طوفان‌هاي شن هر سال در مريخ به وقوع مي‌پيوندند، برخي از اين طوفان‌ها حتي به وسعت يك قاره در زمين مي‌رسند. با اين حال، طوفان‌هاي شن به‌ندرت، به‌قدري گسترش مي‌يابند كه سرتاسر سياره را بپوشاندند. آخرين طوفان شن مريخ كه از اولين روزهاي ژوئن (اواسط خرداد) آغاز شد، تاكنون ادامه داشته و بخش‌هاي زيادي از سياره سرخ را در تاريكي فرو برده است.
طوفان شن همچنين، مريخ‌نورد آپرتونيتي (Opportunity) را در وضعيتي شبيه به خواب زمستاني قرار داده است. مقامات ناسا اعلام كرده‌اند كه از آنجايي كه اين كاوشگر از پانل‌هاي خورشيدي براي تامين برق خود بهره مي‌برد، به‌علت كمبود نور خورشيد، موقتا در وضعيت كممصرف قرار داده شده است. در عين حال، ديگر مريخ‌نورد ناسا، كنجكاوي (Curiosity) كه از باتري‌هاي هسته‌اي بهره مي‌برد، تصاويري از آسمان تيره مريخ ثبت كرده است. دو مريخ‌نورد ناسا در دو سوي مخالف هم مشغول كاوش سياره سرخ هستند.
به‌گفته‌ي ناسا، طوفان شن مريخ، اكنون به‌اندازه‌اي بزرگ شده كه به يك رويداد گرد و غباري عظيم يا سرتاسري تبديل شده است. به‌گفته‌ي پژوهشگران ناسا در آزمايشگاه پيشرانش جت در پاسادنا، كاليفرنيا، آخرين طوفان شني در مريخ كه در سرتاسر سياره گسترده شد، سال ۲۰۰۷ اتفاق افتاد، يعني ۵ سال قبل از اينكه ماموريت مريخ‌نورد كنجكاوي در دهانه گيل آغاز شود.
از سوي ديگر، مريخ‌نورد آپرتونيتي، از سال ۲۰۰۴ تاكنون در دشت‌هاي فلاته نيم‌روز، مشغول كاوش بوده است. در طي طوفان شني كه در سال ۲۰۰۷ رخ داد، به‌دليل ميزان پايين انرژي (ناشي از كمبود نور)، ارتباط ناسا با مريخ‌نورد تا چند روز قطع شد.
ناسا اعلام كرده است كه ارتباط خود با كاوشگر آپرتونيتي را موقتا از دست داده است. مهندسان ناسا تصور مي‌كنند كه مريخ‌نورد در حالت كممصرف قرار دارد و فقط به‌صورت موقت براي مطالعه شارژ مجدد باتري خود به‌كار مي‌افتد تا بتواند امكان مخابره اطلاعات به زمين را بسنجد. در حال حاضر، تمام برنامه‌هاي علمي مريخ‌نورد به حالت تعليق درآمده است.
مجموعه تصاويري كه توسط مريخ‌نورد فرصت به ثبت رسيده‌اند، نحوه گسترده شدن تدريجي طوفان شن را نشان مي‌دهند
ناسا در بيانيه‌اي اعلام كرد كه مطالعه‌هاي اخير از روند بقاي طولاني‌مدت مريخ‌نورد در طول سرماي شديد مريخ نشان مي‌دهد كه قطعات الكترونيكي و باتري‌هاي كاوشگر مي‌تواند به‌حدي گرم نگه داشته شوند كه كارايي خود را از دست ندهند. ناسا همچنين اعلام كرد كه تا قبل از بازگشت وضعيت هوا به شرايط عادي، انتظار دريافت علمي جديدي از مريخ‌نورد ندارد.
آخرين طوفان شن بزرگ مريخ در سال ۲۰۰۷ به‌وقوع پيوسته بود
طوفان شن مريخ براي اولين بار، ۹ خرداد توسط مدارگرد شناسايي مريخ ناسا شناسايي شد. هنگامي كه مشخص شد، طوفان شن روي مريخ‌نورد تاثير مي‌گذارد، مريخ‌نورد فرصت در وضعيت بقا قرار داده شد. اما قبل از اينكه آپرتونيتي موقتا به وضعيت خواب زمستاني فرو برود، مجموعه‌اي تصاوير را از مريخ ثبت كرد كه آسمان در حال تاريكي مريخ و محو تدريجي خورشيد را نشان مي‌دهد.
دانشمندان ميزان ضخامت غبار در جو مريخ را با كميتي به نام تائو (Tau) اندازه‌گيري مي‌كنند. تائوي فعلي دهانه‌ي گيل، جايي‌كه مريخ‌نورد كنجكاوي در آن به سر‌مي‌برد، ۸ واحد است. در همين حال، آخرين تائوي محل استقرار آپرتونيتي، ۱۱ واحد بود. در واقع، اين ميزان غبار در جو مريخ، به‌حدي است كه اندازه‌گيري دقيق آن امكان‌پذير نبوده است.
