داستان برند ياهو، روايت سقوط يك استارتاپ يونيكورن

در تاريخ دنياي فناوري، شركت‌هاي بسياري وجود دارند كه روزگاري براي خود امپراتوري مي‌كردند؛ اما به‌مرور زمان از عرش به فرش رسيدند و اكنون فقط بخشي از كسب‌وكارشان فعال است. ياهو (Yahoo) يكي از همين شركت‌ها بود كه روزي در دنياي اينترنت، پادشاهي مي‌كرد. اما با شروع قرن جديد، اين شركت در سراشيبي سقوط قرار گرفت و تا جايي پيش رفت كه ورايزن در سال ۲۰۱۷ سهام عمده‌ي ياهو را به ملبغ ۴٫۴۸ ميليارد دلار خريد.

ياهو در اوايل قرن ۲۱، پربازديدترين وب‌سايت در اينترنت بود و ارزش آن ۱۲۵ ميليارد دلار (حدوداً سه‌برابر ارزش فعلي توييتر) تخمين زده مي‌شد. خدمات اين شركت شامل موتور جست‌وجو، ياهو ميل، ياهو مسنجر و همچنين يك سرويس ميزباني وب بود. احتمالاً بسياري از شما هم مثل من تجربه‌ي استفاده از ياهو ميل و موتور جست‌وجوي ياهو را داشته‌ايد و حتي اولين آشنايي‌تان با دنياي چت الكترونيك با ياهو مسنجر بوده است.

آن‌ روزها، قدرت ياهو در حدواندازه‌ي مجموع قدرت فيسبوك و گوگل بود؛ اما چه بر سر ياهو آمد و چطور به چنين سرنوشتي دچار شد؟ در ادامه سري مقالات داستان برند، تاريخچه و داستان برند ياهو را از تولد تا سقوط در چهار فصل روايت‌ كرده‌ام. با من همراه باشيد.

ياهو چگونه شكل گرفت و ايده‌ي توسعه آن از كجا آمد؟ در فصل اول داستان برند ياهو، به مطالعه شكل‌گيري و تولد اين برند پرداخته‌ام.

داستان شكل‌گيري ياهو مانند بسياري از غول‌هاي فناوري ديگر به دو دانشجو گره خورده است؛ جري يانگ و ديويد فيلو. اين دو دانشجوي دكترا كه در رشته‌‌ي مهندسي برق در استنفورد مشغول به ‌تحصيل بودند، در سال ۱۹۹۴ و حين كار روي رساله‌ي خود به ايده‌ي ساخت وب‌سايتي با امكان دسته‌بندي‌كردن وب‌سايت‌هاي مختلف فكر كردند.

يانگ و فيلو كه اكثر اوقات فراغت خود را به گشت‌وگذار در دنياي وب اختصاص مي‌دادند، وب‌سايت‌هاي مورد علاقه‌ي خود را در كاتالوگي مخصوص دسته‌بندي كردند. در نهايت، آن‌ها يك وب‌سايت شخصي طراحي و راه‌اندازي كردند كه به متخصصان امكان مي‌داد به وب‌سايت‌هاي محبوب اين دو نفر در اينترنت دسترسي داشته باشند. آن زمان، وب‌سايت اين دو دانشجوي استنفورد با شعار «راهنماي جري براي تار جهان‌گستر وب» (Jerry's Guide to World Wide Web) شناخته مي‌شد. يانگ و فيلو احتمالاً فكر نمي‌كردند كه با عملي كردن ايده‌شان، چه آينده‌ي پرفرازونشيبي در انتظارشان بود.

در مدت كوتاهي، تعداد متخصصان وب‌سايت جري و ديويد افزايش قابل‌ توجهي را تجربه كرد. همين استقبال قابل‌ توجه باعث شد بنيان‌گذاران زمان بيشتري را به توسعه و بهبود وب‌سايت خود اختصاص دهند. وب‌سايت آن‌ها به‌مرور از فهرستي نامرتب از وب‌سايت‌هاي مختلف كه به‌طور تفريحي ايجاد شده بود، به ديتابيسي منظم تبديل شد تا متخصصان بتوانند وب‌سايت موردعلاقه‌ي خود را در آن جست‌وجو كنند. ديتابيس اوليه با نام akebono، روي كامپيوتر ورك‌استيشن دانشجويي جري در دانشگاه استنفورد ذخيره شده بود. موتور جست‌وجو هم در كامپيوتر فيلو ذخيره شده بود و به‌نام konishiki شناخته مي‌شد. شايد برايتان جالب باشد كه انتخاب نام اين كامپيوترها، براساس نام قهرمانان كشتي سومو بود.

داستان تغيير نام وب‌سايت اوليه‌ي يانگ و فيلو به ياهو، بسيار جذاب است. بنيان‌گذاران پس از مدتي از نام طولاني ابتدايي وب‌سايت خسته شدند و به فكر استفاده از عبارتي جايگزين و كوتاه‌تر افتادند. آن‌ها ابتدا به‌دنبال استفاده از عبارت اختصاري YACC، مخفف عبارت Yet Another Compiler Compiler، از عبارت‌هاي مرسوم بين طرفداران يونيكس بودند. البته پس از كمي مباحثه و گفت‌وگو براي پيدا كردن نامي زيباتر، يانگ و فيلو به‌نام YAHOO، مخفف عبارت Yet Another Hierarchical» Officious Oracle» رسيدند. كلمه‌ي «Hierarchical» به‌معني سلسله‌مراتبي به چيدمان ديتابيس در لايه‌هاي دايركتوري، كلمه‌ي «Officious» به‌معني خشك‌ورسمي به متخصصان اداري كه از ديتابيس استفاده مي‌كردند و «Oracle» هم به «منبع حقيقت و حكمت» اشاره داشت.

