مطالعه آثار كاهش سهم كافه بازار از فروش ساليانه توسعه‌دهندگان
كافه‌بازار در پايان سال ۹۹ اعلام كرد كه در حمايت از توسعه‌دهندگان بازي و اپلكيشن‌ها، سهم خود از فروش ساليانه تا يك ميليارد تومان هر توسعه‌دهنده را از ۳۰ به ۱۵ درصد كاهش خواهد داد؛ طرحي كه از اول خرداد امسال اجرايي خواهد شد. اين تصميم دقيقا هم‌زمان با تصميم گوگل در همين زمينه اعلام شد. بازار گفت براي مدت‌ها اين موضوع را در انديشه متخصصين داشته و با اعلام گوگل، ديگر تعلل را جايز ندانسته است.
چند ماه گذشته، اپل براي اولين‌بار تصميم گرفت سهم خود از فروش توسعه‌دهندگاني را كه در طول يك سال كمتر از يك ميليون‌دلار درآمد دارند، از ۳۰ درصد به ۱۵ درصد كاهش دهد؛ طرح يادشده از ابتداي زمستان اجرايي شد. درادامه‌ي مقاله‌ي پيش‌رو قصد داريم تأثير كاهش كميسيون توسعه‌دهندگان در فروشگاه‌هاي اپليكيشن را مطالعه كنيم. در اين خصوص با چند توسعه‌دهنده بازي و اپليكيشن نيز صحبت كرده‌ايم. با اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران همراه باشيد.
كاهش سهم درآمد از توسعه‌دهنده چه ضرورتي داشت؟
كافه‌بازار هدف از كاهش‌دادن كميسيون دريافتي از توسعه‌دهندگان را كمك به آن‌ها و رشد صنعت بازي و اپليكيشن موبايل اعلام كرد. به‌گفته‌ي مديرعامل كافه‌بازار، اين تصميم به توسعه‌دهندگاني كه در مراحل ابتدايي رشد خود هستند و به منابع بيشتري براي سرمايه‌گذاري و جذب مخاطب نياز دارند، كمك مي‌كند. توسعه‌دهنده مدريك گيمز مي‌گويد تصميم اخير، بايد خيلي زودتر در ايران گرفته مي‌شد. محمدمهدي بهفر راد به اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران مي‌گويد چنين پيشنهادي را چند سال پيش به كافه‌بازار اعلام كرده و طبيعتا با توجه به هزينه‌هاي زيادي كه توليد محصولات جديد براي توسعه‌دهنده دارند، نياز به حمايت بيشتري از آن‌ها وجود دارد. بهفرراد ادامه مي‌دهد:
براي اينكه يك محصول نرم‌افزاري منتشر شود، هزينه‌ي اوليه زيادي صرف جذب متخصص مي‌شود تا اين محصول روال خود را پيدا كند، ماشين لرنينگ تبليغاتي‌اش انجام شود و درنهايت روي روال درآمدزايي بيافتد. هزينه‌ي توليد اوليه محصول بسيار بالا است. افراد بسياري به دليل همين هزينه‌ها توليد محصول را كنار مي‌گذارند و با يك محاسبه‌ي ساده متوجه مي‌شوند كه هر اقدامي به ريسك انجام آن كار نمي‌ارزد.
بهفر نتيجه مي‌گيرد كه اگر تصميم كافه‌بازار براي كاهش كميسيون زودتر گرفته شده بود، اكنون محصولات زيادي توليد شده و درحال كار بودند. توسعه‌دهنده‌ي گروه آنباند هم مي‌گويد ۳۰ درصد كميسيون با جمع ديگر هزينه‌ها و ماليات حدود ۵۰ درصد درآمد حاصل از توسعه محصول را از توسعه‌دهنده مي‌گرفت و به استور مي‌داد؛ درنتيجه توسعه‌دهندگان تحت فشار زيادي براي محاسبه‌ي مزايا و معايب نشر اپليكيشن خود در فروشگاه‌ها بودند. معين رضايي اشاره مي‌كند كه بااين‌حال، توسعه‌دهنده انتخاب ديگري جز انتشار محصول خود در پلتفرم‌هاي انتشار ندارد.
گروه آنباند اكثر بازي‌هاي خود را در گوگل پلي منتشر كرده است؛ اما انتشار اپليكيشن در گوگل‌پلي براي ايرانيان دشواري‌هاي زيادي دارد. رضايي با اشاره به تأثير بسيار مثبت كاهش كميسيون استورهاي اپليكيشن مي‌گويد:
اكنون اقشار مختلف جامعه ازجمله توسعه‌دهندگان تحت فشارهاي اقتصادي هستند. درنتيجه، كاهش سهم ماركت باعث مي‌شود تا اين افراد فرصت رشد پيدا كنند و با جذب مشتري به انجام پرداخت‌هاي درون‌برنامه‌اي بيشتر، درآمد بيشتري نصيب فروشگاه اپ كنند. نتيجه‌ي چنين اتفاقي هم، طبعا رشد صنعت برنامه‌هاي موبايلي است.
