دولت بوتسوانا علت مرگ مشكوك صدها فيل اين كشور را مسوميت باكتريايي مي‌داند
در ماه‌هاي مه و جون، طرفداران محيط‌زيست، لاشه‌ي ۳۵۶ فيل را در دلتاي اوكاوانگو در بوتسوانا كشف كردند. به‌انديشه متخصصين مي‌رسيد برخي از اين حيوانات به‌طور ناگهاني حين راه رفتن يا دويدن افتاده و مرده باشند. به‌انديشه متخصصين مي‌رسيد برخي ديگر دچار گيجي شده و قبل از مرگ به‌صورت دايره‌وار حركت كرده باشند. درحالي‌كه مرگ فيل‌ها متوقف شده است، علت آن همچنان يك معما مانده است و باعث ترس برخي متخصص كارشناسان درمورد آينده‌ي اين پستانداران بزرگ در كشوري شده كه در آن حفاظت از حيات وحش، تا حد زيادي موفقيت‌آميز بوده است.
هيچ‌يك از اجساد حاوي جاي گلوله نبود و هيچ عاجي كنده نشده بود كه نشان مي‌دهد شكارچيان عاج در اين كشتار نقشي نداشته‌اند. برخي متخصص كارشناسان مشكوك هستند كه افراد محلي آن‌ها را مسموم كرده باشند؛ درحالي‌كه ديگران فكر مي‌كنند مرگ فيل‌ها با طبيعت ارتباط دارد.
روز دوشنبه، مقامات بوتسوانايي پاسخ خود را اعلام كردند: «نوروتوكسين‌هاي توليدشده به‌وسيله‌ي سيانوباكتر (نوعي جلبك ميكروسكوپي) موجب شده است فيل‌ها پس از نوشيدن آب از حوضچه‌هاي بزرگي كه پس از باران تشكيل شده بود، بميرند.» درحالي‌كه برخي طرفداران محيط‌زيست اين توضيح را قبول كردند، ديگران حل‌شدن اين معما را نپذيرفتند و نگران بودند فيل‌ها با خطر مجدد مواجه شوند.
سيريل تائولو، معاون اداره حيات وحش و پارك‌هاي ملي بوتسوانا يافته‌هاي دولت را در يك كنفرانس خبري اعلام كرد. وي گفت: «مطلقا هيچ دليلي وجود ندارد كه باور كنيم انسان در اين مرگ‌وميرها دخالت داشته است. اين پديده‌ي جديدي نيست بلكه چيزي است كه هنگام اين تغييرات محيطي زياد اتفاق مي‌افتد.»
مامدي روبن، مامور دامپزشكي دولت گفت هنوز سؤال‌هاي زيادي وجود دارد كه بايد پاسخ داده شود؛ ازجمله اينكه چرا فيل‌ها تنها گونه‌اي بودند كه مردند و چه چيزي موجب اين شيوع مرگبار شده است.
برخي متخصص كارشناسان محيط‌زيست همچنين از اين موضوع نگران بودند كه دولت نام آزمايشگاهي كه يافته‌ها را به دست آورده است، فاش نكرد و مقامات مشخص نكردند چه تعداد و از كجا نمونه‌ها را گرفته‌اند، چه آزمايش‌هايي انجام شده است و كدام گونه از سيانوباكتر مسئول اين اتفاق بوده است. مقامات مسئول به درخواست‌هاي مصاحبه پاسخي ندادند.
پيتر كت كه بيماري‌هاي حيات وحش بوتسوانا را مورد مطالعه قرار داده است، گفت: «سوالات حل‌نشده‌ي بسيار زيادي وجود دارد. آن‌ها بايد درمورد آزمايشگاه‌هايي كه نمونه‌ها به آنجا ارسال شده است و گزارش‌هاي آزمايشگاهي كاملا شفاف باشند.»
