علائم خرابي هارد كامپيوتر و لپ تاپ

دقيقا مانند تمام دستگاه‌هاي الكترونيكي، كامپيوتر‌هاي شخصي امكان خرابي دارند. جايگزين‌كردن قطعه خراب مي‌تواند كار ساده‌اي باشد؛ اما براي داده‌هاي ذخيره‌شده در فضاي ذخيره‌سازي اين موضوع فرق مي‌كند. در كامپيوتر‌هاي شخصي پيشرفته كه به فضاي ذخيره‌سازي جامد متكي هستند، حافظه‌هاي SSD در‌مقايسه‌با HDD دوام بيشتري دارند. SSD قطعات متحرك ندارد و مي‌تواند دربرابر شوك، لرزش‌ و...، مقاومت بيشتري از خود نشان دهد؛ اما حافظه‌هاي SSD هم امكان خرابي دارند و نبايد اين مسئله را به‌طوركامل ناديده گرفت.

در اين مقاله، به ۵ نشانه خرابي هارد كامپيوتر و در كل حافظه ذخيره‌سازي اشاره خواهيم كرد كه بايد مراقب آن‌ها باشيد. اين علائم خرابي هارد كامپيوتر را مي‌توان صداهايي خاص عنوان كرد كه توجه به آن‌ها مي‌تواند هشدارهاي لازم را به شما ارائه دهد تا در‌نهايت، بتوانيد كارهاي تهيه همراه از اطلاعات را انجام دهيد.

به شما توصيه مي‌كنيم اگر قصد داريد هارد اكسترنال جديد بخريد، پيش از هر كاري به مقاله راهنماي خريد هارد اكسترنال نگاهي بيندازيد. براي اطلاع از ارزش هارد اكسترنال هم به صفحه‌هاي ارزش SSD و ارزش HDD برويد.

يكي از اولين زنگ هشدارها و اولين علائم خرابي هارد كامپيوتر صداهايي است كه در حالت عادي از كامپيوتر خود نمي‌شنويد. درايوهاي ذخيره‌سازي مدرن، به‌خصوص درايوهاي ديسك سخت (HDD) با قدرت و توانمندي بسيار زيادي توليد مي‌شوند. با داشتن صفحه‌هاي بزرگ كه با سرعت هزاران دور در دقيقه در حال گردش هستند و بازوهايي كه بر‌حسب ميلي‌ثانيه به عقب و جلو حركت مي‌كنند، مي‌توان طراحي امروزي HDD را به‌گونه‌اي دانست كه تقريبا بدون صدا هستند.

هنگام كار‌كردن هارد ديسك امكان دارد چرخش ضعيف و صداي كليك بشنويد؛ اما اگر اين صداها بلندتر از حالت عادي باشند، نشان‌دهنده شرايط خوبي نيست. البته با قاطعيت نمي‌توان احتمال خرابي را مطرح كرد؛ زيرا ممكن است هارد ديسك قديمي باشد. همچنين، اگر صداي بلند فلز به گوش برسد، احتمالا درايو از درون آسيب ديده است.

علائم ذكرشده را نبايد ناديده بگيريد. شايد هارد ديسك به‌خوبي در حال كار باشد؛ اما خراب‌شدن كامل آن فقط با گذشت زمان اتفاق مي‌افتد. البته هيچ اقدامي نمي‌توانيد انجام دهيد؛ مگر آنكه از اطلاعات مهم خود كه در درايو مدانديشه متخصصين ذخيره‌ كرده‌ايد، نسخه همراه تهيه و در سريع‌ترين زمان ممكن آن را با درايو جديد جايگزين كنيد.

درايوهاي ذخيره‌سازي نوري مانند DVD-ROM يا درايوهاي ديسك بلوري، هنگام كار در‌مقايسه‌با هارد ديسك صداي بيشتري ايجاد مي‌كنند. هنگام چرخيدن ديسك، حتما بايد صدايي بشنويد كه شامل حركت موتور و چرخش هواي ناشي از آن است؛ اما ازآن‌جاكه موارد ذكرشده با آستانه تحمل كمتري درمقايسه‌با هارد ديسك توليد شده‌اند، سريع‌تر فرسوده خواهند شد.

