زمين سريع‌تر از تصور ما در حال نابودي است
دانشمندان در مقاله‌اي جديد كه نتايجش در مجله‌ي Frontiers in Conservation Science منتشر شده است، هشدار مي‌دهند بشر در مسير حركت به‌سوي آينده‌ي وحشتناك انقراض‌هاي جمعي و بحران‌هاي سلامتي و اختلالات مداوم ناشي از اقليم قرار گرفته است؛ آينده‌اي كه فقط به‌شرطي پيشگيري‌كردني است كه رهبران جهاني تهديدهاي محيطي را جدي بگيرند. در مقاله‌ي جديد، گروهي متشكل از هفده پژوهشگر مستقر در كشور آمريكا و مكزيك و استراليا سه بحران اصلي پيش روي حيات روي زمين را توصيف مي‌كنند: ۱. آشفتگي اقليمي؛ ۲. كاهش تنوع زيستي؛ ۳. مصرف افراطي و ازدحام بيش‌از‌حد جمعيت انساني.
پژوهشگران با استناد به بيش از ۱۵۰ مطالعه، استدلال مي‌كنند اين سه بحران كه در دهه‌هاي آينده در مسير شتاب‌گرفتن هستند، زمين را درمقايسه‌با آنچه بسياري از مردم تصور مي‌كنند، در موقعيت مخاطره‌آميزتري قرار مي‌دهد و حتي مي‌تواند نوع انسان را به‌خطر بيندازد.
هدف مطالعه‌ي جديد كه در وب‌سايت لايو ساينس به آن اشاره شده است، سرزنش شهروندان عادي يا هشدار بابت اين موضوع نيست كه همه‌چيز از دست رفته است؛ بلكه توصيف تهديدهايي است كه زمين با آن‌ها روبهرو است؛ به‌طوري‌كه مردم و اميدوارانه رهبران سياسي، تهديدهاي مذكور را جدي بگيرند و براي مقابله با آن برنامه‌ريزي كنند. نويسندگان در مقاله‌شان مي‌نويسند: «هدف ما دعوت براي تسليم‌شدن نيست؛ بلكه مي‌خواهيم به رهبران جهان نشان دهيم براي پرهيز از آينده‌ي وحشتناك زمين، برنامه‌ريزي ضروري است.»
درختان سوخته در امتداد جاده‌ي پالت‌كريك در آتش‌سوزي بابكت در ولرمو كاليفرنيا، ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۰. تغييرات اقليمي موجب افزايش فراواني و شدت آتش‌سوزي‌هاي سالانه مي‌شود
آينده‌اي كه پژوهشگران از آن سخن مي‌گويند، چگونه خواهد بود؟ اول اينكه طبيعت بسيار تنهاتر خواهد شد. پژوهشگران با استناد به دو مقاله‌ي منتشرشده در سال‌هاي ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، مي‌گويند از زمان آغاز كشاورزي يعني ۱۱ هزار سال پيش، زمين تقريبا ۵۰ درصد از گياهان زميني و تقريبا ۲۰ درصد از تنوع زيستي جانوري‌اش را از دست داده است. براساس مقاله‌ي جديد، اگر روندهاي فعلي ادامه پيدا كند، در آينده‌ي نزديك حداكثر يك‌ميليون از هفت تا دَه‌ميليون گونه‌ي جانوري و گياهي سياره با انقراض روبهرو خواهند شد.
چنين كاهش عظيمي در تنوع زيستي مي‌تواند اكوسيستم‌هاي بزرگ روي زمين را نيز ويران كند. در اين حالت، حشرات كمتري براي گرده‌فشاني گياهان و گياهان كمتري براي تصفيه‌ي هوا و آب و خاك و جنگل‌هاي كمتري براي محافظت از سكونتگاه‌هاي انساني دربرابر سيل و ديگر بلاياي طبيعي وجود خواهد داشت.
