دانشمندان طول عمر موش‌ها را بدون تغيير ژنتيكي افزايش دادند
به‌انديشه متخصصين مي‌رسد پژوهشگران راهي براي افزايش طول عمر حيوان بدون تغيير ژنتيكي پيدا كرده باشند. دانشمندان با استفاده از سلول‌هاي بنيادي روياني كه به‌طور خاصي كشت شده بودند، موش‌هايي توليد كردند كه سلول‌هاي آن‌ها تلومرهاي طولاني داشتند. تلومرها دنباله‌هايي از DNA در انتهاي كرومواخبار تخصصي‌ها هستند كه به محافظت از اطلاعات ژنتيكي داخلي كمك مي‌كنند. طويل‌شدن تلومرها در سلول‌هاي بنيادي روياني مي‌تواند مسير را به‌سوي كُندكردن روند پيري بدون تغيير ژنتيكي هموار كند.
دانشمندان به‌طور موفقيت‌آميزي طول عمر متوسط موش‌ها را با پرورش آن‌ها با استفاده از سلول‌هاي بنيادي روياني داراي تلومرهاي طولاني افزايش دادند. اين يافته‌ها درخورتوجه است؛ زيرا پژوهشگران توانستند بدون ايجاد تغيير ژنتيكي عمر را افزايش دهند و نيز اطلاعاتي درزمينه‌ي فرايند پيري و تكنيك‌هايي مهيا كنند كه شايد روزي بتواند به كُندشدن روند آن در انسان كمك كنند.
مطالعه‌اي كه به‌تازگي نتايج آن در مجله‌ي Nature Communications منتشر شده است، روي تلومر متمركز بوده كه دنباله‌اي از DNA است و در انتهاي كرومواخبار تخصصي‌ها يافت مي‌شود. ازآنجاكه تلومرها از مواد ژنتيكي درون كرومواخبار تخصصي‌ها محافظت مي‌كنند، آن‌ها را به سرهاي پلاستيكي انتهاي بند كفش تشبيه كرده‌اند. البته تلومرها با فيوز بمب (فيتيله) يا ساعت‌هاي مولكولي نيز مقايسه شده‌اند؛ زيرا هربار كه سلول‌ها تقسيم مي‌شوند، آن‌ها كوتاه‌تر و درنهايت چنان كوچك مي‌شوند كه سلول مي‌ميرد يا تقسيم را متوقف مي‌كند. كوتاه‌شدن تلومرها با پيري و سرطان و مرگ مرتبط است. پژوهشگران در مقاله‌ي خود نوشتند:
كوتاه‌شدن تلومر يكي از نشانه‌هاي بارز پيري محسوب مي‌شود؛ زيرا تلومرهاي كوتاه براي پيري موجود زنده و كاهش طول عمر او كافي هستند. طول تلومر ازانديشه متخصصين ژنتيكي تعيين مي‌شود و هم متوسط طول تلومر و هم نرخ كوتاه‌شدن آن در بين گونه‌ها متفاوت است. از اين انديشه متخصصين، انسان درمقايسه‌با موش تلومرهاي كوتاه‌تري دارد؛ اما سرعت كوتاه‌شدن تلومرها در موش صدبرابر بيشتر از سرعت كوتاه‌شدن تلومرها در انسان است.
دانشمندان مدت‌ها است در حال مطالعه اين موضوع هستند كه چگونه طولاني‌شدن تلومرها مي‌تواند در پيشگيري از بيماري و پيري در حيوانات و شايد هم روزي در انسان‌ها كمك كند؛ اما همه‌ي اين تلاش‌ها شامل اصلاح ژنتيكي بوده است.
در مطالعه‌ي جديد، گروهي از پژوهشگران مركز ملي پژوهش‌هاي سرطان اسپانيا سلول‌هاي بنيادي روياني را در ظرف آزمايشگاه تكثير كردند؛ فرايندي كه درنهاي به ايجاد سلول‌هايي منجر شد كه تلومرهاي طولاني داشتند. ناگفته نماند اين موضوع را پژوهشگران ابتدا در سال ۲۰۰۹ كشف كرده بودند. پژوهشگران با استفاده از اين سلول‌هاي بنيادي روياني به‌طور ويژه كشت‌شده، موش‌هايي با تلومرهاي طويل توليد كردند. درمقايسه‌با گروه كنترل، طول عمر متوسط اين موش‌ها ۱۲/۷۴ درصد افزايش پيدا كرد و هيچ نقص شناختي نشان نمي‌دادند و احتمال بروز سرطان و چاقي در آن‌ها كمتر بود. ماريا بلاسكو، زيست‌شناس مركز مذكور مي‌گويد:
اين يافته‌ها از اين ايده حمايت مي‌كنند كه درباره‌ي طول عمر، تنها ژن‌ها نيستند كه تعيين‌كننده‌اند و حاشيه‌اي براي افزايش طول عمر بدون تغيير ژن‌ها وجود دارد.
طولاني‌شدن تلومرها راز كاهش روند پيري در انسان است؟
در انسان، تلومرهاي كوتاه‌تر با طول عمر كمتر ارتباط دارند. اگرچه بعيد است آزمايشي شبيه آزمايش مطالعه‌ي اخير انجام شده باشد، كارهايي وجود دارد كه مي‌توانيد براي طولاني‌تر‌كردن تلومرها و افزايش احتمال داشتن عمر طولاني‌تر انجام دهيد. قدم اصلي ورزش‌هاي استقامتي است.
نتايح مطالعه‌اي كه در سال ۲۰۱۸ در مجله‌ي European Heart Journal منتشر شد، نشان مي‌داد فعاليت آنزيم تلومراز در افرادي افزايش پيدا مي‌كند كه به‌طور منظم ورزش‌هاي استقامتي (مثلا ۴۵ دقيقه دويدن مداوم) را انجام مي‌دادند. جالب اينجا است كه اين اثر در افرادي مشاهده نشد كه وزنه‌برداري يا ۴۵ دقيقه پياده‌روي مي‌كردند. اين نتايج در راستاي نتايج مطالعه‌ي ديگري بود كه در سال ۲۰۱۷ منتشر شد و نشان مي‌داد افرادي كه به‌طور منظم مي‌دوند، ازانديشه متخصصين بيولوژيكي جوان‌تر از كساني هستند كه اين كار را نمي‌كنند؛ اما اين كمي تلاش مي‌خواهد. لري تاكر، نويسنده‌ي مقاله مي‌گويد:
اگر مي‌خواهيد تفاوت واقعي را در كُندكردن پيري بيولوژيكي خود ببينيد، بايد بدانيد كمي ورزش‌كردن تأثيري نمي‌گذارد و بايد به‌طور منظم و حرفه‌اي ورزش كنيد.
هم انديشي ها