مطالعه ۱۲ كار متداولي كه كبد هر فردي را نابود مي‌كنند

كبد تقريبا ۵۰۰ وظيفه‌ي حياتي در بدن انجام مي‌دهد كه مهم‌ترين آن‌ها تبديل كردن مواد غذايي به انرژي، دفع سموم از بدن، ذخيره‌ي ويتامين‌ها و املاح بدن است. براي داشتن طول عمر بيشتر، بايد از عادت‌ها و عواملي كه باعث تخريب كبد مي‌شود، دوري كنيد.

به اين علت كه ۶۵ درصد بدن ما از آب تشكيل‌ شده است، نوشيدن مقدار كافي از آن در روز براي بدن توصيه مي‌شود. دكتر مايكل نيل شروود در مورد اهميت اين موضوع مي‌گويد دهيدراسيون يا كم‌آبي بدن كه در آن بدن دچار كمبود آب مي‌شود، مستقيما روي كبد اثر مي‌گذارد و باعث جلوگيري از سم‌زدايي بدن مي‌شود.

در نتيجه اگر به اندازه‌ي كافي آب به بدنمان نرسد، سم‌زدايي كبد مختل و سموم در بدن انباشته‌ مي‌شود كه در درازمدت تأثيرات بدي بر سيستم ايمني بدن مي‌گذارد. در صورت ادامه‌دار بودن اين روند، بيماري‌هايي در بدن بروز خواهد كرد. دكتر نيل شروود تأكيد زيادي نسبت به مصرف آب سالم و بدون مواد افزودني مانند زنوبيوتيك دارد.

همه‌ي ما به‌خوبي از تأثيرات مخرب الكل بر بدن آگاه هستيم. لاخبار تخصصيا مصرف بيش از حد الكل به كبد آسيب نمي‌رساند؛ مقدار خيلي كمي از آن هم مي‌تواند. دكتر جان اسكندر متخصص گوارش مي‌گويد استفاده‌ي بيش از حد الكل به نسبت جنس، فرهنگ و فرد بيمار متفاوت است.

نوشيدن الكل موجب التهاب كبد و آسيب به بافت كبد شده كه در نهايت باعث سيروز مي‌شود. سيروز يك بيماري كشنده است كه در آن كبد به علت وجود زخم عميق در آن، قادر به فعاليت نيست.

بر اساس گزاش مركز كنترل و پيشگيري از بيماري، سالانه ۴۸ هزار آمريكايي در اثر مصرف سيگار جانشان را از دست مي‌دهند. مطالعه‌اي در سال ۲۰۱۱ نشان داد كه ۵۰ درصد افراد مبتلا به سرطان كبد، سيگاري هستند. به علت وجود مواد شيميايي مضر در سيگار، نه‌تنها باعث آسيب به سلول‌هاي كبدي مي‌شود، بلكه سلول‌هاي ديگر عضوها را نيز تحت تأثير قرار مي‌دهد.

كبد چرب غير الكلي يعني آسيبي كه بافت چربي به دليل اضافه وزن به كبد وارد مي‌كند و كبد چرب الكلي همان‌طور كه از اسم آن مشخص است، به دليل مصرف بيش از حد الكل پديد مي‌آيد.

در ادامه او تأكيد مي‌كند كه آسيب هر دو بيماري كبد چرب غير الكلي و الكلي روي كبد به يك ميزان است. با تغذيه‌ي مناسب و دوري از غذاهاي چرب و همچنين ورزش مداوم، مي‌توانيد از بروز اين بيماري جلوگيري كنيد.

شما هم شايد بارها شنيده‌ايد كه نبايد قند و شكر را بيشتر از حد مجاز مصرف كرد. شايد با دانستن آسيبي كه مصرف قند و شكر به بدن وارد مي‌كند، از استفاده‌ي آن صرف انديشه متخصصين كنيد. يكي از مضرات استفاده‌ از شكر، ازدياد فروكتوز در كبد است. هنگامي‌ كه فروكتوز در كبد به چربي تبديل مي‌شود، به‌صورت ذرات كلسترول (VLDL) وارد بدن مي‌شود. اما تمام چربي به اين صورت از كبد خارج نمي‌شود، بلكه مقداري از آن در كبد باقي مي‌ماند. اين اتفاق مي‌تواند علائمي شبيه به كبد چرب ايجاد كند.

متأسفانه اين يكي از اشكالات رو به رشد، به‌ويژه در كشورهاي غربي است كه با علائم متابوليك همراه است. مطالعات نشان مي‌دهند كه افراد مبتلا به كبد چرب حدودا ۲ تا ۳ مرتبه بيشتر از متوسط افراد جامعه فروكتوز مصرف مي‌كنند. كبد تنها ارگان بدن است كه قند فروكتور را تجزيه مي‌كند؛ به همين دليل، مصرف زياد نوشيدني‌هايي كه شكر دارند، باعث پركاري كبد و ضعيف شدن آن مي‌شود.