جري و ديويد براي يافتن معني ياهو، به لغت‌نامه‌ي الكترونيك وبستر مراجعه كردند و در كمال تعجب متوجه شدند ياهو به‌معناي «گستاخ و ژوليده» است. يانگ در دوران دانشجويي به بددهاني شناخته مي‌شد و فيلو هم بي‌پرده و رك صحبت مي‌كرد؛ به‌همين‌خاطر، بنيان‌گذاران ياهو خودشان را براي تعريف كلمه‌ي مذكور، مناسب مي‌دانستند! در نهايت، برندي متولد شد كه تا چند سال بعد، معناي كلمه‌ي ياهو را براي متخصصان دنياي وب تغيير داد.

پس از مدت كوتاهي از شروع فعاليت ياهو در دنياي اينترنت، استقبال متخصصان به‌ حدي زياد بود كه كامپيوترهاي يانگ و فيلو ديگر پاسخگوي ترافيك ورودي نبودند. مارك اندريسن، هم‌بنيان‌گذار نت‌اسكيپ در ابتداي سال ۱۹۹۵ به يانگ و فيلو پيشنهاد داد تا ياهو را به كامپيوتري قدرتمندتر در نت‌اسكيپ منتقل كنند. اين تغيير مكان، بيش از همه براي دانشگاه استنفورد خوشايند بود، چون ترافيك ورودي ياهو، فشار زيادي را به زيرساخت شبكه‌ي آن‌ها وارد مي‌كرد. در واقع، ياهو با سرعت نور در حال رشد و پيشرفت بود.

جري و ديويد پس از مدتي از شروع فعاليت ياهو متوجه شدند كه حفظ هر دو جنبه‌ي خلاقيت و مديريت در استارتاپ در حال رشد، براي آن‌ها آسان نيست. به همين دليل از تيموتي كوگل (Timothy Koogle)، يكي از دانشجويان سابق استنفورد خواستند تا به‌عنوان مديرعامل در ياهو مشغول به كار شود. كوگل در دانشكده‌ي مهندسي تحصيل كرده بود و سابقه‌ي فعاليت او به بازسازي موتور و تعمير خودرو مربوط مي‌شد. البته او پس از مدتي به دنياي فناوري نزديك شده و سابقه‌ي كار در موتورولا و اينترمك را داشت.

از اولين اقدامات مهم و تأثيرگذار كوگل در ياهو مي‌توان به استخدام جف مالت (Jeff Mallett) به‌عنوان مدير عمليات اشاره كرد. مالت با سابقه‌ي عضويت در تيم ملي فوتبال كانادا، در ۲۲ سالگي به دنياي تجارت و مديريت وارد شد. او فعاليت‌هاي فروش و بازاريابي و توسعه‌ي كسب‌وكار را در شركت خانوادگي والدينش در صنعت مخابرات، انجام مي‌داد.

مالت پيش از پيوستن به ياهو در شركت‌هاي Reference Software و WordPerfect سابقه‌ي فعاليت داشت و اصول بازاريابي حرفه‌اي را در آن‌ها آموخته بود. از سوابق ديگر او مي‌توان به معاونت ارشد در بخش كامپيوتر شركت Novell اشاره كرد. مالت و كوگل در كنار يكديگر ياهو را از يك دايركتوري ساده‌‌ي وب‌سايت، به يكي از محبوب‌ترين سرويس‌هاي دنياي فناوري اطلاعات تبديل كردند. شايد اگر مالت و كوگل به درخواست بنيانگذارن ياهو پاسخ مثبت نمي‌دادند، ياهو رشد چنداني را تجربه نمي‌كرد.

كوگل و مالت پس از مدتي به‌‌عنوان «والدين» ياهو در شركت شناخته مي‌شدند. درحالي‌كه يانگ و فيلو با ظاهر اسپرت و تي‌شرت در محل كار حاضر مي‌شدند، كوگل و مالت ظاهري كسب‌وكاري شبيه به مديران سنتي داشتند. اطرافيان اين تيم چهار نفره را شبيه به گروهي مي‌دانستند كه دو كودك ايده‌هاي خود را در آن مطرح مي‌كنند و بزرگ‌سالان، وظيفه‌ي اجرايي كردن ايده‌ها را برعهده دارند. رسانه‌ها و تحليلگران دنياي فناوري هم در آستانه‌ي قرن جديد، تقريباً همين تفكر را درباره ياهو و گروه مديرانش داشتند. آن‌ها مي‌گفتند يانگ و فيلو ايده‌هاي جذابي داشتند كه متخصصان را به خود جذب كرد. مالت و كوگل همان ايده‌ها را به كسب‌وكاري ساختارمند تبديل كردند كه منجر افزايش به سرمايه‌گذارها و تبليغ‌دهنده‌ها شد.

تركيب جوان‌گرايي و تجربه باعث شد تا مدل درآمدزايي ياهو به سرعت راه‌اندازي شود. درآمد عمده‌ي ياهو در سال‌هاي ابتدايي از فروش تبليغات بنري كسب مي‌شد. ياهو فضاي تبليغات را در صفحات وب خود به فروش مي‌رساند. كسب‌وكارها نيز براي نمايش تبليغ محصولات خود به متخصصان ياهو، از اين فضاها استفاده مي‌كردند؛ اين دقيقاً همان چيزي است كه امروزه هم در بسياري سرويس‌هاي اينترنتي ديده مي‌شود.

تبليغات بنري ياهو نه‌تنها از لحاظ بصري متخصص را به محصول مدانديشه متخصصين جذب مي‌كرد، بلكه اغلب حاوي لينكي به وب‌سايت كسب‌وكار خريدار تبليغات بود. تبليغات بنري برخلاف تبليغات مرسوم تلويزيون و راديو و مجله، خريدار را مستقيماً به شركت تبليغ‌دهنده متصل مي‌كرد؛ در نتيجه، استفاده از اين نوع تبليغات به شدت محبوب شد.

