خودروهاي الكتريكي از بسياري جهات خيلي سادهتر از خودروهاي بنزينسوز هستند. تعداد قطعات متحرك در موتور برقي خيلي كمتر از پيشرانهي احتراقداخلي است. همچنين، خودروهاي برقي از جعبهدندههاي تكسرعته استفاده ميكنند و اين باعث كاهش چشمگير تعداد قطعات و احتمال خرابي خودرو ميشود.
با وجود اين مسائل، همچنان عامل بسيار مهمي وجود دارد كه باعث ميشود افراد دربارهي خريد خودرو الكتريكي عجله نكنند و آن باتري است. در مطالعهي اخيرا Cox Automobile، تقريبا ۴۶ درصد از كساني كه به فكر خريد خودرو الكتريكي هستند، نگران اين مسئلهاند كه باتري خودرو آنها بيشتر از ۱۰۰ هزار كيلومتر عمر نكند. تعويض باتري در خودروهاي الكتريكي هزينهي زيادي دارد. براي مثال، در شورولت بولت هزينهي انجام اين كار بدون احتساب دستمزد ۱۵ هزار دلار است.
امروزه گزارشهايي وجود دارند كه نشان ميدهند برخي خودروهاي برقي بهدليل ازبينرفتن و ضعيفشدن باتري ناچار به تعويض باتري شدهاند. نيسان نيز گزارش كرده است با وجود فروش درخورتوجه خودرو الكتريكي ليف در هشت سال گذشته، تعداد نسبتا زيادي از اين خودروها به تعويض باتري نياز پيدا كردهاند.
باتريهاي ليتيوميون موجود در خودروهاي برقي با انواع باتريهاي موجود در لپتاپها و تلفنهاي همراه مشابه هستند و تنها تفاوت آنها اندازهي بزرگتر است. باتريهاي ليتيوميون از باتريهاي اسيدي كاملا متفاوت هستند كه در خودروهاي عادي استفاده ميشوند و در مقايسه با باتريهاي نيكل متال هيدريد، ظرفيت ذخيرهي انرژي بسيار بيشتري نيز دارند. همچنين، باتريهاي ليتيوميوني اگر مدت زمان زيادي بدون استفاده بمانند، مقدار كمتري از شارژ خود را از دست ميدهند. باتري خودروهاي برقي از تعداد زيادي سلول بههم متصلشده تشكيل ميشوند و معمولا بهجاي اينكه يك باتري بزرگ در خودرو نصب كنند، از صدها سلول كوچك دركنار يكديگر استفاده ميكنند.
ظرفيت باتري خودرو الكتريكي را با واحد كيلوواتبرساعت نشان ميدهند كه با علامت kwh ديده ميشود. خريد خودرو الكتريكياي كه باتري آن kwh بيشتري داشته باشد، مانند خريد خودرويي بنزين با باك بزرگتر است. همانطوركه اگر باك خودروتان بزرگتر باشد، ميتوانيد با هربار سوختگيري مسافت بيشتري طي كنيد، اگر باتري خودرو برقي نيز kwh بيشتري داشته باشد، با هربار شارژ ميتوانيد مسافت بيشتري رانندگي كنيد. افزونبراين، خودروهاي الكتريكي به نرمافزار مديريت شارژ مجهز هستند كه براي افزايش عمر باتري از كاملا خالي يا شارژ شدن آن جلوگيري ميكند.
آژانس حفاظت از محيطزيست آمريكا (EPA) معمولا شعاع حركتي حدودي براي خودروهاي الكتريكي اعلام ميكند؛ اما اگر رانندهاي نتواند به شعاع حركتي اعلامشدهي EPA يا سازندهي خودرو دست پيدا كند و باتري خودروش زودتر تمام شود، لاخبار تخصصيا بهمعناي وجود ايراد در باتري نيست. شعاع حركتي در خودروهاي الكتريكي عدد ثابتي نيست و متغير است. براي مثال، اگر با سرعت سريع رانندگي كنيد، باتري خودرو زودتر از زماني تمام ميشود كه در ترافيك حركت ميكنيد. اين دقيقا برخلاف خودروهاي بنزيني است كه در جاده مصرف كمتري دارند و در شهر مصرف بيشتر. همچنين، شعاع حركتي خودروهاي برقي اگر خودرو كاملا پر از مسافر و بار باشد، متفاوت از حالتي است كه فقط راننده در خودرو باشد. شرايط محيطي مثل گرما يا سرماي زياد نيز بر عملكرد باتري تأثير ميگذارند و ميتوانند باعث افت عملكرد شوند. عامل ديگر نيز استفاده از بخاري يا كولر در خودرو است كه مصرف باتري را افزايش ميدهند.
