واتساپ سالها است اطلاعات شخصيتان را دراختيار فيسبوك ميگذارد
از زمانيكه فيسبوك پيامرسان واتساپ را در سال ۲۰۱۴ با قراردادي بهارزش ۱۹ ميليارد دلار خريد، متخصصان همواره نگران بودند چقدر از دادههاي شخصيشان قرار است در بين اين دو شركت ردوبدل شود. هفتهي گذشته، بسياري از متخصصان واتساپ با حقيقتي مهم مواجه شدند؛ زيرا فيسبوك فرايند ارسال نوتيفيكيشن درونبرنامهاي را براي متخصصان واتساپ آغاز كرد تا آنها را از اقدامي آگاه كند كه قدم اصلياش در سال ۲۰۱۶ برداشته شده بود. درواقع در همان سال، واتساپ موافقت كرد دادههاي متخصصانش را با فيسبوك بهاشتراك بگذارد.
براساس مقالهي وايرد، دوشنبهي هفتهي قبل صفحهي سياستهاي حريم خصوصي و قوانين استفاده از واتساپ بهروزرساني شد. قوانين بهروزشدهي واتساپ نكات متعددي را با تمركز بر كسبوكارها شامل ميشود؛ اما نكتهي بسيار مهمي دربر دارد. در چند وقت اخير، پيغام شناور جديدي روي واتساپ ظاهر شده است كه به متخصصان ميگويد از ۸ فوريهي ۲۰۲۱ (۲۰ بهمن ۱۳۹۹) جديدترين سياستهاي حريم خصوصي واتساپ به مرحلهي عملياتي ميرسد و تمامي متخصصان براي ادامهي استفاده از اين پيامرسان بايد قوانين جديد را بپذيرند.
بهعنوان بخشي از سياستهاي جديد واتساپ براي حريم خصوصي، واتساپ متني را حذف كرد كه ميگفت متخصصان ميتوانند بهصورت اختياري از بهاشتراك گذاشتهشدن دادههايشان با فيسبوك جلوگيري كنند. در اين متن آمده بود: «اگر جزو متخصصان فعلي هستيد، ميتوانيد انتخاب كنيد اطلاعات حساب متخصصي واتساپتان با فيسبوك بهاشتراك گذاشته نشود. [بهاشتراكگذاري دادهها] باعث ميشود تبليغات بهنمايشدرآمده براي شما در فيسبوك و تجربهي محصولات بهبود پيدا كند.».
تغييرات جديد سياستهاي حريم خصوصي واتساپ اثري روي نحوهي رفتار اين شركت با دادههاي خصوصي متخصصان نميگذارد
برخي از خبرگزاريها و البته تعداد زيادي از متخصصان سردرگمشدهي واتساپ در حركتي درككردني فرض كردند حذفشدن متن بالا بدينمعني است كه واتساپ سرانجام از خطقرمز عبور كرده است و قصد دارد متخصصان را مجبور كند دادههايشان را با فيسبوك بهاشتراك بگذارند. بااينهمه، اين شركت ميگويد متن مذكور در صفحهي سياستهاي حريم خصوصي، نحوهي بهاشتراكگذاري دادههاي واتساپ با فيسبوك را براي بيش از دوميليارد متخصصش از سال ۲۰۱۶ منعكس ميكند.
آگوست ۲۰۱۶ (مرداد و شهريور ۱۳۹۵)، واتساپ از اعمال تغييراتي عمده در سياستهاي حريم خصوصياش خبر داد و گفت فرايند بهاشتراكگذاري اطلاعات و متاديتاي متخصصان با فيسبوك را آغاز كرده است. هنگام وضع سياستهاي جديد، واتساپ به يكميليارد متخصص آن زمان سي روز مهلت داد با انتخاب گزينهاي خاص، از دسترسي فيسبوك به برخي از اطلاعات مشخص جلوگيري كنند، نه همهي اطلاعات.
