صورت گربهها ممكن است زيبا باشد؛ اما ميتواند درد آنها را پنهان كند
براي دههها، انسان گربهها و سگها را بهطور انتخابي پرورش ميدهد تا ويژگيهاي اغراقآميزي را بهويژه در صورت آنها به نمايش بگذارد. وقتي نوبت به گربه ميرسد، صورت بسيار صاف و گرد و موي مدرن گربههاي نژاد ايراني كه بهطور عجيبي كوتاه شده است، نمونههاي كلاسيك هستند. اين نژادها احتمالاً نتيجهي ترجيح انسان براي ويژگيهايي شبيه به نوزادان است؛ موضوعي كه ميتواند مستقيماً با غريزهي پرورشدهندگان همخواني داشته باشند.
ممكن است نگاه كردن به اين گربهها براي انسان دلچسب باشد؛ اما نكات منفي متعددي براي حيواناتي كه به اين شكل نگاه ميكنند وجود دارد. اين ويژگيهاي صورت صاف كه به «براكسيفاليك» معروف است، معمولاً با پوزهي كوتاه شده، مجاري تنفسي باريك، چينخوردگي بيشازحد پوست و حفرههاي چشم كمعمق همراه است. اين ويژگيهاي ميتواند باعث بروز انواع اشكالات سلامتي از جمله نارسايي تنفسي شود و در سگها خطر ابتلا به شرايط مهلكي مانند گرمازدگي را افزايش بدهد.
اما اشكالات سلامتي تنها مسائلي نيستند كه اين صفات ممكن است ايجاد كنند. در يك مطالعهي جديد نشان داده شده است كه پرورش اين ويژگيهاي اغراقآميز بر توانايي حيوانات در برقراري ارتباط مؤثر و بيان خود تأثير منفي ميگذارد. حالات صورت گربهها ميتواند براساس احساسشان تغيير كنند. صورت آنها بسته به ترس، نااميدي يا درد ممكن است متفاوت به انديشه متخصصين برسد. بااينحال، تغييرات شديد در ساختار و زمينهي صورت آنها ميتواند وضوح بيانشان را مختل كند. بسياري از ما انسانها به دليل توانايي تكلم، بهراحتي ميتوانيم درد خود را ابراز كنيم و بهسادگي درمان شويم؛ اما حيوانات كه از توانايي تكلم بيبهرهاند، در بسياري از مواقع نميتوانند درد خود را ابراز كنند.
اين موضوع كه مطلع باشيم حيوانات اطرافمان چطور درد را تجربه ميكنند، بسيار اهميت دارد. ما از حيوانات خانگي نگهداري ميكنيم، آنها محيط زيست ما را تكميل ميكنند و همراهان خوبي براي خانوادهي ما هستند. ما گونههاي زيادي را براي غذا پرورش ميدهيم و از آنها در آزمايشهايي جهت پيشرفت علم و سلامت انسان استفاده ميكنيم. بيترديد حيوانات براي ما اهميت دارند؛ بنابراين اين مسئله مهم است كه بيجهت باعث ايجاد حس درد در آنها نشويم.
جانوران نميتوانند احساسات خود را با استفاده از زبان به نحو شايسته و ملموسي به شيوهي ارتباطات انساني گزارش بدهند؛ اما مشاهدهي رفتار آنها نشانگر معياري براي درك مقدار درد در آنها است. درست مانند پزشكان و كادر درماني كه گاهي اوقات با بيماران خود هيچ زبان مشتركي ندارند، شاخصهاي درد هنوز قابل فهم هستند. طبق انديشه متخصصين كميته شوراي تحقيقات ملي ايالات متحدهي آمريكا در مورد تشخيص و كاهش درد در حيوانات آزمايشگاهي، بسياري از گونههاي جانوري، از جمله پستانداران و احتمالاً تمام مهرهداران، درد را تجربه ميكنند.
سازمانهاي بسيار زيادي مانند «دانشگاه تنسي كالج دامپزشكي مركز مديريت درد حيوانات، دانشگاه ايالتي كلرادو كالج دامپزشكي، كنسرسيوم مديريت درد حيوانات و …» همگي در زمينهي درد و مديريت درد در حيوانات مطالعه و تحقيقات بسياري انجام ميدهند. مطالعات نشان ميدهد كه مديريت درد به علت كاهش استرس و افزايش حس سلامتي، ميتواند باعث شود حيوان خانگي شما عمر طولانيتري داشته باشد. هنگامي كه انسانها احساس درد داشته باشند، آن را بروز ميدهند؛ اما هنگامي كه حيوان خانگي دچار درد ميشود، بهندرت حتي كوچكترين صدايي از آنها درميآيد. حيوان خانگي شما نميتواند صحبت كند؛ ولي اغلب اوقات علامتهايي به ما نشان ميدهد كه حاكي از درد حاد يا مزمني است كه از آن رنج ميبرد.
