آيا مادربرد AMD X570 به‌صورت مخفيانه پردازنده را اوركلاك ميكند؟
توليدكننده‌هاي مادربرد به دلايل گوناگون ارتباط خوبي با نتايج صادقانه در دنياي بنچمارك ندارند. آن‌ها از دهه‌ها پيش تلاش مي‌كنند تا به هر روشي، بهره‌وري و قدرت پردازنده را در بنچمارك‌ها افزايش دهند. به‌عنوان مثال اوركلاك كردن FSB تا چند درصد، استفاده از تنظيمات Turbo اينتل براي بهره‌برداري از حداكثر سرعت كلاك تمامي پردازنده‌ها در زمان فعال بودن XMP و تنظيم كردن PL2 و Tau اينتل فراتر از پيشنهادها و موارد استاندارد، از راه‌هايي هستند كه توسط سازنده‌هاي مادربرد براي بهبود نتايج بنچمارك استفاده مي‌شوند.
اخبار جديد ادعا مي‌كنند كه برخي توليدكننده‌ها، روش‌هايي براي افزايش قدرت و بهره‌وري پردازنده‌هاي AMD نيز به كار گرفته‌اند. روش‌هاي مذكور براي افزايش قدرت و نتايج بنچمارك، كاملا در مقابل پيشنهادها و توصيه‌هاي AMD قرار مي‌گيرد و شايد حتي عمر پردازنده را نيز بدون اطلاع متخصص تحت تأثير قرار دهد. نسخه آخر نرمافزار HWInfo اين امكان را دارد كه رفتار مذكور را در مادربرد تشخيص داده و حتي به متخصص اطلاع دهند.
روش كار توليدكننده‌ها براي افزايش عملكرد و قدرت پردازنده در بنچمارك، به‌طور خلاصه اين‌گونه تعريف مي‌شود: AMD از روشي بسيار پيچيده به‌نام Adaptive Voltage و Frequency Scaling براي كنترل كردن كارايي و مشخصات گرمايي در كل قالب پردازنده رايزن استفاده ميكند. كاليبره و تنظيم كردن صحيح مقادير، تا حدودي به داده‌هايي ارتباط دارد كه ازطريق كنترلر VRM ارسال مي‌شوند. اگر مادربرد، مقادير مناسب را ارسال كند، پردازنده‌ي رايزن مي‌تواند مقدار مناسب دريافت جريان را محاسبه كند.
اگر مادربرد، داده‌هاي مناسب را ارسال نكند، چه اتفاقي رخ مي‌دهد؟ به‌عنوان مثال اگر مقاديري كه از سمت مادربرد ارسال مي‌شوند، تا ۵۰ درصد پايين‌تر از حد واقعي باشند، چه اتفاقي مي‌افتد؟ پردازنده بر اثر همين داده‌هاي غلط، پيكربندي مصرف نيروي خود را به اشتباه تنظيم ميكند. درنتيجه مطالعه‌هاي امنيتي كه براي فعاليت مرسوم و عادي پردازنده تنظيم شده‌اند، ناديده گرفته مي‌شوند.
AMD در پردازنده‌هاي خود قابليت‌ها و تنظيمات اوركلاك را عرضه و همراهي ميكند. از ميان آن‌ها مي‌توان به PBO اشاره كرد. البته اين سبك از دريافت جريان چيزي نيست كه متخصص حتي از آن اطلاع داشته باشد. شما مي‌توانيد پردازنده‌ي خود را به گونه‌اي تنظيم كنيد كه از ۱۰۰ درصد تنظيمات پيش‌فرض و اوليه‌ي AMD استفاده كند. اگر UEFI مادربرد عمدا به گونه‌اي كاليبره شده باشد كه آمپراژ پردازنده را اشتباه محاسبه كند، تراشه احتمالا امكان پيدا ميكند تا جرياني بيش از مقدار توصيه شده منطقي، بكشد. با گذشت زمان، اين فرايند به پردازنده آسيب مي‌رساند و حتي باعث كاهش عمر آن مي‌شود.
