كشف شهر طلايي گم‌شده ۳۰۰۰ ساله در مصر
به‌گزارش وزارت گردشگري و باستان‌شناسي مصر، باستان‌شناسان موفق شدند شهر طلايي گم‌شده‌اي را كشف كنند كه سه‌هزار سال در شهر اقصر، پايتخت باستاني مصر، مدفون شده بود. شهر طلايي را آمن‌هوتپ سوم (فرمانروايي از ۱۳۹۱ تا ۱۳۵۳ ق‌م)، پدربزرگ توت‌‌عنخ‌آمون يا توت ساخت. در طول فرمانروايي آمن‌هوتپ سوم و آمن‌هوتپ چهارم كه بعدها نامش را به آخناتون تغيير داد و نيز فرمانروايي توت و فرعون آيي، مردم از واژه‌ي شهر طلايي استفاده مي‌كردند.
مستندات نشان مي‌دهد سه كاخ سلطنتي متعلق به آمن‌هوتپ سوم در شهر طلايي قرار داشته است كه در آن زمان بزرگ‌ترين ساختمان‌هاي اقصر بودند. با وجود تاريخ غني شهر طلايي، بقاياي آن تاكنون از انديشه متخصصين باستان‌شناسان مخفي مانده بود. ضحي هواس، سرپرست گروه حفاري شهر طلايي مي‌گويد بسياري از مأموريت‌هاي خارجي براي جست‌وجوي اين شهر ناكام ماندند.
تيم هواس جست‌وجو را از سال ۲۰۲۰ به اميد يافتن محل دفن توت آغاز كردند. دليل انتخاب منطقه وجود معابد متعلق به هورم‌هب و آيي بود. آنان هنگام حفاري و رونمايي آجرهاي مدفون غافل‌گير و در‌نهايت خيلي زود متوجه شدند در حال حفاري شهري بزرگ هستند. ديوار برخي خانه‌هاي شهر طلايي به سه متر مي‌رسد. اين خانه‌ها اتاق‌هايي دارند كه با اشياء و ابزارهاي كوچك روزمره‌ي مصريان باستان پر شده‌اند.
ديوار بسياري از خانه‌ها و ساختمان‌هاي باستاني دست‌نخورده باقي مانده بودند
بتسي بريان، استاد مصرشناسي در دانشگاه جانز هاپكينز، دراين‌باره مي‌گويد:
كشف شهر گم‌شده دومين يافته‌ي مهم باستان‌شناسي پس از كشف مقبره‌ي توت عنخ‌آمون است. اين كشف چشم‌اندازي كمياب از زندگي مصريان باستان را در دوراني مي‌دهد كه امپراطوري مصر بيشترين ثروت را داشت و به ما كمك مي‌كند به يكي از رازهاي بزرگ تاريخ پي ببريم: چرا آخناتون و ملكه نفرتيتي به امارنه نقل‌مكان كردند؟
چند سال پس از آغاز فرمانروايي آخناتون در اوايل ۱۳۵۰ ق‌م، شهر طلايي متروك و پايتخت مصر به امارنه منتقل شد. پس از كشف شهر گم‌شده، پژوهشگران براي مطالعه قدمت آن به‌دنبال اشياي باستاني رفتند كه نشان آمن‌هوتپ سوم را داشتند. اين نشان بيضي‌شكل با اسم سلطنتي آمن‌هوتپ سوم به خط هيروگليف است. پژوهشگران اين نشان را در كل شهر ازجمله جام‌هاي شراب، حلقه‌ها، ظروف رنگي و آجرهاي گلي پيدا كردند كه نشان مي‌داد قدمت شهر گم‌شده به فرمانروايي آمن‌هوتپ سوم، نهمين پادشاه سلسله‌ي هجدهم بازمي‌گردد.
پس از حدود هفت ماه حفاري، باستان‌شناسان از چند همسايگي ديگر نيز پرده برداشتند. آنان در بخش جنوبي شهر بقاياي يك نانوايي را كشف كردند كه محل آماده‌سازي غذا و انباشته از اجاق‌ها و ظرف‌هاي ذخيره‌سازي سراميكي بود. اين آشپزخانه بسيار بزرگ است و گمان مي‌رود محل آماده‌سازي غذا براي مجموعه‌ي بزرگي از مشتريان بوده است.