بخش ديگري از درآمد ياهو، در همكاري با خرده‌فروش‌هاي اينترنتي به‌دست مي‌آمد. ياهو خرده‌فروشي الكترونيك نبود، اما ترافيك قابل‌ توجهي داشت. ازطرفي وب‌سايت‌هاي فروش الكترونيك، براي نمايش محصولات خود در وب‌سايت اختصاصي و رشد فروش، نياز به ترافيك بيشتر داشتند. ياهو با هدايت متخصصان به وب‌سايت‌هاي خرده‌فروشي هدايت، از فروش محصولات كارمزد دريافت مي‌كرد. در نتيجه، ياهو به‌مرور به «پرتال» تبديل شد و به‌نوعي نقش دروازه‌اي به ديگر بخش‌هاي اينترنت را ايفا مي‌كرد. ياهو تنها بستر براي اين كار نبود و Excite و Infoseek و Lycos از جمله رقباي قدرتمند اين وب‌سايت بودند.

ياهو به‌كمك درآمدي كه از تبليغات و كارمزد فروش الكترونيك دريافت مي‌كرد، امكان ادامه‌ي فعاليت به‌‌صورت رايگان را داشت؛ اين در حالي بود كه سرويس‌هاي ديگر همچون AOL و Prodigy و Microsoft Network خدمات پولي ارائه مي‌دادند. ياهو بهترين مقصد براي افرادي بود كه به‌دنبال خدمات رايگان اينترنتي بودند. اگرچه رقباي ياهو ظاهر زيباتر و گرافيكي‌تري در سرويس‌ها داشتند، همان خدمات مشابه را با دريافت هزينه ارائه مي‌كردند.

اگرچه ياهو در ابتدا در‌آمد بالايي نداشت و در سال ۱۹۹۵ تنها يك ميليون دلار درآمد كسب كرد، پس از مدتي غول‌هاي قديمي همچون AOL را هم پشت سر گذاشت. اين شركت مانند آمازون برندي موفق بود كه متمركز بر رضايت متخصص فعاليت مي‌كرد.

ياهو به كمتر از دو سال زمان نياز داشت تا در مسير رشد و پيشرفت قرار بگيرد. در اين فصل از داستان ياهو، مرحله‌ي رشد اين برند را گام‌به‌گام مطالعه مي‌كنيم.

سهام ياهو در سال ۱۹۹۶ به‌صورت عمومي و با ارزش‌گذاري ۱۳ دلار براي هر سهم، در بازار بورس عرضه شد. در همان روز اول، ارزش سهام شركت به ۴۳ دلار رسيد. پيش‌بيني‌ها، ارزش ياهو را نزديك به ۳۰۰ ميليون دلار تخمين مي‌زدند كه ۱۵ برابر بيشتر از درآمد شركت در سال ۱۹۹۶ بود.

پس از عرضه‌ي سهام ياهو در بازار سرمايه، مديران ياهو تصميم گرفتند برندشان را ازطريق تبليغات به متخصصان بيشتر معرفي كنند. مديران، فارغ‌التحصيل ديگري از استنفورد به‌نام كارن ادواردز را براي توسعه‌ي برند شركت استخدام كردند. او با آژانس تبليغاتي Black Rocket قراردادي امضا كرد تا مديريت تبليغات ياهو را برعهده بگيرد. شايد برايتان جالب باشد كه بلك راكت توسط چهار مدير تبليغاتي اداره مي‌شد كه هيچ‌كدام كامپيوتر نداشتند.

ياهو در بهار سال ۱۹۹۷ تقريباً تمامي بودجه‌ي تبليغاتي خود را براي اجراي كمپيني در سطح ملي ايالات متحده‌ي آمريكا هزينه كرد تا تبليغات تلويزيوني انجام دهد. كمپين تبليغاتي ياهو با موفقيت قابل‌ توجهي همراه بود و نقش مهمي در شناساندن برند خصوصاً به متخصصان آمريكايي داشت.

پس از اينكه ياهو به برندي معتبر و شناخته‌شده در اينترنت تبديل شد، شركت به‌دنبال افزايش خدمات رفت تا از رقباي ديگر خصوصاً AOL عقب نيفتد. آن‌ها سرويس‌هايي همچون چت، خريد الكترونيك و اخبار را به وب‌سايت اصلي اضافه كردند تا متخصصان هرچه بيشتر، تجربه‌ا‌ي كامل را در ياهو ببينند. همچنين قابليتي به‌نام My Yahoo را به وب‌سايت اضافه شد كه امكان شخصي‌سازي صفحه‌ي اصلي را به متخصصان مي‌داد. در نتيجه هر متخصص تنها محتواي مورد علاقه‌ي خود را در صفحه‌ي اصلي ياهو مشاهده مي‌كرد. با اضافه شدن خدمات ذكرشده به ياهو، اين موتور جست‌وجو بيش از پيش در بين متخصصان محبوب شد.

ياهو در گسترش حوزه‌ي فعاليت خود به‌دنبال همكاري با شركت‌هاي بزرگ ديگر هم رفت. آن‌ها ابتدا با ويزا وارد همكاري شدند تا ابتدا يك مجموعه‌ي فروشگاهي الكترونيك راه‌اندازي كنند؛ ايده‌اي كه هيچ‌گاه اجرا نشد. همكاري بعدي با Ziff-Davis برنامه‌ريزي شد تا مجله‌اي الكترونيك و چاپي به‌نام Yahoo! Internet Life راه‌اندازي شود كه باز هم به نتيجه نرسيد. نت‌اسكيپ هم تصميم به همكاري با ياهو داشت تا سرويس اينترنتي مبتني بر موضوع در مرورگر خود پياده‌سازي كند كه اجرايي نشد.

