هرآنچه بايد درباره HDMI 2.1 بدانيم

پيش از آنكه با قابليت‌هاي HDMI 2.1 آشنا شويم، اجازه بدهيد تكليفمان را با متخصصاني مشخص كنيم كه همواره با اين وسوسه ذهني روبرو هستند كه در نتيجه عرضه استانداردهاي جديد ارتباطي، سريعا بايد تمام دستگاه‌هاي الكتريكي و الكترونيكي‌شان را به‌روزرساني كنند. اين دسته از متخصصان بايد به اين نكته توجه كنند كه حتي در صورت ورود كابل‌هاي جديد اچ دي ام آي 2.1 به بازار، در حال حاضر الزامي به ارتقاء دستگاه‌ها به‌منظور استفاده از اين استاندارد وجود ندارد.

قابليت‌هاي HDMI 2.1 فراوان هستند و از جمله آن‌ها مي‌توان به بهبود پهناي باند انتقال محتويات چندرسانه‌اي اشاره كرد. همان‌طور كه مي‌دانيد، اچ دي ام آي (High Definition Multimedia Interface) در حال حاضر يكي از راهكارهاي ارتباطي اصلي براي انتقال محتويات صوتي/تصويري ميان تلويزيون‌ها، پخش‌كننده‌هاي بلوري، كنسول‌هاي بازي، پخش‌كننده‌هاي الكترونيك ويدئويي، ساندبارها، كامپيوترها و ديگر دستگاه‌هاي الكتريكي و الكترونيكي است. در قالب استفاده از كابل‌هاي HDMI، انتقال هم‌زمان ويدئو و صدا توسط يك كابل واحد انجام خواهد شد، رمزگذاري ديجيتالي امكان‌پذير مي‌شود و نكته مهم‌تر اينكه كيفيت صوتي و ويدئويي محتويات، شاهد هيچ افتي نخواهد بود.

در حال حاضر اكثر دستگاه‌ها از HDMI نسخه 2.0 استفاده مي‌كنند؛ اما در سال ۲۰۱۸ شاهد مهاجرت به نسخه 2.1 خواهيم بود. اولين پرسشي كه در اينجا مطرح مي‌شود آن است كه استاندارد جديد تا چه حد روي تجربه متخصصان تأثير خواهد گذاشت؟ پاسخ كوتاه آن است كه تغيير چندانيشاهد نخواهيد بود. دليل اين امر آن است كه عرضه به‌روزرساني جديد براي HDMI با آينده‌نگري ويژه‌اي صورت خواهد گرفت و تمركز ويژه‌اي بر رزولوشن‌ها و فرمت‌هاي احتمالي كه تا چند سال آينده در اختيار عموم متخصصان قرار نخواهند گرفت، شاهد هستيم.

تلويزيون‌هايي كه در سال ۲۰۱۸ خريداري مي‌كنيد، به‌احتمال زياد از HDMI 2.1 بهره‌مند خواهند شد؛ اما حتي اين محصولات هم استفاده تمام و كمالي از پتانسيل استاندارد ارتباطي جديد نخواهند داشت. به بيان ديگر، عدم بهره‌مندي تلويزيون فعلي شما از HDMI 2.1 به هيچ وجه دليلي براي ارتقاء آن نخواهد بود. با اين پيش‌زمينه، بد نيست نگاهي هم به قابليت‌هاي HDMI 2.1 كه در حال حاضر به مرحله توسعه رسيده‌اند داشته باشيم.

 نگاه كوتاه

اگر فرصت كافي براي خواندن كامل اين مطلب نداريد، در اين بخش مي‌توانيد نيم‌نگاهي به قابليت‌هاي اصلي HDMI 2.1 داشته باشيد.

 اگر به اطلاعات بيشتري نياز داريد، در ادامه مطلب با ما همراه باشيد.

