كروميوم چيست و چه تفاوت‌هايي با كروم دارد؟
كروميوم پروژه‌ي مرورگر متن‌بازي است كه شالوده‌ي مرورگر وب كروم را شكل مي‌دهد. وقتي گوگل اولين‌بار در سال ۲۰۰۸ كروم را معرفي كرد، منبع كد كروميوم و شالوده‌ي كروم را هم به‌شكل پروژه‌اي متن‌باز منتشر كرد. اين كد متن‌باز به پروژه‌ي كروميوم متعلق است؛ در‌حالي‌كه خود كروم به گوگل تعلق دارد.
كروميوم و كروم با وجود تشابه اسمي، برچسب نام دو مرورگر متفاوت هستند؛ اما با يكديگر ارتباط دارند. ازآنجاكه كروميوم پروژه‌اي متن‌باز (Open-source) است، متخصصان و افرادي غير از متخصصان گوگل مي‌توانند در اين پروژه سهيم شوند. براي مثال، مايكروسافت در سال ۲۰۱۹ تغييراتي در كروميوم اعمال كرد. مي‌توان كروميوم را به‌منزله‌ي جد يا نياكان كروم و اج در انديشه متخصصين گرفت كه از DNA مشتركي با اين مرورگرهاي بهبوديافته بهره مي‌برد.
كروم و كروميوم چه تفاوتي با يكديگر دارند؟
كروميوم زيرمجموعه‌اي از كروم و اج است. هر آنچه در كروميوم هست، در كروم و اج نيز وجود دارد؛ اما برعكس اين مسئله صادق نيست. تفاوت‌هاي واضحي در سرويس‌هاي گوگل مثل مكانيزم به‌روزرساني خودكار (Autumatic updates) يا همراهي درانديشه متخصصينگرفته‌شده از فناوري‌هايي مثل مؤلفه‌هاي مديريت حقوق ديجيتالي (DRM) وجود دارند كه باعث مي‌شوند كروم و اج بر‌اساس محتواي مبتني‌بر كپي‌رايت عمل كنند.
بزرگ‌ترين تفاوت صرفاً در فهرست همراهي‌ها يا امكانات نيست؛ بلكه در ثبات داشتن يا نداشتن ذاتي آن‌ها است. كروميوم برنامه‌اي ناقص محسوب مي‌شود و از‌انديشه متخصصين متخصصدي، جديدترين نسخه‌ي مرورگر كروميوم پر از باگ است و درمقايسه‌با خام‌ترين نسخه‌ي كروم يا اج در‌معرض خطا و خرابي‌ها بيشتري قرار دارد. در صفحه‌ي دانلود كروميوم، گوگل اين هشدار را مي‌دهد كه اين برنامه باگ‌هاي فاحشي دارد.
حتي نسخه‌هاي كمتربهبوديافته‌ي گوگل براي كروم يا نسخه‌ي مايكروسافت براي اج (هر دو با برچسب Canary) بازهم باثبات‌تر از كروميوم هستند. دومين تفاوت و دليل اولويت‌داشتن كروميوم بر كروم يا اج اين است كه كروميوم معمولاً اطلاعات كمتري جمع‌آوري و براي گوگل ارسال مي‌كند. كروم و اج مي‌توانند گزارش‌هاي خرابي و آمار مصرف را به گوگل و مايكروسافت ارسال كنند؛ اما كروميوم نمي‌تواند اين كار را انجام دهد. در كروم، جمع‌آوري و انتقال به‌صورت پيش‌فرض غيرفعال است؛ البته مي‌توان از پنل تنظيمات مرورگر آن را فعال كرد. در اج، برداشت چنين داده‌هايي ميتواند بر‌اساس سيستم‌عامل on يا off باشد.
