پردازش ابري چيست؟ هر آنچه بايد در مورد پردازش ابري بدانيد

فناوري كلاد چيست؟ كلاد كجا است؟ آيا هم‌اكنون ما در كلاد هستيم؟ شايد تا‌كنون با خود فكر كرده و با سؤالاتي از اين قبيل مواجه شده‌ايد. عبارت «پردازش ابري» (Cloud Computing) همه جا هست.

براي توضيح ساده در اين مورد بايد گفت پردازش ابري يعني نگه‌داري و دسترسي به داده‌ها و برنامه‌ها به‌جاي اينكه فقط به رايانه‌ي شما محدود باشد، در سراسر اينترنت دردسترس قرار بگيرد. كلاد را مي‌توان استعاره‌اي براي اينترنت دانست. 

كلاد درباره‌ي هارد درايو فيزيكي رايانه‌ي شما نيست. هنگامي كه داده‌ها را روي هارد ديسك خود ذخيره مي‌كنيد يا برنامه‌اي را از روي هارد اجرا مي‌كنيد، درواقع با فضاي ذخيره‌سازي و پردازش محلي كار كرده‌ايد. در اين شرايط هر آنچه نياز داريد از انديشه متخصصين فيزيكي به شما نزديك است و اين يعني مي‌توانيد به‌آساني و با سرعت بالا به داده‌هاي خود دسترسي داشته باشيد. درواقع روش عملكرد صنعت كامپيوتر براي چند دهه شبيه به شيوه‌‌ي كار شما با هارد درايوتان بوده است. برخي از افراد معتقدند كه روش كاركرد يادشده حتي همين حالا هم بر پردازش‌ ابري ارجحيت دارد. براي تأييد اين حرف دلايلي وجود دارد كه در ادامه به‌صورت مختصر به توضيح آن‌ها مي‌پردازيم.

بايد توجه داشته باشيد كه فناوري ابري همچنين به اين معني نيست كه شما يك شبكه‌ي مجهز به چند فضاي ذخيره‌سازي سخت‌افزاري متصل به هم داشته باشيد. ذخيره‌سازي داده‌ها در شبكه‌هاي خانگي يا شبكه‌هاي محل كار، بخشي از قابليت‌هاي كلاد به شمار نمي‌رود. 

پردازش ابري را اينگونه در انديشه متخصصين بگيريد كه امكان دسترسي به داده‌ها يا برنامه‌هاي شما از سراسر اينترنت فراهم باشد يا حداقل يك سري داده را با ساير اطلاعات موجود در وب همگا‌م‌سازي كرده باشيد. در كسب و كارهاي بزرگ، شايد نياز داشته باشيد كه اطلاعاتي در مورد آن‌سوي اتصال داشته باشيد. به‌عنوان يك متخصص شخصي، شايد هيچ‌گاه به اين موضوع فكر نكنيد كه در طرف ديگر اتصال، چه فرآيندهاي عظيم پردازشي‌ در حال انجام هستند. نتيجه‌ي نهايي در نهايت يكسان است؛ با يك اتصال الكترونيك، امكان انجام پردازش‌هاي ابري از هر كجا و در هر زمان وجود دارد.

اگرچه پردازش ابري بيشتر مفهومي متعلق به قرن ۲۱ است، اما مفهوم و شالوده‌ي آن قدمتي زياد و ريشه در زماني پيش از دهه‌ي ۱۹۵۰ ميلادي دارد. روزهايي كه مشخصه‌ي آن، اتاق‌هاي سرور بزرگ بود با رايانه‌هاي فوق قوي غول‌آسا. اين اَبَررايانه‌ها ميان چندين متخصص و ازطريق اتصال‌هايي كه به‌وسيله‌ي ترمينال‌هاي اشتراكي برقرار مي‌شد، به اشتراك گذاشته مي‌شد و اين در حالي بود كه بيشتر پردازش صورت گرفته، در خود اين اَبَر رايانه‌ها انجام مي‌شد.

تصويري را كه ترسيم شد در ذهن داشته باشيد و فاصله‌ي يك اينترنت ميان ترمينال و ابَر رايانه را به آن اضافه كنيد؛ متوجه خواهيد شد كه آنچه در آن زمان وجود داشت، به‌شدت به پردازش ابري، ذخيره‌سازي ابري و ساير سرويس‌هاي ابري امروزي ما شباهت دارد.