كاربران اينترنت در سال ۱۹۹۷، روزانه از ياهو براي مرور ۶۵ ميليون صفحه‌ي وب استفاده مي‌كردند. اين استقبال چشمگير باعث شد تا مديران اين شركت به فكر راه‌اندازي يك سرويس جديد بيفتند. در همان سال، ياهو شركت اطلاع‌رساني Four11 را با پرداخت ۹۵ ميليون دلار تصاحب كرد.

شايد تعجب‌برانگيز باشد كه تعداد متخصصان ياهو در ميانه‌هاي سال ۱۹۹۸ كه اينترنت چندان گسترش نيافته بود، به ماهانه ۴۰ ميليون نفر رسيده بود كه ۱۲ ميليون نفر از آن‌ها، متخصص سرويس رايانامه بودند. آمارهاي جديد، ياهو را به رقيب جدي AOL تبديل مي‌كرد.

يكي از سرمايه‌گذاري‌هاي مهم در ياهو در آستانه‌ي قرن جديد، توسط سافت‌بانك ژاپن انجام شد. شركت با پرداخت ۲۵۰ ميليون دلار، سهام خود را به ۳۱ درصد رساند. در آن زمان ياهو ديگر وارد جمع يونيكورن‌ها شده بود و ارزش‌گذاري ۶٫۹ ميليارد دلاري براي اين استارتاپ اينترنتي تخمين زده مي‌شد. ارزش‌گذاري كه از اكثر شركت‌هاي رسانه‌اي بيشتر بود.

ياهو با تكيه بر همين رشدها تصميم گرفت تا حوزه‌ي فعاليت خود را گسترش دهد. آن‌ها به‌دنبال ورود به صنعت خدمات اتصال اينترنتي بودند و Yahoo! Online را راه‌اندازي كردند. شريك اول ياهو، MCI Worldcom بود كه بيش از يك سال با آن‌ها همكاري نكرد. به همين دليل مديران به سراغ AT&T رفتند تا سرويس اينترنت مدانديشه متخصصين را با تكيه بر AT&T WorldNet ارائه كنند.

ياهو براي بخش موتور جست‌وجوي خود از خدمات شركت‌هاي ديگر استفاده مي‌كرد. آن‌ها تا سال ۱۹۹۸ با Alta Vista از شركت Digital Equipment استفاده مي‌كردند، اما پس از آن با شركت كاليفرنيايي Inktomi وارد همكاري شدند. از رخدادهاي مهم ديگر ياهو در سال ۱۹۹۸ مي‌توان به خريد Viaweb، توليدكننده‌ي نرم‌افزارهاي اينترنتي اشاره كرد كه با پرداخت ۴۴ ميليون دلار انجام شد. ياهو با خريد شركت جديد سعي داشت تا با استفاده از نرم‌افزارهاي آن، امكان توسعه‌ي وب‌سايت شخصي را به متخصصان خود بدهد. وب‌سايت‌هايي كه عموماً با هدف خريد و فروش كالاها به‌صورت الكترونيك، راه‌اندازي مي‌شدند.

در ادامه سرمايه‌گذاري‌هاي، ياهو در سال ۱۹۹۸، شركت Yoyodyne Entertainment را ازطريق جابه‌جايي سهام تصاحب كرد. شركت جديد، قابليت‌هاي متنوعي همچون ديتابيس ارزشمندي از مشتريان و دارايي‌هاي مشابه را دراختيار ياهو قرار داد.

در پايان سال ۱۹۹۸، آمار بازديد صفحات از ياهو به ركورد قابل‌ توجهي رسيده بود و عدد ۹۵ ميليون روزانه را نشان مي‌داد. آماري كه نسبت به سال قبل پيشرفت قابل‌ توجهي داشت. اين آمار براي سال‌هايي كه بسياري از مردمان جهان به اينترنت دسترسي نداشتند، فوق‌العاده بود.

ياهو اين شانس را داشت كه گوگل، غول موتورهاي جست‌وجوي امروزي را بخرد. اين شركت در سال ۱۹۹۸ مي‌توانست فناوري موتور جست‌وجويي را كه توسط دو دانشجوي ديگر استنفورد، لري پيج و سرگي برين، توسعه داده شده بود، با پرداخت يك ميليون دلار خريداري كند. سرانجام اين معامله كه از سوي بينان‌گذاران گوگل مطرح شده بود، سر نگرفت. شايد اگر ياهو، گوگل را خريداري مي‌كرد، اين شركت در سراشيبي سقوط قرار نمي‌گرفت و امروزه مي‌توانست بزرگ‌ترين موتور جست‌وجوي جهان باشد.

پيشنهاد خريد گوگل با پرداخت يك ميليون دلار، احتمالاً بهترين پيشنهاد تاريخ سيليكون‌ولي، كاليفرنيا، ايالات متحده، سياره‌ي زمين و كهكشان راه شيري بوده است!

ياهو در سال ۱۹۹۸ محصولي را توسعه داد كه كمي بعد به يكي از نقاط قوت اصلي شركت تبديل شد. Yahoo! Pager در ۹ مارس ۱۹۹۸ رونمايي شد كه قابليت‌هاي پيام‌رساني را در تركيب با سرويس‌هاي ديگر همچون Yahoo! Chat ارائه مي‌كرد. از قابليت‌هاي اصلي پيجر مي‌‌توان به پيام‌رساني، گروه مخاطبان با همراهي از پيام‌هاي وضعيت متخصصي، امكان مسدودسازي تماس متخصصان، اعلان هشدار در زمان الكترونيك شدن متخصصان ديگر و اعلان هشدار دريافت رايانامه اشاره كرد. اين كلاينت جامع نرم‌افزاري در سال ۲۰۰۰ به Yahoo! Messenger تغيير نام داد. برندي كه در سال‌هاي بعد بيش از بسياري از سرويس‌هاي ياهو به شهرت رسيد.

