وداع با جستجوگر مشهور فرازميني‌ها؛ رصدخانه آرسيبو به‌زودي تخريب خواهد شد
پس از آنكه مهندسان بدين نتيجه رسيدند كه تاسيسات رصدخانه‌ي آرسيبو در پورتوريكو در خطر فروپاشي است، قرار شد اين سازه از رده خارج و تخريب شود. آرسيبو به‌دليل كمك به دانشمندان در كاوش اعماق جهان و گوش‌سپردن به امواج راديويي دوردست، ازجمله رصدخانه‌هاي مشهور جهان به‌شمار مي‌آيد. هرچند تيم‌هاي متخصص تلاش خواهند كرد برخي از بخش‌هاي رصدخانه را نجات دهند، برچيدن آرسيبو به ۵۷ سال فعاليت اين تلسكوپ شناخته‌شده پايان خواهد داد.
تصميم مورد مباحثه پس از آن گرفته مي‌شود كه خرابي دو رشته كابل اصلي در تاسيسات در دو ماه گذشته، موجب واردآمدن آسيب چشمگير به رصدخانه شد. بنياد ملي علوم آمريكا (NSF) كه بر فعاليت آرسيبو نظارت مي‌كند، با ارزيابي تأثير ازكارافتادگي كابل‌ها دريافت كه ديگر كابل‌هاي تاسيسات نيز ممكن است به‌زودي سقوط كنند. مهندسان نگران هستند كه درصورت سقوط برخي از كابل‌هاي باقي‌مانده، سكوي معلق ۹۰۰ تني فراز تاسيسات به بشقاب ۳۰۰ متري نمادين آرسيبو اصابت كند. همچنين ممكن است سه برج اطراف بشقاب كه هركدام بيش از ۹۰ متر ارتفاع دارند، در هر جهت واژگون شوند و به مركز بازديدكنندگان يا ديگر ساختمان‌هاي مهم نزديك برخورد كنند.
بنياد ملي علوم با درانديشه متخصصينگرفتن اين تهديد قريب‌الوقوع، بدين نتيجه رسيد كه امكان تعمير ايمن آرسيبو بدون به‌خطرانداختن جان انسان‌ها وجود ندارد. مهندسان اين سازمان، تاسيسات را تخليه و منطقه‌ي ممنوعه‌اي را پيرامون فضاهاي داراي خطر احتمالي براي مردم برپا كرده‌اند. درهمين‌حال، مهندسان درحال برنامه‌ريزي براي چگونگي تخريب ايمن سازه هستند كه مي‌تواند شامل به‌كارگيري هلي‌كوپتر و شايد حتي انهدام انفجاري باشد. شان جونز، معاون عملياتي واحد علوم رياضي و فيزيكي در NSF در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت تخريب آرسيبو تصميمي آسان براي بنياد ملي علوم نيست؛ اما ايمني مردم اولويت شماره‌ي يك اين سازمان است.
آرسيبو در نيم قرن گذشته، رصدخانه‌اي بسيار مهم براي جامعه‌ي علمي بوده و به دانشمندان امكان داده است تا اجرام و رويدادهاي بيگانه‌ي اعماق فضا نظير تپ‌اخترها و فوران‌هاي اسرارآميز امواج راديويي دوردست را رصد كنند. آرسيبو همچنين ابزاري كليدي در جستجوي سيارك‌هاي نزديك زمين بوده و به اخترشناسان كمك كرده است تا اجرامي را پيدا كنند كه مي‌توانند براي سياره‌ي ما خطرناك باشند. علاوه‌براين، دانشمندان درگير در پروژه‌هاي جست‌وجو براي هوش فرازميني (SETI) از آرسيبو براي يافتن امواجي راديويي استفاده كرده‌اند كه احتمال مي‌رود از جهان‌هاي هوشمند بيگانه آمده باشند. علاقه‌مندان به هنر هفتم نيز احتمالا آرسيبو را از فيلم‌هايي همچون چشم‌طلايي محصول ۱۹۹۵ و تماس محصول ۱۹۹۷ به ياد دارند.
آسيب وارده به رصدخانه آرسيبو دراثر خرابي كابل كمكي در ماه آگوست.