يك كلاد يا ابر، در حقيقت رديفي گسترده از كامپيوترهايي است كه به يكديگر متصل شده‌اند و به‌عنوان يك اكوسيستم واحد به فعاليت مي‌پردازند. ابرها به گونه‌اي پيكربندي مي‌شوند تا يك يا چند نوع سرويس خاص (نظير ذخيره‌ي داده، تحويل محتوا يا اپليكيشن‌ها) را  به گونه‌اي ارائه كنند كه متخصصان آن يعني ما و شما بتوانيم از راه دور به اين سرويس‌ها دسترسي داشته باشيم. تصور كنيد كه يك فضاي ذخيره‌سازي روي يك سرور اجاره كرده‌ايد. اگر اين سرور به‌صورت واحد و بدون هيچ ارتباطي با ساير سرورها وظيفه‌ي نگه‌داري و پردازش داده‌هاي شما را بر عهده داشته باشد، ممكن است بارها و بارها بنا بر دلايل مختلفي از به‌روزرساني سيستم‌عامل گرفته تا اشكال سخت‌افزاري با نقصان مواجه شود. حال اگر مجموعه وسيعي از كامپيوترها را به گونه‌اي سازمان‌دهي كنيم كه بار پردازشي و ذخيره‌سازي در ميان آن‌ها به‌صورت پويا تقسيم شود، نتيجه چه خواهد شد؟ مسلما پايداري بي‌نظير يكي از خصيصه‌هاي اصلي اين اقدام خواهد بود؛ و اين همان ابر يا كلاد است.

سرويس‌هاي ابري كاملا از پيش پيكربندي مي‌شوند تا متخصص بتواند بدون نياز به اعمال هيچ‌گونه تنظيمات خاصي، به بهره بردن از آن بپردازد. اما شايد ذهن شما هم به اين نكته‌ي ظريف مشغول شده باشد كه چرا عبارت كلاد به‌معني ابر براي اين شيوه انتخاب شده است؟ هيچ‌كس به شكل دقيق نمي‌داند اما تصور يك پاسخ منطقي و قابل قبول به هيچ وجه دور از ذهن نيست. مجموعه‌ي عظيمي از واحدهاي منفرد، زماني‌كه از فاصله‌ي نزديك نظاره شوند، مي‌توانند مفهوم و تصوير يك ابر واحد و منحصربه‌فرد را تداعي كنند. درست همانند ابري كه از ذرات بخار آب يا غبار معلق در هوا به‌وجود مي‌آيد. ذكر اين مسئله نيز خالي از لطف نيست كه در زبان انگليسي به پرواز دسته‌جمعي پرندگان و ملخ‌ها و... نيز عبارت كلاد يا ابر را نسبت مي‌دهند؛ حال تصور دسته‌ي هماهنگي از كامپيوترها به‌عنوان يك ابر آنقدرها هم نمي‌تواند دشوار باشد.

چه چيزي ذخيره‌سازي ابري را متفاوت مي‌كند؟ برخلاف ذخيره‌سازي در دستگاه شخصي خود شما (همانند موبايل، يا هارد ديسك لپ‌تاپ)، داده‌هاي ابري روي محل ديگري «در سرورهايي كه متعلق به شركت‌هاي بزرگ است» ذخيره مي‌شوند و شما مي‌توانيد ازطريق اينترنت به آن داده‌ها دستيابي پيدا كنيد.

هنگامي‌كه مردم به پردازش ابري فكر مي‌كنند، اغلب آن‌ها به ياد فضاي ابري «متصل به اينترنت» همانند آمازون، مايكروسافت و گوگل مي‌افتند. اگر شما از جيميل، دراپ‌باكس يا آفيس 365 استفاده مي‌كنيد، در حقيقت از سرويس ابري استفاده مي‌كنيد. همچنين نوعي فضاي ابري وجود دارد كه به‌عنوان‌ مثال عكس‌هاي شما را در فضاي مجازي نگه‌داري مي‌كند (همانند فيسبوك يا توييتر) يا رايانامه‌ها و موسيقي‌هاي شما را نگه مي‌دارند (همانند اپل يا گوگل).

هركدام از اين شركت‌ها سيستم پردازش ابري «سرورهاي كامپيوتري و دستگاه‌هاي ذخيره‌سازي متصل شده به شبكه‌هاي ارتباطي كامپيوتري» دارند و به تمام دنيا سرويس‌دهي مي‌كنند. سرورهاي فيسبوك مي‌توانند به بيش از يك ميليارد نفر اجازه‌ي تعامل با يكديگر بدهند. داده‌هاي شما معمولا در نزديك‌ترين مركز داده به محل زندگي شما ذخيره‌سازي و نگه‌داري مي‌شود.

شركت‌هاي مستقل نيز مي‌توانند فضاي ابري مختص به خود (كه فضاي ابري خصوصي ناميده مي‌شود) داشته باشند و متخصصان و مشتريان آن شركت ازطريق اينترنت و ازطريق شبكه خصوصي خود، مي‌توانند به اين فضا دسترسي داشته باشند.

پردازش ابري مي‌تواند به گونه‌ي متفاوتي اطلاعات را پردازش كند. آن‌ها از نرم‌افزارهاي مخصوصي استفاده مي‌كنند كه مي‌توانند حجم كاري را با دستگاه‌هاي مختلف به اشتراك بگذارد. عكس‌هاي شما در فيسبوك محل ذخيره‌سازي ثابتي ندارند و روي يك چيپ خاص ذخيره نمي‌شوند، بلكه ممكن است بين كامپيوترها جابه‌جا شوند.

وقتي حجم كاري به اشتراك گذاشته مي‌شود، كامپيوترها مي‌توانند تقريبا با حداكثر ظرفيت كاري خود «با انجام چند كار هم‌زمان» كار كنند. اين كار بسيار مؤثرتر از حالتي است كه هر كامپيوتر در هرزماني فقط يك كار را انجام بدهد.

