شيوع كرونا چگونه بر رشد كودك تأثير مي‌گذارد

ويروس كوويد ۱۹ خوشبختانه تا به امروز در ميان كودكان شيوع چنداني نداشته و به‌طور معمول در آن‌ها خوش‌خيم است؛ اما نقش كودكان در انتشار ويروس كرونا از روزهاي آغاز همه‌گيري جهاني كوويد ۱۹ يكي از سؤال‌هاي اساسي بوده است. طبق تحقيقات، كودكان قسمت كمي از موارد تأييدشده‌ي كوويد ۱۹ را شامل مي‌شوند و كمتر از ۲ درصد از عفونت‌هاي گزارش‌شده در چين، ايتاليا و آمريكا مربوط به افراد كمتر از ۱۸ سال بوده است.

اين موارد نشان مي‌دهند كه در مقايسه با بزرگ‌سالان، كودكان در دوران كرونا خطر كمتري تجربه مي‌كنند؛ اما وجود قرنطينه و انزواي اجتماعي در طولاني‌مدت مي‌تواند تأثيرات روحي بسيار مخربي نيز بر جوان‌ترين اعضاي جامعه داشته باشد. با بسته بودن برنامه‌هاي مراقبت از كودكان و اعمال اقدامات فاصله‌گذاري‌هاي اجتماعي‌، بسياري از كودكان فرصت‌هاي رشد در ميان اجتماع را از دست مي‌دهند.

به نقل از Direct relief، دكتر ميشل آگيلار، متخصص اطفال و رئيس كلينيك خانواده‌ي ونيز در لس‌آنجلس كاليفرنيا، عقيده دارد كودكان تحريك شناختي و اجتماعي را كه معمولاً در خارج از خانه‌ي خود داشتند، در دوران شيوع كرونا تجربه نخواهند كرد. اين كاهش تحريكات ممكن است كه تأخير در گفتار و بسياري از اشكالات ديگر در كودكان منجر شود.

نگران‌كننده است كه براي كودكان، تأخير در مهارت‌هاي اجتماعي ممكن است تنها نتيجه‌ي شيوع كرونا نباشد. با وجود بسياري از والدين كه استرس مالي دارند، كودكان نيز با نرخ بالاتري در كمبود مسكن و ناامني غذايي رو‌به‌رو هستند. برخي ديگر از كودكان نيز در معرض افزايش نرخ بي‌توجهي و اختلال در عملكرد خانوار هستند. اشكالاتي كه مي‌توانند مسير بزرگ‌سالي كودك را تحت تأثير قرار بدهند. طبق گفته‌ي دكتر آگيلار، مطالعات متعدد نشان داده است كه تجربه‌ي اوليه‌ي زندگي و حوادث ناگوار زندگي تأثير منفي بر سلامتي و رشد كودكان داشته است.

بسياري از والدين در شرايط امروزي تحت فشار رواني زيادي قرار دارند و مجبورند توجه خود را به كودكان ديگر كه بزرگ‌تر هستند و به‌طور معمول در مدرسه بوده‌اند تقسيم كنند؛ بنابراين والدين معمولاً وقت و توجه لازم را براي دادن به فرزند خردسال خود نخواهند داشت. همچنين براي بسياري از والدين، ​​پول به منبع اصلي استرس تبديل شده است.

با بيكار شدن ميليون‌ها آمريكايي، عواقب مالي شيوع كرونا قابل ‌توجه بوده است. براي كساني كه براي پرداخت اجاره يا گذاشتن غذا روي ميز تلاش مي‌كنند، تأمين نيازهاي اساسي و رواني فرزندانشان دشوار است. در طي همه‌گيري كرونا، هم‌زمان با افزايش سوءاستفاده‌ي خانگي، بي‌توجهي، كمبود مسكن و ناامني غذايي نيز سر به فلك كشيده است.