در همين حين، همان پديده‌هايي كه موجب بلاياي طبيعي مي‌شوند، به‌دليل تغييرات اقليمي با شدت و فراواني بيشتري رخ خواهد داد. اين بلايا همراه‌با خشك‌سالي‌ها و افزايش سطح آب دريا ناشي از اقليم، تا سال ۲۰۵۰ مي‌تواند آوارگي يك‌ميليارد نفر و مهاجرت‌هاي بزرگي را موجب شود كه زندگي انسان را بيشتر به‌خطر مي‌اندازد و جامعه را آشفته مي‌كند.
به‌گفته‌ي نويسندگان مطالعه، تا سال ۲۰۵۰ جمعيت جهان احتمالا به ۹/۹ ميليارد نفر مي‌رسد و پيش‌بيني مي‌شود اين رشد تا قرن بعد نيز ادامه داشته باشد. رشد بيش‌از‌حد جمعيت موجب تشديد اشكالات اجتماعي مانند ناامني غذايي، ناامني مسكن، بيكاري، شلوغي بيش‌از‌حد و نابرابري شود.
هرچه جمعيت بزرگ‌تر باشد، احتمال وقوع دنياگيري‌ها نيز بيشتر مي‌شود. وقتي انسان‌ها به گونه‌هاي وحشي نزديك‌تر مي‌شوند، خطر ظهور بيماري‌هاي مشترك انسان و حيوانات جديد مانند ويروس عامل كوويد ۱۹ يعني SARS-CoV-2 نيز بيشتر خواهد شد.
درحالي‌كه مي‌توانيم اثرهاي گرمايش جهاني، مثلا گرماي بي‌سابقه در سطح جهان و افزايش فصول طوفان را هر روز ببينيم و احساس كنيم، آشكار‌شدن بدترين اثرهاي بحران‌ها ممكن است چند دهه طول بكشد. تأخير ميان دليل و اثر مي‌تواند عامل «تلاش كاملا ناكافي» براي حل اين تهديدهاي محيطي باشد.
اگر بيشتر مردم جهان به‌‌درستي بحران‌هاي توصيف‌شده در مقاله را درك كنند و به‌اندازه‌ي آن‌ها پي ببرند و بدتر‌شدن شرايط را درك كنند، مي‌توان انتظار داشت تغييرات مثبتي در سياست‌ها رخ دهد كه با شدت تهديدهاي موجود مطابقت داشته باشد.
مطالعه‌اي كه هفته‌ي گذشته در مجله‌ي Nature Climate Change منتشر شد، نشان مي‌داد انسان‌ها از اهداف گرمايش جهاني تعيين‌شده در توافق‌نامه ۲۰۱۵ پاريس گذر كرده‌اند و اكنون در مسير زندگي در جهاني هستند كه ۲/۳ درجه‌ي سانتي‌گراد گرم‌تر از ميانگين دماي جهان در دوران پيش از صنعتي‌شدن است.
آينده‌ي تاريكي كه در اين مقاله شرح داده شده است، تضمين‌شده نيست و اگر رهبران جهان و سياست‌گذاران تهديدهاي پيش رو را جدي بگيرند و بلافاصله اقدام كنند، ممكن است بتوان از آن‌ها اجتناب كرد. وقتي رهبران وخامت اوضاع را قبول كنند، تغييرات بزرگ موردنياز براي محافظت از سياره مي‌تواند آغاز شود. اين تغييرات بايد فراگير باشد و لغو رشد اقتصادي دائمي و كنارگذاشتن سريع سوخت‌هاي فسيلي را شامل شود.
بااين‌همه، اولين قدم يادگيري است؛ بنابراين متخصصان هر رشته‌اي كه با آينده‌ي زيست‌كره و رفاه انسان سروكار دارند، از كم‌اهميت نشان‌دادن مسائل سهمگين آتي بايد اجتناب كنند.
هم انديشي ها