بيوگرافي ايلان ماسك؛ از پي پال تا اسپيس ايكس
ايلان ماسك كه رياست شركتهاي بزرگ و نوآوري چون اسپيس ايكس و تسلا را برعهده دارد، از جمله مشهورترين كارآفرينان اين روزهاي دنياي فناوري است. آنچه ماسك را با ديگر افراد فعال در زمينههاي مشابه متمايز ميكند، شخصيت كاريزماتيك و علاقهي عجيب رسانهها و دوستداران دنياي تكنولوژي به او است؛ تا جايي كه بسياري او را با «مرد آهني» مقايسه ميكنند و كوچكترين اظهار انديشه متخصصين يا توييت او تبديل به تيتر اخبار ميشود.
زندگينامهي ايلان ماسك علاوه بر جذابيت ذاتي، ميتواند درسهاي بسياري براي كارآفرينان جواني داشته باشد كه قصد دارند در زمينهي تكنولوژي به فعايت و نوآوري بپردازند.
كودكي و نوجواني
ايلان ريو ماسك (Elon Reeve Musk) در سال ۱۹۷۱ در شهر پرتورياي آفريقاي جنوبي به دنيا آمد. مادر ماسك يك مدل كانادايي و پدرش مهندس الكترومكانيك اهل آفريقاي جنوبي است. پس از اينكه پدر و مادر ماسك در سال ۱۹۸۰ از يكديگر جدا شدند، ايلان نوجوان به همراه خواهر و برادر كوچكتر خود به زندگي همراه با پدرشان ادامه دادند.
ماسك در ۱۲ سالگي بهتنهايي يك بازي كامپيوتري ساخت و توانست آن را ۵۰۰ دلار بفروشد
ماسك در سن ۱۰ سالگي و پس از آشنايي با كامپيوتر Commodore VIC-20 متوجه شد كه به كامپيوتر و برنامهنويسي علاقه دارد. او سپس بهصورت خودآموز به يادگيري برنامهنويسي روي آورد و در سن ۱۲ سالگي اولين بازي ويدئويي خود را كه با زبان بيسيك نوشته شده بود و Blastar نام داشت، به ارزش ۵۰۰ دلار فروخت. جالب است كه بلستار، بازي ساخت ايلان ماسك نوجوان، موضوع فضايي-موشكي دارد. نسخهي تحت وب اين بازي را در اينجا ميتوانيد بازي كنيد.
علاوه بر علاقهي فراوان به تكنولوژي و برنامهنويسي، ماسك از همان كودكي يك تاجر بالقوه نيز بود. او با ايدههاي تجاري جذاب خود، چندين بار برادر، خواهر و پسرعموهايش را به كارهايي مانند «فروش تخم مرغ عيد پاك» در محلهشان گماشته بود و از اين طريق به نوعي از آنها براي كسب درآمد استفاده ميكرد.
ايلان ماسك (نفر دوم از سمت چپ) به همراه برادرش كيمبال (نفر دوم از سمت راست) و پسرخالههايش (مؤسسان سولارسيتي) در پرتوريا
شايد ظاهر و شخصيت امروزي ماسك با كليشههايي كه سينما از «افراد باهوش و خورهي تكنولوژي» به نمايش ميگذارد، تفاوت زيادي داشته باشد؛ كليشههايي كه چنين افرادي را عموما ضعيف و داراي سطح پاييني از روابط اجتماعي نشان ميدهند. اما ظاهرا در دوران كودكي، او تفاوت چنداني با آنچه هاليوود از يك «بچه زرنگ» به نمايش ميگذارد، نداشت. در دوران مدرسه، ماسك مرتبا مورد آزار و اذيت همكلاسيهاي خود واقع ميشد. در يكي از بدترين موارد اين آزار و اذيتها، همكلاسيهاي ماسك او را از پلههاي مدرسه به پايين انداختند و سپس او را به قدري كتك زدند كه ماسك هشياري خود را از دست داد و در بيمارستان بستري شد.
پس از اتمام تحصيل در دبيرستان، ماسك در سال ۱۹۸۹ (درست قبل از تولد ۱۸ سالگي) براي اينكه بتواند از خدمت سربازي در ارتش آفريقاي جنوبي فرار كند، پس از اينكه توانست از طريق مادرش شهروندي كانادا را به دست بياورد، به اين كشور مهاجرت كرد. او دربارهي خدمت سربازي ميگويد:
من با خدمت نظامي اشكالي ندارم؛ اما به انديشه متخصصينم خدمت در ارتش آفريقاي جنوبي و سركوب سياهپوستان، روش خوبي براي گذراندن زمان نيست.