بااين‌حال، چند سال گذشته دوران چندان خوبي براي آرسيبو نبوده است. در سال ۲۰۱۷، اين تاسيسات هنگام گذر توفند ماريا ازفراز پورتوريكو آسيب بسيار شديدي ديد و براي تعميرات نيازمند ۱۴/۳ ميليون دلار شد. سپس در آگوست امسال، يك كابل كمكي كه براي همراهي از سكوي معلق فراز تلسكوپ به‌كار رفته بود، به‌طور ناگهاني از محل اتصال خود خارج شد و با سقوط روي بشقاب عظيم رصدخانه، آن را سوراخ كرد. درهمين‌حال، دانشگاه فلوريداي مركزي كه آرسيبو را مديريت مي‌كند، مشاهدات با تلسكوپ را متوقف كرد و با مطالعه آسيب‌ها متعهد به تعمير تاسيسات شد.
درحالي‌كه مهندسان براي تهيه‌ي كابل كمكي جايگزين تلاش مي‌كردند، كابل اصلي ديگري در ۶ نوامبر (۱۶ آبان) ازكارافتاد و با سقوط روي بشقاب، آسيب بيشتر به سازه و كابل‌هاي نزديك وارد كرد. مهندسان بنياد ملي علوم پس از سانحه‌ي دوم، اقدام به ارزيابي كامل تاسيسات كردند و دريافتند كه ديگر نمي‌توان به كابل‌هاي اصلي باقي‌مانده كه هركدام ۶۸۰۰ كيلوگرم وزن دارند، اتكا كرد. كابل‌هاي اصلي آرسيبو دهه‌ها پيش نصب شده بودند؛ درحالي‌كه كابل‌هاي كمكي در دهه‌ي ۱۹۹۰ نصب شدند. به‌گفته‌ي اشلي زادرر، مدير برنامه‌ي رصدخانه آرسيبو در بنياد ملي علوم، «تمام كابل‌هاي اصلي كه همگي‌شان دهه‌ها عمر دارند و طوفان‌ها، زمين‌لرزه‌ها و رطوبت پيوسته سنگين را پشت سر گذاشته‌اند، احتمالا ديگر توانايي تحمل بار طراحي‌شده برايشان را ندارند.» درواقع، ازدست‌رفتن تنها يك كابل ديگر در يكي از برج‌هاي اطراف مي‌تواند به فروپاشي خارج از كنترل كل رصدخانه منجر شود.
نماي رصدخانه آرسيبو پس از سانحه سقوط كابل دوم.
گزارش‌ها از فروپاشي قريب‌الوقوع رصدخانه اندكي پس از سانحه‌ي سقوط كابل دوم ظاهر شد؛ اما معلوم نبود آيا همچنان امكان نجات تلسكوپ وجود دارد يا نه. مهندسان زمان احتمالي فروپاشي آرسيبو را نمي‌دانند؛ بااين‌حال مي‌گويند اگر هيچ اقدامي انجام نشود، تاسيسات به‌زودي ازهم‌خواهد پاشيد و امكان انجام كار چنداني براي توقف آن وجود ندارد. رالف گائوم، مدير واحد علوم نجوم در NSF مي‌گويد «حتي اقدام به تثبيت يا آزمودن كابل‌ها مي‌تواند به تسريع فروپاشي فاجعه‌بار منجر شود. مهندسان نمي‌توانند حاشيه‌ي ايمني سازه را بگويند؛ اما به ما هشدار داده‌اند كه سازه در آينده خود‌به‌خود ازهم‌خواهد پاشيد.»
درنهايت، بنياد ملي علوم قصد دارد بشقاب عظيم رصدخانه و سكوي ۹۰۰ تني فراز آن را به‌شيوه‌اي كنترل‌شده برچيند. بااين‌حال، مهندسان نمي‌دانند اين كار چقدر طول خواهد كشيد و هزينه‌ي آن چقدر خواهد بود. آرسيبو به‌كلي ازدست‌نخواهد رفت؛ زيرا NSF اميدوار به تداوم فعاليت تاسيسات لايدار رصدخانه و همچنين مركز بازديدكنندگان است. علاوه‌براين در جزيره كوليبرا تاسيساتي وجود دارد كه از ابرها و بارش باران داده جمع‌آوري مي‌كند. تجزيه‌وتحليل و فهرست‌بندي داده‌هاي گردآوري شده با تلسكوپ آرسيبو نيز در آينده‌ي پيش‌بيني‌پذير ادامه خواهد داشت.
هم انديشي ها