ويندوز ۱۰ هم تنظيمات ويژه‌اي براي اج دارد. قابليت داده‌هاي تشخيصي (Diagnostic data) در اغلب نسخه‌هاي ويندوز ۱۰ فعال است؛ در‌نتيجه، اج ميتواند گزارش‌ها را به مايكروسافت ارسال كند. در سيستم‌عامل‌هاي ديگر مثل macOS، جمع‌آوري داده‌ها به‌صورت پيش‌فرض غيرفعال است؛ اما مي‌توان آن‌ها را فعال كرد.
امكاناتي كه كروميوم ندارد
كروم مبتني‌بر كروميوم است؛ اما گوگل تعدادي قابليت ويژه به مرورگر كروم اضافه كرده كه در كروميوم وجود ندارند. اين قابليت‌ها بدين‌شرح‌اند:
همراهي از AAC، H.264 و MP3: كروم كدك‌هاي مجاز براي اين فرمت‌هاي رسانه‌اي را شامل مي‌شود و امكان دسترسي به طيف گسترده‌تري از محتواي رسانه را مي‌دهد؛ به‌ويژه وب‌سايت‌هايي كه از ويدئو HTML 5 براي استريم ويدئوهاي H.264 استفاده مي‌كنند. هر دو مرورگر از كدك‌هاي اوليه‌ي رايگان مثل Opus ،Theora ،Vorbis ،VP8 ،VP9 و WAV برخوردار هستند.
Adobe Flash: كروم از پلاگين فلش Pepper API يا PPAPI برخوردار است كه گوگل همراه‌با كروم آن را به‌روزرساني مي‌كند. مي‌توانيد پلاگين Pepper Flash را از كروم دريافت و سپس آن را نصب كنيد و در كروميوم هم از آن بهره ببريد.
سرويس به‌روزرساني اج و كروم: متخصصان كروم در ويندوز و مك مي‌توانند اپليكيشني پس‌زمينه را دريافت كنند كه به‌صورت خودكار كروم را به‌روز نگه مي‌دارد. متخصصان لينوكس هم از ابزارهاي مديريت نرم‌افزار استاندارد استفاده مي‌كنند؛ اما كروميوم از به‌روزرساني خودكار بي‌بهره است؛ در‌نتيجه در‌صورت خطا يا خرابي، مرورگر هشداري نمي‌دهد؛ مگر اينكه متخصص خود براي دانلود نسخه‌ي جديد اقدام كند.
گزارش خطا و خرابي: متخصص كروم ميتواند آمار خرابي و خطاها را براي تحليل بيشتر به گوگل ارسال كند.
با اينكه كروميوم از برندهاي اصلي گوگل نيست، به‌شدت متمركز بر گوگل است. براي مثال، كروميوم از برخي امكانات همگام‌سازي بهره مي‌برد كه در كروم هم پيدا مي‌شوند و امكان ورود به حساب گوگل و همگام‌سازي (sync) داده‌ها را مي‌دهند.
كاربر در كروميوم نمي‌تواند از سرويس‌هايي مثل نتفليكس استفاده كند
دريافت كروميوم
كروميوم را از وب‌سايت كروميوم مي‌توانيد دانلود كنيد. اين وب‌سايت به‌صورت خودكار سيستم‌عامل را تشخيص و نسخه‌ي مناسب كروميوم را براي دستگاهتان ارائه مي‌دهد. كروميوم در فايلي به فرمت.zip دانلود مي‌شود و مي‌توانيد فايل.zip را باز و فايل‌ها آن را به پوشه‌ي ديگري منتقل كنيد و سپس برنامه‌اي به‌نام Chrome را اجرا كنيد.
نسخه‌هاي جديد كروميوم هر روز يا حتي چند بار در روز به‌روز مي‌شوند. معمولاً اين نسخه‌ها تفاوت زيادي با يكديگر ندارند و تفاوت آن‌ها صرفاً در چند خط كد است؛ پس جاي نگراني نيست. با‌اين‌حال با اينكه كروميوم در قالب دانلود رايگان دردسترس همه قرار دارد، براي متخصصان عادي توسعه نيافته است؛ بلكه كروميوم گزينه‌ي مناسبي براي توسعه‌دهندگان پلتفرم متن‌باز است كه بتوانند اپليكيشن‌هاي جديدي را توليد كنند.
