تعداد معدودي از اسرار علمي را مي‌توان به‌كمك تقريبا ۴۰۰ توله سگ دوست‌داشتني حل كرد؛ اما مطالعه‌اي جديد استثنايي دلپذير است. به‌گزارش ساينس، پژوهشگران نشان دادند كه به‌انديشه متخصصين مي‌رسد توانايي سگ‌ها در درك اشاره انسان (خصوصيت نادري در سلسله جانوران و كليد هوش اجتماعي) در DNA آن‌ها نهفته باشد. هيدي پاركر، ژنتيك‌دان پروژه ژنوم سگ مؤسسه‌ي ملي سلامت مي‌گويد:
استفاده از توله‌سگ‌ها براي پاسخ به اين پرسش روشي عالي است. قبل از اينكه دانشمندان ژن‌هايي را جست‌وجو كنند كه ممكن است سگ‌ها را به ياران وفادار ما تبديل كرده باشد، بايد مطمئن شوند كه چنين رفتاري از اول در سگ‌ها وجود دارد. احساس مي‌كنم اين مطالعه آن را نشان مي‌دهد.
دانشمندان بيشتر از دو دهه است كه مي‌دانند سگ‌ها منطق پشت‌صحنه‌ي حركتي پيچيده را متوجه مي‌شوند: وقتي به‌سمت چيزي اشاره مي‌كنيم، از آن‌ها مي‌خواهيم به آن نگاه كنند. اين بينش كه حتي در نزديك‌ترين خويشاوندان ما، يعني شامپانزه‌ها نيز ديده نمي‌شود، به سگ‌ها كمك مي‌كند تا با ما ارتباط برقرار كنند. باوجوداين، مشخص نبوده است كه آيا سگ‌ها اين توانايي را ازطريق معاشرت با انسان به‌دست مي‌آورند يا در ژن‌هاي آن‌ها ريشه دارد. ايوان مك‌لين، از دانشگاه آريزونا مي‌گويد: «اين تكه‌اي از پازل است كه شواهدي برايش نداريم.»
اگر هوش اجتماعي ژنتيكي باشد، سگ‌ها بايد اين ويژگي را در سنين بسيار كم نشان دهند و نبايد به يادگيري نيازي باشد. اين حقيقتي است كه مك‌لين و همكارانش نشان دادند. دانشمندان با سازماني در آمريكا به نام Canine Companions for Independence همكاري كردند. اين سازمان سگ‌ها را براي كمك به افرادي تربيت مي‌كند كه دچار اختلال استرس پس از سانحه و ناتواني‌هاي جسمي هستند. اين گروه به پژوهشگران ۳۷۵ توله نژادهاي لابرادور و گلدن رتريور را امانت دادند. سن سگ‌ها هشت هفته بود. آن‌ها فقط به‌اندازه‌اي بزرگ بودند كه بتوانند در اين آزمايش‌ها شركت كنند و به‌اندازه‌اي جوان بودند كه تعامل بسيار كمي را با انسان‌ها تجربه كرده بودند.
البته اوضاع آن‌طور خوشايند پيش نرفت. مك‌لين مي‌گويد كاركردن با توله‌ها بسيار شبيه كار با كودكان كم‌سن‌و‌سال است و آن‌ها همه‌چيز را مي‌جوند و همه‌ي وسايل شما را كثيف مي‌كنند.
پژوهشگران توله‌ها را در سه آزمايش قرار دادند. اول آزمايش اشاره كلاسيك انجام شد. آن‌ها سگ‌هاي جوان را ميان دو فنجان وارونه قرار دارند (يكي از آن‌ها حاوي غذا بود) و به فنجان محتوي غذا اشاره مي‌كردند. حيوانات در بيش از دوسوم مواقع اين حركت را درك مي‌كردند كه به عملكرد سگ‌هاي بالغ نزديك است. بااين‌حال به‌گفته‌ي مك‌لين، عملكرد آن‌ها با تكرار بهتر نشد كه نشان مي‌دهد آن‌ها اين رفتار را نمي‌آموختند.
