چگونه سافت بانك به بزرگ‌ترين سرمايه‌گذار فناوري دنيا تبديل شد

سافت‌بانك، شركت هلدينگ خوشه‌اي ژاپني، در حال حاضر بزرگ‌ترين سرمايه‌گذار فناوري در دنيا به‌حساب مي‌آيد و تا به امروز از شركت‌هاي بي‌شماري در اين عرصه حمايت مالي به‌ عمل آورده است. اين شركت تقريبا در هر استارتاپ عمده‌اي در حوزه‌ي فناوري از رباتيك، ماهواره‌ها و حمل‌ونقل اينترنتي تا هوش مصنوعي و پيشرفت‌هاي كامپيوتري براي بدن انسان سرمايه‌گذاري كرده است و در ماه‌هاي اخير نيز اخبار فراواني از همكاري آن‌ با شركت‌هاي نام‌آشناي فناوري و حتي دولت عربستان سعودي به‌ گوش مي‌رسد. سافت‌بانك در كارزار سرمايه‌گذاري جسورانه‌اي كه برعهده گرفته است، نه‌تنها از اغلب كسب‌وكارهاي نوپا و نوظهور همراهي مي‌كند، بلكه نام خود را در صدر عناوين خبري دنياي فناوري نيز قرار مي‌دهد.‌ با اين حال، ماهيت دقيق اين شركت چيست و چه كسي در پشت آن قرار دارد؟ اين شركت چگونه توانست نام خود را به‌عنوان بزرگ‌ترين سرمايه‌گذار عرصه‌ي فناوري در دنيا مطرح كند؟ براي پاسخ به اين پرسش‌ها با اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران همراه باشيد.

سافت‌بانك چيست

سافت‌بانك نخستين سرمايه‌گذاري قابل توجه خود را در سال ۱۹۹۶ و با تصاحب بخش عمده‌ي سهام ياهو و سپس بنيان‌گذاري شركت ياهو ژاپن آغاز كرد. سافت‌بانك سپس در سال ۲۰۰۰ و در جريان رشد حباب دات‌كام، مبلغ ۲۰ ميليون دلار در يك استارتاپ گمنام چيني به نام علي‌بابا سرمايه‌گذاري كرد. اين اقدام احتمالا در آن زمان يك شرط‌بندي خطرناك به‌ انديشه متخصصين مي‌رسيد؛ اما با گذشت زمان معلوم شد كه اين اقدام سرمايه‌گذار ژاپني عملي هوشمندانه بوده است؛ زيرا با عرضه عمومي سهام علي‌بابا در سال ۲۰۱۴، سهم ۱۹ درصدي سافت‌بانك در اين شركت ارزشي بالغ بر ۶۰ ميليارد دلار پيدا كرد. اين مسئله موجب شد علي‌بابا به موفق‌ترين سرمايه‌گذاري تاريخ سافت‌بانك تبديل شود.

ماسايوشي سان، مديرعامل سافت‌بانك

سافت‌بانك با هدف حفظ و ارتقاء جايگاه خود در عرصه‌ي پيوسته در حال تكامل فناوري، سرمايه‌گذاري‌هاي پرسودي در دو دهه‌ي اخير انجام داده و سود سرشاري به‌ دست آورده است. سافت‌بانك با خريد بخش عمده‌ي سهام سوپرسل و گونگ‌هو انترتينمنت، شركت‌هاي فعال در حوزه‌ي بازي‌هاي ويدئويي و فروش آن‌ها در چند سال بعد، سود هنگفتي نصيب خود كرد. اين مؤسسه در سال ۲۰۱۶ و در جريان بزرگ‌ترين خريد يك شركت فناوري اروپايي، هلدينگ بريتانيايي سازنده‌ي تراشه‌ي آرم را با مبلغ ۳۱ ميليارد دلار به تصاحب خود درآورد.

آرم در حال حاضر به طراحي و صدور مجوز براي اغلب تراشه‌هاي به‌كاررفته در دستگاه‌هاي موبايل مي‌پردازد و اخيرا ساخت تراشه‌هاي مخصوص دستگاه‌هاي اينترنت اشياء و واقعيت افزوده را نيز برعهده گرفته است. با وجود داشتن مشتريان قدرتمندي همچون اپل، سامسونگ و كوالكام، سود خالص آرم تنها در سال ۲۰۱۵ نزديك به ۱.۵ ميليارد دلار بود. با اين حال، سرمايه‌گذاري سافت‌بانك در اين شركت قطعا يك سرمايه‌گذاري بلندمدت به‌حساب مي‌آيد. در واقع سافت‌بانك اميدوار است كه با تداوم رشد اينترنت اشياء و واقعيت افزوده، نتيجه‌ي خود را در سال‌هاي آينده برداشت كند.

