پايگاهي براي دسترسي رايگان به بيش از ۱۴ ميليون مقاله علمي معتبر

 هنگامي كه مي‌خواهيم براي يك مقاله‌ي علمي غير رايگان پول بپردازيم، مطالعه فهرست مراجع آن مقاله يكي از بهترين راه‌ها براي سنجش اعتبار آن است. به اين ترتيب اگر مراجع مقاله‌ي مورد انديشه متخصصين، معتبر و قابل اعتنا نباشند؛ مي‌توانيم از هدر رفتن پولمان جلوگيري كنيم. البته پيش از اين دسترسي رايگان به اين فهرست مراجع امكان‌پذير نبود؛ اما اكنون پايگاه‌هايي شكل گرفته‌اند كه امكان دسترسي آزاد به اين منابع را فراهم مي‌كنند.

پايگاه اينترنتي i4oc سعي دارد فهرست ارجاعات مقالات علمي، رايگان و قابل دسترسي همگاني باشد. در اين وب‌سايت‌، اين‌گونه توضيح داده شده است:

امكان ارجاع به منابع علمي معتبر، رشته‌اي است كه داشته‌هاي علمي و فرهنگي ما را قوام مي‌بخشد. اين امكان، سنگ بنا و اعتبار واقعيت‌هايي است كه ما مي‌دانيم.

علاوه بر اين، مقالات كمك مي‌كنند تا مشاركت‌هاي علمي، با ذكر نام، توجه و ارزشي درخور دريافت كنند. همچنين مطالعه ارجاعات، راه مؤثري براي ارزيابي ارزش علمي يك پژوهش و تأثيرگذاري آن است. در مجموع، ارجاعات مهم‌ترين ابزار براي پويش، فراگير شدن و ارزيابي تمام دانش تحقيقاتي هستند. آغاز اين حركت، سال پيش و با همكاري بنياد ويكي‌مديا به همراه پنج نهاد ديگر از جمله Public Library of Science و eLife بود و اكنون با اضافه شدن ۲۹ ناشر و مجله‌ي علمي ديگر، دسترسي رايگان اينترنتي به ارجاعات ۱۴ ميليون مقاله ممكن شده است. داريو تارابورلي، مدير ارشد بخش تحقيقاتي بنياد ويكي‌مديا، در مصاحبه خود با نيچر اعلام كرد:

براي نخستين بار در تاريخ، امكان ارجاع به داده‌هاي مستند و معتبر بزرگ‌ترين ناشران علمي جهان، بدون نياز به پرداخت حق نشر در دسترس عموم قرار گرفته است. اين داده‌ها تاروپود تمام دانش ما هستند.

قبل از اين تنها يك درصد از داده‌هاي بخش ارجاع مقالات از طريق وب‌سايت‌هاي ساينس و اسكوپوس به‌صورت رايگان قابل دسترس بود. اين دو ناشر سرشناس، داده‌هاي مرتبط را در وب‌سايت كراس‌رف كه از سال ۲۰۰۰ پايه‌گذاري شده است، منتشر مي‌كردند. در نتيجه‌ي تلاش‌هاي i4oc، اكنون آن ميزان يك درصدي به ۴۰ درصد ارتقاء يافته است و هدف‌گذاري شده تا به‌زودي به ۱۰۰ درصد برسد. البته ناشران و پايگاه‌هاي دسترسي آزادي كه بيش از پيش به i4oc مي‌پيوندند نيز زمينه‌ي اين پوشش ۱۰۰ درصدي را فراهم مي‌آورند. اين امر به فرآيند داوري همتا كه اساس اطمينان‌پذيري داده‌هاي علمي است نيز كمك شاياني خواهد كرد. همچنين ناشران، سرمايه‌گذاران و پژوهشگران به‌راحتي قادر به پيگيري تأثير مقالات خود و ارجاع‌هاي داده‌شده به آن‌ها در مقالات ديگر خواهند بود. درنهايت i4oc اميدوار است با دسترسي آزاد همگاني به اين داده‌ها، تشخيص و تصحيح ايرادات فرآيند ارجاع سريع‌تر صورت پذيرد و امكان رشد ايده‌ها و تحقيقات با تشكيل يك پايگاه جامع دسترسي آزاد، بيشتر فراهم شود.