از همان لحظه‌ي تولد كودك، معاشرت نقش مهمي در رشد او دارد. از يادگيري به اشتراك گذاشتن در كودكان تا عالي كردن مهارت‌هاي زباني آن‌ها را مي‌توان از فوايد معاشرت و بودن در اجتماع دانست. بااين‌حال با درانديشه متخصصينگرفتن اقدامات فاصله‌گذاري اجتماعي در دوران شيوع كوويد ۱۹، بسياري از كودكان فرصت بازي با هم‌سن‌وسال‌هاي خود و حرف زدن با آن‌ها را از دست مي‌دهند؛ بنابراين فقدان تعامل اجتماعي به طريقي روي بچه‌ها تأثير گذاشته و رشد آن‌ها را با خطر مواجه كرده است.

كودكان در شرايط امروزي بسيار آگاه هستند كه بايد جدا از يكديگر و با فاصله بايستند، آن‌ها بسيار آگاه هستند كه نبايد شخص ديگري را به علت مبتلا نشدن به ويروس كرونا لمس كنند. ناراحت‌كننده است كه والدين و مربيان در اين شرايط سني كه لازم است محبت و به اشتراك‌گذاري و مهربان بودن را تشويق كرد، كودكان را به نوعي عدم اشتراك تشويق مي‌كنند. توانايي به اشتراك گذاشتن، مهارت بزرگي است كه شما در بزرگ‌سالي براي بودن در محل كار  و ساير موارد به آن نياز پيدا خواهيد كرد.

بااين‌حال در نسل جديد كودكان و در سني كه مربيان بايد براي توسعه‌ي اين مهارت‌ها در كودكان تلاش كنند، آن‌ها را به صميمي نبودن، لمس نكردن، نزديك نشدن و به اشتراك‌ نگذاشتن تشويق مي‌كنيم. در آينده و پس از پايان قرنطينه‌هاي عمومي و واكسيناسيون جهاني، كودكان با خصوصياتي وارد اجتماع مي‌شوند كه در دوران كرونا به آن‌ها يادگيري داده شده بود؛ به اشتراك نگذار، نزديك نشو، لمس نكن و...

نوزادان متولدشده پس از يازده مارس سال ۲۰۲۰، تنها دنيايي در چنگ يك ويروس خطرناك و كشنده را مي‌شناسند. آن‌ها ممكن است جز والدين خود، هيچ شخص ديگري را نديده يا شايد مادربزرگ و پدربزرگ خود را تنها از راه دور ديده باشند. آن‌ها مطمئنا همان فرصت‌هاي تعامل با كودكان ديگر كه متولدين سال‌هاي قبل هستند را نخواهند داشت.

سؤالي كه در اين مورد مطرح مي‌شود اين است كه پيامد‌هاي رشد اين كودكان متولدشده در دوران شيوع ويروس كرونا چيست؟ بديهي است كه ماه‌ها و سال‌هاي اول زندگي براي سلامت كودك، رشد و رفاه بلندمدت او مهم هستند. رشد، با سرعت فوق‌العاده‌اي در يك‌سالگي كودك اتفاق مي‌افتد؛ هنگامي كه اندازه‌ي مغز دو برابر مي‌شود. اين پيشرفت اوليه به‌طور اساسي به تجربه و به‌ويژه تجربه‌ي اجتماعي بستگي دارد كه باعث تحريك، نظم دادن و تنظيم ساختار مغز مي‌شود.

يك محيط تحريك‌كننده، متنوع و پاسخگو، از رشد زبان، شناخت، شايستگي‌هاي عاطفي و اجتماعي همراهي مي‌كند. اين وابستگي به ورودي‌هاي محيطي، مغز را كاملا انعطاف‌پذير و قادر به سازگاري مي‌كند؛ اما با همان رمز، اين بدان معني است كه نوزادان در برابر تأثيرات منفي نيز بسيار حساس هستند. چيزي كه ما نيز با اطمينان كامل مي‌دانيم اين است كه استرس والدين و اشكالات روحي و رواني آن‌ها، خطرات جدي براي رشد بعدي كودكان ايجاد مي‌كند. اين امر بر زبان، رشد شناختي و سلامتي عاطفي آن‌ها تأثير مي‌گذارد و آن‌ها را در خطر جدي افسردگي و اضطراب قرار مي‌دهد.

