زباله‌هاي كرونايي حيات‌وحش را نابود مي‌كنند
از اوايل دنياگيري كرونا، نگراني‌هاي زيست‌محيطي متعددي بروز يافتند: اولين علائم تهديدي بالقوه و نوظهور همراه با كوويد ۱۹. البته اين اشكال چندان هم جديد نبود؛ اما با مراقبت انسان‌ها از خود دربرابر ويروس كرونا شدت گرفت. با افزايش توليد ماسك‌ها و ديگر تجهيزات مراقبتي فردي يكبارمصرف (PPE)، ازجمله دستكش‌هاي پزشكي محيط‌زيست هم با تهديدي جديد روبه‌رو شد. به‌گزارش دانشمندان، در پژوهشي جديد درباره‌ي آثار مرگ‌بار پسماندهاي كوويد ۱۹ بر حيوانات و زيستگاه‌هاي طبيعي، وجود اين پسماندها ممكن است باعث نابودي حيات‌وحش شود. دانشمندان هلندي مي‌گويند:
پسماندهاي PPE حاصل از كوويد ۱۹ دستكش‌ها (معمولا لاتكس) و ماسك‌هاي يكبارمصرف را شامل مي‌شوند كه از رشته‌هاي لاستيكي و بافت پلي‌پروپيلن تشكيل شده‌اند. ماسك‌ها و دستكش‌ها خطر گره‌خوردگي و حبس‌شدگي و قورت‌دادن را براي جانداران به‌دنبال دارند و برخي از آن‌ها به‌شدت بر آلودگي محيط تأثير مي‌گذارند.
اشكال پسماندهاي دنياگيري اشكال كوچكي نيست. تنها براساس يكي از تخمين‌ها در طول دنياگيري كرونا، در هر دقيقه سه‌ميليون ماسك مصرف مي‌شود كه اغلب آن‌ها از نوع يكبارمصرف هستند و براي مصرف مجدد طراحي نشده‌اند. دانشمندان ماه‌ها است درباره‌ي اين كوه زباله‌ي PPE و نفوذ آن به محيط هشدار داده‌اند و آن را فاجعه‌اي مي‌دانند كه ممكن است چند نسل دوام بياورد.
اشكال فقط پسماندهاي روي زمين نيستند؛ بلكه زباله‌هاي اقيانوسي هم در حجم انبوهي توليد مي‌شوند؛ به‌گونه‌اي كه تنها در سال گذشته بيش از ۱/۵ ميليارد ماسك به اقيانوس‌ها راه يافته‌اند. افزون‌براين، در تعامل با حيوانات به چشم‌انداز واضح‌تري از آلودگي پلاستيكي مي‌رسيم كه تصوير قشنگي نيست.
طبق پژوهشي روي ماهي‌اي كه در انگشت دستكش لاتكس به‌دام افتاده بود، گروهي از زيست‌شناسان به سرپرستي آوك فلوريان هيپسترا از مركز گوناگوني زيستي دانشگاه ليدن، موارد مشاهده‌شده از تعامل بين حيوانات و پسماندهاي PPE از شروع دنياگيري كرونا را جمع‌آوري كردند. طبق يافته‌ها، پرنده‌ها از پسماندهاي كوويد ۱۹ براي آشيانه‌شان استفاده مي‌كنند. آنان نوعي سينه‌سرخ آمريكايي را پيدا كردند كه در ماسك گره خورده بود يا مرغي نوروزي كه هفته‌ها يك ماسك به دور پاهايش پيچيده شده بود يا پرندگان ديگري كه نمي‌توانستند ماسك را از چنگال يا منقارشان بردارند.
خفاش‌ها، جوجه‌تيغي‌ها، ماهي بادكنكي و خرچنگ‌ها ازجمله جانداراني هستند كه در دام ماسك‌ها و دستكش‌ها گرفتار شده‌اند. برخي از آن‌ها زنده ماندند و لنگان‌لنگان راه مي‌روند و برخي ديگر به هلاكت رسيدند. گاهي حيوانات به‌صورت غيرعمدي پلاستيك مي‌خورند. نمونهاي از اين حيوانات، پنگوئن ماژلاني بود كه در ساحل برزيل پيدا شد و مشخص شد ماسكي در شكم او قرار دارد. طبق يافته‌ها، حيوانات اهلي مثل سگ‌ها و گربه‌ها و حتي گاهي انسان‌ها مرتكب چنين خطاهايي مي‌شوند پژوهشگران مي‌گويند: «كودكي شش‌ساله بخش‌هايي از ماسكي آبي را قورت داده بود كه تصادفا همراه‌با ناگت مرغ مك دونالد پخته شده بود.»
پژوهشگران براي جمع‌آوري داده و افزايش آگاهي مردم، وب‌سايتي به نام covidlitter.com راه‌اندازي كرده‌اند. در اين وب‌سايت، مردم مي‌توانند مشاهدات خود از اين پديده‌‌ي شوم را به‌اشتراك بگذارند تا درك بهتري از آلودگي‌ها ايجاد شود و بتوان به راه‌هاي مؤثري براي مقابله با اين پديده رسيد. مؤلفان درباره‌ي اين موضوع مي‌گويند:
دنياگيري كرونا هنوز به‌پايان نرسيده است و ميزان PPE به‌كاررفته ممكن است افزايش پيدا كند و حيات‌وحش را حتي پس از دسترسي به واكسن تهديد كند. علاوه‌بر‌اين، مواد پسماند معمولا به ميكروپلاستيك يا نانوپلاستيك تبديل مي‌شوند و صدها سال در محيط باقي مي‌مانند.
البته اشكال واقعي بسيار فراتر از PPE يكبارمصرف در دوره‌ي كوويد ۱۹ است و اين مسئله، تنها نمونهاي از اشكال بزرگ‌تر آلودگي پلاستيكي در حالت كلي است كه از مصرف كالاهاي يكبارمصرف سرچشمه مي‌گيرد. در‌هر‌حال، تا اندازه‌اي مي‌توان اشكالات مربوط به PPE را حل كرد و پژوهشگران هم مردم را به كاهش مصرف دستكش‌هاي يكبارمصرف و قيچي‌كردن بند ماسك‌ها قبل از دور‌انداختن تشويق مي‌كنند. با انجام اين كارها مي‌توان از بروز فاجعه در حيات‌وحش جلوگيري كرد.
همچنين، آنان از مردم خواسته‌اند تاحدممكن از مصرف كالاهاي يكبارمصرف PPE خودداري كنند و از جايگزين‌هايي با قابليت استفاده‌ي مجدد بهره ببرند. پژوهشگران درپايان مي‌گويند: «شايد مردم با دنياگيري كرونا دست‌وپنجه نرم كنند و دچار اشكال شوند؛ اما طبيعت از پلاستيك‌هاي ما بيمار خواهد شد.»
يافته‌هاي پژوهش حاضر در مجله‌ي Animal Biology منتشر شدند.
هم انديشي ها