مقامات حيات‌وحش بوتسوانا مي‌گويند جلبك‌هاي سمي موجود در حوضچه‌هاي بزرگ باران در دلتاي اوكاوانگو علت مرگ مرموز صدها فيل در ماه‌هاي اخير هستند
بيشتر انواع سيانوباكترهايي كه نوروتوكسين توليد مي‌كنند، در محيط‌هاي دريايي يافت مي‌شوند و مي‌توانند كشند سرخ ايجاد كنند. گونه‌هاي معدودي در آب‌هاي شيرين سرتاسر جهان يافت مي‌شوند و گاهي موجب مرگ سگ‌ها، گاوها و حيوانات ديگري مي‌شوند كه از آن آب مي‌نوشند يا در آن شنا مي‌كنند.
كريس تاولس، رئيس بخش تحقيقات سازمان Save the Elephants در كنيا گفت: «يكي از بزرگ‌ترين مسائل حل نشده اين است كه چرا به‌انديشه متخصصين مي‌رسد مرگ‌و‌مير موازي وجود نداشته است. به‌همين علت، ما از اول گفتيم اين توضيحِ احتمالي نيست، زيرا به‌انديشه متخصصين نمي‌رسيد حيوانات ديگر بميرند.»
دكتر تاولس گفت فيل‌ها بخش اعظم حيات وحش منطقه را تشكيل مي‌دهند؛ اما گاوها نيز در آنجا ديده مي‌شوند. بااينحال، او نتوانسته است تأييد كند كه آيا گاوها هم از همان آب‌ها مصرف مي‌كنند. بااينحال، او افزود: «درحالي‌كه هيچ‌يك از دلايل پيشنهادي كاملا با مشاهدات جور درنمي‌آيد، اين مورد نسبت‌به بقيه محتمل‌تر است و خصوصا كه با نتايج آزمايشگاهي نيز حمايت مي‌شود، من تمايل به پذيرش آن دارم.»
روي بنگيس، متخصص بيماري‌هاي حيات‌وحش در دانشگاه پرتوريا در آفريقاي جنوبي كه قبلا رئيس دامپزشكي پارك ملي كروگر بود، گفت: «توضيحات احتمالي مختلفي براي علت مرگ فيل‌ها وجود دارد. ممكن است فيل‌ها نسبت‌به نوروتوكسين‌هاي خاصي كه موجب مرگ آن‌ها شده است، بسيار حساس باشند درحالي‌كه گونه‌هاي ديگر مقاومت بيشتري داشته باشند. ما مي‌دانيم چنين چيزي اتفاق مي‌افتد و گونه‌هاي مختلف قدرت تحمل متفاوتي دارند.»
فيل‌ها همچنين مقادير زيادي آب مي‌نوشند كه تا ۴۰ گالن در روز مي‌رسد، بنابراين نسبت‌به حيوانات كوچك‌تر مقدار بيشتري توكسين مصرف مي‌كنند. علاوه‌بر‌اين، فيل‌ها برخلاف بيشتر گونه‌هاي ديگر در آب بازي مي‌كنند و در گِل غلت مي‌زنند و روي خودشان آب مي‌پاشند. ممكن است نوروتوكسين ازطريق پوست آن‌ها جذب شده باشد.
اينكه چرا كركس‌ها و جانوران لاشخور ديگر تحت‌تأثير قرار نگرفته‌اند، سؤال بي‌پاسخ ديگري است. تمام متخصص كارشناسان محيط‌زيست دراينباره متقاعد نشده‌اند كه جلبك‌هاي سمي علت اين مسئله بوده باشند. كيت ليندسي، متخصص زيست‌شناسي حفاظت گفت: «فرصت براي كشف چيزي كه واقعا براي فيل‌ها اتفاق افتاده است، به‌علت عدم تمايل دولت بوتسوانا براي همكاري با جامعه‌ي پژوهشي در مراحل اوليه از دست رفت. هنوز سؤال‌هاي بزرگي دراينباره وجود دارد كه آيا نمونه‌هاي مفيدي جمع‌آوري شده است يا خير.» دكتر بنگيس افزود: «بدون ديدن نتايج آزمايشگاه يا دسترسي به اطلاعات بيشتر درمورد نمونه‌ها، نمي‌توانم درمورد درستي، نادرستي، امكان‌پذير‌بودن يا غيرممكن‌بودن اين تشخيص انديشه متخصصين بدهم.»
هم انديشي ها