متأسفانه سيستم‌هاي همراهي از نوزادان و خانواده‌هاي آن‌ها به‌طور گسترده توسط اين شيوع ويروس كرونا مختل شده است. همان‌طور كه متأسفانه غالبا اتفاق مي‌افتد، اين كودكان آسيب‌پذير و محروم هستند كه بيشترين وابستگي را به اين سرويس‌ها و شبكه‌هاي همراهي دارند. به‌عنوان مثال، بسياري از مسئولان بهداشتي كه مشاوره و منابع مرتبط را ارائه مي‌دهند و اغلب منبع اصلي حمايت و اتصال به خدمات بهداشتي براي خانواده‌هاي داراي نوزاد خردسال هستند، در طي اين شيوع اين بيماري در خط مقدم مبارزه با ويروس كوويد ۱۹ حاضر شده‌اند.

افرادي كه باقي مانده‌اند، گزارش داده‌اند كه كار آن‌ها با خانواده‌ها به شكل قابل توجهي تحت تأثير پرونده‌هاي بسيار زياد و موانع ايجادشده توسط اقدامات فاصله‌گذاري اجتماعي قرار گرفته است. بسياري از آن‌ها در مورد توانايي خود در نظارت بر رشد فرزندان و ارجاع خانواده‌ها به خدمات همراهي تخصصي هنگامي كه والدين با اشكالات رواني روبه‌رو بودند، ابراز نگراني كرده‌اند.

علاوه بر اين، توانايي ديدار دوستان و خانواده با عزيزان و نوزادانشان نيز به‌شدت محدود شده است. حمايت اجتماعي از طرف دوستان، خانواده، گروه‌هاي اجتماعي و افراد حرفه‌اي نه‌تنها به اين دليل كه تنوع، تحريك و فرصت‌هاي يادگيري را براي نوزادان فراهم مي‌كند بلكه در كل بسيار حياتي تلقي مي‌شوند؛ زيرا براي رفاه والدين كه نوزادان به آن‌ها بسيار وابسته هستند نيز مفيد واقع خواهند شد.

كودكان در دوران شيوع ويروس كرونا مي‌توانند در تمام زمينه‌هاي رشد مانند رشد شناختي، عاطفي، جسمي و اجتماعي دچار اختلال شوند؛ زيرا به دليل خانه‌نشيني و كمبود ارتباطات اجتماعي و كاهش ارتباطات و فعاليت‌هاي متناسب با هم‌سن‌وسال‌هاي خود، مسير رشد را با كاستي‌هاي فراواني تجربه مي‌كنند. شايد بتوان گفت كه وجود قرنطينه‌ و انزواي اجتماعي توانسته است كودكان را از انديشه متخصصين جسماني سالم نگه‌ دارد اما سلامت روان آن‌ها را با خطرات بسياري مواجه كرده است.

نتايج خانه‌نشيني كودكان كه تأثير آن را بايد در سال‌هاي آتي مشاهده كرد، مي‌تواند آثار مخربي بر تناسب اندام، اشكالات قلبي و تنفسي، افزايش وزن و اشكالات رواني اجتماعي داشته باشد. ويژگي‌هاي مخربي كه تأثيراتش تا بزرگ‌سالي همراه فرد باقي مي‌ماند و يادگاري او از زندگي در دوران قرنطينه و شيوع كوويد ۱۹ است. تأخير در مهارت‌هاي اجتماعي ممكن است تنها نتيجه‌ي شيوع ويروس كرونا براي كودكان نباشد. در اين دوران كمبود كار و نرخ بالاي تورم و بيكاري در بسياري از كشورها باعث شده است تا بسياري از والدين استرس مالي را تجربه كنند. تجربه‌اي كه كودكان را با نرخ بالاتر مسكن و ناامني غذايي نيز رو‌به‌رو مي‌كند.