خوشبختانه به‌دليل قابليت انتقال اطلاعات از حافظه‌هاي ذخيره‌سازي، مي‌توان گفت سروصداي هارد ديسك نمي‌تواند باعث ازبين‌رفتن اطلاعات شود. براساس اطلاعات، در‌صورت ادامه استفاده از هارد ديسك با شرايط ذكرشده و سروصدايش، خرابي آن به‌گونه‌اي خواهد بود كه در‌نهايت، ديسك آسيب مي‌بيند.

در‌صورتي‌كه SSD قديمي شما باعث ايجاد صدا شود، احتمالا قسمت ديگري از كامپيوتر دچار اشكال شده است. هر درايو ذخيره‌سازي كه در كامپيوتر خود داريد، نبايد به صداهاي غير‌معمول آن‌ بي‌تفاوت باشيد. شايد صدايي كه به‌گوش مي‌رسند، ناشي از فعاليت فن يا پاور باشد؛ درغير‌اين‌صورت نبايد در حل اين اشكال غفلت كنيد. تهيه همراه از تمام اطلاعات سيستم، بهترين اقدامي است كه بايد انجام شود تا درادامه، تعويض درايو را در برنامه خود قرار دهيد؛ اما در انجام اين كار نبايد كوتاهي كنيد.

يكي ديگر از علائم خرابي هارد كامپيوتر و حافظه ذخيره‌سازي را مي‌توان از‌بين‌رفتن يك يا چندين فايل دانست. اطلاعات به‌عنوان جرياني پيوسته ذخيره‌سازي نمي‌شوند؛ بلكه در مجموعه‌اي از بلاك‌هاي كوچك قرار مي‌گيرند. اين احتمال وجود دارد كه بلاك‌ها از‌انديشه متخصصين فيزيكي در محيط درايو كنار يكديگر يا به‌صورت پراكنده وجود داشته باشند. تنها دليل نابودي تعدادي بيت‌، آسيب‌ديدن يكي از بلاك‌ها است.

اگر براي يافتن فايل‌ها اقدامات بازيابي را انجام دهيد، سيستم‌عامل سعي مي‌كند تمام بلاك‌هاي تشكيل‌دهنده فايل را پيدا كند. بدون مجموعه كامل داده‌ها، فايل ناقص و ممكن است سيستم‌عامل گزارش خرابي آن را ارائه دهد يا ناتواني در يافتن فايل‌ها را اعلام كند. فلش NAND هر زمان كه بلاكي از اطلاعات روي آن نوشته يا پاك شود، از‌انديشه متخصصين فيزيكي نابود خواهد شد و پس از چرخه‌هاي نوشتن و پاك‌كردن مختلف، ديگر عملكردي از بلاك مشاهده نمي‌شود.

توليدكنندگان SSD براي كاهش اشكال، ترفندهاي زيادي به‌كار مي‌گيرند؛ اما ازانديشه متخصصين كارايي با يكديگر تفاوت دارند. معمولا طول عمر حافظه‌هاي USB كمتر از حافظه‌هاي SSD و خرابي آن‌ها بدون هشدار است. در‌صورتي‌كه يك درايو شروع به از‌دست‌دادن اطلاعات كرد، بايد آن را در سريع‌ترين زمان ممكن تعويض كنيد؛ البته تهيه همراه را قبل از آنكه دير شود، فراموش نكنيد.

نكته: هرگز نبايد از فلش مموري‌ براي تهيه و نگه‌داري همراه اطلاعات مهم استفاده كنيد. براي تهيه و حفظ همراه، بهتر است سراغ HDD و فضاي ذخيره‌سازي ابري برويد.

مشاهده اختلالي كوچك در عملكرد هارد ديسك، نمي‌تواند نشانه خرابي آن باشد؛ اما بروز تغيير در عملكرد كلي دستگاه ممكن است نشانه خرابي درايو ذخيره‌سازي شما به‌حساب آيد. سخت‌افزار كامپيوتر مانند رم و پردازنده گرافيكي و CPU با گذشت زمان، كُند نخواهند شد؛ اما از جنبه نرم‌افزاري ممكن است بارگيري زياد برنامه‌ها در پس‌زمينه و شلوغي سيستم‌عامل پس از سال‌ها به‌روزرساني، موجب بروز تغييراتي جدي شود.

