گرماي كنوني اقيانوس اطلس طي ۲۹۰۰ سال گذشته بي‌سابقه بوده است

در مطالعه‌ي جديدي كه در مجله‌ي PNAS منتشر شد، براي رديابي وضعيت اقيانوس اطلس از تركيب هسته‌هاي رسوبي و يخ و نيز داده‌هاي دماسنج استفاده شده است.

اقيانوس اطلس نوسان بالا و پايين معروفي در دماي سطحي گذرانده است كه به آن نوسان چندده ساله اقيانوس اطلس (AMO) گفته مي‌شود. ترسيم اين نوسانات در دوره‌ي صدساله، نشان‌دهنده‌ي الگوي موج‌دار ثابتي است. اين نوسانات در مرحله‌ي گرم خود، منجر به توفند (تندباد دريايي) شديد بيشتري مي‌شوند و در مرحله‌ي سرد، برعكس هستند.

علاوه ‌بر توفندها، مرحله‌ي AMO روي دما و بارندگي خشكي‌هاي بزرگ نزديك اقيانوس و حتي مناطقي به دوري هند اثر مي‌گذارد. بنابر اين وضعيت AMO اهميت زيادي دارد؛ خصوصا دانستن اينكه در اقليمي درحال گرم شدن، در كدام جهت حركت مي‌كند.

پژوهشگران براي دستيابي به وضعيت AMO در گذشته، به منبع شگفت‌آوري روي آوردند: رسوبات رودخانه‌اي در جزيره‌ي الزمير در شمالگان كانادا. اين منطقه يكي از مناطقي است كه به‌شدت تحت ‌تأثير تغييرات دمايي اقيانوس اطلس قرار مي‌گيرد. وقتي اقيانوس اطلس گرم مي‌شود، فشار بالاتري روي منطقه ايجاد مي‌كند و منجر به برف‌پشته‌ي نازك‌تري مي‌شود. برف‌پشته‌ي كمتر به‌معناي رواناب رسوبي كمتر است.

توفند فلورنس از ايستگاه فضايي بين‌المللي

پژوهشگران توانستند با تجزيه‌و‌تحليل تيتانيوم در لايه به لايه‌ي رسوب درياچه، يك سري زماني از دماهاي ۲۹۰۰ سال گذشته‌ي اقيانوس اطلس تهيه كنند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه الگوي موجي دوره‌هاي گرم و سرد در گذشته وجود داشته و كاهشي بزرگ در قلب عصر يخبندان كوچك كه از ۱۳۰۰ تا حدود ۱۸۶۰ ادامه داشت، ديده مي‌شود. از آن زمان، حركت الگو افزايشي بوده و در چند دهه‌ي گذشته اوج گرفته است.

دانشمندان همچنين بخش‌هايي از شمالگان كانادايي جديد را با هسته‌هاي رسوبي با وضوح بالاتر از مكان‌هاي ديگر از جمله سواحل جنوبي ايسلند كه حدود ۲۳۰ سال گذشته را پوشش مي‌دهد، مقايسه كردند. اين ركورد متكي ‌بر Turborotalita Quinqueloba؛ موجود كوچك و پوسته‌داري كه در آب‌هاي سرد رشد بهتري دارد و فراواني اين موجود به‌عنوان شاخصي از دماي آب در انديشه متخصصين گرفته مي‌شود. هسته نشان‌دهنده‌ي كاهش تعداد آن‌ها در قرن گذشته است و سرعت ناپديد شدن آن‌ها درحال افزايش بوده است.

به‌طور كلي، نتايج نشان مي‌دهد كه گرمايش اخير اقيانوس اطلس حداقل طي ۲۹۰۰ سال گذشته بي‌سابقه بوده است. البته عوامل طبيعي مي‌توانند روي اين تغيير اثرگذار باشند؛ اما نمي‌توان تأثير تغييرات اقليمي را ناديده گرفت. گرما (به‌خصوص در اقيانوس‌ها) مشخصه‌ي اصلي تغييرات اقليمي است.

در دوران اخير، امواج گرمايي دريايي بيشتر و شديدتر شده‌اند. يافته‌هاي منتشرشده در ماه گذشته نشان مي‌دهد كه افزايش گرما موجب لايه‌لايه شدن اقيانوس‌ها مي‌شود.

يخ درياي شمالگان در ماه سپتامبر به‌علت گرماي اقيانوس به پايين‌ترين سطح ثبت‌شده‌ي خود رسيد. يافته‌هاي جديد به شواهد مربوط به گرم شدن اقيانوس‌هاي جهان مي‌افزايد. درمورد اقيانوس اطلس، گرماي روبه‌افزايش موجب بروز نگراني‌هايي در مورد نحوه‌ي تغيير الگوهاي بارندگي در مكان‌هايي كه كشاورزي آن‌ها به كشت ديم متكي است و نيز خطر وقوع توفندهاي شديدتر در حوضه مي‌شود. البته اين موارد هميشه از نگراني‌هاي سياره‌اي بوده‌اند كه با سرعت زيادي در حال گرم شدن است؛ اما مطالعه‌ي جديد نشان مي‌دهد كه ما چقدر از مرزهاي اقليمي گذشته خارج شده‌ايم.