احتمال ظاهرشدن گونه مقاومي از ويروس كرونا وجود دارد
شهروندان سراسر دنيا با اميدي كه به برنامه‌هاي واكسيناسيون بسته‌اند تا درنهايت پايان دنياگيري كوويد ۱۹ را شاهد باشند، در انتظار دريافت واكسن كرونا هستند. درحالي‌كه تلاش براي مهار شيوع ويروس كرونا با گسترس مصونيت به اين روش مؤثر به‌انديشه متخصصين مي‌رسد، براساس پژوهشي جديد كه در ساينس الرت گزارش شده است، همين لحظات ممكن است بدترين زمان براي كنارگذاشتن احتياط باشد.
براساس مدل اصلاح‌شده‌اي از انتقال سارس كوويد ۲، گروهي از دانشمندان به سرپرستي پژوهشگراني از مؤسسه دانش و فناوري اتريش خطر ظهور سويه مقاوم دربرابر واكسن را در جمعيتي با ده‌ميليون نفر در مدت سه سال با سناريوهاي مختلف محاسبه كرده‌اند. عامل مهم تعيين‌كننده در هر سناريو ميزان پوشش واكسيناسيون جمعيت بود. علاوه‌بر‌اين، مداخلات غيردارويي مانند زدن ماسك و فاصله‌گيري اجتماعي از عوامل تأثيرگذار مهم بودند.
طبق انتظار، واكسيناسيون سريع كه در آن همه افراد در كوتاه‌ترين زمان كاملا واكسينه شوند، فرصت‌هاي بسيار كمي براي ويروس كروناي مرگ‌بار باقي مي‌گذارد تا به‌طور تصادفي ژن‌هاي مقاومت دربرابر آنتي‌بادي را به‌دست آورد. افزون‌براين، انتشار مهارنشده ويروسي كه در حال جهش پيدا‌كردن است، در جمعيت حساس دربرابر ويروس فرصت فراواني مهيا مي‌كند تا ويروس با كسب ويژگي‌هاي جديد كارايي بيشتري در آلوده‌كردن مردم و انتقال در جامعه به‌دست‌آورد.
ممكن است تصور كنيد خطرناك‌ترين نوع ويروس كه بتواند به روش‌هاي نامحسوس‌تري از سيستم ايمني فرار كند، در جمعيتي ظاهر مي‌شود كه در آن هيچ‌كسي واكسن نزده است؛ اما پژوهشگران نتيجه‌گيري مي‌كنند: «نتيجه غيرمنتظره تجزيه‌و‌تحليل ما اين است كه بيشترين خطر ايجاد سويه مقاوم زماني وجود دارد كه بخش بزرگي از جمعيت واكسن را تزريق كرده‌اند؛ اما انتقال ويروس مهار نشده است.»
به‌طور دقيق‌تر، در شرايطي كه در آن سويه‌اي نوظهور اجازه انتشار دارد، ظهور سويه مذكور زماني رخ مي‌دهد كه حدود ۶۰ درصد از ده‌ميليون شهروند مدل‌سازي شده كاملا واكسينه شده‌اند.
وقتي حدود دو‌سوم از جمعيت كاملا واكسينه شده باشند، ممكن است زمان مناسبي براي كنارگذاشتن ماسك و نزديك‌شدن به يكديگر به‌انديشه متخصصين برسد. باوجوداين براساس پيش‌بيني‌هاي مدل مذكور، اين زمان بدترين زمان براي كنارگذاشتن اقدامات مذكور است. پژوهشگران توصيه مي‌كنند:
توصيه ساده اين است كه حتي وقتي بخش بزرگي از جمعيت واكسن زده‌اند، با اجراي جدي مداخلات غيردارويي (يعني رعايت فاصله‌گيري اجتماعي) به مدت زمان معقول، انتقال ويروس را در سطح پاييني حفظ كنيم تا تبارهاي نوظهور سويه‌هاي مقاوم منقرض شوند.
هر بار كه ذره ويروس تكثير مي‌شود، اين احتمال وجود دارد كه جزوه رايگانخانه ژن‌هاي آن به پيكربندي جديدي دست پيدا كند. هريك از اين پيكربندي‌ها به‌طور بالقوه مي‌تواند سيستم ايمني‌اي را فريب دهد كه قبلا واكسن را دريافت كرده است و بار‌ديگر همه مارا دربرابر ويروس بي‌دفاع باقي گذارد.
اكنون هدف فقط دستيابي به ايمني جمعي نيست و علاوه‌بر‌اينكه چه تعداد از افراد آنتي‌بادي كافي دارند تا عفونت درخورتوجهي را دفع كنند، عوامل تأثيرگذار ديگري نيز وجود دارد كه بايد در كانون توجه قرار گيرد.
البته واكسن‌ها نقش مهمي در بازگشت ما به زندگي عادي‌تر ايفا مي‌كنند. رسيدن به تعداد زياد افراد واكسينه‌شده با بيشترين سرعت ممكن حياتي است؛ اما اين استراتژي چيزي نيست كه با انجام آن از اقدامات احتياطي ديگر دست بكشيم. درمقابل، اكنون زمان آن است كه تلاش خود را دو برابر كنيم تا مبادا سختي‌هايي كه كشيده‌ايم، در‌اين‌ميان بي‌نتيجه بماند.
اين پژوهش در مجله Nature منتشر شده است.
هم انديشي ها