.
علاوه بر بخشهاي گفتهشده، نوكيا در توليد محصولات نظامي نيز دست داشت و در همان سالهاي ابتدايي فعاليت، تجهيزاتي براي نيروهاي نظامي فنلاند توليد ميكرد. دستگاه پيامرساني رمزنگاريشدهي Sanomalaite M/90 و ماسك ضد گاز M61 از محصولات اوليهي نظامي اين شركت بودند.
نوكيا نام شهري است كه شركتهاي اوليهي اين هولدينگ بزرگ در آن تأسيس شدند
نوكيا همزمان با گسترش اوليه، جايگاه خود را در بازار بزرگ اتحاد جماهير شوروي نيز گسترش ميداد. اين شركت در دههي ۱۹۷۰ حضوري جدي در بازار شوروي داشت و محصولاتي همچون تجهيزات مراكز مخابراتي و انواع محصولات رباتيك را در اين كشور به فروش ميرساند. دههي ۱۹۸۰ دوران اوج فروش محصولات نوكيا در شوروي بود كه سود زيادي به حسابهاي اين شركت جاري كرد.
لوگوي نوكيا پس از ادغام سه شركت اصلي
با شروع دههي ۱۹۹۰ ميلادي و پس از فروكش كردن نسبي درگيريهاي جنگ سرد، دولت آمريكا به اين شركت فناوريمحور جديد علاقهمند شد. همكاري آمريكاييها با نوكيا به اين صورت بود كه آنها تجهيزات لازم براي ساخت محصولات را به نوكيا ميفروختند و در عوض، از روند پيشرفت فناوري در شوروي اطلاعات كسب ميكردند. اين ادعا توسط وزير دفاع سابق آمريكا يعني ريچارد پرل عنوان شده است. البته اين نوع از مراودات در زمان جنگ سرد طبيعي بود.
خريد شركتهاي جديد و گسترش بازار
كري كايرامو يكي از تأثيرگذارترين مديران تاريخ نوكيا بود. او در سال ۱۹۷۷ بهعنوان مديرعامل اين شركت انتخاب شد و تغييراتي اساسي در كسبوكار آن ايجاد كرد. در زمان او فنلاند بهنوعي به قطب فناوري شمال اروپا تبديل شد و لقب «ژاپن شمال» را به خود اختصاص داد. در زمان مديريت كايرامو، نوكيا شركتهاي متعددي را به زيرمجموعههاي خود اضافه كرد.
شركت توليد تلويزيون Salora در سال ۱۹۸۴، شركت توليد محصولات الكترونيكي و كامپيوتر Luxor AB در سال ۱۹۸۵ و شركت فرانسوي توليدكنندهي تلويزيون Oceaninc در سال ۱۹۸۷، از خريدهاي بزرگ نوكيا در دههي ۱۹۹۰ ميلادي بودند. خريد اين شركتها، نوكيا را بعد از فيليپس و تامسون به رتبهي سوم بزرگترين توليدكنندهي تلويزيون در اروپا رساند. زيرمجموعهي توليد تلويزيون نوكيا در سال ۱۹۹۶ تعطيل شد.
در ابتداي قرن ۱۹ تلاش جدي براي ورود به صنايع الكترونيك انجام شد
در سال ۱۹۸۷، شركت Schaub-Loren كه زيرمجموعهي محصولات عمومي شركت آلماني Srandard Elektrik Lorenz يا SEL بود، به مالكيت نوكيا در آمد. اين شركت بخشي از تفاهمنامهي بينالمللي سل با آمريكا تحت عنوان Internayional Telephone & Telegraph بود كه پس از فروش، محصولات خود را با برند ITT Nokia به بازار عرضه ميكرد.
مينيكامپيتر توليدي شركت نوكيا
نوبت خريد بعدي به بخش كامپيوتر شركت اريكسون اينفورميشن رسيد. اين شركت در توليد ترمينالهاي برند آلفاسكاپ، ماشين تايپ و مينيكامپيوتر فعال بود و همچنين، كامپيوترهاي خانگي كپيشده از كامپيوتر IBM را توليد ميكرد. ادغام اين شركت با نوكيا كه خود محصولاتي مانند MikroMikko در بازار كامپيوتر داشت، باعث تولد بخش جديد بهنام نوكيا ديتا شد.