در آستانه‌ي قرن ۲۱، صنعت كامپيوترهاي شخصي و خصوصاً اينترنت، مملؤ از بازيگران جديد شده بود. NBC با سرمايه‌گذاري در پرتال اينترنتي !Snap تحت مالكيت CNET به رقابت وارد شده بود. از سوي ديگر، ديزني هم به اين بازار چشم داشت و ۴۳ درصد از سهام Infoseek را خريداري كرد. Home Corporation پرتال مشهور ديگر يعني Excite را خريداري كرد و مايكروسافت هم سرمايه‌گذاري و توسعه‌ي MSN را افزايش داد.

از غول‌هاي جديدي كه به دنياي اينترنت وارد شدند مي‌توان به America Online اشاره كرد كه با خريد Netscape و پرتال Netcenter به‌دنبال افزايش سهم بازار بود. به‌هرحال بسياري از تحليلگران پيش‌بيني مي‌كردند كه آينده‌ي صنعت رسانه در اينترنت رقم خواهد خورد و به‌همين‌دليل شركت‌هاي بزرگ تمام تلاش خود را براي كسب سهمي از صنعت جديد نشان مي‌دادند. با حضور بازيگران جديد صنعت اينترنت، ياهو براي حفظ جايگاه خود كار سختي در پيش داشت. ناگفته نماند كه كوگل در سال ۲۰۰۱ از سمت مديريت عامل ياهو كنار رفت و تري سمل جايگزين او شد.

ياهو با ادامه دادن تمركز روي مشتريان و رضايت آن‌ها، تمام تلاش خود را انجام مي‌داد تا سهم قابل توجهش از بازار را حفظ كند. مديران ياهو مي‌دانستند كه براي خروج يك مشتري از وب‌سايت آن‌ها و رفتن به وب‌سايت رقيب، تنها يك كليك نياز خواهد بود. به‌همين‌دليل آن‌ها تلاش مي‌كردند تا خدمات هرچه بيشتري به متخصصان ارائه كنند. در سال ۱۹۹۹ سرويس GeoCities توسط ياهو خريداري شد كه در دسامبر ۱۹۹۸ لقب سومين وب‌سايت پربازديد جهان را پس از AOL و ياهو كسب كرده بود.

ورود به قرن جديد با رشد شديد درآمد و سود براي ياهو همراه بود. فروش شركت از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ از ۷۱۷ ميليون به ۳٫۵ ميليارد دلار رسيد. البته در سال ابتدايي، ضرر ملي ۹۲٫۸ ميليون دلار گزارش شد كه در سال ۲۰۰۲ به سود ۴۲٫۸ ميليون دلاري انجاميد. سرانجام سود خالص در سال ۲۰۰۴ به ۸۳۹٫۶ ميليون دلار رسيد. روند رشد ياهو، با خريد شركت‌هاي متعدد سرويس‌دهنده‌ي اينترنتي همراه بود. آن‌ها از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴، ۱۳ شركت اينترنتي را خريداري كردند، ازجمله Arthas.com و Launch Media و HotJobs.

ياهو همچنين در سال ۲۰۰۰ تفاهم‌نامه‌اي با گوگل امضا كردند تا در ازاي پرداخت مبلغ ۷ ميليون در سال از موتور جست‌وجوي آن شركت براي بهبود نتايج جست‌وجوي خود بهره ببرند. البته اين موضوع به نفع گوگل شد و اين شركت توانست از انديشه متخصصين مالي و برندينگ خود را تقويت كند. ناگفته نماند افزايش ترافيك بازديد از ياهو نيز تأثير بسيار بزرگي بر رشد شركت داشت. آن‌ها در ماه مارس ۲۰۰۴ به آمار بازديد روزانه‌ي ۲٫۴ ميليارد صفحه رسيدند.

ياهو در سال‌هاي ابتدايي دهه‌ي ۲۰۰۰ با شركت‌هاي متعددي وارد همكاري شد تا هرچه بيشتر خدمات خود را توسعه دهد. آن‌ها با SBC Communications وارد همكاري شدند تا خدمات اتصال اينترنتي خود را توسعه دهند. از شركاي ديگر مي‌توان به Nextel Communications اشاره كرد كه قصد ارائه‌ي تعدادي از خدمات و محصولات ياهو را در موبايل‌هاي خود داشت. از خدمات مورد انديشه متخصصين مي‌توان به رايانامه، پيام‌رساني، بازي و محتواي خبري اشاره كرد. اولين همكاري‌هاي ياهو با ورايزن هم در ميانه‌ي همان دهه رخ داد و ياهو تصميم گرفت تا پرتال خبري اختصاصي براي ورايزن توسعه دهد.

خريد بسياري از شركت‌هايي كه در بالا اشاره شد، با هدف بهبود موتور جست‌وجوي ياهو بود. شركت آمريكايي خطر رشد هم‌وطن خود را درك كرده بود و با هر ارزشي به‌دنبال شكست دادن گوگل بود. آن‌ها همچنين در سال ۲۰۰۴ همكاري خود را با گوگل قطع كردند.

از تلاش‌هاي شكست‌خورده‌ي ياهو در بخش موتور جست‌وجو مي‌توان به برنامه‌اي اشاره كرد كه در سال ۲۰۰۴ با هدف جذب شركت‌ها به سرويس پولي جست‌وجو اجرا شد. شركت‌ها با پرداخت هزينه به ياهو، تضمين نمايش در نتايج جست‌وجو را دريافت مي‌كردند كه با وجود جذاب بودن، از طرف بازارياب‌ها و عموم مردم با استقبال روبه‌رو نشد. برنامه‌ي مذكور در سال ۲۰۰۶ به‌نوعي متوقف شد و ياهو تنها به شركت‌ها تضمين مي‌داد كه وب‌سايت آن‌‌ها را بيشتر اسكن كند و خدمات ديگري به آن‌ها ارائه دهد.

