كند شدن موبايل؛ علل و روش هاي رفع آن

اين مقاله در ۴ شهريور ۱۳۹۹ توسط بهروز ادراكى نوشته و در ۱۸ تير ۱۴۰۲ توسط مصطفي عسگري به‌روزرساني شد

تحرك بسياري از ما انسان‌ها با افزايش سن كاهش مي‌يابد. ما شبيه به ماشين‌ها هستيم و مانند آن‌ها با گذر زمان با كارايي كمتري كار مي‌كنيم. بااين‌حال آيا چنين روندي درباره‌ي گجت‌هاي ديجيتال، به‌ويژه موبايل‌ هوشمند نيز صادق است؟ متخصصان انتظار دارند اين محصولات تا ابد و با همان سرعت ابتدايي‌شان كار كنند. در دنياي واقعي اين‌چنين نيست و سرانجام عملكرد موبايل‌هاي هوشمند كاهش مي‌يابد.

تجربه‌ي افرادي را در انديشه متخصصين بگيريد كه سال‌ها با انواع مختلف از اين ‌نوع محصولات كار كرده‌اند. پس از گذشت چند سال از عمر هريك از موبايل‌هاي هوشمند، نشانه‌هاي فرسودگي ازجمله ثابت‌ماندن تصوير و بارگيري كُند يا بارگيري‌نشدن اپليكيشن‌ها و ارسال‌نشدن پيامك‌ها به‌چشم مي‌خورد. اين اشكالات منحصر موبايل‌هاي اندرويدي نيست و آيپدها يا آيفون‌هاي قديمي نيز به آن دچار مي‌شوند.

ابتدا بياييد با علائمي كه مي‌توانند نشان دهند احتمالا موبايل هوشمند شما در حال كند شدن است، آشنا شويم. بيشتر اين نشانه‌ها در موبايل آيفون و اندرويدي مشابه هستند.

هر بار كه از مرورگر وب يا برنامه‌اي استفاده مي‌كنيد، بيت‌هاي كوچكي از داده‌ها در حافظه پنهان ذخيره مي‌شوند. گاهي اوقات اين فايل‌هاي ذخيره شده به مرور زمان عملكرد موبايل را دچار اشكال مي‌كنند.

برخي از برنامه‌هاي هنگام راه‌اندازي دستگاه به طور خودكار اجرا شوند. اگر اپ‌هاي زيادي نصب كرده‌ايد، اين فرآيند مي‌تواند فشار زيادي روي CPU موبايل وارد كند.

عموما متخصصان انتظار دارند به محض كليك روي گزينه‌اي يا اسكرول در صفحات، دستگاه دستورات داده‌شده را اجرا كند. اما گاهي موبايل هوشمند كند شده و شاهد تأخير (لگ) در عملكرد هستيم.

گاهي اوقات ممكن است تلفن شما حافظه و قدرت پردازشي كافي براي اجراي برنامه‌ بدون اشكال را نداشته باشد. برنامه‌هايي كه منابع زيادي دارند (اسپاتيفاي، گوگل مپس و اكثر بازي‌هاي سه‌بعدي) در معرض كرش‌هاي زيادي هستند، به‌خصوص در تلفن‌هاي قديمي‌تر.

طبيعي است كه موبايل‌هاي هوشمند، به‌خصوص زماني كه به مدت زيادي به صورت مداوم استفاده شده‌اند، كمي گرم شوند. با اين حال، يكي از علل اصلي جديد كردن موبايل، استفاده از برخي اپليكيشن‌هاي خاص است.

اين مسئله به گزينه‌ي پيشين نيز مربوط مي‌شود. باتري‌هاي ليتيوم يوني به گرما بسيار حساس هستند. وقتي تلفن شما بيش از حد گرم مي‌شود، طول عمر باتري آن به شدت كاهش مي‌يابد.

دستگاه‌هاي اندرويدي براي عملكرد صحيح به حداقل ۵۰۰ مگابايت تا يك گيگابايت فضاي داخلي آزاد نياز دارند. به همين دليل در صورت نبود حافظه كافي، موبايل كندتر عمل مي‌كند.