تغييرات مخفيانه با هدف افزايش امتياز، فشار زيادي به پردازنده وارد ميكند و روي عمر آن نيز تأثير مي‌گذارد
توسعه‌دهنده‌هاي HWInfo دليل اضافه كردن قابليت جديد به نرمافزار و شناسايي دور زدن استانداردها ازسوي توليدكننده‌هاي مادبرد را اين‌گونه توضيح مي‌دهند: «دو شركت بزرگ توليدكننده‌ي مادربرد، هنوز روي سوءاستفاده از اين قابليت و كسب برتري نسبت به رقبا اصرار دارند. درحالي‌كه قويا به آن‌ها توصيه شده است كه چنين اقدامي انجام ندهند». مطالعه‌ها نشان مي‌دهند كه برخي از مادربردهاي مناسب AMD همچون MSI X570 Godlike تغيير چنداني در قدرت پردازنده ايجاد نمي‌كند و تنها هفت درصد تفاوت با نتايج استاندارد دارد. برندهاي ديگر و توليدكننده‌هاي نه‌چندان مشهور، نتايج را تا ۵۰ درصد تغيير مي‌دهند.
نرمافزار HWInfo علاوه بر شناسايي عملكرد نامناسب مادربرد، اطلاعاتي از تأثير آن بر كارايي و قدرت پردازنده هم ارائه ميكند. به‌عنوان مثال، پردازنده‌ي Ryzen 9 3900X اگر به‌صورت مناسب پيكربندي شود، در بنچمارك Cinebench R20 NT با فركانس ۴۰۲۷ مگاهرتز و حداكثر دماي ۷۳ درجه فعاليت ميكند كه حداكثر توان مصرفي آن را به ۱۴۰/۹۶ وات مي‌رساند. اگر اين پردازنده تا آمپري به اندازه‌ي ۷۵ درصد از مقدار استاندارد پيكربندي شود، به فركانس ميانگين ۴۱۰۳/۵ مگاهرتز مي‌رسد و توان مصرفي به‌صورت ميانگين، ۱۲۵ وات خواهد بود (حداكثر توان مصرفي ۱۴۲ وات). در چنين تنظيماتي، دماي پردازنده تا حداكثر ۸۰ درجه‌ي سانتي‌گراد افزايش پيدا ميكند. وقتي تنظيم آمپراژ به ۵۰ درصد از مقدار واقعي برسد، فركانس پردازنده تا ۴/۱۰۷ گيگاهرتز افزايش پيدا ميكند و توان مصرفي نيز ۹۱/۵ وات خواهد بود. حداكثر دما نيز در چنين حالتي ۷۹ درجه‌ي سانتي‌گراد گزارش شده است. درنهايت حداكثر ولتاژ براي مقياس‌دهي به قدرت و فركانس پردازنده، محدود است و ظاهرا با پيكربندي ۷۵ درصدي، به آن حداكثر مي‌رسيم. در تصوير منتشرشده، خط CPU Power Reporting Deviation را مطالعه كنيد. اين مقدار بايد ۱۰۰ درصد باشد و هر مقداري خارج از محدوده‌ي ۹۵ درصد، اشكال‌ساز خواهد بود.
اشكالاتي كه در بالا گفته شد، مختص پردازنده‌هاي AMD هستند. اينتل هم در مديريت اشكالات مشابه با توليدكننده‌هاي مادربرد چالش‌هايي دارد. توليدكننده‌ها، پيشنهاد و دستورالعمل اينتل را پيرامون تنظيمات PL2 و Tau ناديده مي‌گيرند. به‌هرحال توضيح نهايي اتفاقي كه درنتيجه‌ي سوءاستفاده‌ي توليدكننده‌ها در پردازنده رخ مي‌دهد براي مشتري‌ها، آسان نيست، اما درنهايت منجر به سريع‌تر نشان دادن برخي مادربردها مي‌شود. اين مادربردها نه به خاطر مهندسي و طراحي بهتر، بلكه به‌خاطر اوركلاك كردن مخفيانه‌ي پردازنده، قدرتمند به‌انديشه متخصصين مي‌رسند.
HWInfo درنهايت مي‌گويد براي استفاده از قابليت جديد، بايد داده‌ها را در شرايط پايدار و نزديك به فشار كامل روي پردازنده مطالعه كنيد. آن‌ها پيشنهاد مي‌كنند كه از بنچمارك Cinebench R20 NT در تركيب با HWInfo و تنظيم دريافت نمونه در هر ۱۰۰۰ ميلي‌ثانيه استفاده كنيد. مي‌توانيد نرمافزار مذكور را از اين لينك دانلود كنيد. AMD هيچ‌گونه اظهارانديشه متخصصيني با مضمون تأييد يا رد رفتار توليدكننده‌هاي مادربرد ندارد. آن‌ها به‌نوعي با تصميم و سياست‌هاي داخلي خود، اوركلاك مخفيانه را انجام مي‌دهند.
هم انديشي ها