واكسن كوويد دانشگاه آكسفورد در تمامي سنين مؤثر است
يكي از پيشتازان جهاني واكسن‌هاي آزمايشي كوويد ۱۹ موجب ايجاد پاسخ ايمني در افراد جوان و مسن مي‌شود و به‌گفته‌ي سازندگان آن، اميدواري براي محافظت از افراد آسيب‌پذير در برابر ويروس كرونا را افزايش مي‌دهد كه در سراسر جهان، آشفتگي‌هاي اقتصادي و اجتماعي ايجاد كرده است.
نه دانشگاه آكسفورد و نه شريك تجاري‌اش يعني شركت آسترازنكا داده‌هاي مربوط به كارآزمايي‌هاي اوليه را نشان‌دهنده‌ي اثرات مثبت هستند، منتشر نكرده‌اند. آن‌ها در حال ارسال نتايج خود براي منابع معتبر هستند؛ اما آسترازنكا يافته‌هاي اساسي خود در مورد واكسني كه AZD1222 نام دارد و در جلسه‌ي دانشگاهي غير علني ارائه شد، تأييد مي‌كند.
كارآزمايي‌هاي مرحله‌ي دوم نشان داده است كه پاسخ آنتي‌بادي ايجادشده در افراد داراي سن بالاتر از ۵۶ و برخي از افراد ۷۰ سال به بالا، مانند پاسخي بوده است كه در داوطلبان جوان‌تر مشاهده شد.
اين موضوع كه آيا واكسن آزمايشي از افراد مسن محافظت مي‌كند يا نه، هميشه يكي از سؤال‌هاي مهم در زمينه‌ي ساخت واكسن بوده است. سيستم ايمني طبيعي انسان و به تبع آن، توانايي بدن براي مبارزه در برابر هر ويروسي با افزايش سن تضعيف مي‌شود و به همين خاطر است كه نرخ مرگ‌و‌مير ناشي از كوويد در افراد سالخورده بيشتر است.
براساس داده‌ها، عوارض جانبي كمتري (واكنش‌زايي و توانايي ايجاد واكنش‌هاي نامطلوب) در داوطلبان مسن‌تر گزارش شد كه دلگرم‌كننده است؛ البته ممكن است به معناي اين باشد كه تعداد كمتري از آن‌ها اشكالاتي مانند درد بازو را گزارش كردند. سخنگوي آسترازنكا مي‌گويد: «دلگرم كننده است كه ببينيم پاسخ ايمني‌زايي افراد بزرگسال جوان‌تر و افراد مسن‌تر مشابه است و اينكه واكنش‌زايي در افراد مسن‌تر كه شدت بيماري كوويد ۱۹ در آن‌ها بيشتر است، كمتر است. اين نتايج به شواهد بي‌خطر بودن و ايمني‌زايي واكسن AZD1222 مي‌افزايد.»
واكسني كه مؤثر باشد، به‌عنوان برگ برنده‌اي براي مبارزه در برابر ويروس كرونا در انديشه متخصصين گرفته مي‌شود كه تاكنون جان بيش از ۱/۱۵ ميليون نفر را گرفته و اقتصاد جهاني و زندگي عادي ميلياردها نفر را مختل كرده است. با‌اين‌حال افراد كمي بر اين باورند كه واكسن‌هاي اوليه كاملا محافظت‌كننده هستند. درعوض واكسن‌هاي اوليه ممكن است شدت بيماري را كم كنند تا مردم نيازي به بستري شدن نداشته باشند و مرگ‌و‌مير كاهش پيدا كند. آن‌ها همچنين ممكن است دوام زيادي نداشته باشند؛ به‌طوري كه به تقويت‌كننده نياز باشد.
آسترازنكا اميدوار است واكسن طي ماه‌هاي آينده براي استفاده‌ي محدود آماده شود. سخنگوي اين شركت مي‌گويد: «پيش‌بيني مي‌كنيم نتايج كارآزمايي‌هاي مرحله‌ي دوم/سوم تا پايان سال به دست ما برسد و اگر در كشورها تأييد شود، دوزهايي از واكسن بالقوه مي‌تواند قبل از پايان امسال دردسترس قرار گيرد.»
