مصاحبه با يزدان يزديزاده، مدير زيستبوم آروان؛ ابربازي، رويدادي براي ساخت اكوسيستم ابري
اين روزها كمتر كسي را ميتوان در حوزهي فناوري كشور پيدا كرد كه نام آروان را نشنيده باشد. در چند سال گذشته، اين شركت جوان و متفاوت ثابت كرده است ميتوان با رويكردهاي متفاوت موفق بود و رشد كرد. بهعلاوه سعي ميكند اكوسيستم ابري كشور را براي سالهاي آينده شكل دهد. يكي از اقدامات آروان براي تشكيل اكوسيستم ابري، رويداد ابربازي است كه دور اول آن، چند هفته پيش با انتخاب تيمهاي برگزيده پايان يافت.
بهمن سال گذشته و در گردهمايي بزرگي با عنوان «سوار بر ابرها»، آروان اعلام كرد كه رويداد ابربازي را بهعنوان رقابتي براي توسعهي محصولات مبتنيبر ابر برگزار ميكند. با وجود شيوع كرونا، آروان اين رويداد را برگزار كرد و در مرحلهي نهايي كه اواخر مهر برگزار شد، تيمهاي برنده انتخاب شدند. اين شركت با رويداد «ابربازي» در پي آن است تا علاوهبر شكلدادن به اكوسيستم ابري كشور، امكان استفاده از محصولات نرمافزاري مبتنيبر ابر را كه جاي خالي آنها احساس ميشود، با ايجاد ماركتپليس يا بازارگاه ابري ممكن كند.
در همين زمينه، با يزدان يزديزاده، معمار ابري آروان و مدير پروژهي ابربازي، به گفتوگو نشستيم تا از رويداد ابربازي و اتفاقهاي رخداده در برگزاري اين رقابت با وجود كرونا صحبت كنيم.
بازار ابري كشور چقدر ظرفيت دارد كه آروان درصدد راهاندازي ماركتپليس براي عرضهي محصولات شركتهاي ثالث برآمده است؟
اين سؤال را ميتوان از دو جنبه پاسخ داد: ۱. مطالعه حجم بازار و رويكرد مالي؛ ۲. نگاهي رو به آينده و توسعهي زيرساختي. پيشبيني ميكنيم كه حداكثر در دَه سال آينده عمدهي سرويسها مبتنيبر ابر خواهند بود؛ بنابراين، در ابر آروان بهعنوان يكي از پيشگامان فناوريهاي ابري در كشور احساس كرديم كه بايد براي اين موج تغييرات، اكوسيستمي خلق كنيم كه اعضاي آن بهصورت زنجيروار با يكديگر رابطه دارند و بهنوعي متصل به يكديگر هستند. خروجي و نتيجهي نهايي اين اكوسيستم را بايد در ماركتپليس يا بازارگاه ابر آروان ديد.
مسئلهي مهمتر اين است كه در كشور تعداد متخصصان فناوريهاي ابري بسيار كم هستند و درواقع، بهجرئت ميتوان گفت كه تقريبا چنين تخصصي بسيار ناياب است. پس در مرحلهي اول و پايهايتر، در پي تربيت نيروي متخصص در حوزهي ابري هستيم كه ابتدا به نيازهاي نرمافزاري شركتهاي كنوني فعال در حوزهي نرمافزار پاسخ دهند و رويكردي آيندهنگرانه نيز براي مهاجرت به فضاي ابر داشته باشند.
ابر آروان تصميم گرفت با رويكردي پويا، يادگيري و تربيت نيروها را دركنار توسعهي محصولات ابرمحور با استفاده از رويداد ابربازي همزمان پيش ببرد. در رويداد ابربازي با برگزاري دورههاي يادگيريي، مفاهيم پايهاي ابر را به شركتكنندگان يادگيري داديم و با تأمين نيازهاي زيرساختي، آنان را به تلاش براي توسعهي محصولات نرمافزاري متناسب با معماري ابري تشويق كرديم. همچنين علاوهبر ايجاد زيرساخت، تجربيات خود را در قالب مشاوره و منتورينگ دراختيار شركتكنندگان قرار داديم. مرحلهي سوم از ايجاد اكوسيستم ابري نيز در رويداد ابربازي اتفاق افتاد؛ بهگونهاي كه سعي كرديم مقدمات لازم را با ايجاد محصولاتي فراهم كنيم كه بازار امروز به آنها نياز دارد.