ياهو در ميانه‌ي دهه‌ي ۲۰۰۰ وارد رقابت شديدي با گوگل شده بود. شركتي كه زماني احتمال پيوستن آن به زيرمجموعه‌ي ياهو وجود داشت، به‌مرور به خطرناك‌ترين رقيب آن‌ها تبديل شد. ياهو در سال ۲۰۰۴ و در واكنش به رونمايي جي‌ميل گوگل، ظرفيت حساب متخصصي رايانامه همه‌ي متخصصانش را از چهار مگابايت به يك گيگابايت افزايش داد. حساب‌هاي متخصصي پيشرفته و پولي نيز دو گيگابايت فضا دريافت مي‌كردند.

رقابت ديگر در بخش سرويس‌هاي گفت‌وگو بود كه هنوز ياهو مسنجر در آن فرمان‌روايي مي‌كرد. گوگل با عرضه‌ي Google Talk و خدمات VoIP، تهديدي جدي براي ياهو ايجاد كرد كه به توسعه‌ي همكاري ياهو و مايكروسافت منجر شد. دو شركت، سرويس‌هاي پيام‌رسان خود را باهم ادغام كردند تا رقيبي قدرتمند در برابر گوگل باقي بمانند.

از خريدهاي مهم ياهو تا پيش از ورود به سراشيبي سقوط مي‌توان به سرويس اشتراك عكس فليكر اشاره كرد كه تا پيش از تولد و رشد عجيب اينستاگرام، يكي از محبوب‌ترين سرويس‌هاي موجود بود. در سال ۲۰۰۵‌، سرويس تركيبي وبلاگ و شبكه‌ي اجتماعي ياهو نيز به‌نام ياهو ۳۶۰ متولد شد كه با وجود استقبال مناسب در ابتداي فعاليت، به‌مرور وارد سراشيبي شكست شد.

در اين فصل از داستان ياهو، به سرگذشت اين امپوراتوري بزرگ در دوران شكست مي‌پردازيم.

با نزديك شدن به سال‌هاي پاياني دهه‌ي ۲۰۰۰، بحران‌هاي كوچك و بزرگ در ياهو به‌وجود آمدند. تلاش‌هاي شركت براي مقابله با رقابي تازه‌نفسي همچون گوگل، دارايي‌هاي آن‌ها را روز‌به‌روز كاهش مي‌داد. در نهايت اولين نشانه‌ها از ضعف مالي ياهو در سال ۲۰۰۸ پديدار شد.

ياهو با وجود موفقيت‌هاي متعددي كه در دنياي اينترنت كسب كرده بود، مذاكراتي براي همكاري يا حتي ادغام با مايكروسافت را هم دنبال مي‌كرد. در سال‌هاي ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷، مذاكرات به اوج رسيدند، اما هيچ‌كدام موفقيت‌آميز نبود. ردموندي‌ها حتي در سال ۲۰۰۸ تلاش كردند تا با پرداخت ۴۴٫۶ ميليارد دلار، ياهو را خريداري كنند كه موفق نشدند.

مديران ياهو در آن زمان حتي پيوستن به گوگل را هم در انديشه متخصصين داشتند. به‌هرحال درنهايت پيشنهادهاي مايكروسافت به‌كلي رد شد و ياهو به‌دنبال راهكارهاي استراتژيك ديگر براي ادامه‌ي حيات رفت. مايكروسافت زماني پيشنهاد خريد ياهو را با رقم ۳۳ دلار براي هر سهم مطرح كرده بود. جالب است بدانيد ارزش سهام ياهو ۱۰ ماه پس از رد كردن پيشنهاد ردموندي‌ها به ۸٫۹۴ دلار رسيد. جري يانگ، در سال ۲۰۰۷ جايگزين سمل در سمت مديرعاملي ياهو شد.

كارول بارتز، رئيس سابق هيئت‌مديره‌ي اتودسك در سال ۲۰۰۹ به‌جاي يانگ به‌عنوان مديرعامل ياهو انتخاب شد. هيئت‌مديره پس از كنار گذاشتن يانگ، به‌دنبال ايجاد تغييرات زيرساختي در ياهو بودند. از تغييرات مهم در زمان بارتز مي‌توان به افزايش همكاري مايكروسافت و ياهو در بخش موتور جست‌وجو و تغيير طراحي صفحه‌‌ي اصلي پورتال ياهو اشاره كرد كه از زبان طراحي مترو بهره مي‌برد.

يكي از چالش‌هاي ياهو در پايان دهه‌ي ۲۰۰۰ كه بارتز هم به آن اشاره كرد، عدم تعريف دقيقي از مأموريت و مسير حركت شركت بود. درواقع، ياهو آنچنان روي تنوع محصولات سرمايه‌گذاري كرده بود كه توانايي يكپارچه كردن آن‌ها را نداشت. در نهايت بارتز هم در سال ۲۰۱۱ از سمت مديرعاملي كناره گرفت.

ياهو مسنجر كه در تمامي سال‌هاي فراز و فرود شركت، توسعه‌‌هاي قابل‌ توجهي را تجربه مي‌كرد و در تلاش براي شكست رقباي جوان خود بود، در سال ۲۰۱۱ با قابليت‌هاي متنوع به‌روز شد. درواقع آخرين به‌روزرساني مهم نسخه‌ي ويندوز اين پيام‌رسان در همان سال منتشر شد كه قابليت‌هايي همچون هماهنگي با فيسبوك و توييتر داشت.