البته بيشتر متخصص كارشناسان خارج از شركت و مت هانكوك (وزير بهداشت بريتانيا) انتظار ندارند واكسن تا سال ۲۰۲۱ دردسترس قرار گيرد. هانكوك در پاسخ به اين سؤال كه آيا ممكن است برخي افراد واكسن را امسال دريافت كنند، گفت: «نمي‌توانم آن احتمال را به‌كلي رد كنم؛ اما انتظار اصلي من اين نيست.» هانكوك مي‌گويد هنوز واكسني آماده نيست؛ اما آن‌ها در حال آماده‌سازي تداركات براي عرضه احتمالي واكسن در نيمه‌ي اول سال ۲۰۲۱ هستند.
آسترازنكا متعهد شده است واكسن را به توليد انبوه برساند و داراي ظرفيت توليد ۳ ميليارد دوز است كه مي‌تواند براي ۱/۵ ميليارد نفر در سراسر جهان كافي باشد (هر فرد دو دوز واكسن دريافت مي‌كند.) اين شركت همچنين با توليدكنندگان در كشورهاي ديگر مانند هند قرارداد بسته است.
كارآزمايي‌هاي نهايي (مرحله سوم) در ۶ كشور درحال انجام است. اين كارآزمايي‌ها به‌دنبال مشاهده‌ي تفاوت قابل توجه در تعداد مرگ‌و‌مير افرادي هستند كه واكسن را دريافت كرده‌اند با افرادي كه واكسن را دريافت نكرده‌اند. كارآزمايي‌هاي درحال انجام در آمريكا پس از بيمار شدن يكي از داوطلبان متوقف شده بود؛ اما مجددا از سر گرفته شد. كشورهاي شركت‌كننده‌ي ديگر عبارت‌اند از آفريقاي جنوبي، برزيل، ژاپن و هند.
انتظار مي‌رود واكسن مذكور به همراه واكسن شركت فايزر و بيو ان‌‌تك، از اولين واكسن‌هاي شركت‌هاي دارويي بزرگ باشد كه تأييد نظارتي را به دست مي‌آورد. كار روي واكسن آكسفورد در ماه ژانويه آغاز شد. اين واكسن كه مبتني بر وكتور ويروسي است و AZD1222 يا ChAdOx1 nCoV-19 نام گرفته، از نسخه‌ي ضعيف‌شده‌اي از ويروس سرماخوردگي ساخته شده است كه در شامپانزه‌ها موجب عفونت مي‌شود.
استفان ايوانز، استاد همه‌گيرشناسي دارويي در دانشكده بهداشت و پزشكي گرمسيري لندن، هشدار داد كه تا زمان انتشار داده‌ها نبايد درمورد كارآيي واكسن نتيجه‌گيري كرد. وي مي‌گويد: «براي اينكه در مورد اين مسئله به‌درستي اظهارانديشه متخصصين كنيم، بايد داده‌ها را ببينيم. دلگرم‌كننده است كه پژوهشگران مي‌گويند پاسخ اندازه‌گيري‌شده در افراد داراي سن كمتر و بيشتر از ۷۰ سال اثربخشي نشان مي‌دهد. براي مطالعه اين مسئله كه آيا اين پاسخ‌هاي ايمني معادل اثربخشي باليني در پيشگيري از عفونت است، به كارآزمايي‌هاي مرحله‌ي آخر نياز است. اين كارآزمايي‌ها شامل تعداد بسيار بيشتري از افراد خواهد بود و عاقلانه است كه تا زمان تكميل اين كارآزمايي‌ها خيلي خوش‌بين نباشيم. افزايش سطح آنتي‌بادي در خون نشان داده شده است؛ اما اين امر تضمين‌كننده‌ي محافظت در برابر تكثير ويروس در بدن نيست.»
هم انديشي ها