توزيع رايگان واكسن ويروس كرونا؛ طرح چين براي گسترش نفوذ خود در كشورهاي جهان
فيليپين دسترسي سريع به واكسن چيني ويروس كرونا خواهد داشت و كشورهاي آمريكاي لاتين و حوزه درياي كارائيب هم براي خريد اين دارو، وام يك ميليارد دلاري دريافت كرده‌اند. اين پايان ماجرا نيست و بنگلادش هم بيش از ۱۰۰ هزار دوز آن را به‌رايگان از چين دريافت خواهد كرد. مهم نيست چين چقدر تا كشف و تكميل واكسن ويروس كرونا فاصله دارد، مهم آن است كه چين قصد دارد از اين فرصت براي بهبود روابط خود و همسايگانش استفاده كند؛ اين فرصتي طلايي براي چين بوده كه مي‌تواند در زمينه حفظ منافع حياتي، مفيد باشد.
به‌عنوان مثال، اندونزي را مي‌توان يك مورد در انديشه متخصصين گرفت كه مدت‌ها روابط محتاطانه‌اي با پكن داشته است. درعين‌حال، شي جين پينگ، رهبر چين در هفته گذشته و طي تماس تلفني با رئيس جمهور اندونزي اظهار داشت: «چين، نگراني‌ها و نيازهاي اندونزي پيرامون همكاري در زمينه توليد واكسن ويروس كرونا را جدي تلقي مي‌كند.» بر اساس بيانيه رسمي وزارت خارجه چين، رئيس جمهور اندونزي، همكاري ميان دو كشور به منظور توليد واكسن را يك نقطه روشن معرفي و از آن استقبال كرد و گفت: «اندونزي و چين به همكاري و همبستگي با يكديگر در برابر كوويد ۱۹ ادامه خواهند داد.»
تعهدات چين در زمينه توليد واكسن و دراختيار گذاشتن آن براي ساير كشورهاي جهان دركنار ارسال محموله‌هاي متعدد ماسك و دستگاه‌هاي تنفس مصنوعي، مي‌تواند به اين كشور كمك كند هم‌زمان با كناركشيدن آمريكا از رهبري جهاني، خود را به‌عنوان بازيگري مسئول به‌نمايش بگذارد. در حقيقت اقدامات پكن مي‌تواند كمك شاياني در برابر اتهامات مربوط به حزب كمونيست حاكم پيرامون گسترش ويروس كرونا هم به حساب آيد.
توانايي توليد و ارسال واكسن ويروس كرونا براي كشورهاي فقيرتر هم مي‌تواند سيگنال بسيار قدرتمندي براي ظهور چين به‌عنوان يك رهبر علمي در يك نظم جديد جهاني پساكرونا باشد. يكي از مقام‌هاي ارشد در مركز بهداشت كشور پاكستان اظهار مي‌گويد: «مردم بسيار زيادي تمايل به استفاده از واكسن‌هاي توليد چين براي مقابله با ويروس كرونا دارند. در حقيقت از ما خواسته شده كه واكسن را براي استفاده عموم، هرچه سريع‌تر آماده‌سازي كنيم.»
با برخي از اقدامات جديد انجام شده، مي‌توان گفت چين در رقابت جهاني براي توليد واكسن كرونا، پيشتاز است. در آخرين مرحله از آزمايش‌هاي باليني، چهار كشور وجود دارند كه بيشتر از ساير كشورها در حال فعاليت هستند. درحال‌حاضر ايالات متحده داراي سه كانديد قدرتمند بوده كه هر كدام از آن‌ها، مراحل نهايي تست واكسن ويروس كرونا را طي مي‌كنند؛ افراد بسيار زيادي اميدوار هستند كه اين سه كانديدا، بتوانند در آينده‌اي نه‌چندان‌دور، خبر رسمي توليد واكسن ويروس كرونا را اعلام كنند.
درمقابل، چين، بيكار نبوده و حداقل دو واكسن آزمايشي را تحت يك برنامه اضطراري، نهايي كرده و در ماه جولاي هم روي سربازان و متخصصان بخش دولتي، مورد آزمايش قرار داده است. البته اين برنامه واكسيناسيون بدون سروصدا گسترش يافته و شامل كاركنان مراقبت‌هاي بهداشتي و هواپيمايي هم شده است. توليدكنندگان واكسن، كارخانه‌هايي هستند كه مي‌توانند صدها هزار دوز را توليد كنند. با اينكه دولت چين، جزئيات بسيار اندكي را پيرامون توليد واكسن كرونا منتشر كرده، رئيس جمهور اين كشور اعلام كرده است واكسن‌هاي توليد داخل را به يك كالاي عمومي در سطح جهان تبديل خواهد كرد. چين، مدت زمان زيادي است كمك كردن به سلامت جهاني را فرصتي براي ايجاد و گسترش قدرت نرم خود به حساب مي‌آورد.
جنيفر هوانگ بوئي، متخصص اپيدميولوژي چيني در شركت RAND مي‌گويد:
قطعا دولت چين تمايل دارد عملكرد خوبي را در زمينه توليد واكسن شاهد باشد و اين براي ديپلماسي و ايجاد تغيير در حقايق كوويد ۱۹ بسيار ارزشمند خواهد بود.
با اينكه هنوز نمي‌توان عملكرد واكسن‌ها را ضمانت كرد، اما پكن سعي دارد تا از آن‌ها بهره‌برداري سياسي داشته باشد يا يا به‌عبارت بهتر واكسن را به‌عنوان راهي مناسب براي رفع تنش‌ها در سطح بين‌المللي مورد استفاده قرار دهد.
رهبران چين، پيشنهادهاي مشابهي را هم به كشورهاي آفريقا، آمريكاي لاتين و حوزه درياي كارائيب، خاورميانه و آسياي جنوبي ارائه كرده‌اند؛ در حقيقت پكن سعي دارد نفوذ خود را در آن مناطق بيشتر كند و از سوي ديگر به خواسته‌هاي خود در عرصه بين‌المللي دست يابد. شي جي پينگ در جلسه رهبران آفريقا كه در ماه ژوئن برگزار شد، گفت:
ما متعهد مي‌شويم پس از ساخت واكسن ويروس كرونا، كشورهاي آفريقايي از نخستين كشورهايي باشند كه از مزاياي آن بهره‌مند مي‌شوند.
در صورتي كه چين در مسابقه توليد واكسن موفق شود، قطعا موفقيت خود را مديون برخي از اين كشورها خواهد بود كه نمونه‌هاي انساني را براي آزمايش دراختيار چين قرار داده‌اند. در حقيقت توليدكنندگان داروهاي چيني، تحقيقات خود را در خارج از كشور دنبال مي‌كنند؛ علت اين مسئله را مي‌توان كنترل بيش از چندماهه شيوع ويروس كرونا در چين دانست. در هر صورت بايد منتظر بود و ديد كه در نهايت، چه اتفاقي خواهد افتاد و آيا چين مي‌تواند با توليد واكسن و دراختيار گذاشتن رايگان آن براي استفاده ساير كشورهاي جهان، پيشتاز شود و نفوذ خود را بيش از گذشته افزايش دهد يا نه.
هم انديشي ها