تولد بخش موبايل موبايل
شركت توليد موبايل موبايل Mobira در ابتدايي دههي ۱۹۹۰ توسط نوكيا خريداري شد. اين شركت در سال ۱۹۸۱ شبكهي ارتباطي Nordic Mobile Telephone يا NMT را معرفي كرده بود كه بهعنوان اوليت شبكهي سلولار بينالمللي و اولين سسيستم رومينگ بينالمللي شناخته ميشد. اولين محصول موبيرا در داخل نوكيا نيز بهعنوان اولين موبايل موبايل نوكيا شناخته ميشد و موبيرا سناتور نام داشت. اين موبايل موبايل براي كار در اتومبيل طراحي و ساخته شده بود.
موبيرا سناتور
موبيرا تاكمن محصول بعدي بود كه قابليت استفاده در بيرون از خودرو نيز داشت. اين موبايل همراه پنج كيلوگرمي، از قدمهاي اوليهي جدي نوكيا در بازار موبايل موبايل بود.
در زمان خريد موبيرا، نوكيا علاقهي زيادي به توليد موبايل هوشمند از خود نشان نميداد. مديران آن زمان نوكيا معتقد بودند كه موبايلهاي موبايل محصولاتي بلندپروازانه هستند كه تنها به فيلمهاي جيمز باند تعلق دارند. بههرحال صرف انديشه متخصصين از تمايل اين مديران به ورود به بازار جديد، درآمد شركت تحت مديريت آنها به ۲.۷ ميليارد دلار در سال رسيده بود.
موبيرا تاكمن
اولين موبايل كاملا همراه نوكيا پس از موبيرا سناتور، Mobira Cityman 900 بود كه در سال ۱۹۸۷ معرفي شد. اين موبايل همراه ۸۰۰ گرمي با ارزش سرسامآور ۵۴۰۰ دلار عرضه شد و فروشي فوقالعاده داشت. موبايل سيتيمن به محبوبيت زيادي دست يافت و پس از آن كه ميخائيل گورباچوف از آن براي تماسي تلفني از هلسينكي به موسكو استفاده كرد، لقب «گوربا» را دريافت كرد.
گورباچوف در حال صحبت با سيتيمن ۹۰۰
مديران ابتدايي نوكيا، موبايل موبايل را محصولي بلندپروازانه و بدون آينده ميدانستند
اين شركت علاوه بر توليد موبايلهاي موبايل، در توسعهي شبكههاي ارتباطي مخابراتي نيز با ديگر شركتها همكاري ميكرد. آنها در دههي ۱۹۹۰ در توسعهي استانداردهاي شبكهي GSM به همراه زيمنس فعاليت داشتند و اولين رونمايي از اين شبكه را در يكم ژوئيه سال ۱۹۹۱ توسط نخست وزير وقت فنلاند، اري هولكري انجام دادند. يك سال بعد، موبايل موبايل نوكيا ۱۰۱۱ (معروف به سيتيمن ۲۰۰۰) بهعنوان اولين موبايل مخصوص متخصصان عادي معرفي شد. اين موبايل موبايل قابليت برقراري تماس به مدت ۹۰ دقيقه و ذخيرهي ۹۹ شمارهي مخاطب داشت.
نوكيا ۱۰۱۱ معروف به موبيرا سيتيمن ۲۰۰۰
از محصولات برجستهي ديگر نوكيا در سالهاي پاياني قرن بيستم، ميتوان به گيرندههاي ديجيتال اشاره كرد. اين شركت با همكاري British Digital Broadcasting، در سال ۱۹۹۸ گيرندههاي ديجيتال را در انگلستان عرضه كرد كه بعدا با نام ONdigital معروف شدند.
سلطه بر بازار موبايل
سال ۱۹۸۸ با افت شديد درآمد نوكيا همراه بود و كري كايرامو، مدير وقت نوكيا، در اثر فشار بحرانهاي مالي خودكشي كرد. مديران بعدي سازماندهي زيرمجموعههاي نوكيا را انجام دادند و سرانجام در ابتداي دههي ۲۰۰۰ تصميم به تمركز كامل روي فناوريهاي موبايل و شبكه گرفتند و بخشهاي ديگر را فروختند.