سالهاي دانشگاه
در سن ۱۹ سالگي ماسك براي تحصيل در مقطع متخصص كارشناسي در دانشگاه كوئينز ايالت اونتاريوي كانادا پذيرفته شد. او پس از گذشت دو سال از تحصيل خود در اين دانشگاه، به دانشگاه پنسيلوانيا در آمريكا منتقل شد و موفق به اخذ همزمان دو مدرك متخصص كارشناسي فيزيك و متخصص كارشناسي اقتصاد در سن ۲۴ سالگي شود.
در سال ۱۹۹۵ ماسك به كاليفرنيا نقل مكان كرد تا دورهي دكتراي خود را در زمينهي فيزيك متخصصدي و علم مواد در دانشگاه استنفورد آغاز كند؛ اما پس از گذشت تنها دو روز از آغاز دوره، تصميم گرفت از ادامهي تحصيل در دانشگاه انصراف بدهد تا بتواند با تمركز بيشتري ايدههاي كارآفرينانهي خود در زمينههاي اينترنت، انرژيهاي تجديد پذير و فناوريهاي فضايي را دنبال كند. او در نهايت در سال ۲۰۰۲ موفق شد عنوان شهروندي ايالات متحده را به دست بياورد تا به اين ترتيب سه تابعيت آفريقاي جنوبي، كانادا و آمريكا را بهصورت همزمان داشته باشد.
اولين پروژهها
در سال ۱۹۹۵ ماسك و برادرش كيمبال، با سرمايهي ۲۸ هزار دلاري پدرشان شركت نرمافزاري و اينترنتي Zip2 را تأسيس كردند. شركت تازه تأسيس آنها راهنماي اينترنتي با نام «City Guid» را در اختيار صنعت چاپ روزنامه قرار ميداد. شركت نوپا به سرعت به موفقيت رسيد و آنها توانستند با روزنامههاي بزرگي چون نيويورك تايمز و شيكاگو تريبيون همكاري كنند.
اگرچه ايده و سرمايهي اوليهي Zip2 متعلق به ماسك بود؛ اما هيئت مديرهي شركت هرگز اجازه نداد او مسند رياست شركت را نيز به خود اختصاص بدهد. در نهايت كامپك (Compaq) در سال ۱۹۹۹ شركت Zip2 را به مبلغ ۳۴۱ ميليون دلار خريداري كرد. حدود ۷ درصد از هزينهي خريد (برابر با ۲۲ ميليون دلار) به شخص ايلان ماسك رسيد تا او قبل از رسيدن به سن ۳۰ سالگي ميليونر شود و براي پروژههاي بعدي خود پول كافي داشته باشد.
ايلان ماسك در كنار پيتر تيل، ديگر بنيانگذار سرويس PayPal
پس از فروش Zip2، ماسك در سال ۱۹۹۹ به همراه يكي از دوستان خود سرويس پرداخت اينترنتي X.com را با سرمايهاي ۱۰ ميليون دلاري راه اندازي كرد. يك سال بعد شركت تازه تأسيس او با Confinity كه سرويس انتقال پولي با نام PayPal در اختيار داشت، ادغام شد. پس از آن، دو شركت ادغامشده بهصورت جدي بر سرويس انتقال پول متمركز شدند و در نتيجه، در سال ۲۰۰۱ اين شركت به PayPal تغيير نام داد.
ماسك در سال ۲۰۰۰ به دليل اختلاف انديشه متخصصين با اعضاي هيئت مديره در مورد انتقال زيرساختهاي مبتني بر يونيكس شركت به ويندوز، از مسند رياست شركت بركنار شد؛ اما همچنان به عنوان عضوي از هيئت مديره در شركت باقي ماند. در سال ۲۰۰۲ ايبي PayPal را به مبلغ ۱.۵ ميليارد دلار خريد كه از اين ميزان، ۱۶۵ ميليون دلار به ايلان ماسك رسيد. تا پيش از فروش PayPal، ماسك با در اختيار داشتن ۱۱.۷ درصد از سهام شركت، بزرگترين سهامدار آن به شمار ميرفت.
اسپيس ايكس
در سال ۲۰۰۱ ماسك به همراه دو تن از دوستان خود به مسكو رفت تا براي پروژههاي فضايي خود تعدادي موشك قاره پيماي دست دوم از روسيه خريداري كند. به گفتهي دوست ماسك، روسها كه به او به چشم يك تازهكار نگاه ميكردند، مرتبا او را مسخره ميكردند. در نتيجه ماسك و دوستانش مجبور شدند دست خالي به آمريكا بازگردند.