برخي توسعه‌دهندگان اعتقاد دارند كه كاهش كميسيون دريافتي فروشگاه‌ها از توسعه‌دهندگان، حالت نوعي مسئوليت اجتماعي براي بزرگ‌ترين اپ‌استور فارسي‌زبان دنيا دارد. انديشه متخصصيني‌منش، مدير توسعه اپليكيشن آرش و آنا مي‌گويد همان‌گونه كه در صنعت، مديريت زنجيره‌ي تأمين ضرورت دارد، كافه بازار هم به‌عنوان حلقه‌ي نهايي عرضه‌ي يك محصول نرم‌افزاري، به توانمندسازي تأمين‌كنندگان خود مي‌انديشد. او توضيح مي‌دهد:
در بدنه‌ي صنعت متداول است كه سازمان به مديريت تأمين‌كنندگانش سوق داده شده يا تشويق مي‌شود كه به آن مديريت زنجيره‌ي تأمين گفته مي‌شود. در انديشه متخصصين بگيريد سازماني مانند ايران‌خودرو كه هزاران تأمين‌كننده دارد، براي بهبود كيفيت و حركت به‌سمت تعالي بايد زنجيره‌ي تأمين خود را از طريق توانمندسازي آن‌ها، رسيدگي به دغدغه‌شان و ارائه‌ي يادگيري‌هاي موردنياز مديريت كند؛ چرا كه اين كارها عملا بر بهبود كيفيت محصول تأثير مي‌گذارد و گام اوليه در فرايند توسعه و توانمندسازي زنجيره‌ي تأمين محسوب مي‌شود. بازار بزرگ‌ترين اپ استور فارسي‌زبان دنيا است؛ درنتيجه اگر آن را حلقه‌ي نهايي عرضه‌ي يك محصول نرم‌افزاري به بازار در سطح جهاني تصور كنيم، توسعه‌ي زنجيره‌ي تأمين آن، قطعا جزو مسئوليت اجتماعي و استراتژي‌هاي توسعه و تعالي اكوسيستم محسوب مي‌شود. توسعه به‌ميزاني انجام مي‌شود كه خود بازار درنهايت به تعالي برسد و ماموريتش را به انجام برساند. يكي از اقدامات در اين مسير، كاهش سهم درآمدي استور است كه با هدف توانمندسازي تأمين‌كننده‌ها صورت مي‌گيرد.
انديشه متخصصيني‌منش در همين خصوص به سرويس «بينش» بازار نيز اشاره مي‌كند كه به‌منظور هدايت، راهنمايي و تصميم‌گيري بهتر توسعه‌دهندگان راه‌اندازي شد. به‌گفته‌ي او، چنين اقداماتي نشان از بلوغ كافه بازار در حوزه‌ي فعاليتش و حركت به‌سمت جهاني‌شدن دارد. وي اشاره مي‌كند كه اهميتي ندارد الگوبرداري از نمونه‌اي خارجي انجام شده باشد؛ چراكه اكوسيستم ايران به‌قدري بزرگ است كه ادامه‌دادن راه استورهاي بزرگ دنيا مي‌تواند راهنماي مناسبي براي بازار نيز محسوب شود.
اين هزينه اضافي كجا صرف مي‌شود؟
هم‌اكنون ۱۴۰۰۰ برنامه در بازار از پرداخت درون‌برنامه‌اي استفاده مي‌كنند. با فراهم‌شدن امكان حضور توسعه‌دهندگان و محصولات نرم‌افزاري بيشتر در بازار، قطعا پرداخت ۱۵ درصد سهم كمتر، چندبرابر به توسعه‌دهنده بازمي‌گردد و اين هزينه صرف چيزي جز جذب مخاطب بيشتر و كسب سود بيشتر برنامه نمي‌شود؛ اتفاقي كه در كوتاه‌مدت رخ نخواهد داد. توسعه‌دهنده مدريك گيمز مي‌گويد:
اگر توسعه‌دهنده بداند كه پس از انتشار محصولش، پول بيشتري در دستش باقي مي‌ماند، تلاش و هزينه‌ي بيشتري براي جذب مشتري مي‌كند؛ درواقع تمام اين ۱۵ درصد اضافه در شبكه‌ي تبليغات صرف مي‌شود. به‌انديشه متخصصين من تصميم بازار باعث باز بودن دست توسعه‌دهنده مي‌شود. هرچه يك توسعه‌دهنده بتواند براي جذب مخاطب هزينه كند، درمجموع خيلي بيشتر از ۱۵ درصد به او برمي‌گردد. اين محصولات قطعا عمر يك روز و يك ماه و يك ميليون دلار اول ندارند؛ تعداد زيادي از محصولات چند سال كار كرده و سودهاي بزرگي ايجاد مي‌كنند. درنتيجه، وقتي فرد بتواند با قدرت شروع به توسعه محصول كند و توان مالي داشته باشد، محصولش بهتر جا مي‌افتد و براي ماركت هم مثمرثمر واقع مي‌شود.