باستان‌شناسان در بخش ديگري از حفاري منطقه‌اي مسكوني يافتند كه واحدهاي منظمي داشت. حصاري زيگزاگي، طراحي معماري رايج تا پايان سلسله‌ي هجدهم، دورتا‌دور محوطه قرار و تنها يك نقطه‌ي دسترسي به مناطق مسكوني و راهروهاي داخلي وجود داشت. اين ورودي واحد احتمالا از اهميت امنيتي فراواني برخوردار بوده و امكان كنترل ورود افراد براي مصريان باستان را فراهم مي‌كرده است.
باستان‌شناسان در بخشي ديگر، منطقه‌ي توليد و ساخت آجرهاي گلي را پيدا كردند كه براي ساخت معابد به‌كار مي‌رفتند. اين آجرها هم نشان آمن‌هوتپ سوم را داشتند. همچنين، چندين قالب ريخته‌گري يافتند كه براي ساخت اشياي تزييني و طلسم استفاده مي‌شدند. براساس شواهد، شهر طلايي خط‌توليد اشياي زينتي براي معابد و مقبره‌ها داشته است.
باستان‌شناسان در كل شهر ابزار مرتبط با كارهاي صنعتي، ازجمله ريسندگي و نساجي را كشف كردند. علاوهبراين، بقاياي توليد فلز و شيشه را پيدا كردند؛ ولي كارگاه توليد اين مواد را نيافتند. آنان چند محل دفن نيز پيدا كردند: دو مدفن عجيب گاو و يك محل دفن از شخصي كه بازوهايش به كنار كشيده شده و طنابي به دور پاهايش پيچيده بود. پژوهشگران هنوز در حال مطالعه اين نقاط هستند و اميد دارند شرايط و دليل آن را پيدا كنند.
افزون‌براين، پژوهشگران ظرفي با گنجايش دَه كيلوگرم گوشت جوشانده يا خشك‌شده پيدا كردند. اين ظرف با سنگ‌نبشته‌اي با اين مضمون همراه بود: «سال ۳۷، گوشت آماده‌شده براي سومين جشن هب سد از كشتارگاه انبار مواد‌اوليه‌ي خا كه ايوي قصاب آماده كرده است.» باستان‌شناسان معتقدند:
اين اطلاعات ارزشمند نه‌تنها اسامي دو نفر را به ما مي‌دهد كه در آن زمان زندگي و كار مي‌كردند؛ بلكه نشان مي‌دهد شهر در زمان پادشاه آمن‌هوتپ سوم و فرزندش، آخناتون، فعال بوده است.
علاوهبراين، پژوهشگران لوحي گلي پيدا كردند كه مي‌گويد: gm pa Aton. اين عبارت به «قلمرو اتون درخشان» ترجمه شده است كه نام معبد كارناك و ساخت آخناتون است. طبق مستندات تاريخي، يك سال پس از ساخت اين لوح، پايتخت به امارنه منتقل شد. آخناتون كه به يكتاپرستي شناخته شده است (آتون خداي خورشيد) دستور به اين انتقال داده است؛ اما مصرشناسان هنوز دليل انتقال پايتخت و صحت متروك‌شدن شهر طلايي را نمي‌دانند. همچنين، هنوز مشخص نيست شهر گم‌شده هنگام بازگشت پادشاه توت به تبس دوباره پرجمعيت يا به‌صورت مركزي مذهبي بازگشايي شده است. حفاري‌هاي بعدي ممكن است از تاريخچه‌ي پرهمهمه‌ي شهر گم‌شده پرده بردارد؛ البته هنوز بخش‌هاي زيادي براي حفاري باقي مانده‌اند. هواس مي‌گويد:
مي‌توانيم نشان دهيم شهر گم‌شده به‌سمت غرب و دهكده‌ي معروف دير‌المدينه گسترش يافته و دراختيار صنعتگراني بوده است كه وظيفه‌ي ساخت مقبره‌هاي سلطنتي دره‌ي پادشاهان و دره‌ي ملكه‌ها را برعهده داشتند.
باستان‌شناسان در شمال شهر نيز آرامگاه بزرگي پيدا كردند كه به استخراج كامل نياز دارد. تاكنون، پژوهشگران گروهي از مقبره‌هاي سنگي را پيدا كرده‌اند كه دسترسي به آن‌ها تنها ازطريق پله‌هاي داخل سنگ ممكن بوده است. اين معماري يكي از شاخصه‌هاي دره‌ي پادشاهان و اشراف است. در ماه‌هاي آينده، باستان‌شناسان به‌دنبال حفاري اين مقبره‌ها هستند تا اطلاعات بيشتري درباره‌ي مردم و گنجينه‌هاي دفن‌شده در آن به‌دست بياورند. گفتني است نسخه‌ي اصلي مقاله در Live Science منتشر شد.
هم انديشي ها