پس از تجزيه و تحليل تصاوير تقريبا ۲۰۰۰ چهرهي گربه، مشخص شد كه به انديشه متخصصين ميرسد انواع صورتهاي «براكيسفاليك»، بيشتر عبارات «دردمانند» را نشان ميدهند؛ حتي اگر اين گربههاي صورتصاف درد نداشته باشند. اين مورد خصوصاً در مورد گربهي فولد اسكاتلندي فولد رخ ميدهد. فولد اسكاتلندي، نژادي از گربههاي خانگي با جهش طبيعي ژن غالب است كه بر غضروفهاي سراسر بدن تأثير ميگذارد. اين موضوع باعث ميشود گوشها جمع و به جلو و پايين و به سمت جلوي سر خم شوند؛ ويژگي كه اغلب به گربه ظاهري جغدمانند ميبخشد.
در اين تجزيه و تحليل، ويژگيهاي صورت گربههاي فولد اسكاتلندي براي بيان حالتهاي درد، حتي در مقايسه با گربههاي موكوتاه خانگي كه واقعاً درد ميكشيدند، نمرهي بالاتري گرفت. علاوه بر اين، تنوع زيادي در نژادها وجود دارد كه در شكل صورت آنها تأثير ميگذارد.
وقتي به شكل صورت ميرسيم، اختلاف زيادي بين نژادهاي گوناگون مشاهده ميكنيم. بهطور مثال نژادهاي سيامي و حبشي، صورتهايي باريك، كشيده و دليكوسفاليك (داراي جمجمه بلند) نسبت به گربههاي براكسيفاليك (داراي جمجمه كوچك) دارند. دستهي اول نسبت به گربههاي اهلي با موهاي كوتاه يا ماسوسفاليك (داراي جمجمه متوسط) نيز همينطور هستند.
ما متوجه شديم كه برخي گربهها بسته به نژاد، اين قابليت را دارند كه احساسات خود را با تغيير ميميك چهره نشان بدهند؛ حتي اگر چهره آنها براي ما در حالت عادي باشد؛ بنابراين مسائل ارتباطي مؤثر، ممكن است فقط گربههايي با صورتهاي صاف را تحت تأثير قرار ندهد. گربههاي سيامي امروزي اندازهاي متوسط دارند و لاغر هستند؛ اما بدني قوي و عضلاني دارند. بارزترين ويژگي گربههاي سيامي وجود نقاط و قسمتهاي تيره روي بعضي از نواحي بدنشان است كه از آنها با عنوان «نشانه» ياد ميشود و روي گوشها، صورت، دم و پاهاي اين گونه به چشم ميخورد.
گربههاي سيامي كه به «ميزر» نيز معروفاند، در بين اشخاصي كه در جستجوي حيواني اصيل هستند، محبوبيت بسيار بالايي دارند. اندازهي گربهي سيامي نر حدود ۴ تا ۵ كيلوگرم و سيامي ماده سبكتر و كمتر از ۴ كيلوگرم است. ارتفاع گربهي نر حدود ۳۰ تا ۳۸ سانتيمتر و مادهها تقريبا ارتفاع مشابهي (گاهي ۲-۳ سانتيمتر كوتاهتر هستند) دارند.
گربههاي حبشي با اندازهاي متوسط، بدني كشيده و عضلات زيبا، فعال و عاشق بازي و پريدن هستند. آنها سري مثلثي، گوشهاي نسبتاً بزرگ رو به جلو و نگاهي نافذ دارند كه ظاهري هوشيار به آنها ميدهد؛ گويي به هرچه در اطرافش ميگذرد توجه ميكند. چشمان درشت گربهي حبشي هوش و ذكاوت ذاتي آن را نشان ميدهند. رنگ پوشش نژاد حبشي بسيار خاص است. هر تار مو داراي رگههاي رنگي است كه بافت زيبايي از رنگ را به بدن او بخشيده است كه در امتداد ستون فقرات تيرهتر ديده ميشود و زير گردن و قسمتهاي داخلي پاهايش روشنتر به انديشه متخصصين ميرسد.