در‌صورتي‌كه كامپيوتر شما پس از مدت‌ها كار ديگر سرعت خوبي از خود نشان ندهد يا مدت‌زمان زيادي براي راه‌اندازي يا دسترسي به فايل‌ها صرف كند، اشكالي وجود دارد كه بايد مطالعه شود. هارد ديسك‌ها خراب مي‌شوند و احتمال خرابي SSD هم وجود دارد. علائم خرابي هارد ديسك به شكل‌هاي مختلف نمايش داده مي‌شود. خطاهاي مربوط به بلاك‌هاي بد در هر دو نوع درايو ذخيره‌سازي نمايش داده مي‌شود و اين معمولا زماني است كه براي خواندن يا نوشتن فايل، به زماني غيرمعمول نياز است و درنهايت فرايند با شكست مواجه مي‌شود.

همان‌طور‌كه قبلا اشاره شد، اين اشكال مي‌تواند به‌دليل خطاي نرم‌افزاري رخ دهد. ممكن است به‌روزرساني‌اي در سيستم‌عامل موجب بروز خطا شود و درنتيجه، پردازنده در پس‌زمينه بيش‌از‌حد كار كند؛ اما اگر به‌تازگي به‌روزرساني انجام نداده‌ايد و از كامپيوتر خود به‌خوبي محافظت كرده‌ايد، امكان دارد تغييرات غير منتظره نشان‌دهنده خرابي حافظه ذخيره‌سازي اصلي دستگاه باشد. مطالعه اين مسئله كار ساده‌اي نيست و نمي‌توان فقط به‌دليل كُندشدن سرعت دستگاه، تعويض HDD يا SSD را توصيه كرد. همچنين، اگر درايو جابه‌جايي‌شدني است (مانند فلش مموري)، كاهش سريع سرعت مي‌تواند نشانه‌ي خوبي براي وضعيت نامطلوب حافظه ذخيره‌سازي باشد.

بيشتر متخصصان با اين مسئله آشنا هستند و مي‌توان آن را به‌عنوان حالتي عادي براي كامپيوتر‌ي شخصي توصيف كرد. يك روز به‌خوبي از سيستم استفاده مي‌كنيد و در روز بعد ناگهان با پيغام وحشتناك insert Boot Disk and Press any Key (ديسك بوت را وارد كنيد و يك كليد را فشار دهيد)، مواجه مي‌شويد.

به‌جاي مشاهده لوگو سيستم‌عامل، ناگهان يك جمله تيره‌رنگ انديشه متخصصين شما را به خود جلب خواهد كرد. ممكن است توضيحات ديگري براي اين مسئله وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال، اين پيغام مي‌تواند هنگامي نمايش داده شود كه بايوس جديدي نصب شده باشد؛ اما اگر هيچ تغيير يا به‌روزرساني انجام نشده باشد، احتمالا با خرابي حافظه ذخيره‌سازي مواجه شده‌ايد. حداقل اين اتفاق را مي‌توان بروز نشانه‌هاي خرابي دانست.

شما مي‌توانيد اطلاعات خود را بازيابي كنيد؛ اما بهتر است وقت خود را براي تهيه همراه و خريد حافظه ذخيره‌سازي جديد صرف كنيد. در اين صورت، امكان دارد شاهد خرابي كامپيوتر شخصي خود باشيد؛ آن‌هم هنگام بوت‌شدن به‌صورت تصادفي. اين علامت مي‌تواند بروز اشكالات جدي را نمايش دهد.

در‌صورتي‌كه خطاي مدانديشه متخصصين درباره خرابي بخشي از داده‌هاي درايو است، توصيه مي‌كنيم حافظه ذخيره‌سازي را جدا و به‌عنوان حافظه ذخيره‌سازي ثانويه در يك دستگاه ديگر نصب كنيد. اگر دستگاه بتواند حافظه ذخيره‌سازي را آزمايش كند يا محتواي آن را به‌خوبي بخواند، امكان دارد درايو براي استفاده مجدد مناسب باشد. همچنين، ممكن است اطلاعات بوت دستگاه تحت‌تأثير بدافزار قرار گرفته باشد. در اين صورت، قراردادن حافظه ذخيره‌سازي در دستگاه ديگر، مي‌تواند سلامت آن را هم تهديد كند.