اسكات تامسون در سال ۲۰۱۲ براي مدت كوتاهي مديريت ياهو را برعهده گرفت. او قبلاً در سمت مديريت كل پي‌پال مشغول‌به‌كار بود. به‌محض شروع مديريت تامسون، شايعه‌ها پيرامون تعديل نيروي احتمالي جديد در ياهو قوت گرفت. در آوريل آن سال، خبر تعديل دو هزار نفر، معادل ۱۴ درصد از نيروي انساني ياهو، منتشر شد.

تامسون در دوران مديريت خود تلاش‌هاي متعددي انجام داد تا ساختار ياهو را اصلاح كند. او شركت را به سه زيرمجموعه كرد تا فعاليت‌ها سازمان‌دهي بيشتري داشته باشند. البته تامسون هم در نهايت موفق نبود و جاي خود را به مدير اجرايي سابق گوگل، مريسا ماير داد. ماير در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان جوان‌ترين مديرعامل يك شركت فهرست فورچن ۵۰۰ در ياهو مشغول به كار شد.

زماني‌ كه مريسا ماير به‌عنوان مديرعامل به ياهو پيوست، اميدها براي نجات شركت از سقوط مجدداً زنده شد. حتي مراسم ورود ماير به ياهو نيز با تم خاصي برگزار و به‌نوعي شعار اميد به شركت تزريق شد.

مريسا ماير در سال ۱۹۹۹ فرصت‌هاي شغلي عالي را رد كرده بود تا به‌عنوان كارآموزي در گوگل مشغول به كار شود. او كه سابقه‌ي دانشگاهي عالي هم داشت،‌ تصميم گرفته بود تا آينده‌ي خود را در مديريت در دنياي فناوري ترسيم كند. ماير در گوگل تا جايي پيش رفته بود كه مدتي به‌عنوان معاون ارشد بخش تجربه‌ي متخصصي و موتور جست‌وجو فعاليت مي‌كرد. سابقه‌ي عالي ماير در بزرگ‌ترين رقيب ياهو، اين احتمال را ايجاد كرده بود كه او توانايي نجات شركت را از سقوط دارد.

متخصص كارشناسان اعتقاد دارند سرمايه‌هاي عظيمي كه در دست ياهو بود، امكان ريسك كردن روي مريسا ماير را به شركت مي‌داد. فراموش نكنيد كه ياهو در سال ۲۰۰۵ از سرمايه‌گذارهاي اوليه‌ي علي‌بابا بود و ازطريق همان سهام، هميشه جرياني مناسب از درآمد داشت. درواقع همين سهام‌داري باعث مي‌شد تا ياهو با وجود شكست‌هاي متعدد در محصولات، هنوز به‌عنوان يك شركت، ارزش بالايي داشته باشد. به‌هرحال ماير هم از تنزل رتبه‌اي كه در گوگل دريافت كرده بود به‌نوعي دلسرد شد و در نهايت به ياهو آمده بود.

زماني‌ كه مريسا ماير به ياهو آمد، متخصصان او را بسيار تحسين مي‌كردند. ماير ابتدا تمركز خود را روي بهبود محيط كاري و فرهنگ سازماني ياهو گذاشت. او تلاش مي‌كرد تا متخصصان را هرچه بيشتر در فرايندهاي تصميم‌گيري اساسي شركت درگير كند و حتي شخصاً در گفت‌وگوي مستقيم با آن‌ها شركت مي‌كرد.

در ابتداي مديريت ماير، شرايط در ظاهر براي ياهو مناسب به‌انديشه متخصصين مي‌رسيد. در سال ۲۰۱۳ آن‌ها موفق به دريافت جايزه براي اپليكيشن آب و هواي موبايلي شدند و ماير نيز مسير شركت را بيش‌ازپيش به سمت متخصصي‌هاي موبايل هدايت كرد. يك سال پس از ورود ماير به ياهو، سهام شركت رشد ۶۰ درصدي را تجربه كرد و آن‌ها با ۷۵ درصد سود، بالاترين سود را در ميان شركت‌هاي فورچن ۵۰۰ داشت.

ياهو در دوران مديريت ماير توانست در دوره‌ي كوتاهي گوگل را در كسب‌وكار موتور جست‌وجو پشت سر بگذارد. آن‌ها همچنين در رقابت با فيسبوك توانستند شبكه‌ي اجتماعي تامبلر را خريداري كنند. ماير هم مانند مديران قبلي به‌مرور وارد روند خريد استارتاپ‌ها شده بود و پرداخت ۱٫۱ ميليارد دلار براي خريد تامبلر، از اقدام‌هاي بزرگ او بود. به‌هرحال با وجود تمامي رشدها‌ي تجربه‌شده تا ميانه‌ي دهه‌ي ۲۰۱۰، ياهو هنوز در دوره‌ي بحران بود و با سال‌هاي اوج خود فاصله داشت. به‌علاوه، اميد و اعتقاد متخصصان به شركت نيز هنوز به‌طور كامل بازيابي نشده بود.

عرضه‌ي عمومي سهام علي‌بابا، رخدادي بود كه چالش‌هاي عظيمي را به ياهو وارد كرد. شركت چيني با ارزش‌گذاري ۲۳۰ ميليارد دلار، به غولي بزرگ در دنياي تجارت الكترونيك تبديل شد كه افزايش سرمايه‌ي قابل‌ توجهي را هم براي ياهو به‌همراه داشت. سهام‌داران پس از IPO علي‌بابا نزد ماير آمدند و درباره‌ي سرمايه‌ي جذب‌شده از علي‌بابا با او مذاكره كردند. آن‌ها به‌دنبال اين بودند كه روش هزينه كردن سرمايه‌ي جديد و سهم خود را مشخص كنند. برخي متخصص كارشناسان به ياهو پيشنهاد مي‌دادند تا با AOL وارد اتحاد استراتژيك شود تا چالش‌هاي پرداخت ماليات خود را كاهش دهد.