يك سال بعد ماسك به همراه مايك گريفين كه تجربهي كار براي CIA، ناسا، اوربيتال ساينس و چند شركت و سازمان معتبر ديگر را در كارنامهي خود داشت، براي خريد ۳ موشك قاره پيما به روسيه بازگشت. پس از اينكه ماسك متوجه شد روسها ارزش گزاف «۸ ميليون دلار براي هر راكت» مطالبه ميكنند، تصميم گرفت خودش شركتي براي توليد موشكهاي ارزانارزش تأسيس كند و اينگونه بود كه سومين شركت ماسك با نام «Space Exploration Technologies Corporation» يا به اختصار SpaceX، تأسيس شد.
اسپيس ايكس در عين كاهش هزينهي پرتاب موشك با مضربي از ۱۰، توانست همچنان به حاشيهي سود ۷۰ درصدي دست يابد
به گفتهي يكي از اولين سرمايهگذاران اسپيس ايكس، ماسك متوجه شده بود كه مواد خام مورد نياز براي ساخت موشك تنها ۳ درصد ارزش آن را تشكيل ميدهند. به لطف استفاده از مهندسي نرمافزار و طراحي ماژولار، اسپيس ايكس توانست هزينهي پرتاب موشك را با مضربي از ۱۰ كاهش بدهد و همچنان به حاشيهي سودي ۷۰ درصدي دست پيدا كند. ماسك كه با سرمايهي ۱۰۰ ميليون دلاري حاصل از پروژههاي قبلي خود اسپيس ايكس را تأسيس كرده بود، بهصورت همزمان عنوان مدير ارشد اجرايي (CEO) و مدير ارشد تكنولوژي (CTO) اين شركت را در اختيار دارد. او دربارهي تأمين بخش اعظم سرمايهي شركتهايش ميگويد:
من هميشه از پول خودم در شركتهايي كه ايجاد ميكنم سرمايهگذاري كردهام. فكر نميكنم استفادهي صرف از پول مردم [در پروژههاي شخصي] كار درستي باشد. نميتوانم از كسي بخواهم در چيزي سرمايهگذاري كند كه حتي خود من حاضر نيستم در آن سرمايهگذاري كنم.
ايلان ماسك در كنار كپسول دراگون، كه از آن براي ارسال محموله به ايستگاه بينالمللي فضايي استفاده ميشود
اسپيس ايكس راكتهايي با نام فالكون (الهام گرفته از نام فضاپيماهاي Millennium Falcon در فيلم جنگ ستارگان) و كپسولهاي فضايي با نام دراگون توليد ميكند. در سال ۲۰۰۸ ناسا با عقد قراردادي ۱.۶ ميليارد دلاري، وظيفهي ارسال محموله به ايستگاه فضايي بينالمللي (ISS) طي ۱۲ پرتاب را به اسپيس ايكس سپرد. در همان سال موشك فالكون ۱ اين شركت اولين موشك خصوصي لقب گرفت كه ماهوارهاي را در مدار زمين قرار داده است. در سال ۲۰۱۲ نيز فضاپيماي دراگون اين شركت توانست عنوان «اولين فضاپيماي ساخت يك شركت خصوصي كه به ايستگاه فضايي بينالمللي متصل ميشود» را به خود اختصاص دهد و تاريخساز شود.
يكي از اهداف مهم اسپيس ايكس، كاهش هزينهي سفرهاي فضايي از طريق استفادهي چندينباره از راكتها است. در روش سنتي پرتاب راكت به فضا، پس اتمام سوخت موشك، بدنهي راكت در جو زمين رها ميشود و (اگر هنگام سقوط در جو زمين نسوزد) در نهايت در اقيانوس سقوط خواهد كرد. از آنجايي كه سوخت موشك تنها درصد كمي از ارزش نهايي ارسال كاوشگر و محموله به فضا را تشكيل ميدهد و بخش اعظم هزينه مربوط به خود راكت است؛ در صورت استفادهي مجدد از راكت، هزينهي سفرها و اكتشافات فضايي چندين برابر كاهش پيدا خواهد كرد.
به همين منظور، اسپيس ايكس پس از بارها تلاش ناموفق، نهايتا در سال ۲۰۱۵ توانست يك موشك فالكون را در بازگشت از فضا با موفقيت روي يك شناور در ميان اقيانوس فرود بياورد تا بتواند در پروازهاي بعدي مجددا از آن استفاده كند. در ويدئوي زير ميتوانيد لحظهي فرود موفقيت آميز موشك فالكون در ميان اقيانوس را مشاهده كنيد.
