تغيير DNA انسان؛ راه‌حلي احتمالي براي مستعمره‌سازي مريخ
شايد انسان آينده مجبور باشد براي سكونت در مريخ، تغييراتي روي بدن خود اعمال كند. ناسا مأموريت‌هاي سرنشين‌دار به مريخ را در دهه‌ي ۲۰۳۰ آغاز خواهد كرد؛ اما چنين وضعيتي براي فضانوردان دشوار خواهد بود و آن‌ها درمعرض مقدار زيادي پرتوهاي شديد و جاذبه‌ي كم و شرايط نامناسب ديگر قرار خواهند گرفت. البته اين پيشتازان بايد بتوانند در شرايطي مناسب به زمين بازگردند.
شايد داستان براي افرادي كه قصد بازگشت ندارند، كمي متفاوت باشد. بهعقيدهي متخصصان، اگر فضانوردان بخواهند سالم و ايمن روي مريخ يا هر سياره‌ي ديگري غير از زمين دائم اقامت كنند، بايد كمي ساختار ژنتيكي خود را تغيير دهند. كندا لينچ، اخترزيست‌شناس و ميكروب‌شناس مؤسسه‌ي سياره‌اي و قمري در هوستون، در نشستي با عنوان «انتقال به مريخ؛ اشكالات مستعمره‌سازي فضا» مي‌گويد:
در‌صورتي‌كه هدف انسان كار و زندگي و تشكيل خانواده و اقامت در مريخ باشد، شايد لازم باشد از مهندسي ژنتيك و ديگر فناوري‌هاي پيشرفته كمك گرفت. اين فناوري‌ها در چنين وضعيتي ضرورت پيدا خواهند كرد.
تصور هنرمند از شهري در مريخ. شركت SpaceX قصد دارد به‌كمك سيستم حمل‌و‌نقل فضاپيماي استارشيپ اين شهر را بسازد.
آينده‌ي نزديك
امروزه، ارتقاي ژنتيكي صرفا به رمان‌هاي علمي‌‌تخيلي محدود نيست. براي مثال، دانشمندان در آزمايشگاه موفق شدند ژن‌هاي تارديگريد را در سلول‌هاي انساني وارد كنند. تارديگريدها موجودات كوچك و سرسختي هستند كه مي‌توانند حتي در فضاي خلأ هم دوام بياورند. به‌گفته‌ي كريستوفر ميسون، متخصص ژنتيكي دانشكده‌ي پزشكي ويل كرنل از دانشگاه كرنل نيويورك، سلول‌هاي مهندسي‌شده دربرابر پرتوها مقاومت بيشتري دارند.
درحال‌حاضر، ناسا و ديگر سازمان‌هاي فضايي در حال مطالعه راه‌هايي مثل محافظ فضاپيما يا محافظت دارويي براي محافظت فيزيكي از فضانوردان هستند؛ بنابراين، اگر ايمني تمام معيارها اثبات شود، شايد محافظت ژنتيكي از فضانوردان هم چندان دورازذهن نباشد. ميسون مي‌گويد:
دست‌كاري ژنتيكي ازانديشه متخصصين اخلاقي چه پيامدهايي دارد؟ مأموريتي طولاني در پيش داريم و هنوز نمي‌توانيم درباره‌ي ايمني با اطمينان صحبت كنيم. تارديگريدها و ميكروب‌هاي اكستروموفيل (گرمادوست‌ها) ازجمله داينوكوكوس راديودوران‌ها، منبعي طبيعي براي رفتارها و استعدادهاي خارق‌العاده در زيست‌شناسي هستند. ممكن است در آينده از آن‌ها استفاده كنيم.
فضانوردان با برداشت ويژگي‌هاي رفتاري موجوداتي مثل تارديگريد، مي‌توانند مسافت‌هاي دورتري از مريخ را صفر كنند و حتي وارد محدوده‌هاي خطرناك كيهاني شوند. براي مثال، مي‌توان مأموريتي سرنشين‌دار به اروپا و قمر مشتري را تدارك ديد كه اقيانوسي زير سطح يخي آن وجود دارد. علاوه‌بر‌اين، اروپا در قلب كمربند تشعشعات مشتري قرار گرفته است. ميسون مي‌گويد: «اگر به اروپا برسيم، بدن انسان زير بمباران تشعشعات قرار خواهد گرفت و اگر محافظ مناسبي نداشته باشد، مرگ او حتمي است».
با مهندسي ژنتيك مي‌توان احتمال ارسال فضانوردان به قمر اروپا را هم مطالعه كرد. اروپا يكي از قمرهاي محتمل منظومهي شمسي براي وجود حيات فرازميني است. يكي از اولويت‌هاي مأموريتي ناسا، انجام اكتشافات رباتيك روي اين قمر است. اين سازمان در اواسط دهه‌ي ۲۰۲۰، فضاپيمايي به‌نام اروپا كليپر را پرتاپ خواهد كرد كه با پرواز برفراز اروپا، سكونت‌پذيري اين قمر را مطالعه خواهد كرد. ناگفته نماند كنگره هم دستور ساخت سطح‌نشين اروپا را به ناسا صادر كرده است.
با دست‌كاري ژنتيكي انسان، مي‌توان به نقاط دوردست منظومهي شمسي سفر كرد
مهندسي ژنتيك صرفا به فضانوردان يا استعمارگران فضايي محدود نيست. به‌گفته‌ي لينچ، پيشرفت‌هاي اخير درزمينه‌ي زيست تركيبي نويدبخش آينده‌اي است كه در آن ميكروب‌هاي طراح به استعمارگران در محكم‌كردن جا پاي آن‌ها در مريخ كمك خواهند كرد. لينچ معتقد است:
با انجام برخي كارها، مي‌توانيم در مريخ مصالحي توليد كنيم و با آن مصالح سكونتگاه‌هاي خود را بسازيم. تمام اين احتمالات در دست مطالعه قرار دارند.
برخي پژوهشگران پيشنهاد استفاده از ميكروب‌هاي طراح را براي زميني‌سازي مريخ مي‌دهند تا مريخ را به جايي مسكوني براي انسان تبديل كنند. اين احتمال اشكالات اخلاقي زيادي به‌دنبال خواهد داشت؛ به‌ويژه باتوجه‌به اين مسئله كه مريخ در گذشته‌هاي دور ميزبان حيات بوده و امروز هم احتمال وجود حيات در درياچه‌هاي زيرزميني آن بسيار است. تغيير دائمي ژنوم انسان براي محافظت دربرابر تشعشعات يا هر دليل ديگري هم مي‌تواند اشكالات اخلاقي متعددي به‌دنبال داشته باشد.
اغلب اخترزيست‌شناسان مخالف زميني‌سازي مريخي هستند؛ زيرا معتقدند نبايد اكوسيستم بومي سياره‌ي سرخ را تغيير داد. بهعقيدهي لينچ، اين كار غيراخلاقي و حتي غيرعلمي است. بااين‌حال* يكي از دلايل اكتشاف و پژوهش در مريخ اين است كه ثابت كنيم زمين، تنها سياره‌ي مسكوني نيست. لينچ مي‌افزايد:
اگر قبل از پي‌بردن به وجود حيات در مريخ، اين سياره را تغيير دهيم، چگونه مي‌توانيم به مطالعه حيات بومي آن بپردازيم؟
هم انديشي ها