به‌گفته‌ي ناسا، طوفان شن سال ۲۰۱۸، به‌بزرگي طوفاني نيست كه مريخ‌نورد آپرتونيتي توانست، ۱۱ سال قبل از آن جان سالم به‌دربرد. در واقع، طوفان فعلي، بيشتر شبيه طوفان شني است كه مريخ‌نورد وايكينگ ۱ در سال ۱۹۷۷ تجربه كرد. همچنين، مدارگردهاي ناسا، مارينر ۹، بين سال‌هاي ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۲ و نقشه‌بردار سراسر مريخ در سال ۲۰۰۱، طوفان‌هاي شني را در مريخ مشاهده كردند كه از طوفان فعلي بزرگ‌تر بودند. در طول اين طوفان‌ها، تنها بلندترين آتشفشان‌هاي مريخ از ميان گرد و غبارها قابل‌مشاهده بود.
ناسا موقتا ارتباط خود با مريخ‌نورد فرصت را از دست داده است
در همين حال، طوفان شن فعلي، پراكنده و ناهموار است و دانشمندان ناسا، هنوز نتوانسته‌اند تشخيص دهند كه تا چه حد گسترش پيدا مي‌كند. علاوه بر اين، تاكنون هيچ نشانه‌اي از پايان يافتن طوفان شن مشاهده نشده است. به اعلام ناسا، تصاوير جديد كنجكاوي، ديواره‌اي از غبار را نشان مي‌دهد كه روي دهانه گيل را پوشانده است. اين ميزان غبار، تا ۸ برابر ضخيم‌تر از غبارهاي معمولي مريخ است.
همچنين، در يكي از تصاوير كنجكاوي، سايه‌اي در سطح سياره ديده نمي‌شود. مايك مالين، پژوهشگر ارشد دوربين مست‌كَم (Mastcam)، به Space.com مي‌گويد، به اين دليل سايه‌اي در مريخ ديده نمي‌شود كه ابرها تمامي آسمان را به‌صورت يكنواخت پوشانده‌اند. اين اثر، مشابه چيزي است كه در يك روز باراني روي زمين ديده مي‌شود. چنين موردي به اين دليل است كه تمام آسمان مريخ به رنگ قرمز درآمده و نور هم در همه جهات حركت مي‌كند. به‌دليل مشابهي، در روزهاي ابري زمين هم سايه‌اي روي زمين ديده نمي‌شود.
دو تصويري كه توسط دوربين مست‌كَم مريخ‌نورد كنجكاوي ثبت شده‌اند، تغيير رنگ سطح مريخ را در طول طوفان شني كه سايت حفاري دولوث را دربرگرفته نشان مي‌دهد
مالين ادامه مي‌دهد، اگر در مريخ هم مي‌بوديد، نمي‌توانستيد خورشيد را ببينيد، چرا كه آسمان تقريبا به‌صورت يكنواخت (يكنواخت براي چشم، ابزارهاي فتومتريكي مي‌توانند موقعيت خورشيد را تشخيص دهند) در همه‌جا روشن ديده مي‌شود. و از آنجايي‌كه سطح سياره به‌صورت يكنواخت روشن شده، سايه‌اي ديده نمي‌شود.
اما به انديشه متخصصين مي‌رسد كه هواي مريخ، از يك روز ابري روي زمين، تاريك‌تر باشد. چرا كه ابرهاي غبارآلود، نور بسيار بيشتري نسبت به ابرهاي حاوي قطرات آب مسدود مي‌كنند و نور خورشيدي در حدود نصف نوري (به‌جهت فاصله بيشتر سياره سرخ به خورشيد) كه زمين دريافت مي‌كند، به مريخ مي‌رسد.
بنابراين، در حال حاضر، به دليل اينكه جو مريخ پر از گرد و غبار است، سطح سياره فاقد سايه است. با اين حال، رنگ قرمز روشني كه در تصوير سايت حفاري دولوث ديده مي‌شود، توضيح متفاوتي دارد. بر اساس بيانيه ناسا، گرد و غبار، از نور مورد نياز دوربين مست‌كم براي تصويربرداري، كاسته است. بنابراين، دوربين براي تصويربرداري نياز به نوردهي طولاني‌تري دارد. در واقع، زمان نوردهي دوربين، ۹ برابر نسبت به شرايط عادي، طولاني‌تر شده كه منجر به تحريف رنگ هم مي‌شود.
اما به‌جز زمان نوردهي، دليل اصلي، رنگ قرمزي كه در اين تصاوير مشاهده مي‌كنيم، اين است كه رنگ سبز بسيار كم و تقريبا هيچ نور آبي، امكان عبور از غبارهاي جو مريخ را ندارد. بنابراين، نور قرمز، اولين نوري است كه امكان عبور از گرد و غبار را دارد.
هم انديشي ها