ساترا دستورالعمل صيانت از حقوق كودكان در رسانه‌هاي صوت و تصوير فراگير را ابلاغ كرد
سازمان تنظيم مقررات رسانه‌هاي صوت و تصوير فراگير در فضاي مجازي (ساترا) دستورالعمل صيانت از حقوق كودكان و نوجوانان را به رسانه‌ها ابلاغ كرد. اين دستورالعمل كه ۹ آذر تصويب و ۱۵ اسفند ابلاغ شد، از ۳۰ اسفند لازم‌الاجرا است.
طبق دستورالعمل ساترا، امروزه افراد زير ۱۸ سال مخاطبان مهم رسانه‌ها محسوب مي‌شوند و تأثيرات رواني و جسماني اين فضا براي آن‌ها انكارنشدني است؛ بنابراين لاخبار تخصصي حمايت از كودكان به‌عنوان گروه حساس ايجاب مي‌كند دستورالعمل‌هايي در حوزه‌ي صيانت و حمايت از كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي تدوين شود.
ساترا مي‌گويد كودكان و نوجوانان به شرطي حق استفاده از محصولات رسانه‌ها در فضاي مجازي را دارند كه اين محصولات متناسب با نيازها و علايق و رشد سالم جسمي، روحي و عاطفي آن‌ها تهيه شده باشد و برخلاف مصلحتشان نباشد؛ بنابراين كودكان و نوجوانان بايد در برابر محصولات مضر در فضاي مجازي محافظت شوند.
براساس دستورالعمل ساترا، رسانه‌هاي صوت و تصوير فراگير (VOD) ملزم به رعايت موارد زير هستند:
- رده‌بندي سني محتوا با درانديشه متخصصينگرفتن گروه‌هاي سني پنج‌گانه و نيز موضوعات سيزده‌گانه مشمول رده‌بندي سني
- محتواي مربوط به كودكان، در بخش ويژه كودكان از ساير محتواها به‌روشني متمايز شود
- ايجاد ابزار كنترل و نظارت از طريق والدين براي اعمال محدوديت در دسترسي كودكان
- اتخاذ تدابيري براي رعايت حريم خصوصي و حفظ محرمانگي اطلاعات شخصي متخصصان
- ايجاد موضوعات مربوط به گزارش محتواي نامناسب براي كودكان
- پاسخ‌دهي به گزارش‌هاي متخصصان ظرف ۲۴ ساعت
ساترا: استفاده از اطلاعات جمع‌آوري‌شده از كودكان تنها در صورت رضايت اوليا امكان‌پذير است
ساترا همچنين جمع‌آوري، افشا، مبادله و استفاده از اطلاعات گردآوري‌شده از كودكان و نوجوانان را ممنوع اعلام كرد. البته در صورت اخذ رضايت اولياي قانوني در زمان ايجاد حساب متخصصي و تنها با هدف بهبود پيشنهاد محتوا براساس سابقه‌ي جست‌وجو و علايق كودك و ارائه‌ي پيشنهاد به وي، امكان‌پذير است.
تبليغات متناسب با سن كودك
ساترا تأكيد كرده است كه تبليغات قبل، حين و بعد از پخش محتوا براي كودكان و نوجوانان بايد با رده‌ي سني آن‌ها تناسب داشته باشد. البته در ماده‌ي ۴ دستورالعمل ساترا مي‌خوانيم كه هر قسم از تبليغات تجاري براي رده‌ي سني زير ۱۲ سال منع مي‌شود و براي بالاي ۱۲ سال، تبليغات حاوي حداقل يكي از موارد زير ممنوع است:
- تبليغات گمراه‌كننده: شامل محتواي تبليغاتي كه اطلاعات نادرست يا ناقص ارائه مي‌كند و موجب گمراهي يا تحت تأثير قرار دادن قضاوت يا به اشتباه انداختن اين گروه سني در تشخيص كالا يا خدمت با كالا يا خدمت ديگر مي‌شود.
