شستشوي پوشاك الياف مصنوعي باعث انتشار ميكروپلاستيكها ميشود
پلاستيكهاي ساختهشده به دست انسان فقط اقيانوسهاي زمين را آلوده نكردهاند، بلكه درحال انباشتهشدن روي زمين و درون خاك هستند. مدتها است اليافهاي بسيار ريز (ميكروفايبرها) بافتهشده در لباسهاي ما درحال شسته شدن و وارد شدن به محيط هستند. حتي وقتي لباسهاي خود را دور نمياندازيم يا زمانيكه دست دوم آنها را ميخريم، فاضلاب حاصل از ماشينهاي لباسشويي ميتواند اين آلايندههاي ريز را شكسته و همراه آب وارد محيط كند. برآوردهاي جديد نشان ميدهد ميكروفايبرهايي كه روي خشكي تجمع پيدا ميكنند، تقريبا به اندازهي ميكروفايبرهايي هستند كه وارد آبراههها ميشوند.
دانشمندان پيشبيني ميكنند از زمانيكه توليد انبوه ميكروفايبرهاي مصنوعي مانند پلياستر و نايلون در دههي ۱۹۵۰ آغاز شد، حداقل ۵/۶ ميليون تن ميكروفايبر مصنوعي درنتيجهي شستوشوي لباسها آزاد شده است. تعجبآورتر اينكه نيمي از اين آلايندهها فقط در دههي گذشته توليد شدهاند. پل هاروي، دانشمند بهداشت عمومي كه در اين مطالعه مشاركتي نداشت، ميگويد: «اعداد ارائهشده در اين پژوهش تكاندهنده است. اما به احتمال زياد كمتر از مقادير واقعي هستند.»
مدتها است درمورد ميكروفايبرهاي ريز تجمعيافته روي خشكي ميدانيم؛ اما از وسعت اين اشكال خبر نداشتيم. تجزيهوتحليل و تعيين ميزان انتشار جهاني ميكروفايبرهاي مصنوعي تقريبا غيرممكن است. يكي از دلايل آن است كه بسياري از مناطق، اطلاعات دقيقي درمورد تصفيه فاضلاب ندارند. بااينحال اگر بخواهيم وسعت اين مسئله را درك كنيم، به ارقام تقريبي نياز داريم و نتايج مطالعهي جديد از بهترين برآوردهايي هستند كه تاكنون به دست آمدهاند.
پژوهشگران با استفاده از درآمد بهعنوان معياري از سطح تصفيه آب و فاصلاب كشورهايي كه دادههاي آنها دردسترس نبود، اثر شستوشو با دست و شستوشو با استفاده ماشين را روي آلودگي ميكروفايبري در فاضلاب با هم مقايسه كردند.
بسياري از مردم نميدانند وقتي لباسهاي خود را در ماشين لباسشويي ميگذارند، الياف ريز پلاستيكي ميتواند وارد آب شود، خصوصا اگر ماشين را براي شستن روي حالت شستوشوي ظريف تنظيم كنيد. وقتي اين پلاستيكهاي ريز در تاسيسات تصفيه فاصلاب به دام ميافتند، معمولا به جامدات زيستي تبديل ميشوند كه بهعنوان خاك يا كود مورد استفاده قرار ميگيرد. ساير مواد زير زمين دفن ميشوند، سوزانده شده يا اينكه به اقيانوسها ريخته ميشوند.
درحاليكه در سالهاي اخير آلودگي پلاستيكي اقيانوسها بسيار مورد توجه قرار گرفته است و دليل خوبي هم دارد (اين آلودگي تهديدي جدي براي پستانداران دريايي و اكوسيستمهاي اقيانوسي ايجاد ميكند)، آبراههها تنها محل تجمع پلاستيكها نيستند.
تجزيهوتحليل جهاني جديد نشان ميدهد كمتر از نيمي از تمام ميكروفايبرهاي مصنوعي وارد خشكي ميشود يا روي سطح (۱/۹ ميليون تن) يا در محل دفن زبالهها (۰/۶ ميليون تن) انباشته ميشود. در همين حين، حدود ۲/۹ ميليون تن وارد آبها ميشوند.