ماسك با تأثير از آيزاك آسيموف، اكتشافات فضايي را قدمي مهم در گسترش تمدن بشري و جلوگيري از انقراض نسل بشر ميداند. او در اين باره ميگويد:
يك سيارك يا آتشفشان غولآسا ميتواند بهراحتي نسل بشر را منقرض كند. ما همچنين با تهديدهايي روبهرو هستيم كه حتي دايناسورها نيز با آن مواجه نبودند: ويروسهاي مهندسيشده، سياهچالههاي كوچك ساختهشده به دست بشر، گرمايش جهاني يا حتي تكنولوژيهاي ناشناختهاي كه هركدام ميتوانند بهراحتي منجر به پايان بشريت شوند.ميليونها سال طول كشيده است تا بشر تكامل پيدا كند و ما ظرف ۶۰ سال گذشته توانستهايم تسليحات اتمي بسازيم كه با استفاده از آنها بهصورت بالقوه ميتوانيم خودمان را كاملا از بين ببريم. دير يا زود بايد حيات را به فراي اين گوي آبي و سبز گسترش دهيم يا با انقراض روبهرو شويم.
جالب است بدانيد در فيلم «مرد آهني ۲»، از كارخانههاي اسپيس ايكس به عنوان مكان اصلي فيلمبرداري استفاده شده است. همچنين به گفتهي جان فاورو، نيروي سادهدان اين فيلم سينمايي، شخصيت توني استارك (ميلياردر نابغهي داستان مرد آهني، با بازي رابرت داوني جونيور) از ايلان ماسك الهام گرفته شده است. ايلان ماسك حتي در اين فيلم حضور كوتاهي در نقش خودش نيز داشته است.
به جز پايين آوردن هزينهي سفرهاي فضايي، يكي ديگر از اهداف اسپيس ايكس ايجاد كلوني در ديگر سيارت منظومهي شمسي است. ماسك گفته است قصد دارد تا سال ۲۰۴۰ يك كلوني با جمعيت ۸۰ هزار نفر روي مريخ ايجاد كند. او در سال ۲۰۱۶ در اين باره گفته بود اولين پرواز بزرگ ارسال محموله به مريخ در سال ۲۰۲۲ انجام خواهد شد و پس از آن در سال ۲۰۲۴ اولين انسانها براي سكونت به مريخ اعزام ميشوند. به گفتهي خود ماسك، هدف نهايي اسپيس ايكس ايجاد تمدني فضايي براي انسانها است.
تسلا موتورز
تسلا موتورز در سال ۲۰۰۳ توسط مارتين ابرهارد و مارك ترپنينگ تأسيس شد. ماسك نيز در سال ۲۰۰۴ پس از سرمايهگذاري در اين شركت به عنوان رئيس هيئت مديره، به آن ملحق شد. در سالهاي ابتدايي، اگرچه ماسك نقش فعالي در طراحي و توليد اولين خودروي الكتريكي شركت با نام رودستر داشت، اما بهصورت عميق درگير فعاليتهاي روزانهي شركت نبود.
ايلان ماسك در حال معرفي خودروي الكتريكي تسلا مدل S
در جريان بحران اقتصادي سال ۲۰۰۸، ماسك بالاخره به عنوان مدير عامل و طراح ارشد محصولات تسلا موتورز انتخاب شد؛ سمتي كه تا به امروز همچنان در اختيار او قرار دارد. به گفتهي ماسك، برنامهي تسلا موتورز براي توليد انبوه خودروهاي الكتريكي شامل سه فاز ميشود. فاز اول شامل توليد «خودروي اسپرت گرانارزش در مقياس كم» بود كه در سال ۲۰۰۸ و با معرفي رودستر ۱۱۰ هزار دلاري آغاز شد. فاز دوم مربوط به توليد «خودروي ميانرده با ارزشي متوسط و توليد در مقياس متوسط» بود كه در سال ۲۰۱۲ و با معرفي خودروي سدان تسلا مدل S عملي شد. فاز سوم و نهايي با «توليد انبوه خودروي نسبتا ارزانارزش» تسلا مدل 3 در اواخر سال ۲۰۱۷ آغاز خواهد شد.
برنامهي سه مرحلهاي تسلا براي توليد خودرو، اكنون وارد فاز سوم، يعني «توليد انبوه خودروهاي ارزان» شده است
علاوه بر خودروهاي ساخت خود شركت، تسلا سيستمهاي انتقال قدرت خودروهاي الكتريكي دايملر (استفادهشده در مرسدس بنزهاي الكتريكي) و تويوتا را نيز تأمين ميكند. ماسك همچنين با مذاكره با اين دو شركتِ خوشنام، توانسته است آنها را به عنوان سرمايهگذاران بلندمدت جذب تسلا كند.