از آنجايي كه اكثر فعاليت‌هاي كبدي در شب اتفاق مي‌افتد، با وارد كردن حجم زيادي از مواد غذايي مخصوصا كره گياهي به بدن، فعاليت كبد بيشتر از قبل مي‌شود. دكتر جورج كازميدز مي‌گويد:

در وعده‌ي غذايي شب، به‌جاي استفاده از مواد غذايي سنگين مي‌توانيد از چغندر و هويج خام استفاده كنيد كه براي تصفيه و بهبود كبد بسيار مفيد هستند.

روغن‌هاي هيدروژنه و فست‌فودها و ميان وعده‌هايي مانند چيپس و پاپ كورن، حاوي مقدار زيادي چربي ترانس هستند. اين نوع چربي‌ سبب افزايش كلسترول بد يا LDL و كاهش كلسترول خوب يا HDL مي‌شود كه منجر به ساخت پلاك‌هاي چربي در عروق مي‌شوند. از سوي ديگر، مشخص شده است كه چربي‌هاي ترانس، ميزان تري‌گليسريد و همچنين يك تركيب حاوي چربي و پروتئين به نام ليپوپروتئين a را افزايش مي‌دهند. هر دوي اين تركيبات در گرفتگي عروق نقش دارند.

شايد به‌سختي باور كنيد كه مصرف بعضي از مكمل‌هاي گياهي در آسيب به كبد نقش دارند؛ هر چند اين مكمل‌ها يا ويتامين‌ها در ظاهر صد درصد گياهي به انديشه متخصصين مي‌رسند. مهم‌ترين وظيفه‌ي كبد، دفع سموم و شكستن تمام تركيباتي است كه ما مصرف مي‌كنيم. اما برخي از مواد مي‌توانند به كبد آسيب برسانند. به دليل اينكه مكمل‌هاي گياهي به‌خوبي تحت نظارت نيست، هيچ راهي براي تعيين اينكه آيا يك مكمل براي شما مناسب است يا نه، وجود ندارد.

استرس بيش از حد و طولاني بر سلامت بدن مخصوصا كبد، تأثير بدي مي‌گذارد. مطالعه‌اي نشان مي‌دهد كه رابطه‌ي نزديكي بين افسردگي با مرگ افراد وجود دارد و افسردگي به‌نوعي با بيماري‌هاي كبدي در ارتباط است. اگرچه براي قطعي شدن اين نتايج، به ارزيابي‌هاي علمي بيشتري نياز است؛ اما جامعه پزشكي اين مطالعه را تأييد مي‌كند كه ذهن و بدن انسان به يكديگر مرتبط هستند. مطالعه‌ها نشان مي‌دهند كه خستگي، عصبانيت، استرس و بدخلقي باعث اختلال در عملكرد كبد مي‌شود.

براي عملكرد بهتر كبدتان بايد ورزش را به ليست كارهاي هفتگي خود اضافه كنيد؛ حتي اگر اضافه وزن هم نداشته باشيد. به هنگام ورزش تعرق بدن افزايش پيدا مي‌كند كه براي دفع سموم از بدن مؤثر است و باعث استراحت كبد مي‌شود. شايد برايتان جالب باشد كه با رفتن به داروخانه و خريد دارويي از شر دردهاي عضلاني، سردرد يا تب رها شويد؛ اما توجه داشته باشيد كه مصرف مداوم و زياد اين داروها مي‌توانند آسيب جدي به كبد وارد كنند. دكتر براون مي‌گويد:

مصرف مداوم داروها باعث توليد سم در بدن مي‌شود؛ زيرا مانند هر ماده غذايي ديگر، اين داروها از كبد عبور مي‌كنند كه باعث آسيب به اين اندام مي‌شوند.

استفاده‌ از دوز مناسب استامينوفن (۴۰۰۰ ميلي‌گرم در روز) - كه جزو داروهاي بي‌ضرر است - اشكالي براي بدن ندارد؛ اما مصرف مداوم آن باعث اختلال در عملكرد كبد و حتي گاهي مرگ فرد مي‌شود. استامينوفن در بسياري از قرص‌هاي مسكن و شربت سرماخوردگي وجود دارد و بدون اينكه متوجه اين دارو در شكل‌هاي مختلف آن شويد، آسيب‌هاي غيرقابل جبراني به ارگان‌هاي بدن وارد مي‌كند. براي اينكه دوز مناسب دارو را رعايت كنيد، هميشه برچسب‌هاي روي داروها را به‌دقت بخوانيد.

آزمايش كلسترول خون و ضربان قلب، نسبت به ساير آزمايش‌ها نزد عموم مردم بسيار رايج است. درحالي‌كه آزمايش‌هاي كبد به همان ميزان مخصوصا براي افراد الكلي، ضروري است. دكتر براون در ادامه مي‌گويد آزمايش‌ كبد بايد روي افراد غيرالكلي نيز انجام گيرد؛ زيرا بيماري‌هاي كبدي ديگري نيز هستند كه هيچ ارتباطي با مصرف الكل ندارند. همچنين او مي‌افزايد كه بسياري از اين آزمايش‌هاي كبدي با يك آزمايش ساده قابل تشخيص هستند و برخي ديگر نياز به نمونه‌برداري از كبد دارند.