آيا زمين تنها سياره منحصربه فرد منظومهي شمسي است؟
زمينيها معمولا تصور ميكنند خيلي خاص هستند. فراواني اكسيژن در جوّ زمين و وجود آب مايع سطحي زمين را به نقطهاي آبي در فضا تبديل كردهاند كه درمقايسهبا سيارههاي ديگر ميزبان ميهماننوازي براي حيات است؛ اما با وجود تمام فعاليتهاي زيستي، زمين، تنها سيارهي جذاب منظومهي شمسي نيست و سيارههاي منحصربهفرد ديگري هم در منظومهي شمسي وجود دارند.
زهره
زهره يكي از سيارههاي منظومهي شمسي شاخص و اسرارآميز است. اين سياره جوّي ضخيم و سمّي دارد و هواي سطح آن تقريبا صد برابر چگالتر از هواي سطح زمين است؛ بههميندليل، ميتوان فشار سطحي آن را همارز با فشار سطحي ۹۰۰ متر زير اقيانوسهاي زمين دانست. اثر گريز گلخانهاي سطح زهره را جهنميتر و جديدتر از عطارد كرده است؛ درحاليكه عطارد به خورشيد نزديكتر است. همچنين، جوّ اين سياره مملو از سولفوريك اسيد است. اين ماده در جوّ فوقاني سياره، ابرهايي تشكيل ميدهد كه به باران اسيدي تبديل ميشوند؛ اما باران اسيدي قبل از فرود روي سطح زهره، بهدليل فشار و دماي زياد تبخير ميشود. همين خصوصيات زهره را به سيارهاي خاص تبديل كرده است.
هندسه زيباي زحل
زحل يك ششضلعي در قطب شمال خود دارد كه با طوفاني غولآسا و گردابمانند احاطه شده است. در اين منطقه، سرعت باد به صدها كيلومتربرساعت ميرسد؛ اما هرچه از قطب دورتر شويد، از سرعت بادها هم كاسته ميشود. در عرض جغرافيايي مشخص، بادهاي سريع بر بادهاي آهسته غلبه ميكنند. حركت متلاطم به توليد طوفانهاي نيمهپايدار كوچكتر منجر ميشوند كه مانند گردنبندي در نيمكرهي شمالي زحل قرار گرفتهاند. اين طوفانها تندبادهايي ششوجهي توليد ميكنند؛ بنابراين، اگر به هندسه علاقه داريد، گزينهاي بهتر از زحل پيدا نميكنيد.
شگفتيهاي تايتان
ششضلعي، تنها شگفتي منظومهي شمسي نيست. تايتان، بزرگترين قمر زحل، با مهي نفوذناپذير و متراكم پوشيده شده؛ اما در آن سوي اين جوّ مهآلود، رازهاي زيادي نهفته است. جوّ تايتان ضخيمترين جوّ موجود در ميان قمرهاي منظومهي شمسي است. ضخامت جوّ اين قمر ۵۰ درصد بيشتر از جوّ زمين است. بيشترين بخش جوّ تايتان درست مانند زمين از نيتروژن تشكيل شده است؛ اما در جوّ اين قمر، ميتوان ردپاهايي از متان و اتان را هم پيدا كرد؛ بههميندليل، تايتان به رنگ زرد ديده ميشود. درست بالاي سطح آن متان با هيدروژن تركيب ميشود و ابرهايي بهوجود ميآورد.
گاهي متان بهشكل باران روي سطح تايتان فرود ميآيد. قطرههاي متان روي سطح جمع ميشوند و جريانها، رودخانهها، درياچهها و حتي اقيانوسهاي متان را بهوجود ميآورند. سپس در چرخهاي ديگر، همان متان تبخير ميشود و به جوّ تايتان باز ميگردد. دركنار زمين، تايتان، تنها قمر منظومهي شمسي است كه مايعات بهشكل درياهاي متان روي سطح آن جريان دارند و چشماندازي از هيدروكربنهاي متان را ارائه ميدهد. حياتي كه ميشناسيم، براي بقا به آب نياز دارد؛ اما شايد نوعي از حيات بتواند در اين دنياي متاني رشد كند و قطعا هر نقطه كه ميزبان حيات باشد، خاص و شگفتانگيز است.
هم انديشي ها