اشكالات امنيتي كروميوم
مهندسان كروم و مايكروسافت معمولاً آسيب‌پذيري‌هاي كروميوم را پيدا و رفع مي‌كنند؛ اما ازآنجاكه كروميوم به‌روزرساني‌هاي خودكار ندارد، هر به‌روزرساني امنيتي كه بر منبع كد آن اعمال مي‌شود. گفتني است به‌روزرساني مذكور در نسخه‌ي كروميوم متخصص منعكس نمي‌شود؛ مگر اينكه خود متخصص به‌صورت دستي جديدترين نسخه را دانلود كند. حذف سرويس به‌روزرساني خودكار بزرگ‌ترين تهديد امنيتي براي كروميوم به‌شمار مي‌رود. علاوه‌براين، مجرمان معمولاً از بدافزارها يا نسخه‌هاي تغييريافته و توزيع‌شده‌ي كروميوم استفاده مي‌كنند كه كد حمله را شامل مي‌شوند.
چگونه از شر كروميوم خلاص شويم؟
اگر مرورگر كروميوم معتبر باشد؛ يعني متخصص يا ادمين IT آن را نصب كرده باشند، مي‌توان آن را مشابه هر برنامه‌ي ديگري حذف كرد. براي مثال در ويندوز ۱۰، كلمه‌ي Uninstall را در كادر جست‌وجوي دسكتاپ تايپ و در نتايج، Add or remove programs را انتخاب كنيد. روي Chromium و درادامه روي دكمه‌ي Uninstall كليك كنيد و در پنجره‌ي ظاهر‌شده، با كليك روي دكمه‌ي Unisntall، اين برنامه را حذف كنيد.
در macOS، پوشه‌ي Applications را در بخش Finder انتخاب كنيد، كروميوم را بيابيد، روي آن راست‌كليك و گزينه‌ي Move to Trash را انتخاب كنيد. گاهي هكرها از نام كروميوم براي مخفي‌كردن كد حمله‌ي خود استفاده مي‌كند و در بعضي نمونه‌ها، مرورگر را به منبعي از بدافزارها تبديل مي‌كنند. ازآنجاكه مجموعه‌ي گسترده‌اي از بدافزارها در قالب كروميوم مخفي مي‌شوند، دستورالعمل يكسان و شفافي براي تمام آن‌ها وجود ندارد؛ اما با استفاده از بسته‌هاي امنيتي معتبر و اسكن كامپيوتر براي بدافزارها مي‌توانيد آن‌ها را كاملاً حذف كنيد.
از كدام‌يك بايد استفاده كرد؟
اگر از ويندوز يا مك استفاده مي‌كنيد، انتخاب واضح است. استفاده از كروميوم در اين سيستم‌‌عامل‌ها كمي دشوار است و ثابت كافي ندارد؛ زيرا به‌صورت خودكار به‌روزرساني نمي‌شود؛ اما متخصصان لينوكس مي‌توانند به‌راحتي از آن استفاده كنند.
بسياري از متخصصان لينوكس هم به نرم‌افزارهاي متن‌باز علاقه‌اي ندارند و كروم را گزينه‌اي بهتر از كروميوم مي‌دانند. با نصب كروم، مي‌توانيد فلش‌پلير بهتري داشته باشيد و محتواي چندرسانه‌اي الكترونيك را با‌كيفيت‌تر ببينيد. براي مثال، گوگل كروم در لينوكس ميتواند ويدئوهاي نتفليكس را پخش كند. پخش ويدئوهاي نتفليكس مستلزم همراهي H.264 براي ويدئوي HTML5 است؛ قابليتي كه در كروميوم وجود ندارد.
هم انديشي ها