اسپيس ايكس پيروز مناقصه ناسا؛ فضاپيماي استارشيپ فضانوردان را به ماه بازخواهد گرداند
شركت فضايي خصوصي ايلان ماسك در حال ساخت موشك غول‌پيكري به نام استارشيپ است كه يك روز انسان‌ها را به مريخ خواهد برد؛ اما اين فضاپيما پيش از رسيدن به سياره‌ي سرخ، ابتدا فضانوردان ناسا را روي ماه پياده خواهد كرد. به‌گزارش نيويورك تايمز، جمعه‌شب ناسا اعلام كرد قراردادي به‌ارزش ۲/۹ ميليارد دلار را به اسپيس ايكس واگذار كرده است تا براي حمل فضانوردان از مدار ماه به سطح ماه از استارشيپ استفاده كند.
قرارداد مذكور روند اتكاي ناسا به شركت‌هاي خصوصي براي حمل انسان و محموله و كاوشگران رباتيك به فضا را تداوم مي‌دهد. افزون‌براين، اين قرارداد بيانگر موفقيتي بزرگ براي ايلان ماسك در عرصه‌ي نبرد ميلياردهاي فضايي است. يكي از رقيبان اسپيس ايكس در مناقصه‌ي ناسا براي انتخاب سطح‌نشين قمري، بلو ارجين، شركت هوافضاي متعلق به جف بزوس، مديرعامل آمازون بود.
با اين موفقيت، اسپيس ايكس به برجسته‌ترين همكار ناسا در برنامه‌ي پرواز فضايي انساني اين سازمان تبديل مي‌شود و در عرصه‌ي رقابت از بلو ارجين و ديگر شركت‌هاي موشك‌ساز پيشي مي‌گيرد. وقتي ناسا به‌عنوان بخشي از برنامه‌ي آرتميس به هدف فرود فضانوردان بعدي روي ماه دست يابد، فاتحان ماه را كه يك زن و يك رنگين‌پوست در ميان آن‌ها خواهند بود، احتمالا سوار بر فضاپيماي اسپيس ايكس به سطح قمري خواهد رساند.
ليزا واتسون مورگان، مديربرنامه‌ي ناسا در واحد نظارت بر سطح‌نشين‌ها، در كنفرانسي خبري گفت: «به همكاري ناسا با اسپيس ايكس براي كمك به تحقق مأموريت آرتميس اطمينان داريم و چشم‌انتظار تداوم تلاشمان براي فرود فضانوردان روي ماه با هدف آماده‌سازي براي گام بزرگ بعدي به سمت مريخ هستيم.»
سال گذشته، ناسا به‌منظور طراحي اوليه‌ي سطح‌نشين‌هايي كه بتوانند انسان را به سطح ماه برسانند، قراردادهايي را به سه شركت واگذار كرد. علاوه‌بر اسپيس ايكس، ناسا طرح‌هاي پيشنهادي از پيمان‌كاري دفاعي در هانتسويل آلاباما به نام داينتيكس و بلو ارجين جف بزوس را انتخاب كرد. بلو ارجين به‌منظور ساخت سطح‌نشينش مشاركتي با عنوان تيم ملي به‌همراهي شركت‌هاي هوافضاي سنتي نظير لاكهيد مارتين و نورثروپ گرومن و دريپر تشكيل داده است.
قرارداد ناسا صرفا براي نخستين فرود سرنشين‌دار است و اسپيس ايكس پيش از حمل فضانوردان، اول بايد فرودي بدون سرنشين روي ماه انجام دهد. به‌گفته‌ي واتسون مورگان، ناسا پيش از انجام مأموريت رسمي به پروازي آزمايشي نياز دارد تا تمام سامانه‌ها را با فرود روي سطح قمري به‌طور كامل مطالعه كند. مقام‌هاي ناسا مي‌گويند بلو ارجين، داينتيكس و ديگر شركت‌ها مي‌توانند در مناقصه‌هاي آتي براي مأموريت‌هاي فرود روي ماه شركت كنند.