سافت‌بانك پس از خريد اسپرينگ و هلدينگ آرم بدهي سنگيني به بار آورد؛ اما ماسايوشي سان در سال ۲۰۱۶ به‌منظور جبران اين مسئله و افزايش بيش از پيش توان سرمايه‌گذاري شركتش، بزرگ‌ترين صندوق سرمايه‌گذاري فناوري دنيا را به نام «ويژن فاند» با همراهي صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان سعودي، شركت اماراتي توسعه‌ي مبادله، اپل، كوالكام، فاكسكان و شارپ بنيان‌گذاري كرد. اين صندوق با هدايت سافت‌بانك و با برخورداري از پشتوانه‌اي ۱۰۰ ميليارد دلاري، با هدف تصاحب سهام شماري از شركت‌هاي فناوري در سراسر جهان به‌كار گرفته شده است. برخي از بزرگ‌ترين معاملاتي كه با بهره‌گيري از اين صندوق انجام شده شامل سرمايه‌گذاري در وي‌ورك (۴.۴ ميليارد دلار)، فليپ‌كارت (۲.۶ ميليارد دلار)، رويوانت (۱.۱ ميليارد دلار) و ايمپراببل (۵۰۲ ميليون دلار) مي‌شود.

همكاري سافت‌بانك با عربستان سعودي

مجموع سرمايه‌گذاري نهايي براي توليد ۲۰۰ گيگاوات انرژي خورشيدي در نهايت نزديك به ۲۰۰ ميليارد دلار خواهد بود. فاز اوليه‌ي اين پروژه براي راه‌اندازي ظرفيت توليد ۷.۲ گيگاوات، ۵ ميليارد دلار هزينه خواهد داشت كه يك ميليارد آن از سوي ويژن‌فاند و باقي مبلغ از سوي پروژه‌ي تأمين مالي حمايت خواهد شد.

عربستان سعودي با سند چشم‌انداز اصلاحات ۲۰۳۰، در انديشه متخصصين دارد وابستگي خود را به نفت كاهش دهد. عربستان با وجود آنكه يكي از آفتابي‌ترين كشورهاي دنياي محسوب مي‌شود، درصد عمده‌اي از انرژي برق خود را با استفاده از نيروگا‌ه‌هاي سوخت فسيلي توليد مي‌كند. مجموع ظرفيت در حال توليد اين كشور اكنون نزديك به ۶۰ گيگاوات است و افزوده شدن ۲۰۰ گيگاوات تا سال ۲۰۳۰ توان توليد برق اين كشور را تا حد بسيار زيادي افزايش خواهد داد. اين حجم افزوده را مي‌توان به كشورهاي ديگر صادر يا از آن در صنعت استفاده كرد. با اين حال عربستان براي تأمين برق خود در اوقات شب، همچنان نيازمند ديگر اشكال توليد برق خواهد بود.

سافت‌بانك اعلام كرده است كه با همراهي فاكسكان و بهارتي انترپرايز تا ۲۰ ميليارد دلار در پروژه‌هاي خورشيدي هند سرمايه‌گذاري خواهد كرد و با بلندپروازي در انديشه متخصصين دارد نزديك به ۱۰۰ گيگاوات انرژي خورشيدي تا سال ۲۰۲۲ توليد كند.

خيزش سافت‌ بانك براي تسخير حمل‌ و نقل اينترنتي

دارا خسروشاهي، مديرعامل اوبر

سرمايه‌گذاري‌هاي سافت‌بانك تنها به موارد يادشده ختم نمي‌شود. اين شركت تاكنون نزديك به ۲۰ ميليارد دلار در شماري از شركت‌هاي اشتراك‌گذاري خودرو (تاكسي اينترنتي) در سراسر جهان از جمله اوبر تكنولوژيز سرمايه‌گذاري كرده است. اين شركت‌ها در حال حاضر مشغول صرف بخشي از اين پول براي رقابت با يكديگر هستند. در ژاپن، اوبر براي مقابله با شركت چيني ديدي چوكسينگ كه پس از جذب سرمايه‌گذاري تقريبا ۱۰ ميليارد دلاري سافت‌بانك قصد ورود به بازار جهاني دارد، آماده مي‌شود. اوبر در هند نيز در حال رويارويي با شركت محلي اولا است. سافت‌بانك نزديك به ۳۰ درصد از سهام و يك صندلي هيئت مديره‌ي اين شركت هندي را در اختيار دارد و امسال با سرمايه‌گذاري ۷.۷ ميليارد دلاري در اوبر، ۱۵ درصد از سهام اين شركت را تصاحب كرد.