در سال ۲۰۱۴ ماسك اعلام كرد كه تسلا موتورز تمامي پتنتهاي خود را به رايگان در اختيار استفادهي عموم قرار خواهد داد تا به اين وسيله، توسعهي خودروهاي الكتريكي توسط سازندگان بزرگ سرعت بگيرد. او در اين باره ميگويد:
واقعيت تأسفبار اين است كه برنامهي ساخت خودروهاي الكتريكي در شركتهاي بزرگ خودروسازي، يا در مقياسي بسيار كوچك است يا اصلا وجود ندارد. براي همين مقدار فروش خودروهاي الكتريكي آنها بسيار كمتر از يك درصد فروش كليشان است.
فروش قطعات و سيستمهاي انتقال قدرت به ديگر سازندگان خودروهاي الكتريكي با ارزشي پايين، باعث شده است بسياري ماسك را با هنري فورد مقايسه كنند.
در سالهاي اخير، دامنهي فعاليتهاي تسلا موتورز بسيار گسترش پيدا كرده است و ديگر تنها محدود به صنعت اتومبيل نميشود. به همين دليل، در اوايل سال ۲۰۱۷ اين شركت با حذف عبارت «موتورز» از انتهاي نام خود، به «تسلا» تغيير نام داد.
ماسك با در اختيار داشتن حدود ۲۸.۹ ميليون سهم در تسلا، ۲۲ درصد سهام اين شركت را به خود اختصاص داده است و در نتيجه يكي از بزرگترين سهامداران آن نيز محسوب ميشود. اين در حالي است كه حقوق دريافتي ماسك از تسلا، به سبك استيو جابز، برابر با تنها ۱ دلار در سال است.
باتريهاي پاوروال و گيگافكتوري
فعاليتهاي تسلا تنها به توليد خودروهاي الكتريكي محدود نميشود. در سال ۲۰۱۵ تسلا از باتريهاي خانگي و صنعتي خود با نام Powewall رونمايي كرد.
باتريهاي پاوروال علاوه بر كارايي منحصربهفرد، از ظاهر زيبايي نيز برخوردار هستند.
اين باتريها به صاحبان خانههايي كه از پنلهاي خورشيدي براي تأمين انرژي خود استفاده ميكنند، اجازه ميدهند در طول روز انرژي خورشيدي را ذخيره و در شب آن را مصرف كنند. حتي اگر خانهاي مجهز به پنلهاي خورشيدي نباشد هم باتريهاي پاوروال با ذخيرهي انرژي در ساعات كم باري شبكه و مصرف يا تزريق آن به شبكه در ساعات اوج مصرف برق، به كاهش هزينهي برق خانوار كمك ميكنند.
يكي ديگر از پروژههاي عظيم و جاهطلبانهي ماسك و تسلا، گيگافكتوري است؛ كارخانهي غولآسايي كه وظيفهي توليد باتريهاي تسلا را بر عهده خواهد داشت. اين كارخانهي عظيم كه در نواداي آمريكا واقع شده است، مساحتي برابر با ۳۰۰۰ هكتار يا سه برابر سنترال پارك نيويورك دارد. در صورت تكميل تمامي فازهاي كارخانه تا سال ۲۰۲۰، گيگافكتوري بعد از كارخانهي بويينگ در واشنگتن، ببزرگترين ساختمان روي زمين از لحاظ مساحت لقب خواهد گرفت. در حقيقت گيگافكتوري به قدري بزرگ است كه حتي خود ماسك هم هنگام بازديد از آن شوكه شده است.
گيگافكتوري در صورت تكميل، دومين ساختمان بزرگ روي زمين (بعد از كارخانهي بوئينگ) خواهد بود
تسلا كه همين حالا عنوان بزرگترين مصرفكنندهي باتريهاي ليتيوم يوني جهان را در اختيار دارد، به لطف گيگافكتوريبهزودي به بزرگترين توليدكنندهي اين باتريها نيز تبديل خواهد شد؛ بهطوريكه گفته ميشود گيگافكتوري بهتنهايي ظرفيت توليد باتريهاي ليتويم يوني جهان را دوبرابر افزايش خواهد داد.
گيگافكتوري در صورت تكميل، بهتنهايي ظرفيت توليد باتريهاي ليتيوم يوني جهان را دوبرابر افزايش خواهد داد
گيگافكتوري با كاهش دادن ۳۰ درصدي ارزش نهايي باتري، نهتنها براي تسلا بلكه براي تمامي شركتهايي كه به نوعي با باتري سر و كار دارند، مفيد خواهد بود. به همين دليل بود كه پاناسونيك پس از معرفي خودروي الكتريكي تسلا مدل 3 و مشخص شدن برنامههاي گيگافكتوري، تصميم گرفت ۳.۸ ميليارد دلار در اين كارخانه سرمايهگذاري كند.