در آزمايش دوم، پژوهشگري كمي آن‌طرف‌تر مي‌ايستاد و مانند افراد داراي سگ كه با سگشان صحبت مي‌كنند، سگ را خطاب قرار مي‌داد. حيوانات به‌طورمتوسط ۶ ثانيه به فرد خيره مي‌شدند. اين تماس چشمي در ميان پستانداران (ازجمله اجداد سگ‌ها، يعني گرگ‌هاي خاكستري) نادر و اساس مهمي براي تعامل اجتماعي با انسان‌ها است.
پژوهشگران در آزمايش نهايي، به توله‌سگ‌ها آموختند تا غذا را در ظرفي پلاستيكي پيدا كنند و سپس آن را با درپوشي پوشاندند. برخلاف سگ‌هاي بالغ كه معمولا پس از چند ثانيه تسليم مي‌شوند و به انسان‌ها براي كمك نگاه مي‌كنند، توله‌سگ‌ها به‌ندرت براي كمك به انسان همراه خود خيره مي‌شدند. مك‌لين مي‌گويد:
به‌انديشه متخصصين مي‌رسد توله‌سگ‌ها به دريافت اطلاعات از انسان‌ها حساس باشند، همان‌طوركه آزمايش‌هاي ديگر نشان مي‌دهد؛ اما ممكن است هنوز ندانند كه مي‌توانند از ما كمك بخواهند.
براي تأييد اين مسئله كه رفتارهاي موفق توله‌ها ژنتيكي بود، پژوهشگران شجره‌نامه‌هاي آن‌ها را تجزيه‌و‌تحليل كردند تا رابطه‌ي خويشاوندي هريك از اين سگ‌ها با ديگران را مشخص كنند. آن‌ها سپس اين رابطه را با عملكرد سگ‌ها در آزمايش‌ها مقايسه كردند. پژوهشگران در مقاله‌ي پيش‌چاپ خود نوشتند تقريبا ۴۳ درصد از تنوع موجود در عملكرد ناشي از ژنتيك بود. مك‌لين مي‌گويد اين با وراثت‌پذيري صفات شناختي مانند بهره هوشي در انسان‌ها مشابه است. نوآ اسنايدرﻣﮏﮐﻠﺮ، زيست‌شناس دانشگاه ايالتي آريزونا، با اين موضوع موافق است و مي‌گويد:
وراثت‌پذيري كه در مطالعه به‌دست آمده است، واقعا براي صفات پيچيده‌اي مانند رفتار عدد بالايي است. يافته‌ها نشان مي‌دهد افرادي كه در گذشته ازانديشه متخصصين اين توانايي‌ها سگ‌ها را شديدا انتخاب كرده‌اند، مسير را براي تبديل‌شدن سگ‌ها به خوانندگان ذهن انسان هموار كرده‌اند.
پاركر دوست دارد مطالعه روي نژادهاي ديگر سگ تكرار شود. او مي‌گويد هوش اجتماعي سگي احتمالا در صدها ژن گسترده شده است و اين امر شناسايي توالي‌هاي دقيق DNA را دشوار مي‌كند كه روي اين صفت اثرگذارند. درمقابل، مك‌لين مي‌گويد براي اين چالش آماده شده است. گروه او قبلا مطالعه‌ي ارتباط در سطح ژنومي را آغاز كرده است كه DNA سگ‌ها را به‌دنبال واريانت‌هاي مرتبط با اين مهارت‌هاي اجتماعي جست‌وجو مي‌كند. وي مي‌گويد آنچه او در سگ‌ها پيدا كند، احتمالا براي رفتارهاي پيچيده در جانوران ديگر و انسان‌ها نيز صدق مي‌كند.
هم انديشي ها