آيا تارديگريدها سرسخت‌ترين موجودات روي زمين هستند؟
انسان بدون تجهيزات نمي‌تواند بيش از دو دقيقه در فضا دوام بياورد؛ اما در سال ۲۰۰۷، دو گونه از تارديگريدها در فضا رها و سپس، زنده جمع‌آوري شدند. تارديگريدها نوعي جاندار كوچك بي‌مهره هستند كه در سراسر جهان زندگي مي‌كنند و شايد بتوانيد يكي از آن‌ها را در باغچه‌ي خانه يا در پاركي محلي پيدا كنيد. درواقع، اين جانداران همه‌جا هستند؛ از نوك قله‌ي كوه گرفته تا در بستر درياها و حتي آتشفشان‌ها.
به‌گفته‌ي دكتر جان استون، زيست اخترشناس دانشگاه منچستر، تارديگريدها مي‌توانند در وضعيت سخت مثل دماهاي كمتر از ۱۸۰ درجه‌ي سانتي‌گراد به‌مدت ۱۴ روز و در دماي ۱۵۱ درجه‌ي سانتي‌گراد به‌مدت ۳۰ دقيقه دوام بياورند. همچنين، آن‌ها مي‌توانند از پرتوهاي كيهاني شديد جان سالم به‌در ببرند. تارديگريدها مي‌توانند به‌مدت ۳۰ تا ۱۰۰ سال در حالت منجمد زنده بمانند؛ اما آيا تارديگريدها سرسخت‌ترين موجودات روي زمين هستند؟ ۶۳ درصد از زيست‌شناسان به اين پرسش پاسخ مثبتي دادند؛ اما هنوز مباحثه بر سر اين موضوع ادامه دارد.
چرا تارديگريدها آسيب‌ناپذيرند؟
تارديگريدها در وضعيت سخت به دور خود مي‌چرخند و به‌شكل توپ درمي‌آيند. در اين وضعيت، آن‌ها به حالت توقف يا كريپتوبيوسيس درمي‌آيند. جانداران در وضعيت كريپتوبيوسيس، حركت يا رشد يا توليدمثل نمي‌كنند؛ ولي از وضعيت سخت ايمن مي‌مانند. بهترين نوع كريپتوبيوسيس، آنهيدروبيوسيس است كه از سلول‌ها دربرابر موقعيت بي‌آبي محافظت مي‌كند. اگر سلولي خشك شود، بخش‌هاي زيادي از آن مثل DNA و غشاها آسيب مي‌بينند. وقتي برخي جانداران در وضعيت آنهيدروبيوسيس قرار بگيرند، سلول‌هاي آن‌ها با قندي به‌نام ترهالوز پر مي‌شود كه در زمان كم‌آبي از محتويات سلول محافظت مي‌كند.
كشف آنهيدروبيوسيس در تارديگريدها به سال ۱۷۰۲ بازمي‌گردد. در آن زمان، دانشمندي به‌نام آنتون وون‌ليوهوك، تارديگريدهايي كه روي پشت بام خانه‌اش پيدا كرده بود، خشك و سپس احيا كرد. به‌همين‌دليل، تارديگردها مي‌توانند بدون آب و غذا در حالت كريپتوبيوسيس و در حالت منجمد سال‌ها دوام بياورند.
تارديگريدهاي دريايي آسيب‌پذير هستند
بيش از ۱۴۰۰ گونه‌ي شناخته‌شده از تارديگريدها وجود دارند كه توانايي كريپتوبيوسيس براي هركدام از آن‌ها متفاوت است. دكتر ويليام ميلر، زيست‌شناس دانشگاه بيكر مي‌گويد:
تارديگريدهاي خشكي در حالت كريپتوبيوسيس بسيار مقاوم هستند؛ اما تارديگريدهاي آبي و دريايي از حالت كريپتوبيوسيس برخوردار نيستند؛ بنابراين، به‌شدت آسيب‌پذير هستند.
به‌طور مشابهي برخي از گونه‌هاي تارديگريدها، ترهالوز يا ماده‌ي قندي محافظت را در طول آنهيدروبيوسيس توليد مي‌كنند. گونه‌هايي از تارديگريدها كه از اين قابليت محروم هستند، از ترفندهاي ديگري براي محافظت از خود دربرابر وضعيت دشوار استفاده مي‌كنند. هنوز پژوهش‌هاي بيشتري براي پي‌بردن به ابزار بقا لازم است؛ اما واضح است نبايد تمام تارديگريدها را در يك گروه دسته‌بندي كرد.
تارديگريدها دربرابر همه‌چيز مقاوم نيستند
به‌طور كلي، تارديگريدها از ساير جانداران دربرابر تغييرات محيطي مقاوم‌تر هستند. معمولا در حوزه‌ي اخترفيزيك براي ارزيابي بقا پس از برخورد احتمالي سيارك با زمين مطالعه مي‌شوند. بااين‌حال، تارديگريدها دربرابر همه‌چيز مقاوم نيستند. دكتر دنيس پرسون معتقد است:
تارديگريدها يكي از موجودات مقاوم روي زمين هستند؛ ولي مي‌توان آن‌ها را به‌راحتي با نوك سوزن نابود كرد يا جانداران ديگر مي‌توانند آن‌ها را شكار كنند.
اگرچه تارديگريدها از برخي ابعاد بسيار مقاوم هستند، مانند بسياري از حيوانات درمعرض خطرهايي مثل شكارچي‌ها يا عفونت ويروسي قرار دارند.
تارديگريدها دربرابر نماتدها
براي ارزيابي مقاومت و آسيب‌پذيري تارديگريدها بايد آن‌ها را مقايسه كرد. دكتر ديه‌گو فونتانتو معتقد است جانداران ديگر هم مي‌توانند از وضعيت سخت جان سالم به‌در ببرند. براي مثال، نماتدها و روتيفرها ازانديشه متخصصين سكونتگاه و روش زندگي و ابعاد مشابه تارديگريدها هستند. مقاومت اين جانداران دربرابر خشك‌شدن و بي‌آبي مشابه تارديگريدها است.
جانداراني كه از فرايند كريپتوبيوسيس استفاده مي‌كنند، عبارت‌اند از: كرم‌هاي نماتد و برخي از انواع ميگو و برخي از گونه‌هاي گياهي و مخمر. نماتدها مي‌توانند ۳۹ سال در موقعيت بي‌آبي زندگي كنند و از اين انديشه متخصصين ركورددار هستند. البته نبرد تارديگريدها و نماتدها هنوز در دست مطالعه است. دكتر باد مي‌گويند:
به‌طور كلي، حيوانات مختلف قابليت‌هاي بقاي متفاوتي در وضعيت متفاوت دارند؛ به‌همين‌دليل، پيداكردن مقاوم‌ترين جاندار كار دشواري است.
درمجموع، شايد بتوان تارديگريدها را به‌عنوان مقاوم‌ترين جاندار در انديشه متخصصين گرفت؛ اما اين جانداران دربرابر انواع آسيب‌ها مقاوم نيستند و به‌گفته‌ي بسياري از متخصص كارشناسان، نماتدها براي دريافت اين عنوان مناسب‌تر هستند. با وجود مباحثه‌ها، دانشمندان هنوز در آغاز راه مطالعه اين موجودات عجيب هستند.
هم انديشي ها