پس از اينكه مشخص شد تسلا قرار است در آينده كارخانههاي مشابهي در ديگر نقاط دنيا از جمله اروپا بسازد، كارخانهي اصلي واقع در نزديكي شهر رنوي ايالت نواداي آمريكا به Gigafactory 1 تغيير نام پيدا كرد. فرماندار نوادا پيشبيني كرده است كه گيگافكتوري ۱ طي دو دههي آينده ۱۰۰ ميليارد دلار به اقتصاد اين ايالت كمك خواهد كرد.
سولارسيتي
ماسك طرح و سرمايهي اوليهي تأسيس يك شركتِ ارائهدهندهي خدمات مرتبط با انرژي خورشيدي را در اختيار پسرعموهايش قرار داد تا آنها در سال ۲۰۰۶ شركت سولارسيتي را تأسيس كنند. انگيزهي اصلي تأسيس سولارسيتي مانند تسلا، مبارزه با گرمايش جهاني از طريق توليد انرژي پاك و تجديدپذير است. ماسك دربارهي خطر گرمايش جهاني ميگويد:
بشر در حال انجام يكي از خطرناكترين آزمايشهاي تاريخ است: اينكه ببينيم چه مقدار دياكسيد كربن لازم است به اتمسفر تزريق كنيم تا فاجعهاي زيست محيطي به وجود بيايد!
سولارسيتي بزرگترين تأمينكنندهي انرژي خورشيدي در آمريكا است
سولارسيتي در حال حاضر بزرگترين تأمينكنندهي انرژي خورشيدي در آمريكا است. كارخانهي توليد صفحات خورشيدي اين شركت در بوفالوي نيويورك در صورت تكميل، با فاصلهاي سه برابري، بزرگترين كارخانه از نوع خود در آمريكا خواهد بود. علاوه بر اين، ماسك در سال ۲۰۱۴ از ساخت يكي از بزرگترين كارخانههاي توليد پنلهاي خورشيدي در جهان توسط سولارسيتي خبر داد و اعلام كرد كه اين شركت در سالهاي آينده قصد دارد «كارخانههايي در مقياس حتي بزرگتر از اين» براي توليد پنلهاي خورشيدي بسازد.
در نهايت سولارسيتي در سال ۲۰۱۶ به مبلغ ۲.۶ ميليارد دلار بهصورت رسمي توسط تسلا موتورز خريداري شد.
هايپرلوپ
ماسك در سال ۲۰۱۳ از طرح خود براي يك سيستم حمل و نقل عمومي پرسرعت با استفاده از لولههاي خلأ پرده برداشت. در اين طرح، كپسولي كه حامل مسافران يا بار است، با استفاده از پيشرانهي مغناطيسي خطي در لولهاي با فشار هواي كم (نزديك به خلأ) ميتواند به سرعتهايي بالاتر از سرعت صوت دست پيدا كند.
طرح مفهموي از يك ايستگاه هايپرلوپ
پس از گمانهزنيهاي فراوان، ماسك ۱۲ مهندس را از تسلا موتورز و اسپيس ايكس مأمور كرد تا ظرف مدت ۹ ماه طرحهاي مفهومي چنين سيستمي را پيريزي كنند. طرح ماسك، اگر از لحاظ متخصص ممكن باشد، يكي از سريعترين و در عين حال ارزانارزشترين روشهاي حمل و نقل براي مسافتهاي طولاني خواهد بود؛ هرچند هزينهي اوليهي راهاندازي مسير مورد نياز براي چنين سيستمي بسيار بالا است، بهطوريكه هزينهي ساخت هايپرلوپ بين لس آنجلس و سان فرانسيسكو حدود ۶ ميليارد دلار برآورد ميشود.
انديشه متخصصيناتها دربارهي حيات فرازميني و تئوري شبيهسازي
ماسك عقيده دارد كه به احتمال بسيار زياد، حياتِ ساده در ديگر سيارات وجود داشته باشد؛ اما در مورد حيات هوشمند ميگويد:
اميدوارم حيات هوشمند ديگري هم در جهان قابل رؤيت وجود داشته باشد ... فكر ميكنم احتمال وجود حيات هوشمند از عدم وجود آن بيشتر باشد، هرچند چنين انديشه متخصصيني تنها حدس محض است.