براي متخصصان اهميتي ندارد كه داده‌هاي آن‌ها درحال‌حاضر در چه مكاني ذخيره‌شده است. پردازش‌ها در بخش ابري انجام مي‌پذيرد و حالت ايده‌آل اين است كه اگر يكي از پردازنده‌ها از كار بيافتد، بخش ديگري وظايف پردازشي را با كمترين تأخير بر عهده مي‌گيرد.

درحال‌حاضر پردازش ابري در همه‌جا وجود دارد كه خود اين موضوع يكي از دلايل اصلي نگراني مردم در ارتباط با امنيت داده‌هاي آن‌ها است. ما بسيار شنيده‌ايم كه هكرها ازطريق اينترنت به داده‌هاي بسياري از مردم دسترسي پيداكرده‌اند. بسياري از اين هك‌ها در سرورهاي قديمي هيچ‌كدام از هك‌هاي مهم در فضاي ابري عمومي انجام‌نشده‌اند.

همان‌گونه كه نگه‌داشتن پول در خزانه بانك از نگه‌داشتن آن در كمد شما امن‌تر است، نگه‌داري داده‌هاي شما نيز در فضاي ابري امن‌تر خواهد بود و از آن‌ها محافظت مي‌شود.

چرا رايانش ‌ابري با استقبال چشمگيري مواجه شده است؟ درادامه، به مهم‌ترين مزاياي استفاده از سرويس‌هاي ابري اشاره مي‌كنيم:

برخلاف گذشته و به‌جاي آنكه از ابتدا براي راه‌اندازي يا خريد تجهيزات ديتاسنتر هزينه‌ي بسياري صرف كنيد، مي‌توانيد فقط براساس نياز و به‌شكل الكترونيك و لحظه‌اي منابع لازمتان را تهيه كنيد. هر زماني به منابع بيشتري نياز داشتيد، بدون دغدغه و به‌سرعت مي‌توانيد اين منابع را افزايش و با كاهش نياز منابع را كاهش دهيد. درنتيجه، فقط براساس نيازتان و به تناسب مصرف هزينه مي‌پردازيد.

باتوجه‌به اينكه در سرويس‌هاي ابري تعداد مشتريان زياد است، تهيه‌ي سخت‌افزار براي Cloud Provider هزينه‌ي كمتري دارد و درنتيجه، مي‌تواند منابع لازمِ مشتريان را نيز با ارزش مناسب‌تري دراختيارشان قرار دهد.

سرور‌هاي شما در زيرساخت ابري همواره فعال است و خرابي سخت‌افزار سبب ازدست‌رفتن دسترسي به سرور‌ها نخواهد شد. اين موضوع از درخواست‌هاي مهم كسب‌وكارهاي بزرگ است كه به سرويس‌دهي مستمر به مشتريانشان نياز دارند و ازدسترس خارج‌شدن (Down) سرويسشان حتي براي چند دقيقه، خسارت بسيار زيادي به‌بار مي‌آورد. درنتيجه، اين يكي از دلايل مهم‌ كسب‌وكارهاي بزرگ الكترونيك براي مهاجرت به سرويس‌هاي ابري است.

در رايانش ابري، تمامي سرويس‌هاي مدانديشه متخصصينتان را با چند كليك راه‌اندازي مي‌كنيد و به‌سرعت به آن‌ها دسترسي خواهيد داشت. اين موضوع در سرعت و چابكي كسب‌وكارتان بسيار تأثيرگذار است و به شما امكان مي‌دهد بيشترين تمركز را روي محصول خود بتوانيد داشته باشيد.

فراهم‌كننده‌هاي سرويس رايانش ابري، مانند آروان، باتوجه‌به مشتريان و تقاضاهاي متفاوتشان همواره سعي مي‌كنند بهترين كارايي را در حوزه‌هاي مختلف مانند پهناي باند اينترنت و كارايي ديسك و قدرت پردازنده دراختيار مشتريان قرار دهند. بنابراين وقتي مشتريان در اين بستر قرار مي‌گيرند، دغدغه‌اي براي كارايي بخش‌هاي مختلف سيستم نخواهند داشت و با اطمينان به توسعه و بهبود محصولشان مشغول خواهند شد.

ابرها به‌شكل كلي در يكي از دو دسته‌بندي اصلي زيرساخت يا سرويس قرار مي‌گيرند. از مانديشه متخصصين زيرساخت، چهار دسته‌بندي متفاوت وجود دارند كه به شرح زير هستند.

ابر خصوصي: ابر خصوصي به منظور استفاده‌ي يك واحد يا سازمان ايجاد مي‌شود و مختص خدمت‌رساني به نيازهاي همان واحد يا سازمان مي‌ماند. البته با وجود اين مسئله، ابر همچنان بايد در خارج از مؤسسه و در فضاي مخصوص ديتاسنتر باقي بماند تا مفهوم ابر به آن گفته شود. مديريت يك ابر خصوصي مي‌تواند به شيوه‌ي داخلي (توسط واحدي كه از اين ابر استفاده مي‌كند) يا توسط شخص يا مركز ثالث (كه ابر را براي واحد مذكور مديريت خواهد كرد) صورت پذيرد.