موبايل موبايل نوكيا 2100 چند سال بعد معرفي شد و براي اولينبار، صداي زنگ مشهور نوكيا در اين محصول استفاده شد. نوكيا برنامهي فروش ۴۰۰ هزار عدد از اين موبايل را در استراتژي خود داشت؛ ولي ۲۰ ميليون از آن در سرتاسر جهان به فروش رفت.
نوكيا ۲۱۰۰، اولين موبايل موبايل مجهز به زنگ معروف نوكيا
يكي ازمحصولات بلندپروازانهي نوكيا در بازار موبايلهاي موبايل، در سال ۱۹۹۶ و با نام Nokia 9000 Communicator معرفي شد. اين محصول ۸۰۰ دلاري قابليت ارسال و دريافت رايانامه و فكس، مرورگر وب، پردازنده فايلهاي متني و همچنين صفحات گسترده را يكجا جمع كرده بود. اين موبايل يك محصول عالي در زمان خود بود اما با استقبال خوبي از طرف مخاطبان روبهرو نشد.
نوكيا ۹۰۰۰ كاميونيكيتور دركنار E7 كاميونيكيتور
در سال ۱۹۹۸ نوكيا به بزرگترين توليدكنندهي موبايل موبايل در جهان تبديل شد
در اكتبر سال ۱۹۹۸، نوكيا رتبهي اول بزرگترين توليدكنندهي موبايل هوشمند در جهان را از موتورولا ربود. موبايلهاي اين شركت در قارههاي آمريكا، اروپا، آسيا و اقيانوسيه طرفداران زيادي داشتند. نوكيا علاوه بر تسلط در اين بازار، بهعنوان پيشگام بازيهاي موبايل نيز شناخته ميشد. شركت فنلاندي با عرضهي بازي مشهور snake روي تمامي موبايلهاي همراه، سبك جديدي از بازي كردن را به جهانيان معرفي كرد.
نوكيا علاوه بر بازار سختافزار موبايلهاي موبايل، بازار نرمافزار را نيز هدف قرار داده بود. آنها در سال ۱۹۹۸ با همكاري شركت انگليسي Psion، شركت Symbian Ltd را بهمنظور توسعهي سيستمعامل جديدي براي دستيار ديجيتال همراه (PDA) تأسيس كردند. در سال ۲۰۰۱، پلتفرم Series 60 شركت نوكيا روي سيمبين عرضه شد و اولين موبايل موبايل دوربيندار اين شركت يعني Nokia 7650 نيز در همان سال به بازار عرضه شد.
نوكيا ۷۶۵۰
نوكيا و سيمبين دركنار هم بزرگترين توليدكنندگان سختافزار و نرمافزار موبايلهاي موبايل در جهان بودند. در سال ۲۰۰۴ نوكيا بهعنوان بزرگترين سهامدار سيمبين شناخته ميشود و در نهايت در سال ۲۰۰۸ كل اين شركت را به مالكيت خود درآورد. موفقيتهاي بزرگ نوكيا در همين سالهاي انتهايي قرن بيستم و ابتداي قرن ۲۱ به وقوع پيوست. آنها تنها در سال ۱۹۹۸، درآمدي حدود ۲۰ ميليارد دلار داشتند كه ۲.۶ ميليارد آن سود خالص بود. تا سال ۲۰۰۰، اين شركت حدود ۵۵ هزار متخصص داشت.
دههي ۲۰۱۰ را ميتوان دوران اوج معرفي و عرضهي بهيادماندنيترين موبايلهاي موبايل جهان توسط نوكيا ناميد. اولين موبايل خاطرهانگيز و موفق اين دهه، نوكيا ۳۳۱۰ بود كه فروش خارقالعادهاي براي اين شركت بههمراه داشت. نوكيا ۳۳۱۰ بهنوعي نماد اين شركت فنلاندي محسوب ميشود و نقش مهمي در شهرت جهاني آنها داشته است. نوكيا سال گذشته نسخهاي جديد از اين موبايل محبوب را به بازار عرضه كرد تا بار ديگر يادآور خاطرات خوش ۳۳۱۰ براي متخصصان باشد.