ماسك همچنين براي پاسخ به پارادوكس فرمي، تئوري شبيهسازي «simulation hypothesis» را مطرح ميكند. او در اين باره ميگويد:
اينكه هيچ حيات هوشمند ديگري پيدا نميكنيم، ممكن است به اين دليل باشد كه درون يك شبيهسازي قرار گرفتهايم ... درست مانند زماني كه يك بازي كامپيوتريِ سبك ماجراجويي بازي ميكنيد و به ستارهها مينگريد؛ اما هرگز نميتوانيد به آنها برسيد. اگر درون شبيهسازي هم نباشيم، شايد درون يك آزمايشگاه باشيم و يك تمدن فوق پيشرفتهي بيگانه صرفا از روي كنجكاوي در حال تحقيق روي روند تكامل ما باشد.
هوش مصنوعي
ماسك ترس خود از هوش مصنوعي را پنهان نميكند و مرتبا دربارهي خطرات آن هشدار ميدهد. در جريان يك سمپوزيوم در دانشگاه MIT در سال ۲۰۱۵، ماسك هوش مصنوعي را «بزرگترين خطر براي موجوديت بشر» ناميد و در ادامه گفت:
من هر روز بيش از پيش به اين فكر ميكنم كه وجود يك رگولاتوري در سطح ملي يا بينالمللي براي نظارت بر اينكه كار احمقانهاي [در رابطه با هوش مصنوعي] انجام ندهيم، ضروري است.
ماسك كه خلق هوش مصنوعي را «احضار شيطان» توصيف ميكند، در سال ۲۰۱۵ براي مقابله با چالشهاي به وجود آمده توسط تكنولوژيهاي پيشرفته، مبلغ ۱۰ ميليون دلار به بنياد «آيندهي حيات» اهدا كرد.
با وجود نگراني دربارهي هوش مصنوعي، ماسك پيش از اين در يك شركت مرتبط با هوش مصنوعي با نام ديپمايند سرمايهگذاري كرده بود و رياست شركت تحقيقاتي OpenAI را نيز بر عهده دارد. او دربارهي سرمايهگذاريهاي خود در زمينهي هوش مصنوعي ميگويد:
[اين سرمايهگذاريها] براي سودآوري يا حتي بازگشت سرمايه نيستند، بلكه ميخواهم [به اين وسيله] بر روند تكامل هوش مصنوعي نظارت داشته باشم ... بايد مطمئن باشيم كه عواقب رسيدن به هوش مصنوعي بد نباشند.
در سال ۲۰۱۶ پس از اينكه از او پرسيده شد آيا واقعا فكر ميكند كه ما در حال زندگي در يك شبيهساز هستيم، او اينگونه پاسخ داد:
احتمالا. به انديشه متخصصين من قويترين استدلال براي اينكه ما در يك شبيهساز هستيم، از اين قرار است: ۴۰ سال پيش بازي پانگ (Pong، بازي كامپيوتري بسيار ساده و ابتدايي، شبيه به پينگ پونگ) داشتيم كه از دو مستطيل و يك نقطه تشكيل ميشد. حالا تنها با گذشت ۴۰ سال، بازيهاي شبيهساز سهبعدي داريم كه ميليونها نفر در آن بهصورت همزمان بازي ميكنند و هر سال كيفيت آنها بهتر ميشود. بهزودي واقعيت مجازي و واقعيت افزوده نيز خواهيم داشت. اگر همين روند بهبود و پيشرفت را در انديشه متخصصين بگيريد، در نهايت بازيها از واقعيت غير قابل تشخيص خواهند شد؛ كاملا غير قابل تمايز.
زندگي شخصي
ماسك داراي پنج فرزند پسر است. اولين فرزند او پس از گذشت تنها ۲ ماه بر اثر «سندروم مرگ ناگهاني نوزاد» از دنيا رفت. سپس او در سال ۲۰۰۴ صاحب دوقلوهاي گريفين و خاوير و در سال ۲۰۰۶ صاحب سه قلوهاي دامين، ساكسون و كاي شد؛ كه همگي به روش لقاح مصنوعي به دنيا آمدهاند.
از لحاظ سياسي، ماسك خود را «نيمه دموكرات، نيمه جمهوريخواه» ميداند. آنطور كه خودش ميگويد، از لحاظ اجتماعي ليبرال و از لحاظ اقتصادي محافظهكار است. دونالد ترامپ پس از انتخاب شدن به عنوان رئيس جمهور آمريكا، ماسك را به عضويت فروم استراتژي و سياست خود درآورد و عنوان «مشاور سازماني در طرح شغلهاي توليدي» را به او داد.
