نتايج جديدي از پژوهش دوقلوهاي ناسا منتشر شد

سفر طولاني مدت در فضا، موجب تغييرات زيادي –حتي گاهي در سطح سلولي- در بدن انسان مي‌شود، اما تابه‌حال هيچ دليلي مشاهده نشده كه تصور كنيم، انسان‌ها نتوانند از مأموريت دو و ‌نيم ساله‌ي مريخ زنده برگردند. اين پيام واضحي است كه مي‌توان از اعلام نتايج جديد پژوهش دوقلوهاي ناسا دريافت.

براي پژوهش دوقلوهاي ناسا، اسكات كِلي، مدتي حدود يك سال را در ايستگاه فضايي بين‌المللي اقامت كرد و در همين حال، برادر دوقلوي او، ديگر فضانورد ناسا، مارك كِلي هم در زمين به سر برد. به‌گفته‌ي ناسا، مقايسه‌ي نمونه‌هاي زيستي اين دو، اطلاعات مهمي را در مورد چگونگي تأثير فضا بر بدن انسان در اختيار دانشمندان قرار داده است. ناسا در اين پژوهش، تغييرات بدن كِلي را نسبت به فضانورداني كه مدت زمان كوتاهي را در فضا سپري كرده‌اند نيز مقايسه كرده است.

مارك (جلوي تصوير) و اسكات كِلي (عقب)

گزارش كامل اين پژوهش هنوز منتشر نشده، اما خبرنگاران حاضر در كنفرانس خبري كه در خلال نشست سالانه انجمن پيشبرد علوم آمريكا در واشنگتن برگزار شد، خلاصه‌اي از آن را دريافت كردند. از موارد مهمي كه در اين خلاصه گزارش به چشم مي‌خورد: آزمايش خون اسكات كلي نشان مي‌دهد ميزان فعاليت سيستم ايمني بدن او در زمان اقامت در فضا، به‌شدت افزايش يافته است.

كريستوفر ميسون، دانشيار ژنتيك محاسباتي از كالج پزشكي ويل كرنل در نيويورك گفت:

تقريبا درست به‌مانند اينكه بدنش در حالت آماده‌باش قرار داشته باشد.

برخي اثرات فيزيولوژيكي اقامت در شرايط بي‌وزني قبلا شناخته شده‌اند. فضانوردان معمولا در رابطه با بينايي خود اشكالاتي داشته‌اند كه حتي پس از بازگشت به زمين به حالت عادي بازنگشته‌اند. همچنين بخشي از (حجم) استخوان فضانوردان از دست مي‌رود كه منجر به شكنندگي استخوان‌هاي آن‌ها مي‌شود. قرار گرفتن در شرايط بي‌وزني، موجب كاهش حجم عضلاني مي‌شود كه فضانوردان را ضعيف‌تر و (به لحاظ بدني) ناهماهنگ‌تر مي‌كند. علاوه‌بر اين، همان‌طوري كه مي‌دانيد، فضانوردان به‌دليل نبود صبح و شب واقعي دچار كم‌خوابي مي‌شوند و هميشه احساس پرواززدگي مي‌كنند. اما آن‌طور كه نتايج جديد پژوهش دوقلوهاي ناسا نشان مي‌دهد، تغييراتي در سطح سلولي، ازجمله تغييراتي در نحوه بيان ژن فضانوردان هم رخ مي‌دهد.

ميسون گفت:

اين تا حد زيادي خبر خوبي است. بدن (انسان) انعطاف‌پذيري و سازگاري فوق‌العاده‌اي براي قرار گرفتن در شرايط بي‌وزني؛ حداقل براي يك سال دارد.

تغييرات ظريف در بيان ژن، نورون‌هاي فرد را به سلول‌هاي خوني تبديل نمي‌كند؛ اما مي‌تواند كاركرد آن‌ها را تغيير دهد. تغييرات در بيان ژن مي‌تواند سلول‌هاي معمولي را به سلول‌هاي سرطاني تبديل كند يا موجب زنجيره‌اي از رويدادها شود كه شانس ابتلاي فرد به بيماري قلبي را افزايش دهد.

كريگ كاندروت، مدير بخش زندگي فضايي و علوم فيزيكي ناسا، با ميسون موافق است. او مي‌گويد كه پژوهش ناسا تاكنون هيچ دليلي مبني بر غيرممكن بودن مأموريت مريخ نشان نداده است. اما همچنان بزرگ‌ترين نگراني دانشمندان، تابش اشعه‌هاي مضر است، چرا كه فضانوردان مأموريت مريخ در معرض تشعشعاتي فراتر از حد مجاز قرار مي‌گيرند كه هنوز عواقب آن را به‌درستي نمي‌دانيم. با اينكه اين مسئله لاخبار تخصصيا به‌تنهايي مانع انجام مأموريت مريخ نمي‌شود، اما نگراني دانشمندان همچنان ادامه دارد.

كاندروت در ادامه هشدار داد كه پژوهش دوقلوهاي ناسا، نمونه بسيار كوچكي داشته كه تنها شامل دو نفر مي‌شد. او گفت:

 ما هيچ كدام از نتايج اين پژوهش را به‌صورت قطعي نمي‌پذيريم، اما در مجموع (اين يافته‌ها) دلگرم‌كننده‌اند. هيچ علائم هشداردهنده‌ي جديدي مشاهده نشد.

ناسا با روي كار آمدن دولت ترامپ، در برنامه‌هاي خود براي فرستادن انسان به ماه تجديدانديشه متخصصين كرد و روز پنجشنبه هم اعلام كرد كه قصد دارد فضانوردان را به كمك شركاي بين‌المللي و همين‌طور تجاري، تا سال ۲۰۲۸ به ماه بفرستد. آژانس فضايي مي‌گويد برخلاف برنامه آپولو، برنامه جديد ماه، پايدار خواهد بود و صرفا يك مأموريت براي به‌جاي گذاشتن پرچم و ردپا نيست. هر ماموريتي فراتر از مدار نزديك زمين به علت تابش‌ تشعشعات مضر در فضاي عميق، براي فضانوردان خطرات عديده‌اي در پي دارد.

استيو كوزلوفسكي، استاد روانشناسي در دانشگاه ايالتي ميشيگان، در سخنراني خود در حاشيه نشست اخير انجمن پيشبرد علوم آمريكا گفت:

فضانوردان در فضاي كوچكي قرار خواهند گرفت كه هيچ حريم خصوصي نخواهد داشت.

همين‌طور، تأخير در ارتباطات با وجود ميليون‌ها كيلومتر فاصله با زمين، برقراري ارتباط با زمين را اساسا غيرممكن مي‌سازد.

او گفت:

دنياي اجتماعي فضانوردان براي يك دوره بسيار بسيار طولاني تنها شامل خودشان و گروهي كوچك مي‌شود.