به نقل از The conversation، دلايل بسياري براي نگراني در مورد رشد نوزاد و كودك در دوران شيوع ويروس كرونا وجود دارد و مانند بسياري موارد ديگر، اين خطرات به‌طور يكسان توزيع نمي‌شوند. فقدان ساختارهاي حمايتي، فشارهاي اقتصادي و كاهش شديد تماس حرفه‌اي با مسئولان بهداشتي و مددكاران اجتماعي در طي همه‌گيري كرونا، به‌طور قطع تعداد زيادي از نوزادان را در معرض خطر افزايش آسيب، از جمله خطر بدرفتاري و حتي مرگ قرار مي‌دهد.

اثرات اختلال در رشد كودك عميق و طولاني‌مدت است. از جمله ناتواني جسمي طولاني‌مدت، پريشاني عاطفي و نگراني‌هاي بهداشت روان. به‌عنوان مثالي بارز، تقريبا نيمي از شرايط بهداشت رواني بزرگ‌سالان با سابقه‌ي تجربه‌ي سوء رفتار در كودكي مرتبط است. در مواقع عادي، بدرفتاري تقريبا ۱۲ الي ۲۳ درصد از كودكان را تحت تأثير قرار مي‌دهد و كودكاني كه در شرايط نابسامان اقتصادي هستند، پنج برابر بيشتر در معرض اين سوء رفتار قرار مي‌گيرند. در بريتانيا، هنگام شروع شيوع ويروس كرونا، ۵۱ هزار و ۵۱۰ كودك در مارس ۲۰۲۰ در طرح حمايت از كودكان بودند.

در واقع، خشونت خانگي متداول‌ترين عاملي است كه كودك را به خدمات محافظت از كودك ارجاع مي‌دهد. متأسفانه ما در بهترين شرايط در آسيب‌پذيرترين كودكان كم سرمايه‌گذاري مي‌كنيم. ما بايد در مواردي مانند اين، به‌شدت نگران آن‌ها باشيم و مسئله‌ي رشد در كودك را مسئله‌اي ساده و قابل اغماض در انديشه متخصصين نگيريم.

نوزادان نياز به تحريك، تماس اجتماعي و مراقبت‌هاي پاسخگوي خود دارند و تمام اين موارد در طي همه‌گير شدن كرونا از طريق پيچيده‌اي تحت تأثير قرار گرفته‌اند و ما شواهد خوبي در مورد چگونگي عملكرد اين بيماري نداريم. دانشگاه آكسفورد بروكس تحقيقي انجام داده است كه بر چگونگي تأثير همه‌گيري در كودكان سنين پايين‌تر متمركز است و به‌مرور بينش مورد نياز ما را فراهم مي‌كند؛ اما اين نگراني وجود دارد كه حتي اكنون، با گذشت يك سال، ما اطلاعات بسيار ضعيفي در مورد اينكه نوزادان و كودكان پيش‌دبستاني تحت تأثير حوادث مهم اتفاق افتاده‌اند، داريم.

اين مسئله يك نكته‌ي اساسي را برجسته مي‌كند؛ با وجود اينكه نوزادان جز آسيب‌پذيرترين افراد جامعه هستند و بيشتر به مراقبت و تحريك مراقبتي نياز دارند، نيازهاي آن‌ها تقريبا آخرين موردي است كه مورد توجه قرار مي‌گيرد. گزارش‌هاي اخير اين مسئله را «نقطه‌ي كور كودك» مي‌‌نامد. در اين مرحله از همه‌گيري، ما به‌شدت به داده‌هاي خوبي نياز داريم تا دريابيم چگونه نوزادان تحت تأثير قرار گرفته‌اند و ممكن است در سال‌هاي آينده نيز تحت تأثير قرار بگيرند. واضح است كه زمان آن فرا رسيده است كه مسئوليت خود را در مورد همه نوزاداني كه در اين زمان عجيب به دنيا آمده‌اند، بپذيريم و براي آن‌ها قدم برداريم.