درواقع، آروان بهعنوان پلتفرمي سفيد با تأمين زيرساخت موردنياز براي توليد سرويسهاي نرمافزاري ابري ايفاي نقش ميكند و در ازاي اين كار سهمي را از مالكيت تيمهاي شكلگرفته در ابربازي طلب نميكند؛ بلكه با حمايت از تيمها و كمك به آنها از مرحلهي توسعه تا فروش و پس از درآمدزايي، از گردش مالي ايجادشده بهرسم ماركتپليسها سهم از فروش دريافت خواهد كرد.
چرا ابر آروان با اشراف به خلأ موجود، خود توسعهي محصولات مدانديشه متخصصين را برعهده نگرفته است؟ آيا كمبود نيروي انساني متخصص دليل توسعهندادن اين محصولات است؟
آروان شركت توسعهدهندهي نرمافزار نيست؛ بلكه ارائهدهندهي زيرساخت يكپارچهي ابري است. بهواسطهي فعاليتها و طيف مشتريان و رصد مداوم تغييرات در ايران و جهان، ميتوانيم نياز بازار را پيشبيني و به شركاي نرمافزاريمان اعلام كنيم. البته در حوزههاي زيرساختي پذيراي محصولات ابري هستيم كه خودمان نيز آنها را توسعه داده باشيم. براي مثال، يكي از تيمهاي شركتكننده در ابربازي امسال محصولات مبتنيبر PaaS ارائه ميكرد كه جزو محصولات مهم ابر آروان نيز بهشمار ميرود. مثالي ديگر از شركاي فناوري ابر آروان، سرويسهاي «لحظهنگار» و «آوين» هستند كه خدمات VoD مبتنيبر زيرساخت آروان ارائه ميكنند. اين در حالي است كه خودمان در آروان سرويس VoD داريم؛ ولي باتوجهبه برخي از ويژگيهاي سرويس لحظهنگار، اين سرويسدهنده را دركنار محصول ابر آروان عرضه ميكنيم.
آيا ابر آروان به فكر خريد يا سرمايهگذاري در محصول نهايي تيمهاي شركتكننده در ابربازي است يا نه؟
درحالحاضر نه، در مقطع فعلي هدف ما در جايگاه شركت زيرساختي و با برگزاري رويداد ابربازي، ايجاد اكوسيستم و زيرساخت ابري با نگاهي آيندهنگرانه است. هرچند شايد در سالهاي آينده با بلوغ هرچهبيشتر اكوسيستم ابري كشور به اين نتيجه رسيديم كه محصول نرمافزاري ميتواند به ما در مسير پيشرفت كمك كند و در اين مرحله است كه ميتوانيم به سرمايهگذاري فكر كنيم.
تيمها و محصولاتي كه در ابربازي متولد شدند، كدام جاي خالي را پر ميكنند؟
در دور اول، بيشتر بهدنبال ايجاد سازوكار بوديم. در اين دور، در مجموع ۴۸ ايده را براي انتخاب دراختيار تيمها قرار داديم تا از بين ايدهها، محصولي را براي توسعه انتخاب كنند. ابر آروان با مطالعه ايدههاي مدانديشه متخصصين دو عامل «پيشنهاد آروان» و «درجهي سختي ازانديشه متخصصين آروان» را در انديشه متخصصين گرفته بود كه قطعا در ابربازي بعدي، ضريب اين دو عامل براي امتيازدهي به تيمها متفاوت خواهد بود.