بهفر مي‌گويد هنوز جزييات تصميم اخير براي كاهش كميسيون، حتي درمورد گوگل‌پلي نيز مشخص نيست و نمي‌توان به‌طور دقيق تأثير آن‌ها را مطالعه كرد؛ بااين‌حال، اگر تنها محصولاتي كه براي اولين‌بار منتشر مي‌شوند، شامل آن شود، به انديشه متخصصين مي‌رسد كه ۲۰ درصد محصولات از آن بهره ببرند؛ اما اگر محصولات قديمي‌تر هم شامل تصميم جديد شوند، ۱۰۰ درصد توسعه‌دهنده‌ها از آن متأثر مي‌شوند.
مديرعامل اپليكيشن زبان بياموز عقيده دارد كه كاهش ۱۵ درصدي سهم ماركت به‌سادگي و تنها منجر به افزايش ۱۵ درصدي درآمد توسعه‌دهنده نمي‌شود؛ بلكه بيش از ۱۵ برابر سهم بهبود و گسترش نرم‌افزار را افزايش مي‌دهد. شهدوست توضيح مي‌دهد:
بخش بزرگي از درآمد اغلب توسعه‌دهنده‌ها صرف هزينه‌هاي ثابت مثل هزينه‌ي جا، سرور، همراهي از نرم‌افزار و ... مي‌شود. به همين علت تنها يك حاشيه از سود نرم‌افزار صرف گسترش و بهبود آن خواهد شد. حال اين مبلغ مي‌تواند به‌طور يك‌جا تزريق شود و شامل هزينه‌هاي ثابت نمي‌شود.
به‌علاوه، يكي از مهم‌ترين المان‌هاي موفقيت يا ماندگاري در بازار براي هر كسب‌و‌كار تازه‌وارد كه شامل بيشتر توسعه‌دهنده‌ها مي‌شود، رسيدن به نقطه سربه‌سر است. شهدوست مي‌گويد بسياري از استارتاپ‌ها تنها به علت نرسيدن به نقطه سربه‌سر در زمان كافي مجبور به توقف فعاليت مي‌شوند؛ درنتيجه، كاهش ۱۵ درصدي سهم بازار مي‌تواند رسيدن به اين نقطه را براي كسب‌و‌كارهاي كوچك ساده‌تر كند؛ بدين‌مفهوم كه افراد كمتري مجبور خواهند بود به علل مالي از روياي خود دست بكشند.
مدير توسعه‌ي اپ آرش و آنا هم مي‌گويد ۱۵ درصد درآمد بيشتر در بازاريابي و فضاي پر ريسك و تقلب ديجيتال ماركتينگ امروزي مي‌تواند به كمك توسعه‌دهنده بيايد. انديشه متخصصيني‌منش مي‌گويد:
ما اكنون در فاز بازاريابي هستيم و دغدغه‌ي درآمد و هزينه داريم. توسعه‌دهنده با آماده‌سازي محصول، انواع هزينه‌هاي توسعه، نيروي انساني و حقوقي را پرداخت مي‌كند و سپس وارد فاز بازاريابي مي‌شود. سپس استور مي‌خواهد ۳۰ درصد از سود خالص را از توسعه‌دهنده بگيرد. آنچه درآمد حاصل مي‌شود، حالت بازگشت سرمايه دارد يا قرار است به بدنه‌ي توسعه‌دهنده براي تقويت و ادامه‌ي توسعه‌ي نرم‌افزارش اختصاص يابد. درنتيجه زماني‌كه كميسيون كاهش پيدا كند، قطعا توسعه‌دهنده براي تقويت خود در ماركتينگ يا توسعه‌ي اپ توانمندتر مي‌شود؛ چيزي كه به بهبود كيفيت و افزايش فروش منجر مي‌شود.
انديشه متخصصيني‌منش اضافه مي‌كند كه ديجيتال ماركتينگ اكنون فضاي پر ريسكي است كه اثربخشي بسيار پاييني دارد؛ چرا كه بمباران تبليغاتي انجام مي‌شود؛ حال با پيش‌قدمي كافه‌بازار، ۱۵ درصد به توسعه‌دهنده كمك مي‌شود تا بهتر بتواند با حوزه‌هاي ريسكي اين فضا دست‌وپنجه نرم كند.