نوكيا ۳۳۱۰
تلاش نوكيا براي سلطه بر بازار بازيهاي موبايل با سري N-Gage اوج گرفت. فنلانديها در سال ۲۰۰۲ اولين محصول از اين سري را روانهي بازار كردند كه تركيبي از يك كنسول بازي همراه و يك موبايل موبايل بود. البته انگيج به خاطر طراحي خاص و تقريبا عجيب، بازخورد مناسبي از سمت گيمرها دريافت نكرد. نوكيا بعدا از اين برند بهعنوان پلتفرم بازي موبايلهاي سري ۶۰ خود استفاده كرد.
نوكيا N-Gage
نوكيا در سالهاي بعد تلاشهاي متعددي داشت تا با موبايلهايي با طراحي خاص، جايگاه خود را بيشازپيش در بازار موبايلهاي موبايل تثبيت كند. موبايلهايي همچون نوكيا 5510 و 6800 با صفحهكليد كامل، نوكيا 3600 و 3650 با صفحهكليد گرد و نوكيا 7600 و 7280 با طراحيهاي ساختارشكنانه، محصولاتي بودند كه نام شركت فنلاندي را بهعنوان پيشرو در زمينهي طراحي بر سر زبانها انداختند. البته بسياري از اين طراحيها توسط متخصصان و متخصص كارشناسان مورد تمسخر قرار گرفتند و جايي در بازار موبايلهاي موبايل پيدا نكردند.
نوكيا ۷۲۸۰ معروف به Lipstick
نوكيا ۱۱۰۰ با آمار فروش ۲۵۰ ميليوني، پرفروشترين محصول الكترونيكي تاريخ است
در ميانهي دههي ۲۰۱۰، بلندپروازيهاي نوكيا به اوج خود رسيد و توليد موبايلهايي با قابليتهاي بالا و ارزشهاي سرسامآور توسط اين شركت شروع شد. اولين موبايل نوكيا مجهز به صفحهنمايش لمسي با نام Nokia 7710 در سال ۲۰۰۵ عرضه شد و در همان سال، موبايل انقلابي N90 از سري فوقالعاده موفق N معرفي شد.
نوكياي ابتداي قرن بيستم با تمامي توليدكنندگان موبايل امروزي متفاوت بود. اين شركت در مدت يك سال چند نمونه موبايل موبايل براي تمامي سليقهها معرفي ميكرد. در سال ۲۰۰۵ علاوه بر نمونههاي گفتهشده، موبايل بيزينس كلاس 8800 يا سايروكو مجهز به بدنهي استيل ضد زنگ (بههمراه مدلهاي تيتانيوم و طلايي) معرفي شد.
نوكيا N90
در همان سال، نوكيا 1100 معرفي شد كه با فروشي نزديك به ۲۵۰ ميليون عدد در سرتاسر جهان، لقب پرفروشترين موبايل موبايل تاريخ را به خود اختصاص داد. موبايلهاي نوكيا 3250، 6280 و N70 از ديگر محصولات اين سال طلايي بودند كه هركدام با متخصصي خاص و جامعهي هدف خاص، فرمانروايي نوكيا را در بازار موبايلهاي موبايل كامل كردند.
نوكيا ۱۱۰۰، پرفروشترين محصول الكترونيكي تاريخ
قرارداد با كارل زايس
همانطور كه گفته شد دههي ۲۰۱۰ دههي طلايي نوكيا بود. فنلانديها در سال ۲۰۰۵ قراردادي عالي با شركت توليد لنز آلماني كارل زايس امضا كردند و اولين موبايلهاي خود مجهز به دوربينهاي حرفهاي را در همان سالها تحت برند N و با كمك اين شركت توليد كردند. موبايلهاي N95 و N82 از اولين محصولات اين سري بودند كه به ترتيب در سالهاي ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸، جايزهي برترين موبايلهاي موبايل مجهز به دوربين در اروپا را به خود اختصاص دادند.
همكاريهاي بعدي نوكيا و كارل زايس منجر به عرضهي موبايلهاي بسيار موفق تا ميانهي دههي ۲۰۲۰ شد. نوكيا N93 در سال ۲۰۰۶ معرفي شد و به خاطر طراحي خاص و سهولت استفاده بهعنوان دوربين فيلمبرداري، توجه بسياري از متخصصان و متخصص كارشناسان را به خود جلب كرد. محصول بزرگ بعدي، نوكيا N8 با دوربين فوقالعاده عالي ۱۲ مگاپيكسلي بود كه استانداردهاي عكسبرداري و فيلمبرداري با موبايل موبايل را متحول كرد.
