نوع نادري از خون به پيشگيري از مالاريا كمك مي‌كند
مالاريا به‌وسيله‌ي پنچ گونه انگل پلاسموديوم ايجاد مي‌شود كه به كمك پشه‌ها منتقل مي‌شود. اين بيماري هر سال جان نيم ميليون نفر را در سراسر جهان مي‌گيرد كه بسياري از آن‌ها كودك هستند. مالاريا با نفوذ به سلول‌هاي قرمز خون با استفاده از سيستمي شبيه قفل و كليد عمل مي‌كند.
درحالي‌كه بيشتر پژوهش‌هاي مرتبط با واكسن مالاريا روي تغيير قفل موجود روي سلول‌هاي خوني يا ربودن كليد متمركز شده است، واريانت ژني دانتو (Dantu) راه ورود را مسدود مي‌كند. سيلويا كاريوكي، ژنتيك‌دان KWTRP در كنيا توضيح مي‌دهد: «واريانت دانتو، اندكي كشش سطحي سلول‌هاي قرمز خون را افزايش مي‌دهد. مانند اين است كه انگل هنوز كليدي براي قفل دارد؛ اما در آنقدر سنگين است كه باز نمي‌شود.»
واكسن‌هاي مالاريايي كه درحال‌حاضر داريم، كامل نيستند و تنها ۳۵ درصد محافظت دربرابر مرگ‌بارترين اشكال بيماري ارائه مي‌دهند. اكنون، توليدكنندگان دارو مي‌توانند كار بهتري انجام دهند؛ زيرا انسان‌هايي هستند كه اين كار را به‌طور طبيعي انجام مي‌دهند.
دانشمندان در سال ۲۰۱۷ پس از كاوش هزاران ژنوم در كنيا واريانت خوني دانتو را كشف كردند. به‌انديشه متخصصين مي‌رسد اين تغيير ژنتيكي مرتبط با سلول‌هاي خون انسان مقاومت طبيعي باورنكردني دربرابر مالاريا ايجاد كند. در شهر ساحلي كيليفي در كنيا يك نسخه‌ي واحد از ژن دانتو تا ۴۰ درصد محافظت عليه تمام اشكال شديد مالاريا فراهم مي‌كند. وقتي افراد از هر يك از والدين خود يك نسخه از اين ژن را دريافت كنند، مقاومت آن‌ها به ۷۴ درصد مي‌رسد كه تقريبا معادل صفت سلول داسي است كه به‌خاطر محافظت دربرابر مالاريا معروف است. به‌انديشه متخصصين نمي‌رسد دو نسخه ژن دانتو تأثير نامطلوبي روي سلامتي داشته باشند. آن‌ها فقط محافظت بيشتري دربرابر مالاريا مهيا مي‌كنند.
پژوهشگران با تجزيه‌و‌تحليل نمونه‌هاي خون ۴۲ كودك سالم در كيليفي، نحوه‌ي پاسخ سلول‌هاي قرمز خون دانتو را دربرابر مرگ‌بارترين فرم مالاريا يعني پلاسموديوم فالسيپاروم (Plasmodium falciparum) آزمايش كردند. فيلم ميكروسكوپي تايم‌لپس نشان مي‌دهد سلول‌هاي قرمز خون دانتو با ايجاد غشاي سلولي محكم‌تر مانع از ورود انگل مي‌شوند. اين نوع دفاع قبلا ناشناخته بود.
هنوز مطمئن نيستيم چه چيزي موجب غشاي محكم‌تر مي‌شود؛ اما نويسندگان تصور مي‌كنند كه با تغيير بيان پروتئين‌هاي غشايي خاص، واريانت ژني دانتو غشاي سلول را مانند يك طبل مي‌كشد و درنهايت عفونت و تكثير بيشتر در خون را متوقف مي‌كند. پژوهشگران با تصويربرداري از نمونه‌هاي خون دريافتند كه انگل‌هاي بيشتري در سلول‌هاي قرمز خون داراي كشش سطحي پايين‌تر گير كرده بودند. اين ممكن است توضيح دهد كه چرا پلاسموديوم فالسيپاروم سلول‌هاي قرمز جوان‌تر را ترجيح مي‌دهد كه به‌طوركلي از كشش پايين‌تري برخوردار هستند.
پژوهشگران دريافتند حتي درميان كودكاني كه هيچ نسخه‌اي از ژن دانتو ندارند، كشيدگي غشا روي عفونت مالاريا اثر دارد. اگر دريابيم كه ژن دانتو چگونه روي كشش غشا اثر مي‌گذارد، ممكن است بتوانيم واكسني بسازيم كه به روش مشابهي مكانيسم قفل و كليد را متوقف كند و محافظت بيشتري دربرابر اين انگل مرگ‌بار فراهم آورد. ويولا اينترويني، متخصص بيوفيزيك دانشگاه كمبريج مي‌گويد: «براي ممانعت از ورود انگل مالاريا غشاي سلول قرمز بايد كمي كشيده‌تر از حالت معمول باشد. توسعه‌ي دارويي كه موجب اين حالت شود، مي‌تواند راهي ساده ولي مؤثر براي پيشگيري يا درمان مالاريا باشد.»
نتايج اين مطالعه در مجله‌ي Nature منتشر شد.
هم انديشي ها