حوزه‌ي واقعيت مجازي و رقابت شركت‌هاي بزرگ فناوري براي تسلط بر آن
اگر به دنياي فناوري و اخبار آن علاقه‌مند باشيد، احتمالا فرايند تكامل واقعيت مجازي (VR)، واقعيت افزوده (AR)، واقعيت تركيبي (MR) و در نهايت واقعيت گسترده (XR) را دنبال كرده‌ايد. اكنون در بازه‌اي از زمان قرار داريم كه اين فناوري براي عموم تنها به حوزه‌ي گيمينگ محدود نمي‌شود و افراد به آن ديد جامع‌تري پيدا كرده‌اند.
بر اساس گزارش ويندوزسنترال، مايكروسافت از زمان ارائه هدست هولولنز در سال ۲۰۱۵، در حال كار روي واقعيت تركيبي است و پس از شش سال تلاش و با كمي فشار به بازار مصرف، توانسته پيشرفت چشمگيري در فضاي كسب‌وكار داشته باشد. شركت مذكور در اين عرصه خوش درخشيده و تاكنون شهرت خوبي در آن به دست آورده است.
مايكروسافت تنها شركتي است كه ميليون‌ها دلار در عرصه واقعيت تركيبي كسب كرده و اكنون درآمدش را بسيار بيشتر كرده و به ميليارد رسانده است. در حال حاضر، دستگاه معروف هولولنز مايكروسافت توسط شركت‌هايي مانند ايرباس، لاكهيد مارتين/ ناسا، مديويس و دانشگاه كيس وسترن رزرو مورد استفاده قرار مي‌گيرد و حتي بعضي بيمارستان‌ها در اتاق عمل از اين فناوري بهره مي‌برند. همچنين قرارداد عظيم ۲۲ ميليارد دلاري مايكروسافت با ارتش ايالات متحده آمريكا مي‌تواند يك دهه طول بكشد و اكنون هولولنز ۲ در حال سازگاري با اهداف نظامي ارتش آمريكا است.
ماه گذشته، مايكروسافت همكاري خود با OceanX،اNiantic و Lune Rouge را براي فناوري جديد Microsoft Mesh كه شامل هولوپورت است، علني كرد. به‌طور خلاصه، هولوپورت كانسپتي از جابه‌جايي ماده در فضاي غير مادي است. در اين فناوري سعي مي‌شود ماده به داده-نور تبديل، به مقصد منتقل و دوباره به ماده اوليه بازگرداني شود. حتي اگر مايكروسافت وارد بازار AR نشود، اين فناوري و بستر آن را براي ساير شركت‌ها ايجاد مي‌كند.
اما چرا اين مسئله مهم است؟ زيرا درحالي‌كه صحبت از رقباي احتمالي مانند اپل، فيسبوك، گوگل و حتي گزينه‌هاي كمتر شناخته‌شده‌اي مانند Nreal Light يا Magic Leap One مي‌شود، مايكروسافت اولين شركتي است كه محصولات خود را در اين حوزه به بازار عرضه مي‌كند. در ضمن شركت مذكور تاكنون خوب عمل كرده و سرمايه‌گذاري‌هاي بخش تحقيق و توسعه خود را حتي پيش از آن‌كه ديگران شروع به كار كنند، جبران كرده است.
البته ما تنها درباره‌ي فروش هدست صحبت نمي‌كنيم و موفقيت مايكروسافت فراتر از اين محصول است. اين شركت اكنون در حال كار روي چارچوب واقعيت تركيبي براي آينده است. شايد اين كار جذابيت كمتري داشته باشد؛ اما براي پيشرفت لازم است. ابزارهاي توسعه‌يافته كراس پلتفرم مايكروسافت، مانند آژور و مش در حال ايجاد زمينه براي فناوري‌هاي آينده هستند؛ بنابراين MR بيش از يك سخت‌افزار فانتزي است. اختراع هولولنز يك مسئله و ساخت ابزارهاي توسعه و كل پلتفرم مسئله‌ي ديگري است.
از سوي ديگر موضوع پاسخ متخصص نيز وجود دارد. مايكروسافت در مورد نحوه كار با شركت‌ها براي تنظيم قابليت‌ها، سخت‌افزار، نرم‌افزار و موارد ديگر هدست هولولنز سياست آزادانه‌اي در پيش گرفته است و اين محصول را بر اساس خواسته شركت‌ها به منظور استفاده از آن در دنياي واقعي تنظيم مي‌كند. به‌عنوان مثال، اخيرا اين شركت اينترنت همراه LTE و 5G را نيز به اين دستگاه اضافه كرده است. چنين بازخوردهايي پشت درهاي بسته آزمايشگاه‌ها، قابل تكرار يا استنباط نيستند.