دليل اينكه اين ضرايب در دور اول زياد تعيينكننده در انديشه متخصصين گرفته نشدند، اين بود كه بيشتر بهدنبال ايجاد ساختار بوديم؛ اما از مراحل بعدي دو عامل مذكور بيشازپيش در امتيازدهي به تيمها تأثيرگذار خواهند بود. اكوسيستم ابري ايران به محصولات متنوعي نياز دارد و شكلگيري هركدام از اين تيمها و خروجي محصول آنها بخشي از اين بازار را تأمين ميكند. از ابربازي ۱۴ تيم محصول به مرحلهي خروجي رسيدند و همچنان جاي خالي براي محصولات جديد و متنوع بيشتر باقي است.
شيوع كرونا چگونه برگزاري رويداد ابربازي را تحتتأثير قرار داد؟ نكات مثبت و منفي تأثيرگذار روي تيمها كداماند؟
در برگزاري رويداد ابربازي چرخهي بسيار مناسبي شكل گرفت كه بهعلت شيوع كرونا و لاخبار تخصصي رعايت برخي نكات بود. البته اين فرايند الان مطلوب بهانديشه متخصصين ميرسد. اتفاق خوبي كه در برگزاري رويداد شاهدش بوديم، شكلگيري ابزارهايي بودند كه پيشازاين بهصورت بومي وجود نداشت و شيوع كرونا باعث شد تا بهدنبال فراهمكردن اين ابزارها باشيم. حتي تصميم گرفتهايم در آينده مجموعهاي از اين ابزارها را توسعه دهيم تا بتوانيم فرايندهايي نظير ابربازي را با استفاده از اين ابزارها پيش برد.
البته قطعا برگزاري حضوري و فيزيكي رويداد ابربازي با وجود تمام نكات مثبت اشارهشده بسيار بهتر بود؛ چراكه حتي اعضاي برخي تيمهاي تشكيلشده اصلا همديگر را حضوري نديدند و تمام فرايندي توسعهي نرمافزار و ارتباط تيمي مجازي برگزار شد. ناگفته نماند كرونا باعث شد تعداد شركتكنندگان نيز بسيار كاهش يابد؛ بهطوريكه از ثبتنام اوليه تا نام نويسي نهايي، كاهش ۵۰ درصدي متقاضيان را شاهد بوديم.
چرا نام نويسي بهصورت انفرادي بود و از ثبتنام تيمي خبري نبود؟ هدف آروان از روش ثبتنام چه بود؟
وجود تيمهايي كه صرفا براي دريافت جايزه در رويدادها و مسابقههاي استارتاپي شركت ميكنند، باعث شد ثبتنام شركتكنندگان بهصورت انفرادي انجام و پس از ثبتنام، بين افراد تيمسازي شود. در پي شكلگيري تيمهايي بوديم كه در آينده به كسبوكاري تبديل شوند و در ساخت و توسعهي اكوسيستم نقش مثبتي برعهده بگيرند؛ ازاينرو، حتي اعطاي بخشي از جوايز براي تيمها منوط به دستيابي به اهدافي مشخص شده است. در همين زمينه، مجموعههاي «شناسا» و «تريگآپ» نيز در رويداد ابربازي حضور داشتند تا فرصت تبديل به كسبوكار فعال با سرمايهگذاري اين مجموعهها تسريع شوند.
رويكرد آروان از برگزاري ابربازي صرفا جنبههاي روابطعمومي نبوده است؛ ازاينرو، سازوكار اين رقابت را بهگونهاي طراحي كرديم تا هدف نهايي آمادهسازي و ساخت اكوسيستم ابري باشد كه كسبوكارهايي برآمده از ابربازي در آن فعاليت ميكنند. البته از دور بعدي در انديشه متخصصين داريم ثبتنام تيمي را نيز ممكن كنيم؛ هرچند فيلتري عميق روي تيمهاي ثبتنامكننده اعمال خواهيم كرد تا تيمهايي كه صرفا بهدنبال جايزه هستند، از بخت كمتري براي ورود به رقابت برخوردار باشند.
آيا شركتكنندگان توانمندي شناسايي كرديد كه بهدليل قرارگرفتن در تيمي ضعيف، بخت ديدهشدن را از دست بدهند؟
بله، تيمهايي بودند كه محصول بسيار مناسبي در دست توسعه داشتند؛ اما بهدليل اشتباه يك نفر در تيم، كاملا از چرخهي رقابت خارج شدند.