در اين بخش قصد داريم از اصلي‌ترين دلايل كند شدن موبايل‌هاي هوشمند اندرويدي صحبت كنيم. مسائلي كه باعث مي‌شوند دستگاه شما مانند گذشته كار نكرده و عملكرد آهسته‌تري داشته باشد.

اغلب اوقات، متخصصان هنگام استفاده از موبايل هوشمند رفته‌رفته اپليكيشن‌هاي بيشتري روي آن نصب مي‌كنند كه بعضي از آن‌ها با روشن‌كردن موبايل فعال و در پس‌زمينه اجرا مي‌شوند. اگر اپليكيشن‌هاي بي‌شماري را نصب كرده‌ايد كه در پس‌زمينه اجرا مي‌شوند، ممكن است اين نرم‌افزارها با مصرف منابع پردازنده و پركردن حافظه‌ي رم، دستگاه شما را كُند كنند.

به‌همين‌ترتيب، اگر از تصوير زمينه‌ي زنده استفاده مي‌كنيد يا ويجت‌هاي بسياري به صفحه‌ي اصلي موبايل هوشمندتان اضافه كرده‌ايد، احتمال دارد منابع حافظه و پردازنده و پردازنده گرافيكي را مصرف كنند. در صورت اصلاح آن‌ها در صفحه‌ي اصلي موبايل هوشمند، عملكرد دستگاه بهبود و احتمالا عمر باتري افزايش مي‌يابد.

يكي از عوامل نرم‌افزاري كه بايد هميشه آن را مطالعه كنيم نبود ويروس در موبايل است. اگر دستگاه شما به ويروسي آلوده شود، اتفاقات مختلفي براي آن رخ خواهد داد كه يكي از مهم‌ترينشان كند شدن است.

به منظور جلوگيري از آلودگي دستگاه به ويروس از بهترين آنتي ويروس‌هاي اندرويد روي موبايل خود استفاده كنيد.

بعضي از توسعه‌دهندگان براي اجراي سريع‌تر اپليكيشن‌ها، آن‌ها را به‌گونه‌اي مي‌سازند كه با كپي‌كردن بخش‌هاي خاصي در حافظه‌ي رم، باعث افزايش سرعت پردازشي شوند. اين بخش‌ها شامل محتوايي است كه شايد متخصص بخواهد آن‌ها را دوباره مشاهده كند. براي مثال، مرورگر وب حتي درصورتي‌كه تنها يك تب در آنِ واحد ‌مشاهده‌كردني باشد، ممكن است از محتواي تمامي تب‌ها كپي تهيه كند.

اين قابليت «كَش‌كردن» نام دارد و تا زماني‌كه حافظه‌ي دستگاه پر نشده است، باعث مي‌شود اپليكيشن‌ها و تسك‌ها با سرعت بيشتري اجرا شوند. تعدادي از توسعه‌دهندگان كارشان را به‌درستي انجام نمي‌دهند و اپليكيشن‌هاي آن‌ها نه‌تنها رفته‌رفته كُندتر مي‌شود؛ بلكه تمامي سيستم را نيز مختل مي‌كند.

صفحه‌ي مربوط به فضاي ذخيره‌سازي در منو تنظيمات نشان مي‌دهد كه چقدر از حافظه با چه محتوايي پر شده است. درصورتي‌كه فايل‌هاي كش (حافظه‌ي پنهان) مطالعه و حذف نشوند، بي‌وقفه افزايش مي‌يابند و قسمت اندكي از حافظه را مصرف مي‌كنند. بنابراين، پاك‌كردن فايل‌هاي كش مي‌تواند باعث آزادشدن فضاي ديسك و عملكرد بهتر سيستم فايل تا زماني شود كه اين فايل‌هاي كش به‌صورت اجتناب‌ناپذيري حافظه را دوباره پر مي‌كنند.