در سال ۲۰۱۶، مطالعه گزينه‌ها براي دور ماندن از فشار مالياتي پس از كسب درآمد بسيار زياد از IPO علي‌بابا، ادامه پيدا كرد. ياهو با بانك‌هاي متعددي وارد مذاكره شد تا گزينه‌هاي جديد را مطالعه كند. يكي از گزينه‌ها، فروش كامل كسب‌وكار بود. از سرمايه‌گذارهاي مهمي كه در اين تغيير مسير به ياهو فشار مي‌آوردند، مي‌توان به Starboard Value اشاره كرد كه به‌صورت جدي به‌دنبال فروش شركت بود. در نهايت، برنامه‌هاي ورايزن براي خريد ياهو به‌صورت رسمي اعلام شد كه باز هم با كاهش ارزش سهام شركت همراه بود.

ياهو در سال ۲۰۱۶ ديگر قافيه‌ را به گوگل باخته بود و همچنين با چالش‌هاي بزرگي دست‌وپنجه نرم مي‌كرد. در نتيجه، امپراتوري ياهو در قرن ۲۱ در سراشيبي سقوط قرار گرفته بود. در اين بخش از داستان ياهو، وضعيت اين شركت را در سال‌هاي اخير را مطالعه مي‌كنيم.

خبر تصميم جدي و نهايي ورايزن براي خريد هسته‌ي كسب‌وكار اينترنتي ياهو در ژوئيه ۲۰۱۶ اعلام شد. شركت آمريكايي تصميم داشت تا خريد ۴٫۸۳ ميليارد دلاري جديد خود را با AOL ادغام كرده و شركت جديدي به‌نام Oath راه‌اندازي كند. همان‌طور كه گفته شد، اين خريد شامل ۱۵ درصد سهام علي‌بابا نبود و همچنين ياهو ژاپن نيز به‌صورت مستقل به كار خود ادامه داد. دو بخش مذكور، بعداً تحت مديريت تيم جديد و با نام Altaba به كار ادامه دادند. شركت Oath Inc نيز در سال ۲۰۱۹ به ورايزن مديا تغيير نام داد.

از رخدادهاي مهم پيرامون ياهو در سال ۲۰۱۶ مي‌توان به خبر ماه سپتامبر اشاره كرد كه نفوذ به ياهو و افشاي اطلاعات ۵۰۰ ميليون متخصص آن را تأييد مي‌كرد. نفوذ مذكور، در سال ۲۰۱۴ رخ داده بود و برخي متخصص كارشناسان امنيتي، نيروهاي روسي را مسئول نفوذ به ياهو مي‌دانستند. مدتي بعد، خبر مشابهي از ياهو به گوش رسيد كه اين‌بار حدود سه ميليارد متخصص را تحت تأثير قرار داده بود و به‌نوعي ضربه‌هاي پاياني را به پيكره‌ي ياهو وارد كرد. همين اخبار باعث شد تا ورايزن پيشنهاد خود را ۳۵۰ ميليون دلار كاهش دهد. در نهايت ياهو با قراردادي ۴٫۴۸ ميليارد دلاري در ژوئن ۲۰۱۷ توسط ورايزن خريداري شد.

از سال ۲۰۱۷ تاكنون كه ياهو و AOL تحت مالكيت ورايزن فعاليت مي‌كنند، رخدادهاي جزئي در محصولات و سرويس‌هاي آن‌ها اتفاق افتاده است. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۸ اپليكيشني به‌نام Yahoo! Together براي پلتفرم‌هاي موبايل اندرويد و iOS منتشر شد تا به‌عنوان اپليكيشني مدرن، نياز متخصصان سنتي ياهو مسنجر و پيام‌رسان AOL را برطرف كند. پيام‌رسان مذكور، خانواده‌ها و مصرف‌كننده‌هاي نهايي را هدف قرار داده بود و البته در برخي موارد به‌عنوان رقيب اسلك شناخته مي‌شد. در نهايت اين پيام‌رسان هم در سال ۲۰۱۸ تعطيل شد.

ياهو ژاپن كه در خريد كسب‌وكار هسته‌اي ياهو توسط ورايزن حضور نداشت، روندي مخالف شركت اصلي را طي كرد. اين شركت كه حاصل همكاري ياهو و سافت‌بانك بود، پس از سال ۲۰۱۷ هم به فعاليت خود ادامه داده است و با كسب مجوزي از ورايزن، از برند ياهو استفاده مي‌كند. پرتال وب ياهو ژاپن لقب پربازديدترين وب‌سايت را در اين كشور دارد و سرويس‌هاي اينترنتي آن هم جزو برترين‌ها هستند. مركز مديريت ياهو ژاپن در توكيو قرار دارد.

آلتابا كه از بقاياي ياهو پس از فروش هسته‌ي كسب‌وكار به ورايزن، در نيويورك شروع به كار كرد، هيچ فعاليت عملياتي‌اي نداشت و تنها مديريت دارايي‌هاي نقدي، سرمايه‌گذاري‌ها، پورتفوي اوراق قرضه و برخي پتنت‌هاي باقي‌مانده از شركت را انجام مي‌داد. تنها بخشي از برند ياهو كه در آلتابا باقي ماند، همان ياهو ژاپن بود كه در سال ۲۰۱۸ به‌صورت كامل به سافت بانك واگذار شد. سهام شركت نيز در دوم اكتبر سال ۲۰۱۹ از بازار نزدك حذف شد. در تاريخ چهارم اكتبر، فرايند نقدسازي و انحلال كامل شركت نهايي شد و تنها سرمايه‌اي جزئي از آن براي پرداخت ماليات احتمالي روي دارايي شركت از سهام علي‌بابا باقي ماند.