مي‌توان مدعي شد اسكن HDD يا SSD در كامپيوتري ديگر براي يافتن خطا، فقط در‌صورتي انجام خواهد شد كه از آلوده‌نشدن دستگاه دوم يا در‌معرض خطر قرار‌نگرفتن آن اطمينان داشته باشيد. پيشنهاد مي‌كنيم قبل از انجام اين كار، وضعيت سلامت و نبود هرگونه بدافزار در هارد ديسك را مطالعه كنيد.

از‌بين‌رفتن بي‌دليل يك درايو بوت مي‌تواند نااميدكننده باشد و مي‌توان گفت اشكالي نادر به‌حساب نمي‌آيد. بهترين راه براي مقابله با آن، انجام اقدامات پيشگيرانه است. در‌حقيقت، بايد سيستم‌عامل را در يك درايو داشته باشيد و تمامي فايل‌هاي مهم را در بخشي ديگر و به‌صورت جداگانه ذخيره‌سازي كنيد؛ البته مي‌توانيد يك نسخه همراه از فايل‌هاي خود تهيه كنيد.

آخرين نشانه‌اي كه درباره خرابي هارد ديسك يا حافظه ذخيره‌سازي كامپيوتر مطرح خواهيم كرد، شايد نتواند دليل محكمي به‌حساب آيد. به‌عبارت‌ديگر، چنانچه خطاي مرتبط را مشاهده كرديد، ابتدا بايد دلايل زيادي براي شكل‌گيري آن از فهرست گزينه‌ها خارج شوند تا در‌نهايت بتوان احتمال خرابي هارد ديسك را مطرح كرد. در ويندوز، صفحه آبي مرگ (BSOD) زماني نمايش داده خواهد شد كه دستگاه به‌صورت عادي نتواند به كارش ادامه دهد.

ويندوز با نمايش كد QR كه قابليت اسكن با موبايل هوشمند دارد، سعي مي‌كند كار شما را اندكي راحت كند. سپس، يك صفحه وب بارگيري مي‌شود كه درباره منبع اشكال و روش حل آن، راهنمايي‌هايي ارائه مي‌دهد. بيشتر توصيه‌ها شامل انجام تغييرات نرم‌افزاري مانند حذف برنامه‌هاي جديد يا درايورها مي‌شود؛ زيرا آن‌ها را مي‌توان به‌عنوان مهم‌ترين دلايل نمايش BSOD عنوان كرد.

اگر دليل اصلي نمايش اين صفحه خرابي هارد ديسك يا حافظه ذخيره‌سازي باشد، هيچ‌كدام از روش‌ها نمي‌توانند موجب حل اشكال شوند. دقيقا مشابه درايوهاي بوت ناپديدشده، تجزيه‌وتحليل خرابي‌هاي سيستم ممكن است كار سختي باشد. اين خطا مي‌تواند نشان‌دهنده وجود فضاي ذخيره‌سازي خراب باشد؛ اما شما مي‌توانيد ساير احتمالات را هم مطالعه كنيد.

كامپيوتر‌هاي امروزي به‌طور شگفت‌انگيزي مهندسي شده‌اند و به‌صورت حيرت‌انگيزي پيچيده هستند و جالب آنكه در طولاني‌مدت مي‌توانند بدون اشكال كار كنند. البته اين مسير هموار پاياني هم دارد؛ زيرا تمام حافظه‌هاي ذخيره‌سازي طول عمر محدودي دارند. اميدواريم قبل از خرابي كامل HDD يا SSD، علائم خرابي هارد كامپيوتر كه در اين مقاله گفته شدند، مطالعه كرده باشيد تا بتوانيد قبل از نابودي كامل اطلاعات از آن‌ها همراه بگيريد.

آماده‌بودن در تمام زمان‌ها، مي‌تواند خسارت‌هاي احتمالي را كاهش دهد. هدف ما اين است كه مفهوم تهيه همراه در تمام زمان‌ها را به شما نشان دهيم تا بدين‌ترتيب، بتوانيد از اطلاعات حساس خود به‌خوبي محافظت كنيد. ناگفته نماند امكان جابه‌جايي و جايگزين‌كردن درايوهاي ذخيره‌سازي وجود دارد؛ اما نمي‌توان درباره اطلاعات با اين اطمينان صحبت كرد.