اما آيا فناوري واقعيت تركيبي توسط مايكروسافت به سمت بازار مصرف سوق داده مي‌شود؟ در صورت مثبت بودن جواب، احتمالاً شركت مذكور اين كار را از طريق بخش سخت‌افزاري سرفيس انجام مي‌دهد. اين سؤال از روز رونمايي هولولنز همراه با ماينكرافت در سال ۲۰۱۵ شكل گرفته است؛ اما به انديشه متخصصين نمي‌رسد كه حتي مايكروسافت از پاسخ آن مطلع باشد.
در حال حاضر، واقعيت تركيبي و افزوده بيشتر مفهومي مبهم براي مصرف‌كنندگان هستند و به‌طور كلي دسته‌بندي آن‌ها تعريف نشده است. اين فناوري در ظاهر جذاب و متخصصدي به انديشه متخصصين مي‌رسد؛ اما مطالعه دقيق‌تر آن براي بهره‌وري در دنياي واقعي خالي از چالش نخواهد بود؛ مانند صفحه‌نمايش سه‌بعدي براي موبايل هوشمند، اين فناوري بايد علاوه بر جالب بودن، مفيد باشد تا سرمايه‌گذاري روي آن عملي منطقي تلقي شود. متأسفانه گوگل اين مسئله را هنگامي دريافت كه پروژه Glass در سال ۲۰۱۳ معرفي و با شكست مواجه شد.
فيسبوك اكنون با نشان دادن علاقه‌ي خود به AR توجه بسياري به خود جلب كرده است؛ البته اين مسئله اصلا جاي تعجب ندارد؛ اما فيسبوك با چالش‌هاي بي‌شماري در مورد حريم خصوصي روبه‌رو است و تاكنون در زمينه سخت‌افزارهاي مصرف‌كننده موفقيت چنداني نداشته. اخباري نيز درباره‌ي ورود اسنپ‌چت به دنياي AR منتشر شده كه كسي را به وجد نياورده است.
اما اين اپل است كه با معرفي محصولات جديد، مي‌تواند بيشترين هيجان را در دل طرفداران خود ايجاد كند. نكته جالب اين است كه اين شركت كوپرتينويي تنها با شهرت خود مي‌تواند در اين دسته‌بندي حضور داشته باشد؛ زيرا تنها نماينده‌ي اپل براي حضور در حوزه‌ي واقعيت افزوده، Apple Glass است كه طبق گزارش‌ها، تا سال ۲۰۲۵ رونمايي نخواهد شد. اين يعني حداقل چهار سال ديگر بايد منتظر چنين محصولي بمانيم. البته بر اساس شايعات، حتي نمونه اوليه Apple Glass هنوز ساخته نشده است. اين در حالي است كه يك گجت واقع‌گرايانه‌تر كه شبيه كلاه ايمني است، مي‌تواند به‌عنوان فاز اول اپل در اين فناوري، در سال ۲۰۲۲ معرفي شود. همچنين گفته مي‌شود كه مي‌توان در سال ۲۰۳۰ به‌عنوان فاز سوم، شاهد لنز چشمي اپل بود كه مبتني بر فناوري واقعيت افزوده است.
با وجود اطلاعات ارائه‌شده، اپل در حال حاضر بهترين موقعيت را براي ارائه يك گجت پوشيدني واقعيت تركيبي براي بازار مصرف دارد. به انديشه متخصصين مي‌رسد اين شركت آماده‌ترين مسير را براي رسيدن به موفقيت در حوزه‌ي واقعيت تركيبي و واقعيت افزوده دارد. طراحي و توليد يك سيستم پوشيدني توزيع‌شده با استفاده از اين فناوري، ايده‌ي بزرگي است كه به انديشه متخصصين مي‌رسد اپل به دنبال اجرايي كردن آن باشد. براي عملي كردن چنين سيستم عظيمي مي‌توان از آيفون به‌عنوان پردازنده اصلي استفاده كرد كه توسط اپل واچ به‌عنوان رابط و ايرپاد براي پخش صدا همراهي مي‌شود. تنها چيزي كه در اين سيستم ديده نمي‌شود هدآپ ديسپلي (HUD) است كه مي‌توان از طريق لنز چشمي AR به آن دست پيدا كرد. هيچ شركت ديگري داراي چنين اكوسيستم يكپارچه‌اي نيست علاوه بر اين، اپل داراي شبكه توسعه‌دهنده قدرتمندي است كه مي‌تواند در اين مسير به آن كمك زيادي كند.