ابر عمومي: پر واضح است كه ابرهاي عمومي براي استفاده‌ي عموم افراد دردسترس قرار دارند. از مانديشه متخصصين ساختاري، به‌جز در ارائه دسترسي به اشخاصي كه امكان استفاده از اين سرويس‌ها را دارند، تفاوت خاصي بين ابر خصوصي و عمومي وجود ندارد. يك مثال محبوب از ابر عمومي مي‌تواند سرويس شناخته‌شده‌ي دراپ‌باكس باشد.

ابر آميخته (هيبريدي): زماني‌كه يك ارائه‌كننده‌ي خدمات ابري، هم سرويس عمومي و هم خصوصي ابري ارائه كند، آنچه با آن مواجه هستيم ابر آميخته نام خواهيم گذاشت. چنين رخدادي براي نمونه زماني اتفاق مي‌افتد كه دو ابر جدا از يكديگر، براي اشتراك عملكردها به يكديگر بپيوندند يا زماني‌كه يك كمپاني به‌خصوص، به تكامل و گسترش سيستم‌هاي خود به منظور ارائه‌ي سرويس‌هاي جديد مي‌پردازد.

ابر اجتماعي: زماني‌كه يك ابر خصوصي در ميان چند واحد يا سازمان به اشتراك گذاشته شود، به يك ابر اجتماعي (كاميونيتي) تبديل خواهد شد. اگر بخواهيم از زاويه‌ي ديگري به اين گزينه بنگريم، ابر اجتماعي در حقيقت يك ابر شبه‌عمومي است كه به چند سازمان يا واحد به‌خصوص محدود شده است.

از مانديشه متخصصين طبقه‌بندي مبتني بر سرويس، سه دسته‌ي كلي درحال‌حاضر وجود دارد كه با توسعه و تحول روزافزون ابرها، هرروز به زيرمجموعه‌هاي آن افزوده مي‌شود.

زيرساخت به‌عنوان سرويس (IaaS): زماني‌كه سرويس ارائه‌شده توسط كلاد دربرگيرنده‌ي منابع پردازشي نظير سخت‌افزار سرور، پهناي باند شبكه يا سيستم‌هاي بالانس بار باشد، در چنين حالتي گفته مي‌شود كه اين ابر ارائه‌كننده‌ي زيرساخت است. يك نمونه‌ي شناخته‌شده از اين نوع، سرويس‌هاي وب آمازون است.

پلتفرم به‌عنوان سرويس (PaaS): هنگامي كه يك ابر، به ارائه‌ي محيطي مي‌پردازد كه متخصصان مي‌توانند از آن به منظور توسعه‌ي نرم‌افزاري بهره ببرند، آنچه ارائه‌ شده است پلتفرم مي‌ناميم. چنين سرويسي براي متخصصاني كه قصد دارند تنها روي توسعه‌ي حقيقي برنامه تمركز كنند و مجبور نباشند بار سنگين مديريت و پيكربندي مسائل سخت‌افزاري و نرم‌افزاري سيستم ميزبان را كه موجب فعاليت ابر مي‌شود بر دوش بكشند بسيار مناسب است. مي‌توان سرويس Force.com را نمونه‌اي از اين دسته ناميد.

نرم‌افزار به‌عنوان سرويس (SaaS): در اين دسته كه متداول‌ترين مورد محسوب مي‌شود، سرويس ارائه‌شده توسط ابر، مبتني بر اعطاي دسترسي به متخصصان عمومي به نرم‌افزارها و برنامه‌هايي است كه روي آن ابر منزل گزيده‌اند. نمونه‌هاي مطرح اين دسته را مي‌توان با نام‌هايي نظير جيميل، بيس‌كمپ و نت‌فليكس يادآور شد.

در بين اين دسته‌بندي‌ها، جالب است بدانيد براساس پيش‌بيني گارتنر، اندازه‌ي بازار سرويس IaaS در سال ۲۰۲۲ حداقل صدميليارد دلار خواهد بود كه نشان‌دهنده‌ي نياز فراوان بازار در اين حوزه است.

بگذاريد در اينجا موضوع را روشن كنيم. صحبت‌هاي ما از پردازش ابري در مورد تأثير اين فناوري بر مشتريان شخصي است؛ افرادي كه مثل در خانه يا ادارات كوچك تا متوسط از اينترنت براي انجام كارهاي معمولي بهره مي‌برند.