هرچند قبل از پيروزي ترامپ در انتخابات، ماسك با انتقاد از او گفته بود: «ترامپ احتمالا گزينهي درستي [براي رياست جمهوري آمريكا] نيست»، اما پس از پيروزي، دعوت رئيس جمهور براي حضور در يك پنل مشاورهاي را قبول كرد. او دربارهي همكاري خود با ترامپ ميگويد:
هرچقدر هم انديشي ها منطقي بيشتري به گوش رئيس جمهور برسد، بهتر است.
آينده
ماسك ميگويد زماني كه در دانشگاه مشغول به تحصيل بود، همواره دوست داشت در فعاليتهايي شركت كند كه در نهايت منجر به تغيير دادن دنيا بشوند. پس از اينكه او به لطف پروژههاي اوليهاش مانند Zip2 و PayPal به ثروت فراواني رسيد و ميليونر شد، درحاليكه ميتوانست از دنياي كسبوكار به كل كنار بكشد يا به دنبال كسب و كارهايي با درآمد بيشتر و ريسك كمتر برود، تصميم گرفت علايق خود را دنبال كند.
ماشينهاي الكتريكي، پنلهاي خورشيدي و مأموريتهاي فضايي، كسب و كارهايي بدون دردسر و سودآور نيستند. اوضاع براي تسلا و اسپيس ايكس همواره به خوبي امروز نبوده است و به گفتهي خود ماسك، شركتهايش چندين بار تا مرز ورشكستگي پيش رفتهاند و او تمامي سرمايهي خود را از دست داده است. امروز ماسك با در اختيار داشتن ۱۱.۵ ميليارد دلار ثروت شخصي، هشتاد و سومين فرد ثروتمند زمين است و فوربز او را در رتبهي بيست و يكم قدرتمندترين افراد جهان قرار داده است.
شركتهاي ماسك تاكنون چندين بار تا مرز ورشكستگي پيش رفتهاند
بر خلاف بسياري از كساني كه از پيشرفت تكنولوژي در يكي دو قرن اخير راضي نيستند و ادعا ميكنند كيفيت زندگي بشر در زمانهاي گذشته به مراتب بهتر بوده است، ماسك عقيده دارد به لطف رفاه به وجود آمده توسط تكنولوژي، بشر در حال زندگي در يكي از بهترين برهههاي زماني است. او در اين باره ميگويد:
اگر كسي فكر ميكند كه ترجيح ميدهد در مقطع ديگري از تاريخ زندگي كند؛ احتمالا درك درستي از تاريخ ندارد. زندگي در دوران قديم بسيار بد بود. مردم دانش كمي داشتند و در سنين جواني توسط بيماريهاي هولناك ميمردند. اگر در زمان ديگري زندگي ميكرديد، احتمالا الان دندان در دهان خود نداشتيد. اگر زن هستيد كه اوضاعتان بهمراتب بدتر ميبود.
انديشه متخصصينات ماسك در مورد آينده را ميتوان بهسادگي و با نگاهي به فعاليتهاي شركتهاي تحت امرش حدس زد: آيندهاي مملو از خودروهاي الكتريكي خودران و خانههايي مجهز به باتريهاي تسلا كه انرژي خود را از پنلهاي سولارسيتي تأمين ميكنند؛ در كنار تمدني چندسيارهاي كه در آن هزينهي سفرهاي فضايي به ارزاني سفرهاي هوايي بين قارهاي امروزي است.
شايد بتوان گفت جذابيت نوآوريهاي ماسك، از فلسفهي سادهاي نشأت ميگيرد كه خود او، آن را اينگونه شرح ميدهد:
من به چيزهايي علاقه دارم كه دنيا را تغيير ميدهند و بر آينده تأثير قرار ميگذارند. تكنولوژيهاي شگفتانگيزي كه وقتي آنها را ميبينيد با خود ميگوييد «چطور چنين چيزي اتفاق افتاده؟ اصلا چطور چنين چيزي ممكن است؟»
ماسك فعاليتي جدي در شبكهي اجتماعي توييتر دارد و عموما اخبار شركتها، ايدههاي جديد و انتقاداتش را از طريق اين كانال منتشر ميكند. توييتهاي او در سال ۲۰۱۸ بيش از هميشه جنجالي شد و اخبار ضد و نقيض او در مورد خصوصيسازي تسلا، سرانجام دردسرساز شد تا اين كه كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا او را در تاريخ ۳۰ سپتامبر اين سال (۸ مهر) به كنارهگيري از هيئت مديرهي اين شركت محكوم كرد. تسلا تا سه سال از اين سمت كنار گذاشته شده و محكوم به پرداخت جريمهي ۲۰ ميليون دلاري نيز هست. البته او هنوز ميتواند بهعنوان مديرعامل در تسلا فعاليت كند.
هم انديشي ها