سرمايه‌داران خطرپذير كه اقدام به حمايت مالي از كسب‌وكارهاي نوپا مي‌كنند، مي‌گويند معمولا مراقب اين هستند كه در شركت‌هاي رقيب همديگر سرمايه‌گذاري نكنند؛ زيرا انجام چنين كاري مي‌تواند موجب كاشت بذر بي‌اعتمادي يا افزايش نگراني از تضاد منافع شود. همچنين، از نگاه سنتي حمايت مالي از شركت‌هايي كه مي‌توانند درآمد يكديگر را از بين ببرند، تا حد زيادي غير منطقي است. با اين حال، سافت‌بانك در حال زير پا گذاشتن اين قواعد است. ويني لوريا، بنيان‌گذار گلدن گيت ونچرز، يك شركت سرمايه‌گذاري سنگاپوري در تشريح علت اين مسئله مي‌گويد توانايي سافت‌بانك در انجام اين كار تا حدي ناشي از پول بسيار زيادي است كه در اختيار دارد. در واقع سافت‌بانك بيش از همه به يك شركت سرمايه‌گذاري خصوصي شباهت دارد كه به دنبال خريد سهام شركت‌هاي عمومي و تبديل آن‌ها به شركت‌هاي خصوصي است تا از اين طريق به تحكيم بازار بپردازد.

سافت‌بانك تلاش داشته تا بر راهبرد شركت‌هايي كه در آن‌ها سرمايه‌گذاري كرده است، تأثيرگذاري محدودي داشته باشد. با اين حال، اين مؤسسه صاحب بخش عمده‌ي سهام اين شركت‌ها است و احتمالا امكان تغيير يك يا دو نفر از اعضاي هيئت مديره را نيز در اختيار دارد. اما براي اوبر، ديدي و ديگر استارتاپ‌هايي كه در حال تلاش براي توسعه‌ي نفوذ خود در جهان هستند، پول بيشتر از سوي سافت‌بانك به معني قدرت بيشتر براي تداوم رقابت با يكديگر است. دارا خسروشاهي اخيرا در جريان نشستي با خبرنگاران در دهلي نو گفت: «هرچند سافت‌بانك مي‌تواند هم انديشي هاي داشته باشد؛ اما تنها مرجع صاحب انديشه متخصصين محسوب نمي‌شود.» با اين حال وي از پاسخگويي به اين سؤال كه آيا سافت‌بانك براي ادغام اوبر با رقبا به آن‌ها فشار آورده است يا نه، خودداري كرد.

در همين حال، خسروشاهي مي‌گويد اوبر به‌منظور بهره‌برداري بهتر از فرصت‌هاي موجود در صنعت تاكسي‌رانيِ ۱۶ ميليارد دلاري ژاپن سياستش را تغيير خواهد داد. وي در ماه فوريه و در جريان رويدادي در توكيو گفت: «واضح است كه ما براي انجام تجارت در ژاپن و همكاري با صنعت تاكسي‌راني اين كشور بايد مسير متفاوتي در پيش بگيريم.» منابع آگاه در هند مي‌گويند اولا نگران است كه شايد نتواند به حيات خود به‌عنوان كسب‌وكاري مستقل ادامه دهد و در نتيجه‌ي فشارهاي سافت‌بانك، ناگزير به تركيب فعاليت‌هاي تجاري‌اش با اوبر شود. اولا در سال ۲۰۱۱ و دو سال پيش از آنكه اوبر به بازار اين كشور راه پيدا كند، بنيان‌گذاري شد. در همين حال، اوبر براي سلطه در آسياي جنوب شرقي نيز در حال نبرد با گرب، ديگر رقيب همراهي‌شده از سوي سافت‌بانك است. سال گذشته، گرب اعلام كرد كه در يك دور از سرمايه‌گذاري از سوي سافت‌بانك و ديدي موفق به جذب ۲.۵ ميليارد دلار شده است. گرب كه در سال ۲۰۱۲ كار خود را آغاز كرد، اكنون در ۱۷۸ شهر در منطقه‌ي جنوب شرق آسيا فعاليت مي‌كند. در مقابل، اوبر در سال ۲۰۱۳ راه خود را به اين منطقه باز كرد و تاكنون موفق به سرويس‌دهي در بيش از ۶۰ شهر شده است.

اينفوگرافي: سافت‌بانك، از ابتدا تا به امروز

سرمايه‌گذاري گسترده در اغلب بازيگران حوزه‌ي حمل و نقل اينترنتي تنها فعاليت بزرگ سافت‌بانك نيست. در كنار اين سرمايه‌گذاري‌ها و تسلط بر حوزه‌ي حمل و نقل اينترنتي، اين شركت سرمايه‌گذاري‌هاي بزرگ ديگري نيز در ساير حوزه‌ها انجام داده كه از جمله‌ي جالب‌ترين آن‌ها بايد به تصاحب بوستون دايناميكس اشاره كرد. بوستون دايناميكس از جمله‌ي نوآورترين شركت‌هايي است كه به توسعه‌ي ربات‌هاي بسيار پيشرفته و هوشمند مي‌پردازد.

انديشه متخصصين شما در مورد سافت بانك و سرمايه‌گذاري گسترده‌ي اين شركت ژاپني در سطح جهاني چيست؟