در نهايت موبايلهاي نوكيا 808 Pureview و Lumia 920، آخرين همكاريهاي فنلانديها با كارل زايس بودند كه اولي با لنز ۴۱ مگاپيكسلي، بيش از موبايل موبايل به يك دوربين عكسبرداري كامل شبيه بود.
لوميا ۹۲۰
نوكيا در آن سالها تنها به توليد موبايل موبايل بسنده نكرد و با عرضهي سيستمعامل Maemo روي تبلت Nokia 770، افقهاي بلندپروازانهي خود را بار ديگر به رخ كشيد. تلاشهاي نرمافزاري اين شركت در سالهاي بعد و با تمركز روي پلتفرم انگيج و ماركت موسيقي Ovi به اوج خود رسيد. البته Ovi بهسرعت و با ظهور اپاستور اپل، در سال ۲۰۰۸ رقيبي جدي پيدا كرد.
همكاري با كارل زايس منجر به سلطهي نوكيا در بخش موبايلهاي مجهز به دوربين شد
از آخرين موبايلهاي انقلابي نوكيا در سالهاي پاياني دههي ۲۰۱۰ ميتوان به Nokia 5800 XpressMusic اشاره كرد. اين موبايل را ميتوان اولين موبايل هوشمند كاملا لمسي از طرف اين شركت اروپايي نام نهاد. ۵۸۰۰ به نسخهي پيشرفتهي سيمبين موسوم به Symbian^1 مجهز بود و بهنوعي جزو آخرين موبايلهاي فوق موفق نوكيا به حساب ميآمد. اولين نشانهها از دوران افول نوكيا نيز در همين زمان و در سال ۲۰۰۸ اتفاق افتاد كه آنها به خاطر كاهش فروش، مجبور به تعطيلي بخش فروش در ژاپن شدند.
سالهاي ابتدايي سقوط
سالهاي ابتدايي دههي ۲۰۲۰ بههيچ وجه براي نوكيا خوشيمن نبود. آنها در ابتداي اين دهه موبايل N8 را معرفي كردند كه به خاطر تأخير در عرضه، آسيبي جدي به اعتبار برند وارد كرد. در همان سالها، اپل و گوگل نيز با قدرت در حال نفوذ به بازار موبايل هوشمند بودند. از طرفي، سوني اريكسون و سامسونگ نيز اكوسيستم سيمبين را ترك كرده و به سمت اندرويد جذب شده بودند.
نوكيا N8، آخرين موبايل نوكيا پيش از شروع سقوط
در اين ميان نوكيا كه سيستمعامل خود را در حال مرگ ميديد، به خيال بازپسگيري اعتبار گذشته، با اينتل شريك شد. اين دو شركت سيستمعاملهاي Maemo و Moblin خود را با هم تركيب كردند و MeeGo را از دل آن متولد كردند. البته اين سيستمعامل كه بر پايهي لينوكس بود نيز موفقيتي براي نوكيا نداشت و در سال ۲۰۱۲، توسعهي آن متوقف شد.
نوكيا كه از همان ابتداي توسعهي ميگو اعتقادي به آن نداشت، با غول نرمافزاري جهان يعني مايكروسافت وارد شراكت شد و موبايلهاي برپايهي ويندوز فون را بهعنوان اولويت اول خود انتخاب كرد. فشارهاي مايكروسافت مبني بر تمركز بيشتر روي اين سيستمعامل، يكي از دلايل تعطيلي ميگو بود.
ظهور اندرويد و آياواس، اولين نشانهها از سقوط برند نوكيا را نمايان كرد
با اعلام همكاري نوكيا و مايكروسافت، بهيكباره آمار فروش شركت فنلاندي سقوط كرد. دليل اصلي اين سقوط، نااميدي متخصصان نسبت به سيمبين بود. همان يكي دو سال ابتداي دههي ۲۰۲۰، نشان از سقوط نوكيا در بازار موبايلهاي موبايل داشتند. سري پرچمدار لوميا مجهز به ويندوزفون نتوانست اعتبار نوكيا را باز يابد و كاهش فروش، باعث افت شديد ارزش سهام اين شركت و اخراج حدود ۱۰ هزار نفر از متخصصان آن شد. حتي نخستوزير فنلاند نيز در آن سالها از نوكيا روي برگرداند و هيچ كمك دولتي به آنها پرداخت نكرد.