اما هنگامي كه صحبت از كلاد در كسب و كارها به ميان بيايد، شرايط كاملا فرق خواهد كرد. برخي از كسب و كارها پياده‌سازي «نرم‌افزار به‌عنوان يك سرويس» (SaaS) را انتخاب كرده‌اند كه در اين شرايط مشتركان ازطريق اينترنت به خدمات نرم‌افزاري اين نوع كمپاني‌ها دسترسي دارند. علاوه بر اين خدمات ديگري موسوم به «پلتفرم به‌عنوان سرويس» (PaaS) وجود دارد كه در آن شركت‌ها مي‌توانند اپليكيشن‌هايي سفارشي براي استفاده در سراسر خود كمپاني توليد كنند. همچنين نبايد «زيرساخت به‌عنوان يك سرويس» (IaaS) را فراموش كنيم؛ جايي كه در آن شركت‌هايي مثل آمازون، مايكروسافت، گوگل و راك‌اسپيس، سرويس‌هاي زمينه‌ي مورد نياز براي فعاليت‌هاي ساير كمپاني‌ها را ارائه مي‌دهند. از جمله شركت‌هاي ديگري كه از خدمات پايه‌اي شركت‌هاي نامبرده استفاده مي‌كنند مي‌‌توان به نتفليكس اشاره كرد كه سرويس‌هايش را به متخصصاني مثل شما ارائه مي‌دهد و خود اين كمپاني خود يكي از مشتريان خدمات ابري آمازون است.

البته پردازش ابري يك كسب‌و‌كار بزرگ محسوب مي‌شود. درآمدزايي اين بازار در سال ۲۰۱۲ معادل ۱۰۰ ميليارد دلار بود و اين ميزان در سال ۲۰۱۷ مي‌تواند به ۱۲۷ ميليارد دلار و تا سال ۲۰۲۰ به ۵۰۰ ميليارد دلار افزايش يابد.

مرز بين پردازش‌هاي محلي و پردازش‌هاي ابري در برخي از شرايط به ميزان بسيار زيادي از بين مي‌رود؛ زيرا امروزه خدمات كلاد تقريبا بخشي از تمام رايانه‌هاي ما است. شما مي‌توانيد يك بخش محلي از نرم‌افزار (به‌عنوان مثال مايكروسافت آفيس ۳۶۵) مورد انديشه متخصصينتان را دراختيار داشته باشيد كه از پردازش ابري (سرويس وان‌درايو مايكروسافت) براي ذخيره‌سازي داده استفاده مي‌كند. 

باتوجه‌به آنچه گفته شد، مايكروسافت همچنين يك سري اپليكيشن تحت وب موسوم به آفيس الكترونيك به متخصصان خود ارائه مي‌دهد. اين اپليكيشن‌ها شامل نسخه‌هايي از ورد، اكسل، پاورپوينت و وان‌نوت مي‌شود كه فقط ازطريق اينترنت دردسترس متخصصان قرار دارند و شما بدون نياز به نصب هيچ ابزاري و تنها با استفاده از مرورگر وب خود مي‌توانيد از آن‌ها استفاده كنيد. اين نوع اپليكيشن‌ها را مي‌توان نسخه‌هايي از پردازش ابري (مبتني بر وب = كلاد) دانست.

در ادامه به برخي از مثال‌هاي بارز ديگري كه در آن‌ها از پردازش ابري بهره گرفته شده است و شما از آن‌ها استفاده مي‌كنيد، اشاره خواهيم كرد.

گوگل درايو: اين يك سرويس پردازش ابري خالص با فضاي ذخيره‌سازي كاملا الكترونيك است و بنابراين اپليكيشن‌هاي ابري مي‌توانند از اين سرويس استفاده كنند. از جمله اپليكيشن‌هاي ابري گوگل مي‌توان به گوگل داكز، گوگل شيتز و گوگل اسلايدز اشاره كرد. درايو علاوه بر دسكتاپ در ساير پلتفرم‌ها نيز دردسترس متخصصان است و شما مي‌توانيد از خدمات آن در تبلت‌هايي مثل آيپد يا موبايل‌هاي هوشمند نيز بهره ببريد. علاوه بر اين گوگل اپليكيشن‌هايي مجزا براي داكز و شيتز ارائه كرده است. در حقيقت بيشتر خدمات گوگل را مي‌توان نوعي از خدمات پردازش ابري دانست؛ سرويس‌هايي مثل تقويم گوگل، نقشه‌هاي گوگل و ....

اپل آي‌كلاد: سرويس ابري اپل از فضاي ذخيره‌سازي الكترونيك براي همراه‌گيري و همگان‌سازي رايانامه‌ها، تقويم و ... متخصصان بهره مي‌برد. تمام داده‌هاي مورد نياز شما به لطف وجود سرويس آي‌كلاد در تمام دستگاه‌هاي مجهز به آي‌اواس، مك اواس يا ويندوز در دسترستان قرار دارد. البته متخصصان ويندوز براي استفاده از اين ويژگي بايد كنترل پنل آي‌كلاد را روي سيستم خود نصب كنند. طبيعتا شركت اپل توسط رقباي حاضر از ميدان به در نمي‌شود. اين كمپاني نسخه‌هايي ابري از نرم‌افزارهاي پردازش‌گر متن (پيچز)، صفحات گسترده (نامبرز) و پرزنتيشن‌ها (كي‌نوت) را نيز به‌صورت اختصاصي دراختيار مشتركان سرويس آي‌كلاد قرار داده است. اپل از سرويس آي‌كلاد براي ارائه قابليت Find My iPhone نيز بهره گرفته است؛ اين ويژگي به متخصصان كمك مي‌كند تا در صورت گم كردن آيفون خود، بتوانند آن را با استفاده از آي‌كلاد پيدا كنند.