اگر در آن زمان گزينهي يادشده را انتخاب كرده باشيد، واتساپ همچنان به تصميم شما احترام ميگذارد. اين قابليت مدتها است كه از تنظيمات اپليكيشن واتساپ حذف شده است؛ اما ميتوانيد ازطريق بخش Request account info در منو تنظيمات واتساپ، مطالعه كنيد كه آيا در سال ۲۰۱۶ گزينهي مذكور را انتخاب كردهايد يا خير.
از سال ۲۰۱۶، واتساپ ميزبان بيش از يكميليارد متخصص ديگر شده است. اين متخصصان پرشمار بههمراه متخصصان قديمي كه در سال ۲۰۱۶ نتوانستند گزينهي مربوط به خروج از پروژهي بهاشتراكگذاري دادههاي واتساپ با فيسبوك را انتخاب كنند، در تمام اين سالها دادههايشان را دراختيار فيسبوك قرار دادهاند، بدون اينكه خودشان بدانند.
فردي به نمايندگي از واتساپ در گفتوگو با رسانهي وايرد تأكيد كرده است تغييرات اعمالشده در هفتهي گذشته روي سياستهاي حريم خصوصي واتساپ، عملا تأثير خاصي روي نحوهي كاركرد اين پيامرسان درزمينهي بهاشتراكگذاري دادهها با فيسبوك نميگذارد. دوشنبهي گذشته، واتساپ در بيانيهاي مطبوعاتي گفت:
صفحهي بهروزشدهي سياستهاي حريم خصوصي و قوانين استفاده از واتساپ اطلاعات بيشتري دربارهي چگونگي پردازش دادههاي شما و تعهد ما به حريم خصوصي نشان ميدهد. واتساپ بهعنوان عضوي از شركتهاي زيرمجموعهي فيسبوك، با اين شركت همكاري ميكند تا تجارب و يكپارچگي [مشابهي] در سراسر اپليكيشنها و سرويسهاي اين شركت ارائه دهد.
هيچيك از تغييرات يادشده در هيچ زماني روي قابليت برجستهي واتساپ، يعني رمزنگاري سرتاسري (End-to-End Encryption) اثر نگذاشتهاند. پيغامها و تصويرها و ديگر محتوايي كه بر بستر واتساپ ميفرستيد و دريافت ميكنيد، صرفاً روي موبايل هوشمند و دستگاه افرادي مشاهدهشدني هستند كه به آنها پيام فرستادهايد و فيسبوك نميتواند به محتواي چت دسترسي پيدا كند.
بهدليل وجود رمزنگاري سرتاسري، فيسبوك هرگز به محتواي چتها در واتساپ دسترسي پيدا نميكند
مارك زاكربرگ، مديرعامل فيسبوك، بارها گفته است خودش را به گسترش هرچهبيشتر سيستم رمزنگاري سرتاسري در سرويسهاي شركت زيرمجموعهاش متعهد ميداند. فيسبوك ميكوشد پلتفرمهاي پيامرساني خود را با يكديگر ادغام كند و يكي از اقدامات اين شركت در اين زمينه، گستردهتركردن استفاده از رمزنگاري سرتاسري است.
البته هنوزهم مجموعهي عظيمي از دادهها دربارهي نحوهي استفادهي شما از اين اپليكيشن وجود دارند كه واتساپ ميتواند آنها را جمعآوري كند و دراختيار فيسبوك قرار دهد. واتساپ ميگويد اطلاعات متخصصان را بهمنظور انجام عملياتهاي كاري و ارائه، بهبود، درك، شخصيسازي، حمايت و بازاريابي خدماتش جمعآوري ميكند. درعمل، اين گفته يعني واتساپ اطلاعات بسيار زيادي از متخصصانش با فيسبوك بهاشتراك ميگذارد كه از بين آنها، ميتوانيم به اطلاعات حسابهاي متخصصي، نظير شمارهموبايل اشاره كنيم.