مديرعامل وقت نوكيا دركنار استيو بالمر، مديرعامل مايكروسافت
فروش بخش موبايل به مايكروسافت
موفقيت نسبي پرچمداران لوميا و سري ارزانارزش آشا در سال ۲۰۱۳ نيز نتوانست خسارت دو سال قبل را براي نوكيا جبران كند. سرانجام اين شركت كه چند سالي تحت نفوذ ايدههاي مايكروسافت بود، بخش موبايلهاي موبايل خود را در آوريل ۲۰۱۴ به مايكروسافت فروخت و Microsoft Mobile جايگزين موبايلهاي نوكيا شد.
تا سال ۲۰۱۴، ارزش برند نوكيا سقوطي بيسابقه را تجربه كرده بود. اين برند از رتبهي پنجم جهان در سال ۲۰۰۹ به رتبهي ۹۸ در سال ۲۰۱۴ رسيد.
سالهاي اخير و تمركز روي بخشهاي زيرساختي
فروش بخش موبايل به مايكروسافت، نوكيا را به تمركز روي بخشهاي زيرساختي مانند مخابرات و شبكه مجبور كرد. آنها در سال ۲۰۱۳، سهام زيمنس را در شركت Nokia Siemens Networks به ارزش ۲.۲ ميليارد دلار خريداري كردند و زيرمجموعهي جديد بهنام Nokia Solutions and Networks ايجاد كردند. اين زيرمجموعه بعدا با نام نوكيا نتوركس به كار خود ادامه داد. تمركز روي اين بخش در سالهاي بعدي درآمد نوكيا را به مقدار قابل توجهي افزايش داد.
شبكهي 5G، عرصهي جديد حكمراني نوكيا
با افزايش درآمد شركت در سال ۲۰۱۴، اولين تلاشها براي بازسازي برند نوكيا نيز آغاز شد. رمزي هايداموس، مدير بخش فناوريهاي نوكيا، اعتقاد داشت كه اين شركت بايد هويت خود را با طراحي محصولات عالي بازپسگيرد. اولين تلاشهاي نوكيا پر اين جهت، تبلت اندرويد N1 بود كه با همكاري فاكسكان توليد شد.
از محصولات بعدي نوكيا در اين استراتژي جديد، دوربين ۳۶۰ درجهي OZO بود كه به گفتهي مديران اين شركت، بهترين محصول در زمينهي اشتراك محتواي ۳۶۰ درجه بود. البته اوزو با ارزشي بالا براي متخصصان حرفهاي عرضه شد و ازلحاظ تعداد فروش موفقيت چنداني نداشت. نوكيا در همان سالها تلاشهاي زيادي نيز براي سلطه بر بازار نرمافزار داشت كه توسعهي پلتفرم مسيريابي Here، يكي از آنها بود. البته اين سرويس در سال ۲۰۱۵ به ارزش ۲.۸ ميليارد يورو به كنسرسيوم شركتهاي خودروسازي بيامو، دايملر و گروه فرولكس فروخته شد.
نوكيا HERE پلتفرم مسيريابي نوكيا
شبكهي مخابراتي 5G، اينترنت اشياء و واقعيت مجازي، زمينههاي اصلي فعاليت نوكيا در سالهاي اخير هستند
نوكيا از ابتداي تأسيس بهعنوان يك شركت بزرگ مخابراتي شناخته شده است. پس از فروش بخش موبايل و تمركز بيشتر روي محصولات شبكه و مخابرات، گام بزرگ اين شركت براي توسعهي شبكهي 5G نيز برداشته شد. نوكيا در سال ۲۰۱۵، شركت مخابراتي فرانسوي آلكاتل-لوسنت را به ارزش ۱۵.۶ ميليارد يورو خريداري كرد تا بخش تحقيق و توسعهي 5G خود را بيشازپيش توسعه دهد. بخش تحقيق و توسعهي آلكاتل با نام بل لبز و همچنين موبايلهاي برند آلكاتل نيز پس از اين خريد به تصاحب نوكيا در آمدند.