آيا به رويداد ابربازي بهعنوان فرصتي براي شناسايي و استخدام نيروهاي متخصص نگاه كرديد؟
خير، يكي از قوانين شركت در ابربازي اين بود افراد عضو يكي از تيمهاي برنده نميتوانند به آروان بپيوندند و بهعنوان نيروي اين شركت فعاليت كنند. حتي در زمان ثبتنام نيز، آروان راخبار تخصصيهي افراد را با چنين انديشه متخصصيناتي مطالعه نكرد. البته از ميان شركتكنندگان در تيمهايي كه موفقيتي كسب نكردند، افرادي براي كار در آروان اعلام آمادگي و راخبار تخصصيههاي خود را نيز ارسال كردند؛ اما بايد به اين نكته اشاره كنم كه شركت در رويداد ابربازي امتيازي در ارزيابي اين افراد براي استخدام در آروان بهشمار نميرود.
۴۸ ايدهي نهايي از بين ۱،۴۰۰ ايدهي اوليه با چه معياري انتخاب شدند؟
براي انتخاب ۴۸ ايدهي نهايي كه برگرفته از محصولات جهاني بودند، چندينبار به غربالگري دست زديم. در مرحلهي اول، بيش از ۱،۴۰۰ ايده را با استفاده از ۱۱ پارامتر رتبهبندي كرديم كه جزو عوامل انتخاب در سطح بينالمللي هستند. ۱۰۰ ايدهي اوليه وارد مرحلهي دوم انتخاب شدند و در مرحلهي دوم پس از شناسايي ۸ پارامتر براي سناريوهاي داخلي، به ۱۰۰ ايدهي برتر امتياز داديم كه با اعمال فيلتر جديد، رتبهها تغيير كردند. در مرحلهي نهايي، براساس انديشه متخصصين ۱۳ متخصص حوزهي ابري، اولويت براي توسعهي محصولات را در ۲۷ دستهي مرتبط با فناوريهاي ابري جويا شديم و پس از اعمال انديشه متخصصين مديران آروان، ۴۸ ايدهي نهايي آماده شد.
چه عواملي در انتخاب تيمهاي برتر مدانديشه متخصصين قرار گرفت؟
داوران براي انتخاب تيمهاي برتر اول مستندات متخصص محصولات تمام تيمها را يك هفته پيش از روز داوري مطالعه كردند و بر مبناي چكليست تهيهشده، امتيازهاي بخش متخصص به تيمها و محصولات داده شد. در گام بعدي، محصولات تمام اين تيمها آزمايش و ازانديشه متخصصين كارايي ارزيابي شد. در گام آخر و در دو روز داوري، هر تيم در ارائهاي اسكايپي كه بهمنظور رعايت پروتكلهاي بهداشتي درنتيجهي شيوع كرونا انجام شد، ويژگيهاي محصول و موقعيت آن در بازار را ارائه كرد.
باتوجهبه اينكه دور دوم رويداد ابربازي قرار است اواخر پاييز شروع شود، كدام تجربيات برگرفته از دور اول باعث ايجاد تغييرات در دور دوم خواهد شد؟
از ابتداي برگزاري رويداد ابربازي، سندي تهيه كرديم كه در آن، تمام نكتهها و درسهاي آموختهشده در طول برگزاري اين دوره را ثبت كردهايم. اين سند مجموع تمام تجربياتي است كه در برگزاري رويداد ابربازي كسب كرديم؛ اما نكاتي كه بايد در دورههاي بعدي در انديشه متخصصين داشته باشيم، توجه مضاعف به توانايي افراد در برقراري ارتباط با ساير اعضاي تيم است. درضمن، در دورههاي بعدي ما بهعنوان برگزاركننده رويداد ابربازي فاصلهي بيشتري از تيمها خواهيم داشت تا اعضاي تيم بتوانند با استقلال بيشتري دربارهي سياست و استراتژي تيم خود تصميم بگيرند.
هم انديشي ها