 پهناي باند

وقتي شما رزولوشن سيگنالي تلويزيوني را افزايش مي‌دهيد، حجم اطلاعاتي آن سيگنال هم افزايش خواهد يافت. به اين ترتيب، سيگنال 4K UltraHD با رزولوشن ۳۸۲۰ در ۲۱۶۰ پيكسل كه از طريق HDMI انتقال پيدا مي‌كند، از انديشه متخصصين اطلاعاتي، حجمي به ميزان ۴ برابر بيشتر از سيگنال‌ها تمام اچ‌دي با رزولوشن ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ پيكسل را در خود جا داده است. اگر كابل‌ها را با لوله‌ها مقايسه كنيد، متوجه خواهيد شد كه براي انتقال سيگنال‌هاي 4K به كابل قطورتري در مقايسه با آنچه براي انتقال محتويات ۱۰۸۰p لازم است، نياز خواهيد داشت. همين امر در صورتي كه به افزايش فريم‌ريت نياز داشته باشيد، صادق است. براي انتقال تصويري با نرخ ۶۰ فريم بر ثانيه، به كابل بزرگ‌تري در مقايسه با تلاش براي انتقال تصويري ۲۴ فريم بر ثانيه‌اي اما با همان رزولوشن، نياز خواهيد داشت.

اگرچه اكثر كابل‌هاي HDMI فعلي امكان مديريت محتويات چندرسانه‌اي را كه در حال حاضر در بازار استفاده مي‌شود، دارند؛ اما مطمئنا بازار تلويزيون‌هاي مدرن در اين سطح باقي نمي‌ماند و پيشرفت خواهد كرد. به اين ترتيب، در آينده‌اي نه‌چندان دور شاهد عرضه تلويزيون‌هايي با رزولوشن بالا و فريم ريت بيشتر خواهيم بود. اينجاست كه HDMI 2.1 معنا و مفهوم خود را پيدا خواهد كرد. در حال حاضر اين استاندارد براي ۹۹ درصد از متخصصان معنايي ندارد؛ اما در آينده‌اي كه قرار است محتواي ۱۲۰ فريم بر ثانيه ويژه تلويزيون‌هاي 4K يا محتواي ۱۲۰ فريم بر ثانيه ويژه تلويزيون‌هاي 8K را انتقال دهيم، اين استاندارد، جايگاه اصلي خود را پيدا خواهد كرد.

در صورتي كه شما در دسته گيمرهاي حرفه‌اي قرار مي‌گيريد، اين فريم‌ريت‌هاي بالا واقعا شما را وسوسه خواهند كرد. اين در حالي است كه هيچ منبعي به‌جز كامپيوترهاي شخصي نمي‌تواند خروجي بيشتر از ۶۰ فريم ‌بر ثانيه داشته باشد و اساسا هيچ محتوايي، به‌جز چند فيلم HFR محدود در اين بخش وجود ندارد. در حال حاضر هنوز هيچ شركتي تلويزيون‌هاي 8K را در ليست فروش قرار نداده است. حتي در صورتي كه فروش اين محصولات آغاز شود، چندين سال طول خواهد كشيد تا دسترسي كافي به محتويات سازگار با اين تلويزيون‌ها فراهم شود. در حال حاضر محتواي 4K كافي هم در بازار وجود ندارد و از همين رو راه زيادي تا عرضه محتويات 8K خواهيم داشت.

 قابليت‌هاي جانبي

اگرچه بهبود رزولوشن و فريم‌ريت، تأثير ويژه‌اي بر بهبود تجربه متخصصان خواهد داشت؛ اما قابليت‌هاي اضافه ديگري هم وجود دارند كه در پرتو استفاده از HDMI 2.1 پيش روي متخصصان قرار خواهند گرفت.

Dynamic HDR قابليتي جذاب در اين به‌روزرساني بزرگ است. محدوده ديناميكي بالا (HDR) از جمله بهينه‌سازي‌هاي ويژه و جذاب در زمينه بهبود كيفيت تصاوير به شمار مي‌آيد. در حال حاضر، HDR10 را بايد متداول‌ترين فرمت HDR به‌حساب آورد. اين فرمت از آنچه متاديتا نام دارد استفاده مي‌كند تا به تلويزيون اعلام كند چه تعامل و برخوردي با محتويات HDR داشته باشد. در نسخه فعلي HDR10، متاديتا تنها يك‌بار و براي هميشه روي هر برنامه اعمال خواهد شد. به اين ترتيب، مجموعه مشخص و واحدي از تنظيمات را براي تمامي برنامه يا فايل ويدئويي خود شاهد خواهيد بود.