البته به انديشه متخصصين نمي‌رسد كه اپل قصد داشته باشد وارد فضاي كاري مايكروسافت شود و محصولي در آن حوزه توليد كند. ايده‌ي تهيه تجهيزات دفاعي نظامي توسط اپل تا حدودي مباحثه‌برانگيز و برخلاف اخلاقيات اين شركت است؛ از طرفي، جهش سريع به سمت عمل جراحي يا كار روي فضاپيماي Orion ناسا سال‌ها پس از امضاي قراردادهاي مايكروسافت، غير ممكن به انديشه متخصصين مي‌رسد. اين نوع تقسيم حوزه را مي‌توان در قسمت‌هاي ديگر بازار رايانه نيز مشاهده كرد. اكنون شاهد هستيم كه مايكروسافت صاحب شركت‌هاي حرفه‌اي و اپل بر ديگر موارد حاكم است.
در اينجا دو نكته وجود دارد كه اشاره به آن‌ها خالي از لطف نيست. ما اين مسئله را مي‌دانيم كه مايكروسافت در حال مطالعه واقعيت افزوده و تركيبي براي مصرف‌كنندگان است و تلاش مي‌كند اين فناوري را براي استفاده روزمره آماده كند. پتنتي كه مايكروسافت در سال ۲۰۱۹ ثبت كرده است، تصوير واقع‌گرايانه‌تر مدل كوچك‌تر هولولنز را نشان مي‌دهد كه مي‌توان از آن در مصارف نظامي يا غير نظامي استفاده كرد.
همچنين مي‌دانيم كه مايكروسافت در حال كار روي فناوري FOV (ميدان ديد نامحدود) است كه احتمالاً از آن براي نسل بعدي هولولنز استفاده مي‌كند. دستيابي به اين فناوري مي‌تواند يك موفقيت بزرگ در حوزه‌ي واقعيت تركيبي باشد. الكس كيپمن، مدير هولولنز و محاسبات هولوگرافي در مايكروسافت، معتقد است دستگاه‌هاي پوشيدني مي‌توانند در آينده جايگزين صفحه‌هاي فيزيكي شوند. همچنين در حال حاضر پلتفرم واقعيت تركيبي ويندوز (WMR) به‌عنوان يك محيط مجازي براي ويندوز وجود دارد. كساني كه WMR را مطالعه كرده‌اند، ادعا مي‌كنند كه اين فناوري بسيار بهتر از آن چيزي است كه در اين مرحله انتظار مي‌رود. مايكروسافت با مجازي كردن كل سيستم‌عامل خود يك كار بسيار بزرگ انجام داده است. اساساً، مايكروسافت در حوزه‌ي سيستم‌هاي واقعيت افزوده و تركيبي براي نرم‌افزار و سخت‌افزار بسيار كامل و عميق عمل كرده است.
نكته دوم اين است كه حتي اگر مايكروسافت نتواند مانند اپل وارد بازار مصرف واقعيت تركيبي/ افزوده شود، مانند هميشه نقش بسزايي در تقويت فناوري خود خواهد داشت. به‌عنوان مثال مي‌توانيد مشاهده كنيد كه چگونه آژور و Spatial Anchors در iOS كار مي‌كنند. مايكروسافت با همان رويكرد توسعه نرم‌افزار در iOS و اندرويد، به دنبال ايجاد خدمات و پلتفرم‌هايي براي واقعيت تركيبي و واقعيت افزوده است كه ساير شركت‌ها مي‌خواهند از آن استفاده كنند. مايكروسافت مي‌داند پرداخت هزينه براي دريافت خدمات و ابزارهاي توسعه آسان‌تر از ايجاد خدمات شخصي است و اين براي آن‌ها تجارت بزرگي خواهد بود.
البته اول بودن هميشه به معناي بهترين بودن يا پركاربردترين بودن نيست و تاكنون بارها در دنياي فناوري چنين مواردي را مشاهده كرده‌ايم. دستاوردهاي اوليه مايكروسافت با طراحي هولولنز قابل توجه است؛ اما اين محصول لاخبار تخصصياً يك شاخص براي آينده روشن اين شركت در اين حوزه محسوب نمي‌شود. تاريخ دنياي فناوري مملو از شركت‌هايي است كه براي مدتي خوب پيشرفت مي‌كنند؛ اما ناگهان يكي از رقيب‌هايشان كه در سكوت پيش رفته است، از آن‌ها جلو مي‌زند. ممكن است چنين اتفاقي براي مايكروسافت پيش بيايد. مطمئنا در سال‌هاي آينده شاهد تغييرات بسياري در اين حوزه خواهيم بود و شايد حتي شركت‌هاي جديدتري با فناوري‌هاي خاص خود در مقابل مايكروسافت قد علم كنند.
انديشه متخصصين شما همراهان هميشگي اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران درباره‌ي آينده‌ي فناوري‌هاي واقعيت افزوده و تركيبي چيست؟ به انديشه متخصصين شما آيا مي‌توان در آينده‌اي نزديك از اين فناوري در زندگي روزمره استفاده كرد؟
هم انديشي ها