طرح مفهومي فضاپيماي بلو ارجين و فضانوردان روي ماه
پرزيدنت بايدن به‌دنبال حفظ برنامه‌هايي است كه در زمان رياست پرزيدنت ترامپ براي فرستادن فضانوردان به ماه راه‌اندازي شد. دولت ترامپ به بازگرداندن انسان به ماه تا سال ۲۰۲۴ متعهد شد؛ اما پس از آنكه كنگره‌ي آمريكا با بودجه‌ي درخواست‌شده موافقت نكرد، زمان‌بندي برنامه غيرواقع‌گرايانه در انديشه متخصصين گرفته شد و اكنون، ناسا در حال ارزيابي دوباره‌ي جدول زماني است. انتظار مي‌رود برنامه‌ي آرتميس ناسا تا انتهاي سال جاري يا اوايل سال آينده، نخستين مأموريت بدون سرنشين را با استفاده از موشك قدرتمند اسپيس لانچ سيستم پرتاب كند. ماه گذشته، هسته‌ي اصلي موشك آزمايش زميني مهمي را با موفقيت پشت سر گذاشت.
- دولت بايدن از برنامه بازگشت به ماه حمايت مي‌كند؛ اما ضرب‌الاجل ۲۰۲۴ ديگر دست‌يافتني نيست
- ناسا مسافران احتمالي به ماه را برگزيد
همان‌گونه كه ناسا براي حمل انسان و محموله به ايستگاه فضايي بين‌المللي چندين شركت را استخدام كرده است، انتظار مي‌رفت اين‌بار نيز به‌منظور پيشبرد برنامه‌ي آرتميس و ساخت فضاپيمايي كه فضانوردان را روي ماه فرود آورد، دو يا سه شركت را انتخاب كند. وجود دو گزينه رقابت و كمك به كاهش هزينه‌ها و داشتن همراه درصورت مواجهه‌ي يكي از سامانه‌ها با اشكال را به‌دنبال دارد. مقام‌هاي ناسا مي‌گويند محدوديت‌هاي بودجه موجب شكل‌گيري اين تصميم شد. كنگره در سال مالي جاري فقط نزديك به يك‌چهارم از بودجه‌ي درخواست‌شده براي ساخت سطح‌نشين را به ناسا اختصاص داده است.
در برنامه‌هاي فعلي آرتميس، قرار است فضانوردان برفراز موشك اسپيس لانچ سيستم به مدار پرتاب شوند. مرحله‌ي فوقاني موشك سپس كپسول اوراين را به پيش مي‌راند و فضانوردان سوار داخل آن را به‌سمت ماه مي‌برد. برخلاف مأموريت‌هاي قمري آپولو ناسا در دهه‌هاي ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، فضاپيماي سطح‌نشين جداگانه به مدار ماه فرستاده خواهد شد. اوراين پس از رسيدن به مدار ماه، به سطح‌نشيني متصل خواهند شد كه درنهايت فضانوردان را به سطح ماه خواهد رساند. بااين‌حال، استارشيپ از اوراين بسيار بزرگ‌تر است و استفاده از آن به‌عنوان سطح‌نشين همانند سفر در امتداد اقيانوس آرام با قايق و سپس به‌كارگيري كشتي تفريحي براي پيمودن مسافت اندك باقي‌مانده تا ساحل است.
استارشيپ مي‌تواند بدون هيچ‌گونه اتصال اضافي به فضاپيماهاي ديگر، فضانوردان را از سطح زمين تا سطح ماه حمل كند و صرفا به دريافت دوباره‌ي سوخت متان و اكسيژن مايع در مدار نياز دارد. در ماه‌هاي گذشته، اسپيس ايكس مشغول انجام مجموعه‌اي از آزمايش‌هاي پروازي با نمونه‌هاي اوليه‌ي استارشيپ بوده است. در اين آزمون‌ها، استارشيپ به‌منظور كاهش سرعت نزولش عملكردي موفق در انجام مانور بلي‌فلاپ از خود به‌جاي گذاشته؛ اما همچنان در فرود نرم روي زمين با دشواري مواجه است. بااين‌حال، اگر به وعده‌ي ايلان ماسك اعتماد كنيم، استارشيپ تا سال ۲۰۲۳ آماده‌ي حمل انسان به فضا خواهد بود.
هم انديشي ها