آنچه اين يافتهها نشان ميدهد اين است كه ما انسانها ممكن است نهتنها به چهرههاي حيواناتي كه زيبا و شيرين به انديشه متخصصين ميرسند جذب شويم، بلكه بهطور بالقوه ممكن است به آن دسته از حيواناتي كه آسيبپذيرتر، آسيبديده يا مضطرب به انديشه متخصصين ميرسند جذب شويم. متأسفانه، معناي آن براي حيوانات خانگي اين است كه ما ممكن است وجود نژادهايي با اشكالات جدي بهداشتي را ترجيح بدهيم. موضوعي كه ميتواند براي برقراري ارتباط با ما و حيوانات ديگر اشكالاتي ايجاد كند.
چنين موجوداتي ممكن است در نهايت بيش از آنچه ترجيح ميدهند مورد توجه انسانها قرار بگيرند؛ زيرا ظاهرشان انگيزهي توجه به آنها را در ما ايجاد ميكند. به همان اندازه، ما انسانها ممكن است لحظهاي كه آنها واقعا در حالت درد كشيدن قرار گرفتهاند از دست بدهيم؛ به اين دليل كه ما توانايي تشخيص حالتهاي آنها را از وضعيت عادي به وضعيتي كه در آن درد ميكشند، نداريم. در چنين شرايطي به جاي آنكه رفتار حيوانات خانگي خود را از چهرهي آنها تشخيص بدهيم، بهتر است سلامت آنها را براساس رفتار يا موقعيت استقرارشان بسنجيم.
اما اين مسئله با توجه به اينكه بسياري از ويژگيهاي جسمي ديگر در حيوانات خانگي از جمله اندازه، شكل كلي بدن، طول اندام و دم آنها تفاوت دارد، بهطور بالقوه اشكالساز است. اين مسائل بعيد است فقط به گربهها محدود شود؛ زيرا ساير گونههاي اهلي بهويژه سگها نيز انواع مختلفي از حالتها را براي جنبههاي شديدي از درد كه در آن قرار ميگيرند، نشان ميدهند.
انتخاب گربه
ارزش همراهي حيوانات خانگي هرگز به اين اندازه زياد نبوده است. منابع مسئول و تنظيمشده براي خريد حيوانات خانگي مانند مراكز بازگرداندن به خانه و پرورشدهندگان ثبتشده، با پرسوجوهاي جديدي در دوران كرونا روبهرو شدهاند. بااينحال با داشتن ليست انتظار طولانيتر از حد معمول و تعداد زيادي از مالكاني كه اعتراف ميكنند حيوانات خانگي جديد خود را باانگيزه خريداري ميكنند، بسياري از افراد ممكن است به علت كاهش زمان انتظار، همراهان جديد خود را از منابع معتبر ديگري مانند مزرعه تولهسگها يا بچهگربهها تهيه كنند.
ارزش بچهگربهها و بهخصوص تولهسگها همچنان در حد بالايي قرار دارند و زمينه را براي افزايش اين نوع روشهاي پرورش نامعتبر اما بسيار سودآور فراهم ميكنند كه تقاضاي بالاي حيوانات خانگي طراح را برآورده ميكند. تحقيقات ما نشان ميدهد مردم بايد قبل از انتخاب نژاد خاصي از گربه يا سگ خوب فكر كنند. همچنين در صورت خريد حيوان خانگي از يك پرورشدهنده، اطمينان حاصل شود كه نژاد مورد انديشه متخصصين بهطور معمول از اشكالات سلامتي مزمن رنج نميبرد. پس لازم است كه پرورشدهندهي حيوان خانگي را با دقت انتخاب كرد.
از چشمانداز ارتباطات، ممكن است ايدهي خوبي باشد كه از خريد نژادهايي با هر نوع ويژگي بسيار اغراقآميز از جمله صورتهاي بسيار صاف يا كشيده و همچنين نژادهاي مينياتوري مثلاً با پاهاي كوتاه شده يا فاقد دم، پرهيز كنيد. براي افرادي كه قبلاً نژادي با اين نوع ويژگيها داشتهاند، مهم است كه از مسائل بالقوهاي كه ممكن است هنگام تعامل با حيوانات ديگر با آنها روبهرو شوند آگاه باشند. همچنين لازم است كه براي تفسير صحيح رفتار و عبارات آنها نيز تلاش كنند.
هم انديشي ها