Dynamic HDR مي‌تواند نسبت به هر فريم، تأثيرات متفاوتي داشته باشد و از محدود بودن به كل برنامه تلويزيوني يا ويدئوي ورودي فراتر رود. به اين ترتيب، شاهد بهبود نمايش محتويات در هر صفحه يا فريم خواهيم بود. در انديشه متخصصين داشته باشيد كه صحنه‌اي تاريك با هايلايت‌هاي روشن، تأثير متفاوتي در مقايسه با صحنه‌اي روشن با محيط‌هاي تاريك، از استاندارد HDR دريافت خواهد كرد. در صورتي كه اين صحنه‌ها در يك فيلم واحد وجود داشته باشند، HDR استاتيك، برخورد يكساني با آن‌ها خواهد داشت؛ اما HDR ديناميك اين امكان را فراهم مي‌كند تا هر صحنه در بهترين وضعيت خود به نمايش درآيد. HDMI 2.1 امكان فعال‌سازي Dynamic HDR را فراهم مي‌كند؛ اما پيش از هر چيز، اين قابليت بايد در خود محتويات ويدئويي هم وجود داشته باشد.

بد نيست اشاره كنيم كه اچ دي آر دالبي ويژن (Dolby Vision HDR) در حال حاضر از متاديتاي ديناميك استفاده مي‌كند كه امكان انتقال محتوا از طريق رابط‌هاي HDMI فعلي هم دارد. در CES 2017 پخش‌كننده‌هاي بلوري مجهز به دالبي ويژن توسط الجي و شركت‌هاي ديگر معرفي شدند و فرايند عرضه آن‌ها به بازار از سال جاري آغاز خواهد شد. اين پخش‌كننده‌ها، سازگاري كاملي با تلويزيون‌هاي فعلي مجهز به دالبي ويژن دارند.

eARC تحولي جديد در كانال‌ بازگشت صدا (Audio Return Channel) به‌حساب مي‌آيد كه ارتباطات ساده‌تري بين دستگاه‌هاي صوتي و تصويري نظير تلويزيون‌ها، پخش‌كننده‌هاي ويدئويي و سيستم‌هاي صدا فراهم مي‌كند. eARC همراهي از پيشرفته‌ترين فرمت‌هاي صوتي نظير صداي ايجادشده از منبع انتشاري بر پايه اشياء را فراهم مي‌كند و قابليت‌هاي كنترل پيشرفته سيگنال صوتي نظير تشخيص خودكار دستگاه‌ها را پيش روي متخصص قرار مي‌دهد.

قابليت Game Mode VRR ويژگي جذابي براي گيمرها است. اين قابليت، امكان استفاده از نرخ تازه‌سازي متغير را فراهم مي‌كند كه اين امر، زمينه لازم براي آنكه پردازنده گرافيكي سه‌بعدي، تصوير را در همان زمان رندرشدن، به‌طور كاملا روان و با جزئيات بيشتر در گيم‌پلي نشان دهد، فراهم خواهد كرد. در نهايت، اين قابليت باعث حذف لگ، وقفه‌هاي ناگهاني و از بين رفتن عدم يكپارچگي در نمايش فريم‌ها خواهد شد. اگر اين تركيب براي شما آشنا به انديشه متخصصين مي‌رسد، به خاطر آن است كه راهكاري مشابه با G-Syc انويديا يا FreeSync شركت AMD را شاهد هستيم كه هر دو از طريق استاندارد ديسپلي‌پورت در دسترس قرار گرفته‌اند. قابليت Game Mode VRR از طريق كابل‌هاي فعلي هم در دسترس قرار خواهد گرفت؛ اما در صورتي كه خواستار ويدئوهايي با رزولوشن و فريم ريت بيشتر از 4K و ۶۰ فريم بر ثانيه هستيد، به كابل‌هاي 48G نياز خواهيد داشت.