به طور كلي بايد هميشه سعي كنيد كه حافظه دستگاه خود را مرتب نگه داريد تا بيش از اندازه پر نشده و باعث كندي نشود. يكي از مواردي كه باعث پر شدن حافظه مي‌شود، نصب اپليكيشن‌هاي زياد است. در نتيجه براي داشتن موبايل هوشمندي سريع‌تر بايد برنامه‌هاي غيرضروري را از آن حذف كنيد.

هرچقدر كه موبايل اندرويدي شما براي مدت زمان بيشتري استفاده شود، احتمالاً با اشكال كندي و كاهش سرعت مواجه خواهيد شد. يكي از دلايلي كه ممكن است باعث اين اشكال شود، عدم به‌روزرساني نرم‌افزار است.

در صورت به‌روزرساني نكردن موبايل خود با اشكالات متعددي روبه‌رو خواهيد شد كه باعث كندي دستگاه مي‌شوند. عموما نسخه‌هاي جديد سيستم‌عامل بهينه‌تر بوده، با سخت‌افزار دستگاه سازگارترند و عملكرد بهتري ارائه مي‌دهند. پس هميشه سعي كنيد موبايل خود را به‌روز نگه داريد.

قطعي اينترنت هم مي‌تواند باعث كندي موبايل شود. در صورتي كه اينترنت موبايل شما قطع شده باشد، برخي از برنامه‌هايي كه از اينترنت استفاده مي‌كنند، كند خواهند شد و همين مسئله باعث كاهش سرعت كلي مي‌شود. براي رفع اين اشكال، مي‌توانيد دوباره به اينترنت متصل شويد يا از برنامه‌هايي كه به اينترنت نياز ندارند استفاده كنيد.

اگر موبايل شما داراي سخت‌افزار قديمي است، ممكن است به دليل عدم سازگاري با برنامه‌هاي جديد كند شود. در اين موارد، بهتر است موبايل خود را به سخت‌افزاري با عملكرد بهتر تغيير دهيد.

بايد به اين نكته اشاره كرد كه اگر كندي موبايل هوشمند شما به دليل سخت‌افزار قديمي آن باشد، كار زيادي از دستتان برنمي‌آيد.

كاربران موبايل‌هاي آيفون نيز مانند دستگاه‌هاي اندرويدي با اشكال كندي سرعت مواجه مي‌شوند. بعضي از دلايل كاهش سرعت عملكرد در هر دو سيستم‌عامل يكسان است و در برخي موارد شاهد تفاوت‌هايي هستيم.

در ادامه چند مورد از اصلي‌ترين دلايل كندي موبايل‌هاي آيفون را مطالعه مي‌كنيم.

هنگام نصب نسخه‌ي بتا يا نسخه‌اي جديد iOS، اشكالاتي به‌وجود مي‌آيد كه با نصب نسخه‌هاي جديدتر رفع‌شدني هستند. براي مثال، با انتشار سيستم‌عامل iOS 13 متخصصان باگ‌هايي گزارش كردند كه با ارائه‌ي نسخه‌ي‌ 13.1 حل شد. درواقع، به‌روزرساني‌ها شامل پچ‌هاي امنيتي و گاهي اوقات راهكاري براي اشكالات شناخته‌شده هستند. همچنين، درصورتي‌كه در حالت عادي موبايل شما كُند است، شايد ارتقاي سيستم‌عامل راهكاري مؤثر باشد.

اولين توصيه‌ي متداول براي افزايش سرعت آيفون اين است كه اپليكيشن‌هاي بي‌استفاده را ببنديد. براي انجام اين كار، در آيفون SE 2 و آيفون 8 و مدل‌هاي قديمي‌تر، دكمه‌ي Home را دوبار پشت‌سرهم فشار دهيد و در آيفون X و مدل‌هاي جديدتر يا آيپدهاي پرو ۲۰۱۸ و جديدتر، انگشتتان را از زير صفحه رو به بالا بكشيد. در اين‌ حالت، اپليكيشن‌هاي فعال نمايش داده مي‌شود. با كشيدن هركدام از آن‌ها به‌سمت بالا، اپليكيشن مدانديشه متخصصين بسته مي‌شود. بااين‌حال، مدت‌ها است كه خود اپل استراتژي مذكور را رد كرده و مي‌گويد كه اين راهكار روي عملكرد آيفون تأثيري ندارد. راه‌حل جايگزين ري‌استارت كامل آيفون است.