شركت فنلاندي در سال ۲۰۱۶ از اولين شبكهي كامل 5G رونمايي كرد. اولين اتصال اين شبكه در فوريهي سال ۲۰۱۷ و در اولو فنلاند برقرار شد كه با همراهي ورايزن و استفاده از تجهيزات طراحيشده توسط اينتل و تحت مجوز 5GTF كار خود را شروع كرد.
مقر اصلي نوكيا تا پيش از فروش بخش موبايل به مايكروسافت
فعاليتهاي جدي نوكيا در بخش مخابرات و شبكه همچنان به قوت خود باقي است. اين شركت در سال ۲۰۱۸ قراردادي با NTT Docomo، بزرگترين اپراتور مخابراتي ژاپن امضا كرد تا شبكهي بيسيم 5G را تا سال ۲۰۲۰ در اين كشور پيادهسازي كند. آخرين تلاشهاي نوكيا در بخش شبكه و مخابرات، معرفي تراشههاي ReefShark است كه پهناي باند را تا ۸۴ گيگابيتبرثانيه افزايش ميدهد. اين محصول در سهماههي سوم سال ۲۰۱۸ عرضه خواهد شد و از هوش مصنوعي طراحي شده توسط بل لبز استفاده ميكند.
بخش ديگر فعاليتهاي جديد نوكيا مربوط به اينترنت اشياء است. اين شركت در سال ۲۰۱۶، شركت Withings فعال در توليد دستگاههاي سنجش سلامتي متصل به اينترنت را به ارزش ۱۹۱ ميليون دلار خريداري كرد. شركت جديد با نام بخش Digital Health بهعنوان زيرمجوعهاي از دپارتمان فناوريهاي نوكيا مشغول به كار شد. البته آخرين اخبار از فروش اين شركت به يكي از مؤسسان اوليه ي آن حكايت دارند. شركت ديگري كه در صنعت اينترنت اشياء توسط نوكيا تصاحب شد، استارتاپ كاليفرنيايي Space Time Insight بود كه ماه مه سال ۲۰۱۸ خريداري شد.
تولد HMD Global
از اتفاقات سالهاي اخير كه موجب بازگشت برند نوكيا به بازارهاي عمومي شده، خريد بخش توليد موبايل مايكروسافت توسط شركت اچامدي گلوبال است. اين شركت توسط مدير سابق نوكيا يعني جان فرانكويس باريل تأسيس شده است. نوكيا سريعا با اچامدي قراردادي امضا كرد و اين شركت را بهعنوان توليدكنندهي موبايلهاي موبايل با برند نوكيا معرفي كرد.
اچامدي گلوبال بار ديگر برند نوكيا را در بازار موبايلهاي هوشمند احيا كرد
طبق قرارداد نوكيا با اچامدي، موبايلهاي اين برند با كمك شركت فاكسكان توليد ميشوند. اچامدي به تمامي پتنتها و نرمافزارهاي موبايلهاي نوكيا نيز دسترسي خواهد داشت. اولين محصول اين همكاري، موبايل اندرويد Nokia 6 بود كه در ژانويهي سال ۲۰۱۷ معرفي شد. نوكيا 3 و نوكيا 5، محصولات بعدي بودند كه در كنگرهي جهاني موبايل بارسلون معرفي شدند. اچامدي از زمان خريداري بخش موبايل مايكروسافت، محصولات متعددي به بازار عرضه كرده است و به انديشه متخصصين ميرسد كه تصميمي جدي براي احياي برند نوكيا در بازار موبايل هوشمند دارد. از آخرين محصولات اين برند در بازار موبايل هوشمند ميتوان به نوكيا X6 اشاره كرد كه طراحي كاملا مدرني دارد و فروش بالايي براي آن پيشبيني ميشود.
نوكيا X6، جديدترين محصول فنلانديها در بازار موبايلهاي هوشمند
وضعيت كنوني برند نوكيا
با آن كه اكثر مردم نوكيا را با موبايل موبايل ميشناسند و با كاهش فروش محصولات اين برند، آن را شركتي شكستخورده ميدانند، نوكيا هنوز با قدرت زياد در دنياي فناوري فعاليت ميكند. همانطور كه پيش از اين گفته شد، زيرمجموعههاي اين شركت مانند نوكيا نتوركس و بخش فناوريهاي نوكيا با فعاليت جدي در صنابع مخابرات، اينترنت اشياء و واقعيت مجازي، هنوز نام اين شركت فنلاندي را در صنعت زنده نگه داشتهاند.