آمازون كلاد درايو: اين سرويس درواقع فضاي‌ ذخيره‌سازي حجيم مورد نياز ارائه‌دهندگان خدماتي مثل موسيقي را ارائه مي‌دهد. به‌عنوان مثال اگر عضويت آمازون پرايم را داشته باشيد، اين شركت امكان استفاده از فضاي ذخيره‌سازي نامحدود براي نگه‌داري الكترونيك تصاوير را در اختيارتان قرار مي‌دهد. آمازون كلاد درايو همچنين تمام آيتم‌هاي خريداري شده براي كيندل را نگه‌داري مي‌كند. اساسا اين سرويس، فضاي ذخيره‌سازي لازم براي تمام داده‌هاي ديجيتالي است كه از آمازون خريداري مي‌كنيد.

سرويس‌هاي هيبريدي مثل باكس، دراپ‌باكس و شوگر‌ سينك همگي اعلام كرده‌اند كه در كلاد فعاليت دارند؛ زيرا اين سرويس‌ها نسخه‌اي همگام‌سازي شده از فايل‌هاي شما را به‌صورت الكترونيك نگه‌داري مي‌‌كنند. همگام‌سازي يكي از پايه‌هاي اساسي تجربه‌ي خدمات پردازش ابري است، حتي در شرايطي كه شما به‌صورت محلي به فايل‌هاي خود دسترسي داشته باشيد.

درحال‌حاضر يكي از بهترين‌ مثال‌هايي كه كاملا بر اساس خدمات كلاد كار مي‌كند، كروم بوك‌ها هستند. اين لپ‌تاپ‌ها حافظه‌ي ذخيره‌سازي محلي بسيار كمي دارند كه آن هم براي اجراي سيستم‌عامل كروم اواس مورد استفاده قرار مي‌گيرد. سيستم‌عامل كروم اساسا مرورگر گوگل كروم را به يك سيستم‌عامل تبديل مي‌كند. از جمله كارهايي كه مي‌توان با يك كروم بوك انجام داد مي‌توان به استفاده از اپليكيشن‌هاي الكترونيك، تماشا و پخش فايل‌هاي صوتي و تصويري اشاره كرد. تمام قابليت‌هايي كه كروم بوك دراختيار متخصص قرار مي‌دهد، بر پايه خدمات ابري كار مي‌كنند.

علاوه بر اين براي تجربه‌ي خدمات ابري مي‌توانيد از كروم‌بيت استفاده كنيد. كروم‌بيت يك درايو بسيار كوچك است كه با اتصال آن به درگاه HD‌ام‌آي مي‌توان دستگاه مدانديشه متخصصين را به يك رايانه‌ي مجهز به سيستم‌عامل كروم تبديل كرد.

البته شايد اكنون به اين موضوع فكر كنيد كه اگر شخصي به داده‌هاي خود نياز پيدا كند، ولي اتصال اينترنتي وي برقرار نباشد چه خواهد شد؟ اين مورد يكي از بزرگ‌ترين انتقاد‌هايي است كه متخصصان معمولا در مورد سيستم‌عامل كروم بيان مي‌كنند. البته بايد اشاره كنيم كه قابليت‌هاي آفلاين اين سيستم‌عامل رفته رفته در حال گسترش يافتن است.

كروم‌بوك اولين محصولي نيست كه از اين روش براي ارائه‌ي خدمات به متخصصان استفاده كرده است. dumb terminals - كه از فضاي ذخيره‌سازي محلي بي‌بهره‌ است و براي كاركرد نياز به اتصال به يك سرور محلي يا رايانه‌ي مركزي دارد - از دهه‌ها قبل وجود داشته است. از جمله محصولاتي كه سعي داشتند كاملا مبتني بر اينترنت باشند مي‌توان به نسل قديم nic (كامپيوتر اينترنتي جديد) موسوم به Netpliance iOpener و 3Com Audrey اشاره كرد. بسياري از افراد بر اين باور هستند كه پردازش ابري براي همه‌ي ما به يك حالت دردسترس است؛ چراكه سرعت اتصال به اينترنت حداقل براي برخي از متخصصان با سرعت دسترسي به اطلاعات هارد درايو يكسان است.

فرقي نمي‌كند كه كيفيت اتصال پهن‌باند شما چقدر بالا است؛ زيرا استفاده از اينترنت براي ارسال داده‌ها مسلما از ارسال فيزيكي اطلاعات ارزان‌تر خواهد بود.

پردازش ابري به ماهيت اينترنت بسيار شبيه است، با اين تفاوت كه در فناوري كلاد همانند غرب وحشي، قوانين به‌طور دائم ايجاد مي‌شوند و شما بايد اميدوار باشيد بهترين قانون‌ براي شرايط شما وضع شود.

يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي كلاد اين است كه سرويس ارائه‌شده توسط اشخاص يا شركت‌هاي ديگر كه شما از آن‌ها استفاده مي‌كنيد به‌طور كاملا مديريت‌شده دردسترس‌تان قرار گرفته‌اند. اگر شما از سرويسي مثل اسناد گوگل استفاده مي‌كنيد، هيچ نگراني خاصي بابت خريد امتياز استفاده از نرم‌افزار پردازنده كلمه‌ نخواهيد داشت و علاوه بر اين نرم‌افزار يادشده هميشه به‌روز خواهد بود. از ديگر مزاياي خدمات ابري، نداشتن نگراني بابت ويروس‌ها و بدافزارها است و اطلاعاتي كه در فضاي ابري نگه‌داري مي‌شوند معمولا امنيت بسيار بالايي دارند و هيچ فايل مخربي به آن‌ها آسيب نخواهد رساند. افزون بر اين متخصصان سرويس‌هاي ابري نيازي به دانستن روش ارائه‌ي اين خدمات ندارند. با استفاده از اپليكيشن‌ها و خدمات تحت‌وب مي‌توان در هر زمان كه اتصال اينترنتي برقرار باشد، كار مورد انديشه متخصصينتان را انجام دهيد و هيچ‌گونه نگراني بابت خرابي نرم‌افزار، اشكالات پردازشي و ... نخواهيد داشت.

سرويس‌هاي ابري بر اساس تقاضاي مشتريان ارائه مي‌شوند و مي‌توان با خريد اشتراك از آن‌ها استفاده كرد. خريد خدمات ابري اساسا به خريد مواردي مثل برق، خدمات تلفن يا خريد اينترنت شبيه است. گاهي اوقات خدمات ابري به‌طور رايگان ارائه مي‌شوند و در برخي موارد براي استفاده از اين نوع سرويس‌ها بايد هزينه پرداخت كرد. به‌عنوان مثال سرويس رايانامه هات‌ميل به‌رايگان ارائه‌ مي‌شود و درآمد مورد نياز خود را از راه تبليغات به دست مي‌آورد. درست همانند برق مصرفي خانه‌تان، اگر از خدمات ابري استفاده كنيد، هزينه‌ي استفاده از اين نوع خدمات بر اساس ميزان استفاده‌ي شما تعيين خواهد شد. اين ويژگي باعث مي‌شود كلاد براي موارد غير قابل پيش‌بيني يك گزينه‌ي ايده‌آل باشد. اين يعني براي انجام بسياري از كارها نيازي به خريد يك سيستم كامپيوتري با مشخصات متخصص قدرتمند نخواهيد داشت.

امروزه تقريبا در اكثر خانه‌ها يك رايانه‌ وجود دارد كه متخصصان به آن‌ها دسترسي كامل دارند و مسئوليت استفاده از رايانه نيز به‌طور كامل بر عهده‌ي خود متخصص است. پردازش ابري اين وضعيت را تغيير مي‌دهد. خدمات ابري در دو نوع اساسي ارائه مي‌شود: عمومي و خصوصي كه درواقع معادل ابري اينترنت و اينترانت محسوب مي‌شوند. سرويس‌ رايانامه مبتني بر وب مثل خدمات رايانامه گوگل يكي از آشنا‌ترين مثال‌هاي خدمات ابري عمومي است. بزرگ‌ترين خرده‌فروشي جهان يعني آمازون در اوايل سال ۲۰۰۶ عنوان بزرگ‌ترين ارائه‌دهنده‌ي خدمات ابري عمومي جهان را از آن خود كرد. سرويس‌ آمازون در زمان شروع به كار فقط بخش كوچكي از قدرت پردازشي خود را به كار گرفت و سپس اين كمپاني فروش جداگانه‌ي فضاي ابري خود را آغاز كرد. فضاي ابري آمازون اكنون با عنوان سرويس‌هاي وب آمازون يا به اختصار AWS شناخته مي‌شود. شيوه‌ي كاركرد پردازش ابري خصوصي نيز شبيه به شيوه‌ي كاركرد پردازش ابري عمومي است؛ اما در اينجا شما با اتصال‌هاي امن به منابع مورد انديشه متخصصينتان دسترسي خواهيد داشت. آمازون همچنين اين امكان را فراهم آورده است تا متخصصان بتوانند فضاي ابري خصوصي و امن مختص خود را با استفاده از خدمات ابري عمومي اين كمپاني ايجاد كنند. به اين نوع فضاي ابري خصوصي و امن، سرويس ابري خصوصي مجازي (VPC) گفته مي‌شود كه از شبكه‌هاي خصوصي مجازي استفاده مي‌كند.

با درانديشه متخصصينگرفتن اينكه امروزه سيستم‌هاي ابري از عهده‌ي چه كارهايي بر آمده‌اند، تصور اينكه تا چه ميزان زندگي ما به سرويس‌هايي كه از اين تكنولوژي بهره مي‌گيرند گره خورده است، در ذهن هر كسي نقش مي‌بندد. اپليكيشن‌هاي موبايل از گوگل درايو و دراپ‌باكس گرفته تا برنامه‌هايي كه ارتباطي به ذخيره‌سازي ندارند اغلب داده‌هاي خود را روي فضاي ابري ذخيره مي‌كنند. زيرساخت‌هاي ابري همان چيزي هستند كه توان ارائه‌ي سريع و بي‌نقص محتوا را براي سرويس‌هايي نظير آمازون و يوتيوب فراهم مي‌كنند. بدون ابر ما حتي نيمي از اپليكيشن‌هاي پركاربرد امروزي را نيز به چشم نمي‌ديديم.