همچون محصولات اندرويدي، در موبايل‌هاي مبتني‌بر سيستم‌عامل iOS نيز اپليكيشن‌هاي فعال در پس‌زمينه ممكن است به كاهش سرعت موبايل منجر شوند. در نسخه‌هاي جديد سيستم‌عامل يادشده، امكان متوقف‌كردن برخي از اپليكيشن‌هاي فعال در پس‌زمينه فراهم شده است. غيرفعال‌كردن اين‌ها نه‌تنها باعث صرفه‌جويي در مصرف داده مي‌شود؛ بلكه سرعت موبايل آيفون را نيز افزايش مي‌دهد.

موبايل‌هاي آيفون مملؤ از جلوه‌هاي بصري خارق‌العاده است. در آيفون‌هاي قديمي، ممكن است بعضي از اين ويژگي‌ها فراتر از توان پردازشي باشند و درواقع، موبايل هوشمند را كُند كنند. برخي اوقات، باگ‌ها و كاهش عملكرد آيفون در حالت مذكور آزاردهنده است؛ در نتيجه، تغيير تنظيمات كمك خواهد كرد تا بيشتر از آيفون لذت ببريد.

همان‌گونه كه پيش‌تر گفته شد، ذخيره‌ي داده‌ها روي سيستم فايل درصورت پرشدن با سرعت كمتري مدت‌ زيادي طول نمي‌كشد كه فايل‌هاي كش حافظه‌ي آيفون و آيپد را پر كنند. از مرورگر سيستم‌عامل iOS، يعني سافاري تا اپليكيشن‌هاي متفرقه، همگي حافظه‌ي پنهان دارند. با اينكه پاك‌كردن كش در سافاري سريع و آسان و در يك مرحله انجام‌دادني است، روند كار در هريك از اپليكيشن‌هاي شركت‌هاي ثالث تفاوت دارد. 

درست مانند موبايل‌هاي اندرويدي، محصولات اپل نيز مي‌توانند به اشكالات سخت‌افزاري مواجه شوند كه رفع كردن آن‌ها به عهده متخصص نيست.

همچنين سقوط يا برخورد يا اتفاقات اين‌چنيني هنگام استفاده از موبايل‌هاي هوشمند نه‌تنها رايج، بلكه اجتناب‌پذير است. چنين اتفاقاتي سبب آسيب‌ديدگي يا شل‌شدن قطعات داخل محصول مي‌شود. با بروز اشكال براي قطعات مذكور، اين امكان وجود دارد كه موبايل هوشمند از كار بيفتد يا كُند شود. بهترين راهكار در اين وضعيت، جداسازي قطعات و تعمير آن به‌كمك تعميركار است.

گاهش ارزش موبايل ارتباطي به عملكرد كند يا سريع آن ندارد. صرفا اشكالاتي براي آن به‌ وجود آمده كه احتمالا با رفع كردنشان شاهد بهبود سرعت خواهيم بود.

همانطور كه در بالا اشاره كرديم، دلايل زيادي براي كند شدن موبايل وجود دارد. در ادامه برخي از بهترين ترفندها براي رفع اشكال كندي دستگاه ذكر شده كه مي‌توانيد با انجام دادن آن‌ها سرعت موبايل خود را افزايش دهيد.

به منظور افزايش سرعت كار موبايل هاي اندرويد و iOS روش‌هايي را كه در ادامه گفته مي‌شود، انجام دهيد.

جديدترين به‌روزرساني‌هاي نرم‌افزاري لاخبار تخصصياً سرعت دستگاه را افزايش نمي‌دهند، اما در اكثر موارد، آپديت‌هاي منتشرشده عملكرد موبايل‌هاي هوشمند را بهينه‌ و تنظيم مي‌كنند.

همچنين در به‌روزرساني‌ها عموما پچ‌هاي امنيتي‌اي وجود دارند كه با نصب آن‌ها موبايل هوشمند شما ايمن‌تر خواهد بود. در نتيجه از به‌روز نگه داشتن دستگاه خود غافل نشويد.