افزونبراين، واتساپ مدتزمان حضور شما در اين پيامرسان را ميداند و از اين موضوع نيز آگاه است كه شما بهعنوان متخصص، هر چند وقت يك بار وارد واتساپ ميشويد. واتساپ اطلاعات ديگري همچون نحوهي ارتباطتان با ديگر متخصصان، شناسههاي منحصربهفرد دستگاهها، آدرس IP، سيستمعامل، جزئيات مرورگر، اطلاعات سلامت باتري، نسخهي اپليكيشن، جزئيات شبكهي موبايل و حتي زبان و منطقهي زماني شما را جمعآوري ميكند و دراختيار فيسبوك قرار ميدهد.
اگر فكر ميكرديد دادههاي جمعآوريشده به همينجا خلاصه ميشود، سخت در اشتباه بودهايد. تحليلگران ميگويند دادههاي معاملات و اطلاعات مالي و كوكيها و اطلاعات مكان شما بسته به مجوزهاي قرارگرفته دراختيار واتساپ جزو اطلاعاتي هستند كه فيسبوك دسترسي به آنها را حق خود ميداند. متيو گرين، متخصص رمزنگاري دانشگاه جانز هاپكينز ميگويد: «واتساپ براي محافظت از حريم خصوصي محتواي پيغامهاي شما عالي است؛ بااينحال، بهانديشه متخصصين ميرسد اطلاعات تمامي كارهاي ديگرتان دستيافتني است.»
سال ۲۰۱۴، فيسبوك واتساپ را خريد و در آن زمان، اعلام كرد واتساپ و پيامرسان اختصاصياش، يعني فيسبوك مسنجر (Facebook Messenger) قرار است بهعنوان اپليكيشنهايي مستقل فعاليت كنند. بااينحال، فيسبوك بهمرورزمان اقداماتي براي ادغام سرويسهايش انجام داد كه بسيار مباحثهبرانگيز بودهاند. برخي تحليلگران ميگويند همين اقدامات فيسبوك بود كه باعث شد در سالهاي ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ همبنيانگذاران واتساپ، يعني برايان اكتون و جان كوم، تصميم بگيرند فيسبوك را ترك كنند.
چند ماه پس از خروج از فيسبوك، اكتون بنياد سيگنال (Signal Foundation) را بههمراه فردي ديگر بنيانگذاري كرد. اين بنياد غيرانتفاعي مسئول حفظ و توسعهي پروتكل امنيتي متنباز سيگنال (Signal Protocol) است. واتساپ و سيگنال و چند اپليكيشن پيامرسان ديگر بهمنظور ارائهي قابليت رمزنگاري سرتاسري به پروتكل سيگنال متكي هستند. اكتون در كنفرانس WIRED25 در سال ۲۰۱۹ گفت: «امروزه، مباحثه دربارهي حريم خصوصي بسيار بيشتر از قبل شده است. مردم مشغول سؤالكردن دربارهي حريم خصوصي هستند و ميخواهند امنيت و حريم خصوصي به درون قوانين استفاده از سرويسهاي مختلف وارد شوند.»
تغييرات هفتهي گذشته اثر خاصي روي نحوهي رفتار واتساپ با دادههاي متخصصان نميگذارد؛ اما ناآگاهي متخصصان از نحوهي رفتار واتساپ در سالهاي گذشته در نوع خود بسيار عجيب است. اكثر متخصصان در تمامي اين سالها تصور ميكردند واتساپ به آنها امكان ميدهد از تحويل دادههايشان به فيسبوك جلوگيري كنند و پس از مواجهه با حقيقت، عصباني و ناراحت شدند. ايوان گرير، قائممقام Fight for the Future، گروهي فعال در حوزهي حقوق ديجيتال ميگويد: «به هيچيك از سرويسهاي فيسبوك اعتماد ندارم. مدل كسبوكار فيسبوك مدل نظارتي است. هيچوقت اين موضوع را فراموش نكيد!»
هم انديشي ها