خود كافه‌بازار نيز در ابتداي تصميم‌گيري بر موضوع كاهش درآمد از توسعه‌دهنده‌ها به مواردي همچون بازار بسيار بزرگتر اپل و گوگل نسبت به خود فكر كرد. درنتيجه با تصميمي كه اكنون اعلام شده است، قصد دارد خود نيز در معرفي و درگير كردن متخصصان در كنار توسعه‌دهندگان قرار بگيرد.
معين رضايي، توسعه‌دهنده‌ي گروه آنباند با اشاره به تفاوت‌هاي بازار و استورهاي خارجي مي‌گويد بااينكه كافه‌بازار برنامه‌هاي جديد را به‌سادگي در صفحه‌ي اول معرفي مي‌كند و باعث دريافت نصب ارگانيك مي‌شود؛ اما بايد روي اضافه‌كردن ژانرهاي بين‌المللي بيشتر كار كند. او در همين زمينه به ژانر Hyper Casual اشاره مي‌كند كه ممكن است حدود ۷۰ درصد بازي‌هاي يك استور خارجي را تشكيل دهد و بيشتر تعداد توسعه‌دهندگان جديد را جذب مي‌كند؛ به‌علاوه فرايند توليد محصول در ژانر Hyper Casual بسيار كوتاه است؛ اما به‌دليل بهينه‌نبودن سيستم‌هاي تبليغاتي و ماركتينگ در ايران فعلا بخشي از صنعت غافل مانده و از فضا استفاده نمي‌شود. او اضافه مي‌كند اگر بازار مي‌خواهد در صنعت اپليكيشن و بازي تحول عميق‌تر ايجاد كند، بايد در اين مسير حركت كند؛ تغيير فعلي چندان برايش هزينه‌بر نبود.
جمع‌بندي
توسعه‌دهندگان همگي هم‌انديشه متخصصين هستند كه تغيير جديد بازار قطعا به سود اين جامعه است و از شدت ريسك‌هاي توسعه‌ي آن‌ها كم مي‌كنند؛ آن‌ها اهميت نمي‌دهند كه تغيير اخير از استور خارجي يا ايراني آغاز شده باشد؛ بلكه اكنون دغدغه دارند كه براي اجرايي كردن آن، ضوابط پيچيده در انديشه متخصصين گرفته نشود؛ براي مثال كاهش كميسيون تنها شامل يك محصول از هر توسعه‌دهنده يا اكانت يا شركت نشود. توسعه‌دهنده مدريك گيمز در همين مورد به خبرنگار اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران مي‌گويد:
كاهش ۱۵ درصدي كميسيون، به‌طور كامل به شبكه‌ي جذب متخصص بازمي‌گردد. اگر متخصص جذب شود، در محصول هزينه مي‌كند و در اين ميان، كافه‌بازار سهم خود را مي‌گيرد. بنابراين كافه‌بازار نبايد در اين ميان مو را از ماست بكشد و براي مثال بگويد كاهش كميسيون به ازاي هر يك محصول يا اكانت يا به ازاي چند اكانت يك مجموعه يا به ازاي هر چندتا محصول شامل يكي مي‌شود؛ چنين شرايطي، بازار را از هدف دور مي‌كند و باعث مي‌شود كه تصميم آن‌ها در حد حرف باقي بماند. درنتيجه، اين موضوع پاشنه آشيل كار است؛ بايد تا جاي ممكن سهل‌گيرانه برخورد شود تا تأثير واقعي خود را ايجاد كند.
بهفر راد اضافه مي‌كند كه تصميم اخير كافه‌بازار، به‌طور واضح، حاصل حساب و جزوه رايگان و اطمينان از برآيند سودآورانه بوده و خيرخواهانه گرفته نشده است. او مي‌گويد يك نگرش دقيق كسب‌و‌كارانه و برد-برد در اين تصميم لحاظ شده كه در درازمدت، سود نصيب كافه‌بازار مي‌كند و توسعه‌دهنده هم با سرمايه‌گذاري بيشتر بر محصولش مي‌تواند آن را به بلوغ بيشتر برساند و سود كند.
مدير اپليكيشن زبان بياموز به‌سادگي، تصميم استورها در كاهش كميسيون خود را داراي سه مزيت عنوان مي‌كند:
- افزايش سود توسعه‌دهنده و پيشرفت بيشتر برنامه‌ها
- كاهش احتمال توقف فعاليت به علل مالي
- افزايش جذابيت حضور در بازار توسعه نرم‌افزار
شهدوست مي‌گويد به‌صورت كلي پيش از ورود به هر بازار، فرد ماشين‌حساب در دست شروع به محاسبه مسيرهاي درآمدي و هزينه‌ها مي‌كند. درنتيجه، هر كاهش هزينه در اين مرحله يعني جذابيت بيشتر بازار و جذابيت بيشتر بازار يعني احتمال بيشتر ورود افراد به آن.
هم انديشي ها