 كابل جديد

پس از گذشت مدت‌ها، شاهد ورود كابل‌هاي HDMI جديد به بازار خواهيم بود. از انديشه متخصصين ظاهري و با توجه به عدم استفاده از كانكتورهاي جديد، به انديشه متخصصين مي‌رسد شاهد همان كابل‌هاي قديمي هستيم. كابل‌هاي 48G پهناي باند ۴۸ گيگاهرتزي دارند كه چيزي حدود ۲.۶ برابر بيشتر از كابل‌هاي باكيفيت فعلي HDMI است. اين كابل‌ها از قابليت سازگاري با محصولات قديمي‌تر هم بهره‌ مي‌برند تا خود را با سرعت دستگاه‌هاي فعلي شما نيز سازگار كنند. با وجود اين، در حال حاضر دليل منطقي براي خريد كابل‌هاي 48G وجود ندارد. نسل اول اين كابل‌ها ارزش بالايي خواهد داشت و هيچ متخصصدي در دستگاه‌هاي نسل فعلي ندارند. پس از اينكه دستگاه‌هاي خود را به نمونه‌هايي كه مي‌توانند از پهناي باند اضافه بهره ببرند تجهيز كرديد، زمان تعويض كابل هم فرا خواهد رسيد. آن زمان مطمئنا امكان خريد اين كابل‌ها با ارزش پايين‌تر فراهم خواهد شد.

افزايش رزولوشن و فريم ريت، در طالع كابل‌هاي 48G به چشم مي‌خورد. اين كابل‌ها امكان پخش محتواي ويدئويي با رزولوشن‌ها و فريم‌ريت‌هاي زير را دارند:

در حال حاضر امكان رسيدن به رزولوشن 4K با نرخ ۶۰ فريم بر ثانيه در كابل‌هاي فعلي هم وجود دارد؛ اما مابقي رزولوشن‌ها و فريم‌ريت‌ها به كابل‌هاي 48G نياز دارند. در بخش توليد و مديريت رنگ هم شاهد همراهي كابل‌هاي جديد از استانداردهاي «BT.2020» و «۱۶ بيت به ازاي هر رنگ» خواهيم بود. اين استاندارد مشابه با چيزي است كه در HDMI 2.0a/b شاهد بوديم و البته امكان رسيدن به وسعت رنگ وسيع‌تر (Wide Color Gamut) را فراهم مي‌كند.

 زمان عرضه

انجمن اچ دي ام آي (HDMI Forum) كه مسئوليت مديريت مشخصه‌هاي HDMI را بر عهده دارد، قرار است مشخصات كامل اين به‌روزرساني جديد را در سه‌ماهه دوم سال جاري ميلادي يعني بين ماه‌هاي آوريل و ژوئن ارائه كند. با اين تفاسير، به انديشه متخصصين مي‌رسد قابليت يادشده، فرصت ادغام در تلويزيون‌هاي مدل ۲۰۱۷ نخواهد داشت. با وجود اين، همچنان اين احتمال وجود دارد كه HDMI 2.1 را در دستگاه‌هاي محدودي در سال جاري شاهد باشيم و بالاخره عرضه انبوه محصولات مجهز به اين قابليت، در سال آينده انجام شود.

علاوه بر اين، اين احتمال وجود دارد كه به‌روزرساني فيرم‌وير تلويزيون شما، قابليت‌هاي جديد اچ دي ام آي 2.1 را كه ارتباطي با پهناي باند ندارند، دريافت كند. البته انجمن HDMI توپ را داخل زمين شركت‌هاي توليدكننده انداخته و اعلام كرده است عرضه محصولات بهره‌مند از اين استاندارد، به زمان بهره‌برداري از HDMI 2.1 توسط اين شركت‌ها بستگي دارد.

 در جمع‌بندي بايد اعتراف كرد كه HDMI 2.1، به‌روزرساني ويژه و چشمگيري براي قابليت ارتباطي اچ دي ام آي است؛ اما در حال حاضر، در دسترس بودن اين استاندارد تأثير چنداني بر تجربه شما نخواهد داشت. اين به‌روزرساني، چيزي شبيه به بزرگراهي ده خطه است كه در ناحيه‌اي روستايي احداث شده باشد.