- تبليغات نامحسوس: نمايش محصول، خدمت يا علامت تجاري به‌صورت غير واضح در محتواي تبليغات به نحوي كه در ازاي دريافت پول يا عوض مشابه باشد.
- فروش از راه دور: محتواي تبليغات تجاري كه به‌صورت مستقيم راه‌هاي ارتباطي جهت خريد كالا يا خدمت را عرضه مي‌كند.
- استفاده از افراد مشهور و محبوب كودكان و نوجوانان به منظور ترغيب براي خريد
- تشويق به شركت در مسابقات و قرعه‌كشي‌هاي منوط به پرداخت هزينه
ساترا: تبليغات براي رده سني زير ۱۲ سال ممنوع است
محتواي ممنوعه
طبق دستورالعمل ساترا، انتشار برخي موارد در رسانه در جهت تحريك يا ترغيب به كودك‌آزاري، نمايش برقراري ارتباط با كودكان و نوجوانان به منظور آزار جنسي، نمايش كودكان و نوجوانان به‌صورت عريان يا با پوشش‌هاي مبتذل ممنوع است. از ديگر مواردي كه نمايش آن‌ها ممنوع است بايد به محتواي زير اشاره كرد:
- محتواي مروج اعتقادات، آيين‌ها و باورهاي خرافي و انحرافي آسيب‌زننده و مغاير با موازين اسلامي و آيين‌ها و مناسك آن باورها، بدون قصد تحليل و نقد
- ارائه‌ي مفاهيم انتزاعي شبهه‌برانگيز در محتواي اعتقادي و ديني
- نمايش و ترويج اقدامات خطرناك (به‌ويژه با اجراي كودكان) همچون پرش از ارتفاع، استفاده از مواد منفجره، درگيري و تعقيب دزدان بدون قصد هشدار
- نمايش حيوان‌آزاري و ترويج برقراري رابطه عاطفي افراد (به‌ويژه كودكان) با حيوانات ناقل بيماري
- يادگيري و تشويق و ترويج ارتكاب محرّمات شرعي
- تشويق و ترويج و عادي‌سازي هتك حرمت والدين و بزرگسالان
- گفتار و رفتار صريح يا شديدا توهين‌آميز، تبعيض‌آميز و نفرت‌پراكن
- نمايش جزئيات زخم و جراحات عميق مثل قطع يا متلاشي شدن عضو مگر در موضوعات و فرايندهاي پزشكي، بهداشتي و علمي
جريمه تخطي رسانه‌ها
در ادامه‌ي دستورالعمل صيانت از حقوق كودكان در رسانه‌هاي مجازي، تنبيهات رسانه‌ها در صورت تخلف از دستورالعمل ابلاغي اعلام شده است. ساترا مي‌گويد اين جرايم با تشخيص كميته رسيدگي و متناسب با تخلف ارتكابي مشمول يك يا چند مورد از تنبيهات زير مي‌شود:
- تذكر همراه با درج در پرونده
- اخذ تعهدنامه‌ي كتبي
- درج عذرخواهي يا اصلاحيه در رسانه
- ممنوعيت بارگذاري مطلب جديد به مدت حداكثر يك هفته
- ارائه‌ي خدمات رايگان مبني بر يادگيري سواد رسانه‌اي و فضاي مجازي كودكان
- الزام به همكاري با رسانه‌هاي كودكان و نوجوانان به‌رايگان
- ممنوعيت فروش حق اشتراك جديد به مدت حداكثر يك هفته
- محروميت يا محدوديت در تبليغات بازرگاني و حامي مالي برنامه‌هاي تلويزيوني
- عدم صدور تأييديه‌هاي جديد ساترا
- محروميت از مديريت رسانه
- تعليق مجوز رسانه
- لغو مجوز رسانه
ساترا به منظور گزارش محتواي كودك‌آزاري در رسانه‌هاي صوت و تصوير فراگير داخلي، سامانه پايش مردمي «ساپرا» را نيز راه‌اندازي كرده است.
هم انديشي ها