نويسندگان به محدوديتهاي ارقام خود اذعان ميكنند. آنها تصديق ميكنند كه مدلهاي آنها مبتنيبر چندين فرض و سادهسازي درزمينهي دفعات شستوشو، ميزان استفاده از لباسها و ميزان مالكيت ماشين لباسشويي در سراسر جهان بوده است. آنها چندين سناريوي مختلف را مطالعه كردند و بااينحال، ميزان انتشارات ميكروفايبري را درحدود ۴/۳ ميليون تن تا ۷ ميليون تن به دست آوردند كه معادل حداقل ۱۷۶/۵۰۰ ميليون تن پلاستيك ميكروفايبر است كه هر سال وارد مزارع يا محل دفن زباله ميشود. لباسهاي اهدايي و بازيافتي درانديشه متخصصين گرفته نشدند كه بدان معنا است كه ارقام حاصل احتمال برآوردي كمتر از مقدار حقيقي است.
با رشد موجودي لباس و افزايش دسترسي به ماشين لباسشويي در سراسر جهان، اين اعداد افزايش خواهد يافت. نويسندگان تصور ميكنند با رواج بيشتر مكانهاي تصفيه فاضلاب، ميكروفايبرها كه زماني وارد دريا ميشدند، به سمت خشكي هدايت ميشوند. مشخص نيست كه اين آلودگي با خاك، محصولات و سلامتي ما چه خواهد كرد. اين آلودگيها جانوران خشكي را نيز تحتتأثير قرار خواهد داد.
مطالعات نشان دادهاند ميكروفايبرهاي مصنوعي در محيط هاي خشكي بيش از ۱۵ سال حالت خود را حفظ ميكنند، بنابراين انتخابهاي كنوني ما پيامدهايي براي آينده خواهد داشت. جنا گاويگان، نويسندهي اصلي مقاله از دانشگاه كاليفرنيا در سانتا باربارا ميگويد: «بعيد است كه حذف وسيع ميكروفايبرها از محيط ازانديشه متخصصين متخصص عملي يا ازانديشه متخصصين اقتصادي به صرفه باشد، بنابراين تمركز بايد روي پيشگيري از انتشار باشد. ازآنجايي كه تصفيهخانههاي فاضلاب لاخبار تخصصيا موجب كاهش انتشار اين نوع آلودگي نميشوند، بايد بر كاهش انتشارات بيش از وارد شدن آنها به جريان فاصلاب تمركز كنيم.»
بهعبارت ديگر، حذف ميكروپلاستيكها از گلولاي تاسيسات تصفيه احتمالا اتفاق نخواهد افتاد. درعوض، نويسندگان پيشنهاد ميكنند كه روي استفاده ازپارچههاي سازگار با محيطزيست و طراحي مجدد ماشينهاي لباسشويي براي فيلتر كردن بهتر ميكروفايبرها كار كنيم.
ايان رائه، متخصص مواد شيميايي زيستمحيطي كه در اين مطالعه نقشي نداشته است، بر اين باور است كه راهحلهاي مطرحشده خيال واهي هستند. او ميگويد: «يك راه ديگر اطمينان از فيلتر كارآمد آب هنگام خروج از ماشين لباسشويي است و نويسندگان ميگويند مواد جمعآوريشده بايد سوزانده يا دفن شوند. در اين جا يك معما وجود دارد: اگر دفنكردن بهعنوان روش دفع اين آلودگيها پذيرفتني است، بايد پرسيد چرا در مقالهي آنها چنين هياهويي درمورد وارد شدن ميكروفايبرها به محيطهاي خشكي وجود دارد.»
رائه نيز به نكتهي خوبي اشاره ميكند. واقعيت آن است كه نميدانيم با استفادهي فراگير از ميكروفايبرهاي موجود در لباسهاي خود چه كنيم. چگونه مانع از ورود آنها به محيطزيست شويم؟ اگر آنها را با استفاده از صافي بگيريم، بعدا آنها را كجا بگذاريم؟ وقتي آنها وارد زمين و آب شوند، آيا ميتوان به بازيابي آنها اميدوار بود؟
سانگون سوه، بومشناس دانشگاه كاليفرنيا ميگويد: «ناشناختههاي بزرگي وجود دارد. حجم ميكروپلاستيكها و ميكروفايبرهايي كه توليد ميشود، بسيار زياد است و همچنان رو به افزايش است و در صورت تداوم، پيامدهايي بهدنبال خواهد داشت كه درمورد آنها نميدانيم. اين چيزي است كه موجب نگراني ميشود.»
پژوهش جديد در مجلهي PLOS One منتشر شده است.
هم انديشي ها