كامپيوتري با پيش‌بيني افكار فرد، از آن‌ها تصويرسازي مي‌كند
در تكنيك جديدي كه دانشمندان دانشگاه هلسينكي فنلاند آن را توسعه داده‌اند، يك كامپيوتر سعي مي‌كند تا تصور كند انسان درمورد چه چيزي فكر مي‌كند. درنتيجه‌ي اين تصويرسازي، كامپيوتر قادر است اطلاعات كاملا جديدي را توليد كند؛ مانند تصاويري خيالي كه قبلا هرگز ديده نشده است.
تكنيك مذكور مبتني‌بر رابط مغز و كامپيوتر جديدي است. پيش‌از‌اين، رابط‌هاي مغز و كامپيوتر مشابه، موفق شده بودند ارتباط يك طرفه‌ي ميان مغز و كامپيوتر مانند هجي‌كردن حروف جداگانه يا حركت دادن يك مكان‌نما را انجام دهند. تا جايي كه مي‌دانيم، مطالعه‌ي جديد اولين مطالعه‌اي است كه در آن نمايش كامپيوتري اطلاعات و سيگنال‌هاي مغز به‌طور هم‌زمان با استفاده از روش‌هاي هوش مصنوعي مدل‌سازي مي‌شوند. تصاوير سازگار با ويژگي‌هاي بصري كه شركت‌كنندگان روي آن تمركز داشتند، ازطريق تعامل ميان پاسخ‌هاي مغز انسان و شبكه عصبي مولد توليد شدند.
پژوهشگران، نام روش خود را مدل‌سازي تطبيقي-عصبي مولد مي‌نامند. درمجموع ۳۱ فرد در اين مطالعه شركت كردند كه كارآيي تكنيك را مورد مطالعه قرار مي‌داد. به شركت‌كنندگان صدها تصوير توليدشده به‌وسيله‌ي هوش مصنوعي از افراد داراي چهره‌هاي متفاوت نشان داده مي‌شد و در همين حين فعاليت الكتريكي مغز آن‌ها به شكل نوار مغز (EEG) ثبت مي‌شد.
از شركت‌كنندگان خواسته شد تا روي ويژگي‌هاي خاصي مانند چهره‌هايي كه پير به‌انديشه متخصصين مي‌رسيدند يا خندان بودند، تمركز كنند. درحالي‌كه شركت‌كنندگان به مجموعه تصاوير چهره‌ي افراد كه با سرعت به آن‌ها نشان داده مي‌شد، نگاه مي‌كردند، فعاليت الكتريكي مغز آن‌ها به شبكه‌اي عصبي تغذيه مي‌شد. شبكه‌ي عصبي مذكور براساس آن اطلاعات استنباط مي‌كرد آيا تصاويري شناسايي‌شده توسط مغز با چيزي كه شركت‌كننده‌ها به‌دنبال آن بودند، مطابقت دارد يا نه. براساس اين اطلاعات، شبكه عصبي تخمين خود را با نوع چهره‌هايي كه افراد به آن فكر مي‌كردند، تطبيق مي‌داد. سرانجام تصاوير ايجادشده به‌وسيله‌ي كامپيوتر توسط شركت‌كنندگان ارزيابي شد و آن‌ها تقريبا به‌طور كامل با ويژگي‌هايي كه شركت‌كنندگان به آن‌ها فكر مي‌كردند، تطابق داشتند. دقت آزمايش ۸۳ درصد بود.
توكا روتسالو، دانشيار دانشگاه كپنهاگ دانمارك مي‌گويد: «اين تكنيك، پاسخ‌هاي طبيعي انسان را با توانايي كامپيوتر براي ايجاد اطلاعات جديد تركيب مي‌كند. در اين آزمايش فقط از شركت‌كنندگان خواسته شد تا به تصاوير توليدشده به‌وسيله‌ي كامپيوتر نگاه كنند. كامپيوتر نيز با استفاده از پاسخ‌هاي مغز انسان، تصاوير نمايش داده‌شده و واكنش انسان را دربرابر تصاوير مدل‌سازي كرد. از اين طريق، كامپيوتر مي‌تواند تصاوير كاملا جديدي ايجاد كند كه با هدف متخصص مطابقت داشته باشد.»
آشكار شدن ذهنيت‌هاي ناخودآگاه
توليد تصاوير چهره‌ي انسان تنها يك نمونه از متخصصدهاي بالقوه‌ي تكنيك جديد است. يكي از مزيت‌هاي عملي اين مطالعه اين مي‌تواند باشد كه كامپيوترها مي‌توانند خلاقيت انسان را تقويت كنند. روتسالو مي‌گويد: «اگر مي‌خواهيد چيزي را بكشيد يا آن را نشان دهيد، اما قادر به انجام آن نيستند، كامپيوتر ممكن است به شما در دستيابي به اين هدف كمك كند. كامپيوتر مي‌تواند تمركز توجه شما را ببيند و پيش‌بيني كند چه چيزي مي‌خواهيد خلق كنيد.»
پژوهشگران معتقدند اين تكنيك ممكن است براي درك ادراك و فرايندهاي پشت‌صحنه‌ي ذهن انسان نيز مورد استفاده قرار گيرد. ميشل اسپاپه، پژوهشگر ارشد مطالعه مي‌گويد: «اين تكنيك، افكار را تشخيص نمي‌دهد، بلكه به ارتباطاتي كه ما با مقوله‌هاي ذهني داريم، پاسخ مي‌دهد. بنابراين درحالي‌كه نمي‌توانيم هويت فرد مسن خاصي را كه شركت‌كننده به آن فكر مي‌كند، پيدا كنيم، ممكن است اين موضوع را درك كنيم كه آن‌ها چه چيزي را با سن پيري مرتبط كرده‌اند. بنابراين، اين ممكن است روش جديدي براي كسب بينش درزمينه‌ي فرايندهاي اجتماعي، شناختي و عاطفي فراهم كند. اين موضوع ازانديشه متخصصين روانشناسي نيز جالب است. ممكن است تصور فرد درمورد شخص سالخورده با تصور فرد ديگر بسيار متفاوت باشد. ما در‌حال‌حاضر درحال كشف اين موضوع هستيم كه آيا تكنيك ما مي‌تواند ارتباطات ناخودآگاه را آشكار كند يا خير.»
نتايج مطالعه‌ي جديد در ماه سپتامبر در مجله‌ي Scientific Reports منتشر شد.
هم انديشي ها