علاوه بر بخشهاي ذكرشده، نوكيا در بازار سرمايهگذاري نيز فعاليت جدي دارد. NGP Capital يكي از زيرمجموعههاي اين شركت است كه بهعنوان سازمان سرمايهگذاري بينالمللي در بخش اينترنت اشياء و فناوريهاي موبايل فعاليت ميكند. اين شركت سرمايهگذاريهاي خود را در آمريكا، اروپا، هند و چين انجام ميدهد. در حال حاضر مجموع داراييهاي تحت مديريت انجيپي به يك ميليارد دلار ميرسد.
نوكيا در بخش نرمافزاري توسعهي شبكه نيز فعاليت دارد. Nauge Networks يكي از زيرمجموعههاي اين شركت است كه پس از خريد آلكاتل-لوسنت به آنها ملحق شد. اين شركت در زمينهي ارائهي راهكارهاي نرمافزاري شبكه فعاليت ميكند و تاكنون با شركتهاي بزرگي همچون وودافون، تلفونيا و چاينا موبايل همكاري داشته است. مقر اصلي اين شركت در مانتين ويو كاليفرنيا واقع است.
نوكيا نمادي از يك برند با هدف و چشمانداز بهتر ساختن زندگي با استفاده از فناوري است
نوكيا از قديميترين شركتهاي حاضر در بورس هلسينكي است كه در طول ساليان فعاليت، با فراز و نشيبهاي متعددي روبهرو بوده است. برند اين شركت در سال ۲۰۱۷ و پس از فعاليتهاي جدي در بخش اينترنت اشياء و همچنين ظهور اچامدي گلوبال، با ۱۴۷ پله صعود در جايگاه ۱۸۸ برترين برندهاي جهان قرار گرفت. ارزش بازار اين شركت در سالهاي اوج به ۱۱۰ ميليارد دلار رسيد و با افت سالهاي ابتدايي دههي ۲۰۲۰ به ۶.۲۸ ميليارد دلار سقوط كرد. در آخرين آمار ارائهشده، ارزش بازار نوكيا به ۲۶.۰۷ ميليارد دلار رسيده است.
لوگو و شعار مشهور Connecting People شركت نوكيا
مديرعامل كنوني نوكيا، رجيف سوري است كه از سال ۲۰۱۴ در اين سمت فعاليت ميكند. ساري بالدوف نيز رياست هيئتمديره را از سال ۲۰۲۰ برعهده گرفت. تيم مديريتي نوكيا از دو بخش هيئت مديره و تيم رهبري تشكيل شده است كه تيم رهبري توسط هيئت مديره انتخاب ميشود. طبق آخرين آمار، درآمد نوكيا در سال ۲۰۱۸ به ۲۲/۵۶ ميليارد يورو رسيده است. اين شركت در حال حاضر حدود ۱۰۳ هزار متخصص در سرتاسر جهان دارد.
نوكيا در فعاليتهاي بشردوستانه نيز شراكت دارد. فنلانديها با يك سازمان مردمنهاد هندي ارتباط نزديكي دارند و درنتيجهي آن، از كودكان در برابر حوادث و بلاياي طبيعي حمايت ميكنند.
يكي از رموز موفقيت نوكيا در طول ساليان فعاليت، ارزش نهادن به مشتريان و متخصصان بوده است. آنها در همهي موارد از حمايت از محيطزيست گرفته تا استفاده از فناوري براي توسعهي زندگي بهتر و ايجاد تغييراتي براي ارتباط بهتر مردم، تلاشهاي متعددي داشتهاند. نوكيا نامي در طول تاريخ است كه تلاشي جدي براي رساندن فناوري به دستان همهي مردم جهان داشته است؛ فناوري كه قابل لمس و با هدف حمايت از متخصص توسعه يافته است.
اين مطلب در تاريخ ۹ خرداد ۱۳۹۹ بهروزرساني شده است.
هم انديشي ها