برخي خريداران خودروهاي الكتريكي براي اينكه خيالشان از بابت باتري راحت باشد، ضمانتهاي طولانيمدت براي خودرو تهيه ميكنند؛ اما لاخبار تخصصيا به انجام چنين كاري نياز نيست. باتري تمامي خودروهاي الكتريكياي كه در بازار ايالات متحده فروخته ميشوند، حداقل هشت سال يا ۱۶۰ هزار كيلومتر ضمانت دارند. براي مثال، كيا باتري خودروهاي برقياش را ۱۰ سال و ۱۶۰ هزار كيلومتر ضمانت ميكند و هيونداي حتي پا را فراتر گذاشته و ضمانت مادامالعمر براي باتري ارائه ميدهد.
نكتهاي كه خريداران خودروهاي الكتريكي دربارهي ضمانت بايد به آن توجه كنند، اين است كه برخي سازندگان ضمانت را تنها درصورتي به باتري ارائه ميدهند كه باتري كاملا از كار افتاده باشد. خودروسازان ديگري مانند بيامو، شورولت، نيسان، تسلا و فولكسواگن نيز درصورتيكه باتري تا درصد مشخصي افت ظرفيت كند، آن را تعويض خواهند كرد كه اين درصد مشخص معمولا بين ۶۰ تا ۷۰ درصد است.
در پاسخ به اين پرسش كه «باتري خودرو الكتريكي چقدر عمر ميكند؟»، بايد گفت عملكرد باتري بهمرور زمان و با هر نوبت شارژ و خالي شدن كمي افت ميكند؛ اما اين فرايند بسيار آهسته است و زمان زيادي ميبرد. براي مثال، باتري خودرو تسلا مدل اس پس از طي حدود ۸۰ هزار كيلومتر، تنها ۵ درصد افت ميكند. همچنين، براساس اطلاعاتي كه تسلا اخيرا منتشر كرده، خريداران مدل اس بعد از پنج سال استفاده، تنها درصد بسيار كمي افت عملكرد باتري را تجربه كردهاند.
شايان ذكر است خودروهايي كه در مناطق گرمسير نگهداري شدهاند، افت عملكرد بيشتري در باتري خود تجربه كردهاند؛ چون همانطوركه ميدانيد، گرما قاتل باتريهاي ليتيوميون است؛ به همين دليل، اكثر خودروسازان از سيستمهاي خنككننده با مايع براي خنككردن باتري خودروهاي استفاده ميكنند. افزونبراين، گذشت زمان و عمر خودرو بر سرعت افت باتري تأثير ميگذارد و خودروهاي بسيار قديمي با افت سريعتري در باتري مواجه ميشوند.
شارژرهاي سريع سطح سه DC ميتوانند ۸۰ درصد باتري خودروها را تقريبا در ۳۰ دقيقه شارژ كنند. استفاده از اين شارژرها نيز ميتواند روي عملكرد باتري در طولانيمدت تأثير منفي بگذارد؛ چون هرچه باتري سريعتر شارژ شود، دماي آن بيشتر افزايش پيدا ميكند و اين موضوع خوبي نيست. البته جزوه رايگانخانهي ملي ايداهو (INL) چندي پيش آزمايشي انجام داد كه نشان ميدهد نبايد چندان دربارهي شارژرهاي سريع سطح سه DC نگران بود. INL براي اين آزمايش دو دستگاه نيسان ليف مدل ۲۰۱۲ را انتخاب كرد كه در ۸۰ هزار كيلومتر آزمايش، يكي از آنها همواره با شارژر خانگي ۲۴۰ ولت از نوع سطح دو شارژ شد و ديگري با شارژر سريع سطح سه. پس از پايان آزمايش، خودرويي كه در خانه شارژ شده بود، تنها ۴ درصد وضعيت بهتري از خودرويي داشت كه از شارژر سريع سطح دو استفاده ميكرد.
درمجموع، ميتوان اينگونه نتيجهگيري كرد كه اگر از خودرو الكتريكي بهدرستي استفاده شود، عمر مفيد باتري ميتواند حداكثر ۱۶۰ هزار كيلومتر باشد. كانسيومر ريپورتس (Consumer Reports) حتي در گزارشي عنوان كرده بود عمر مفيد باتري خودروهاي الكتريكي اگر سالانه فقط ۲۰ هزار كيلومتر رانده شوند، درحدود ۳۲۰ هزار كيلومتر و ۱۷ سال است. در آيندهي نزديك نيز، تسلا ميخواهد باتريهايي با عمر بيش از ۱.۶ ميليون كيلومتر به بازار عرضه كند كه اين نگراني را كاملا از بين خواهد برد و خريداران بايد نگران عمر خود خودرو باشند و نه باتري آن.
هم انديشي ها