كندكردن روند تخريب غضروف‌ها به روش نانودرماني
استئوآرتريت (آرتروز) وضعيت دردناك و ناتوان‌كننده و نسبتا شايعي است كه كندكردن يا توقفش دشوار است؛ بنابراين، گزينه‌هاي درماني عمدتا به كاهش درد محدود مي‌شود. بااين‌حال، مطالعه‌اي جديد روي موش‌ها نشان داده است كه تزريق‌هاي نانودرماني به زانو مي‌تواند تخريب غضروف را كُند كند.
غضروف‌ها نقش مهمي در مفاصل، به‌ويژه زانوها برعهده دارند و دربرابر نيروهاي يك عمر راه‌رفتن و دويدن مانند ضربه‌گير عمل مي‌كنند؛ اما ازآنجاكه اين بافت به‌طور‌طبيعي ترميم نمي‌شود، با گذشت زمان يا بهدليل آسيب ممكن است تخريب و به درد همراه‌با استئوآرتريت منجر شود.
در سال‌هاي اخير، دانشمندان راه‌هايي براي كاهش تخريب غضروف با استفاده از مولكول مشتق‌شده از جلبك يا حتي رشد مجدد آن با تغيير سلول‌هاي بنيادي يا تزريق مولكول‌هاي خاص پيدا كرده‌اند. در مطالعه‌ي جديد، پژوهشگران با هدف قرار‌دادن مسير پروتئيني مرتبط با رشد غضروف، مولكولي ايجاد كردند كه درزمينه‌ي بازسازي غضروف اميدبخش است. لينگ كين، از نويسندگان مطالعه مي‌گويد:
آزمايشگاه ما از معدود آزمايشگاه‌ها در جهان است كه سيگنالينگ گيرنده‌ي فاكتور رشد اپيدرمي (EGFR) در غضروف را مطالعه‌ي ميكند و از همان آغاز دريافته‌ايم كمبود EGFR يا غيرفعال‌سازي پيشرفت استئوآرتريت را در موش‌ها تسريع ميكند. بنابراين، پيشنهاد كرديم از فعال‌سازي آن براي درمان استئوآرتريت مي‌توان استفاده كرد. در اين مطالعه، براي اولين‌بار ثابت كرديم افزايش فعاليت مولكول مذكور درون زانو از پيشرفت استئوآرتريت مانع مي‌شود.
به‌گزارش وب‌سايت New Atlas، پژوهشگران در ابتدا ارتباط مذكور را با مهندسي موش‌هايي تأييد كردند كه فعاليتشان بيش‌از‌حد EGFR بود. اين حيوانات غضروف‌هاي بزرگ‌شده‌اي داشتند كه در طول زمان به‌راحتي گروه كنترل فرسوده نشد و حتي وقتي پژوهشگران به‌كمك جراحي مقداري از منيسك زانو را برداشتند تا وضعيتي مانند استئوآرتريت ايجاد كنند، دربرابر آسيب مقاومت كرد. حالت معكوس نيز آزمايش شد. سرعت تخريب غضروف در موش‌هايي افزايش يافت كه داروي بازدارنده‌ي عملكرد EGFR را دريافت كرده بودند.
در مرحله‌ي بعد، پژوهشگران براساس اين مسير نانودرماني جديدي ايجاد كردند. آن‌ها نوعي ليگاند EGFR به نام فاكتورِ رشد تغييردهنده‌ي آلفا (TGF-α) را به نانوذرات مصنوعي متصل كردند كه مي‌توانست براي كُندكردن تخريب عضروف به زانو تزريق شود. ليگاند به ماده‌اي گفته مي‌شود كه با پيوند و تركيب با مولكول زيستي يا گيرنده هدف بيوشيميايي خاصي را دنبال ميكند. ژيليانگ چنگ، از نويسندگان مطالعه مي‌گويد:
ليگاندهاي آزاد EGFR نيمه‌عمر كوتاهي دارند و بهدليل اندازه‌ي كوچك نمي‌توانند درون كپسول مفصلي نگه‌داري شوند. نانوذرات به محافظت از آن‌ها دربرابر تخريب كمك و آن‌ها را به مفصل محدود ميكند و سمي‌بودن خارج از هدف را كاهش مي‌دهد و آن‌ها را به عمق غضروف‌هاي متراكم مي‌برد تا به كندروسيت‌ها برسند.
پژوهشگران درمان خود را روي موش‌هاي دچار آسيب غضروف آزمايش كردند و دريافتند تخريب غضروف و سخت‌شدن استخوان كُند شد و به‌انديشه متخصصين مي‌رسيد درد زانوي آن‌ها نيز كم شده باشد. هيچ عارضه‌ي جانبي جدي نيز مشاهده نشد.
اگرچه نتايج اميدواركننده به‌انديشه متخصصين مي‌رسد، هنوز قبل از رسيدن به كارآزمايي‌هاي باليني انساني، پژوهش‌هاي زيادي بايد روي حيوانات انجام شود. بااين‌حال به‌گفته‌ي پژوهشگران، خود نانوذرات قبلا در كارآزمايي‌هاي باليني آزمايش شده و نتايج مثبتي حاصل كرده‌اند؛ بنابراين، حداقل اين بخش مي‌تواند تسهيل شود. جيمو ان، از نويسندگان مطالعه مي‌گويد:
درحالي‌كه بسياري از جنبه‌هاي متخصص اين متخصصد بايد مطالعه شود، توانايي توقف يا آهسته‌كردن روند استئوآرتريت با استفاده از تزريق به‌جاي جراحي، به‌طرز چشمگيري احساس و عملكرد ما را هنگام پيري و پس از آسيب مي‌تواند تغيير دهد.
اين پژوهش در مجله‌ي Science Translational Medicine منتشر شد.
هم انديشي ها