اما مهم‌تر از آنچه گفته شد، آينده‌ي پردازش ابري به چه شكل و شمايلي خواهد بود؟ اين آينده براي ما و زندگي‌مان چه معنايي در خود نهفته دارد؟

ريسك‌هاي امنيتي: ذخيره‌سازي ابري به متخصصان اين امكان را مي‌دهد كه از هر كجا و در هر شرايطي به داده‌هاي خود كه صد البته حضوري در دستگاه‌هاي خودشان ندارد دسترسي پيدا كنند، خواه دستگاه در ميان استفاده از داده‌ها دچار اشكال شود و خواه شخص درون يك ترمينال شلوغ و به دور از سيستم خانگي خود باشد. نقطه مقابل اين مزيت، مسئله‌ي اعتماد به سرويس‌هاي ارائه‌دهنده‌ي فضاي ابري است كه هميشه داده‌هاي شما را در امنيت و حريم دست نخورده‌اش حفظ و امانت‌داري كنند. هرچه ما در اين مسير به پيش مي‌رويم، تكنولوژي ابري ملزم خواهد بود كه سطح امنيت خود را براي پاسخگويي به نگراني عمومي ناشي از وابستگي به سرويس‌هاي مبتني بر آن افزايش داده و تقويت كند.

اپليكيشن‌هاي موبايل بيشتر: نقطه عطف اين حركت هم‌اكنون نيز آغاز شده است. شركت‌ها روزبه‌روز بر تعداد اپليكيشن‌هاي خود كه تنها بر بستر وب اجرا مي‌شوند مي‌افزايند و اپليكيشن‌هاي بومي در سيستم‌عامل‌ها كم‌رنگ‌تر مي‌شوند. هرچه قطار اين تكنولوژي بيشتر در مسير خود حركت مي‌كند، شاهد محصولات بسيار بيشتري خواهيم بود كه مدل SaaS يعني نرم‌افزار بعنوان سرويس را به كار مي‌بندند.

اينترنت اشياء: اين شاخه بيشتر به مه شبيه است تا ابر؛ اما در هر صورت اينترنت اشياء بخشي جدايي ناپذير از آينده‌ي ما خواهد بود. دنيايي را تصور كنيد كه در آن تمامي دستگاه‌ها و ابزارها به شبكه‌اي داخلي و عظيم به يكديگر متصل هستند و خود اين شبكه در ابرهاي گسترده لانه گزيده است. بجاي اينكه مجبور باشيم هر بار براي استفاده از داده‌ها آن‌ها را از ابر بازخواني يا ارسال كنيم، همه‌چيز در ابر است و حس كاركرد روان‌تر و قابل درك‌تري به خود مي‌گيرد. و در اين ميان اندكي نيز به ترسناك بودن يك حمله‌ي سايبري خراب‌كارانه فكر كنيد كه شركت‌هاي بزرگ يد طولايي در مواجهه با آن‌ها داشته‌اند.

باتوجه‌به توضيحاتي كه در اين مقاله ارائه شد، مسلما فناوري كلاد همانند هر فناوري ديگري مزايا و معايبي دارد كه به مهم‌ترين آن‌ها اشاره كرديم. با استفاده از خدمات ابري مي‌توان هميشه به داده‌هاي خود دسترسي داشت و ديگر بابت امنيت و مديريت نگه‌داري داده‌ها هيچ نگراني خاصي وجود نخواهد داشت. جابه‌جايي و همگام‌سازي داده‌ها بين تمام دستگاه‌ها يكي از مهم‌ترين قابليت‌هايي است كه به لطف فناوري كلاد دردسترس قرار گرفته است.

به‌ انديشه متخصصين مي‌رسد كفه‌ي ترازو درحال‌حاضر به سمت مزاياي فناوري كلاد سنگيني مي‌كند. همچنين بيشتر متخصصان و تحليل‌گران آينده‌ي رو به پيشرفتي براي اين حوزه پيش‌بيني كرده‌اند؛ بد نيست اشاره كنيم كه وضعيت فناوري كلاد در زمان حاضر نسبت به آنچه چندين سال پيش پيش‌بيني مي‌شد، پيشرفت بيشتري داشته است.

به واقع امروزه در عجب دنيايي زندگي مي‌كنيم... و متحيرم كه آينده براي ما چه رهاورد و ارمغاني خواهد داشت...

شما در امروز و فال آينده‌ي تكنولوژي ابري چه مي‌بينيد؟ تفكرات خود را با ما و ساير خوانندگان اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران از بخش هم انديشي ها به اشتراك بگذاريد.

اين مقاله با مشاركت همكاران سيستم تهيه شده است.