در اندرويد، تنظيماتي وجود دارد كه به شما امكان مي‌دهد انتخاب كنيد كدام فرايندها در پس‌زمينه اجرا شوند. آن را پيدا و «حداكثر ۳ فرايند» را انتخاب كنيد تا منابع CPU و RAM موبايل شما آزاد شوند.

در صورتي كه سرعت تلفن شما به‌طور ناگهاني كاهش يابد، راه‌اندازي مجدد بايد اولين اقدام عيب‌يابي شما باشد. اين روش ساده مي‌تواند در بهبود عملكرد دستگاه معجزه كند، به‌خصوص اگر پردازش‌هاي مزاحم پس زمينه باعث افت سرعت شده باشد.

براي داشتن دستگاهي كه سرعت پاييني ندارد، بايد فقط برنامه‌هايي را اجرا كنيد كه مطمئن هستيد رم موبايل شما توانايي اجراي آن را دارد.

والپيپرهاي زنده فانتزي زيبا به انديشه متخصصين مي‌رسند، اما فشار زيادي به CPU موبايل وارد مي‌كنند. سعي كنيد از تصاوير پس‌زمينه ساده و ثابت استفاده كنيد. همچنين ويجت‌هاي بلااستفاده نيز بايد حذف شوند.

برنامه‌هاي استفاده نشده و همچنين عكس‌ها و ويديوهاي قديمي را حذف كنيد (ذخيره كردن آن‌ها در فضاي ابري گزينه مناسبي است). خوشبختانه، اندرويد ابزار داخلي خود را دارد كه به شما كمك مي‌كند ميزان فضاي ذخيره‌سازي قابل استفاده روي موبايل خود را افزايش دهيد. كافي است به تنظيمات موبايل خود برويد، «Storage» را انتخاب كنيد و سپس روي دكمه «Free up space» ضربه بزنيد.

تصاوير و ويدئوهايي كه با دوربين ثبت كرده‌ايد، بزرگ‌ترين دليل كمبود فضا هستند؛ در نتيجه بهتر است كه هرازگاهي پس از تهيه‌ي نسخه‌ي همراه، آن‌ها را از موبايل حذف كنيد. حتي مي‌توانيد با استفاده از سرويس Google Photos، نسخه‌ي همراه را به‌صورت دستي تهيه كنيد. اگر اشكال حل نشد، اپليكيشن‌هاي بي‌استفاده را لغو نصب و فايل‌هاي غيرضروري را حذف و حافظه‌ي كش اپليكيشن‌ها را پاك كنيد تا فضاي ذخيره‌سازي آزاد شود. همچنين، با بازنشاني تنظيمات كارخانه و تنها نصب اپليكيشن‌هاي موردنياز مي‌توانيد موبايل هوشمندتان را شبيه موبايل نو كنيد.

اگر تمام نكات بالا را امتحان كرده‌ايد و موبايل شما هنوز كند است، دستگاه را به تنظيمات كارخانه بازگردانيد. اگر حتي پس از اينكه همه چيز را بازنشاني كرديد، همچنان با سرعت پايين مواجه هستيد، شايد اشكال مربوط به سخت افزار باشد (مانند نقص در CPU يا RAM).

درصورتي‌كه هيچ‌يك از راهكارها مؤثر نبود، تنظيمات كارخانه را بازنشاني و داده‌ها را پاك و تنها اپليكيشن‌هاي متخصصدي را نصب كنيد. بازنشاني تنظيمات كارخانه اپليكيشن‌هاي بي‌مصرف تعبيه‌شده در موبايل را پاك نمي‌كند؛ ولي همچون نصب دوباره‌ي ويندوز كه راه‌حلي براي كامپيوترهايي با عملكرد كُند است، باعث افزايش سرعت موبايل خواهد شد. اگر بازنشاني تنظيمات كارخانه نيز دردي را دوا نكرد، بهتر است با كنار گذاشتن دستگاه قديمي‌تان موبايل هوشمند جديدي تهيه كنيد.